Νίκος Μακρής Στις 8 Μαρτίου, ημέρα συμβολική για τους αγώνες των γυναικών, χιλιάδες επέλεξαν να υψώσουν φωνή αντί να σιωπήσουν, να βγουν στους δρόμους αντί να λυγίσουν. Αντί για νυχτερινή διασκέδαση, διάλεξαν να διαλύσουν τον φόβο της πατριαρχικής εξουσίας, που συχνά ξεκινά από το σπίτι και φτάνει μέχρι τον εργασιακό χώρο.
Παρά την τεχνολογική πρόοδο και τη «μοντέρνα» εταιρική κουλτούρα, η εργασία παραμένει συχνά ένας τόπος έμφυλης καταπίεσης. Ειδικά σε συγκεκριμένους επαγγελματικούς κλάδους, η γυναίκα καλείται να αποδείξει ξανά και ξανά την αξία της, όχι βάσει δεξιοτήτων, αλλά μέσα από την ανοχή στον σεξισμό, τη σιωπή απέναντι στη βία και την προσαρμογή σε μια ανδρική νόρμα.
Η μαρτυρία της Μαρίας: Όταν η εμπειρία δεν έχει φύλο
Η ιστορία της Μαρίας αποτυπώνει τη βαθιά ριζωμένη ανισότητα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες ακόμα και όταν βρίσκονται σε θέσεις ισχύος. Εργαζόμενη για χρόνια στην οικογενειακή επιχείρηση, παρότι καταρτισμένη και έμπειρη, βίωσε αδιανόητο σεξισμό από άνδρες συναδέλφους που έβλεπαν το φύλο της, όχι την ιδιότητά της.
Όταν η επιχείρηση έκλεισε και βρέθηκε στην αγορά εργασίας, η κατάσταση επιδεινώθηκε. Απαξιωμένη, υποτιμημένη και στοχοποιημένη, αντιμετώπιζε προσβολές, σεξουαλικά σχόλια και επικίνδυνες συνθήκες εργασίας, σαν να ήταν αόρατη η επαγγελματική της υπόσταση.
Ο διευθυντής-σύμβολο του μισογυνισμού
Σε έναν από τους τελευταίους χώρους εργασίας της, ο άμεσος προϊστάμενός της εξέφραζε ανοιχτά μισογυνικές αντιλήψεις, με την ανοχή της διοίκησης. Οι επιθέσεις ήταν λεκτικές, ψυχολογικές και απειλητικές. Σε μια περίπτωση, μάλιστα, έφτασε στο σημείο να απειλήσει εργαζόμενη εγκλωβίζοντάς την σε αποθηκευτικό χώρο.
Οι υπόλοιποι άνδρες συναδέλφοι είτε ακολουθούσαν την ίδια συμπεριφορά, είτε επέλεγαν τη σιωπή ως μέσο επιβίωσης. Οι γυναίκες αναγκάζονταν να θυσιάζουν την προσωπικότητά τους: να υιοθετούν «σκληρό» λεξιλόγιο ή ανδρικές συμπεριφορές για να προστατευτούν από παρενοχλήσεις.
Απόλυση λόγω φύλου και εξευτελισμός
Η Μαρία δεν είναι μοναδική περίπτωση. Πολλές γυναίκες απολύονται όχι για την απόδοσή τους, αλλά επειδή είναι γυναίκες. Οι προσβολές παίρνουν σάρκα και οστά: σχόλια για την προσωπική ζωή, υπονοούμενα και απειλές. Και όλα αυτά σε συνθήκες ανύπαρκτης υγιεινής και ασφάλειας. Προστατευτικά μέσα θεωρούνται «πολυτέλεια», ενώ τα επικίνδυνα καθήκοντα ανατίθενται στις γυναίκες επειδή έχουν «λεπτά δάχτυλα».
Η περίπτωση της Έλενας: Μια ζωή σε μηχανάκι και σεξισμό
Η Έλενα, εργαζόμενη στη διανομή, υιοθέτησε μια ανδρική εμφάνιση ως άμυνα. Σε χώρους γεμάτους άνδρες, η προσπάθεια να «μην προκαλεί» μετατράπηκε σε καθημερινό κανόνα επιβίωσης. Όταν ήρθε η ώρα των περικοπών, οι πρώτες που απολύθηκαν ήταν γυναίκες.
Ακόμη και στον χώρο της εστίασης, τα περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης και «αστείων» με υπονοούμενα ήταν καθημερινότητα. Η επαγγελματική τους παρουσία ερμηνευόταν ως διαθέσιμη.
Η Άννα και η υποβάθμιση της γνώσης
Παρότι κάτοχος διδακτορικού και σε διοικητική θέση, η Άννα είδε την εργασιακή της θέση να υποβαθμίζεται όταν προσλήφθηκε άνδρας βοηθός, χωρίς προσόντα. Με τον καιρό, ο βοηθός απέκτησε μεγαλύτερη ισχύ από την ίδια, αποδεικνύοντας ότι τα πτυχία δεν έχουν το ίδιο βάρος όταν συνοδεύονται από γυναικείο όνομα.
Η χρήση υποκοριστικών για τη μειωτική προσφώνηση των γυναικών («Αννούλα», «κοριτσάκι») λειτουργεί υποσυνείδητα αλλά υπονομευτικά, ενισχύοντας την πατριαρχική αντίληψη περί «δεύτερης ταχύτητας» φύλου.
Το νομικό πλαίσιο: Πότε η δικαιοσύνη γίνεται σύμμαχος
Η γυναικεία ΜΚΟ «Διοτίμα» εξηγεί ότι η έμφυλη βία και παρενόχληση στον εργασιακό χώρο περιλαμβάνει κάθε μορφή ανεπιθύμητης συμπεριφοράς —λεκτική, σωματική, ψυχολογική ή σεξουαλική— που προκαλεί τραυματισμό ή μειώνει την αξιοπρέπεια του ατόμου.
Η έμφυλη διάσταση της βίας είναι καθοριστική: δεν αφορά μόνο μεμονωμένα περιστατικά, αλλά ένα ολόκληρο σύστημα εξουσίας και κοινωνικών ρόλων, όπου οι γυναίκες υποτιμώνται και παραγκωνίζονται.
Το αόρατο ψυχικό κόστος των γυναικών
Πίσω από τα εργοστάσια, τα μηχανουργεία, τις κουζίνες και τα συνεργεία, οι γυναίκες πληρώνουν βαρύ ψυχολογικό τίμημα. Αν είναι ευγενικές, θεωρούνται «προσβάσιμες». Αν κρατούν αποστάσεις, χαρακτηρίζονται ως «ψυχρές» ή «ανδρογύνες».
Η επιβίωση απαιτεί συνεχή αυτολογοκρισία και ψυχολογική καταπίεση, συχνά με σοβαρές επιπτώσεις στην αυτοεκτίμηση και την ψυχική ανθεκτικότητα.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 19/10
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
