Alfavita Newsroom Στο παρελθόν, μια εικόνα αρκούσε για να αποδείξει την αλήθεια. Σήμερα όμως, στην εποχή της παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης (GenAI), η ίδια η έννοια της “οπτικής απόδειξης” καταρρέει.
Από την τεκμηρίωση στην αμφιβολία
Οι άνθρωποι ήταν κάποτε βέβαιοι: “Είδα φωτογραφία” σήμαινε “είναι αλήθεια”. Ωστόσο, πλέον η καθημερινή μας έκθεση σε ψηφιακό περιεχόμενο έχει μετατραπεί σε πεδίο αβεβαιότητας. Εικόνες, βίντεο και ακόμα και η φωνή μπορούν να κατασκευαστούν με τόσο πειστικό τρόπο που το ψέμα περνά απαρατήρητο.
Η τεχνητή νοημοσύνη ως εργαλείο... και όπλο
Η παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη, αρχικά μέσο δημιουργικότητας, έχει πλέον εξελιχθεί σε μηχανή παραγωγής ψευδούς πραγματικότητας. Επιτήδειοι τη χρησιμοποιούν για να κατασκευάσουν:
Ψεύτικες αγγελίες εργασίας
Πλαστά βιογραφικά
Deepfake βίντεο επαγγελματιών
Απατηλές ιστοσελίδες
Το αποτέλεσμα είναι η διάβρωση της εμπιστοσύνης, τόσο στις διαδικτυακές πληροφορίες όσο και στις προσωπικές αλληλεπιδράσεις.
Η μάχη για την αυθεντικότητα
Ο καθηγητής Ψηφιακής Εγκληματολογίας Χάνι Φαρίντ, που εδώ και τρεις δεκαετίες εργάζεται στην ανίχνευση παραποιημένων ψηφιακών μέσων, περιγράφει την κατάσταση ως έναν συνεχή πόλεμο κατά της αλήθειας. Οι υποθέσεις που καταλήγουν στο γραφείο του αφορούν πλέον καθημερινά ψευδείς φωτογραφίες που “αποδεικνύουν” εγκλήματα, απιστίες ή κακοποιήσεις.
Η αύξηση αυτή οφείλεται σε δύο βασικούς παράγοντες:
Οι AI εικόνες είναι ολοένα πιο ρεαλιστικές
Τα κοινωνικά δίκτυα λειτουργούν ως επιταχυντές διάδοσης ψευδών ειδήσεων
Πώς δημιουργούνται οι ψευδείς εικόνες
Τα μοντέλα GenAI δεν “κατανοούν” τον κόσμο όπως οι άνθρωποι. Αντ’ αυτού, εκπαιδεύονται στατιστικά σε τεράστιους όγκους εικόνων. Μέσω επεξεργασίας του οπτικού “θορύβου” – δηλαδή του ψηφιακού υποβάθρου κάθε φωτογραφίας – μαθαίνουν να κατασκευάζουν εικόνες που φαίνονται φυσικές αλλά είναι απολύτως συνθετικές.
Στην πράξη, αυτό σημαίνει πως οποιοσδήποτε μπορεί να δημιουργήσει μια “ρεαλιστική” εικόνα με ένα απλό prompt, είτε πρόκειται για χιούμορ είτε για σκοτεινότερες χρήσεις, όπως δυσφήμιση ή εκβιασμός.
Τα σημάδια του ψέματος
Παρότι οι AI εικόνες βελτιώνονται διαρκώς, οι ειδικοί έχουν αναπτύξει μεθόδους εντοπισμού τους. Τα βασικά «σφάλματα» που τις προδίδουν περιλαμβάνουν:
Μη φυσιολογικά μοτίβα θορύβου που δεν ταιριάζουν με αυτά κάμερας
Γεωμετρικές ανωμαλίες, όπως λάθος σημεία φυγής
Ασυνεπείς σκιές, που δεν συνάδουν με τη φυσική φωτισμού
Υπερβολική ομοιομορφία σε υφές, πρόσωπα ή φόντα
Η σύγκριση με το λεγόμενο PRNU (Photo Response Non-Uniformity) – το μοναδικό αποτύπωμα κάθε αισθητήρα κάμερας – αποτελεί ένα κρίσιμο εργαλείο για τη διάκριση μεταξύ αληθινού και τεχνητού.
Παραπληροφόρηση ως στρατηγικό όπλο: Η περίπτωση "Operation Overload"
Μια από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις εκτεταμένης χρήσης AI για παραπληροφόρηση είναι η φιλορωσική επιχείρηση Operation Overload. Σύμφωνα με έρευνα του Wired, η ομάδα αυτή χρησιμοποίησε δωρεάν εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης για να δημιουργήσει χιλιάδες ψεύτικες εικόνες, βίντεο και ιστότοπους.
Ο στόχος ήταν διπλός:
Αποσταθεροποίηση των ευρωπαϊκών κοινωνιών
Διάδοση αντι-μουσουλμανικής και ξενοφοβικής ρητορικής
Ένα από τα παραδείγματα παραποίησης περιλάμβανε τη χρήση φωνητικής κλωνοποίησης σε βίντεο όπου εμφανιζόταν πανεπιστημιακή ερευνήτρια να υποστηρίζει ακραίες πολιτικές απόψεις – κάτι που δεν είχε ποτέ συμβεί στην πραγματικότητα.
Πώς μπορούμε να προστατευτούμε;
Παρότι η τεχνολογία καλπάζει, ο καθηγητής Φαρίντ τονίζει πως η λύση δεν είναι η παραίτηση στην παραπληροφόρηση, αλλά η ανάπτυξη εργαλείων και προτύπων αυθεντικοποίησης. Ενδεικτικά:
Νέα διεθνή πρότυπα για “διαπιστευτήρια περιεχομένου”
Εργαλεία που ελέγχουν την αυθεντικότητα κατά τη στιγμή της δημιουργίας
Εκπαίδευση του κοινού στην κριτική σκέψη και την ψηφιακή εγγραμματοσύνη
Επιπλέον, οι πολίτες καλούνται να ελέγχουν διπλά τις πληροφορίες που βλέπουν στο διαδίκτυο, να μην κοινοποιούν περιεχόμενο χωρίς διασταύρωση και να αντιμετωπίζουν τις εντυπωσιακές εικόνες με επιφύλαξη.
Σε σταυροδρόμι αποφάσεων
Η απειλή είναι υπαρκτή: σύμφωνα με εκτιμήσεις, σχεδόν οι μισές εικόνες που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο σήμερα μπορεί να είναι ψεύτικες. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Φαρίντ, η κοινωνία δεν είναι ανίσχυρη. «Βρισκόμαστε σε ένα κρίσιμο σημείο. Μπορούμε να συνεχίσουμε να επιτρέπουμε στην τεχνολογία να μας διαβρώνει ή να τη μετατρέψουμε σε εργαλείο υπεράσπισης της αλήθειας».
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Οι «Σεϋχέλλες» της Αττικής: Η παραλία-έκπληξη μόλις 1,5 ώρα από την Αθήνα!
Προσοχή! Ανακαλείται εμφιαλωμένο νερό λόγω πιθανής μόλυνσης
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 11/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
