Άγγελος Ροδαφηνός Την ώρα που τα πανεπιστήμια θεσπίζουν απαγορεύσεις, οι εργοδότες ζητούν δεξιότητες στη χρήση των ίδιων εργαλείων. «Ορίστε ένα πρόβλημα. Ποιο εργαλείο θα χρησιμοποιήσετε; Γράψτε ένα prompt για να το λύσετε».
Η παράξενη σχολική χρονιά της Τεχνητής Νοημοσύνης
Η φετινή ακαδημαϊκή χρονιά θα μείνει στην ιστορία ως η χρονιά της αμηχανίας. Καθηγητές, φοιτητές και διοικήσεις προσπαθούν να απαντήσουν στην ίδια ερώτηση: είναι η τεχνητή νοημοσύνη εργαλείο μάθησης ή εργαλείο αντιγραφής;
Το παράδοξο είναι σαφές και αιχμηρό: την ίδια στιγμή που τα πανεπιστήμια επιβάλλουν απαγορεύσεις (χωρίς ακόμη να υπάρχουν επίσημοι κανονισμοί ή πολιτικές), οι εργοδότες αναζητούν υποψηφίους με δεξιότητες στη χρήση των ίδιων εργαλείων. «Ορίστε ένα πρόβλημα. Ποιο εργαλείο θα χρησιμοποιήσετε; Γράψτε το σχετικό prompt για να το λύσετε». Αυτό που θεωρείται «απάτη» στις αίθουσες διδασκαλίας, ανταμείβεται με προαγωγή στον χώρο εργασίας.
Κάποτε τα πανεπιστήμια ήταν η πηγή της πιο έγκυρης γνώσης. Σήμερα, η γνώση βρίσκεται στην τσέπη μας - πιο σύγχρονη, πιο διασκεδαστική, πιο άμεση. Αν η ανώτατη εκπαίδευση δεν στραφεί στη διδασκαλία δεξιοτήτων όπως κριτική σκέψη, επίλυση προβλημάτων, συνεργασία και ψηφιακή επάρκεια, κινδυνεύει να χάσει τη θέση της ως θεσμός που προετοιμάζει πολίτες για τον κόσμο. Το μέλλον ανήκει στα microcredentials - μικρά, ευέλικτα προγράμματα εξειδίκευσης αντί για πολυετείς σπουδές σε γενικά αντικείμενα.
1. Το μεγάλο παράδοξο: «Στο πανεπιστήμιο ήταν κλοπή»
Φανταστείτε έναν νέο απόφοιτο που πηγαίνει στη συνέντευξη για τη δουλειά των ονείρων του. Ο εργοδότης τον ρωτά:
-Ξέρετε να δουλεύετε με τεχνητή νοημοσύνη;
-Όχι, στο πανεπιστήμιο μας το απαγόρευαν, διότι θεωρείται κλοπή.
-Θα σας ειδοποιήσουμε.
Η αγορά ζητά δεξιότητες που η εκπαίδευση φοβάται να διδάξει. Έτσι γεννιέται το χάσμα ανάμεσα στον ακαδημαϊκό κόσμο και την πραγματικότητα της εργασίας.
2. Σταμάτα να κόβεις δέντρα, ακόνισε το τσεκούρι σου
Η πιο συνηθισμένη φράση των εκπαιδευτικών μπροστά στις νέες τεχνολογίες είναι: «Δεν προλαβαίνω να μάθω». Είναι σαν τον ξυλοκόπο που κόβει δέντρα με στομωμένο τσεκούρι και αρνείται να σταματήσει για να το ακονίσει.
Ο χρόνος που επενδύεται στη μάθηση της τεχνητής νοημοσύνης δεν είναι χαμένος χρόνος - είναι το εισιτήριο για να μείνει κανείς σχετικός. Μαθαίνοντας να χρησιμοποιείς έξυπνα εργαλεία, δεν παραδίνεις τη δουλειά σου στη μηχανή· απελευθερώνεις χρόνο για να κάνεις εκείνο που η μηχανή δεν μπορεί: να σκεφτείς, να επιλέξεις, να δημιουργήσεις.
3. Ο Καθηγητής-Bot: Από τη μετάδοση στη μαιευτική
Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι υποκατάστατο του καθηγητή. Είναι ένας καθρέφτης που μας δείχνει πόσο εύκολα μπορούμε να εγκλωβιστούμε στη μετάδοση γνώσης αντί για την καθοδήγηση σκέψης.
Με τα κατάλληλα εργαλεία, η AI μπορεί να λειτουργήσει ως Σωκρατικός δάσκαλος: να θέτει ερωτήσεις αντί να δίνει απαντήσεις, να ενθαρρύνει τον φοιτητή να ανακαλύψει τη λογική πίσω από τη λύση. Ένας καθηγητής μπορεί να σχεδιάσει τον δικό του ψηφιακό βοηθό για το μάθημά του, ένα bot που προσφέρει εξατομικευμένη υποστήριξη 24 ώρες το 24ωρο. Δεν πρόκειται για απειλή· πρόκειται για εξέλιξη του ρόλου του δασκάλου.
4. Ολόκληρο το πρόγραμμα σπουδών σε πέντε Prompts
Φανταστείτε να δώσετε σε ένα εργαλείο AI όλα τα προγράμματα μαθημάτων ενός τμήματος, τα syllabi, τις αξιολογήσεις, το στρατηγικό πλάνο. Σε λίγα δευτερόλεπτα, μπορεί να αποκαλύψει μοτίβα και αδυναμίες που διαφορετικά θα χρειάζονταν μήνες ανάλυσης.
Για παράδειγμα, μπορεί να εντοπίσει ότι ένα τμήμα διαθέτει 40 γραπτές εξετάσεις, 20 tests και 2 εργασίες ή παρουσιάσεις - τη στιγμή που υπάρχουν 25 και πλέον διαφορετικές μέθοδοι αξιολόγησης. Η τεχνητή νοημοσύνη βοηθά τα ιδρύματα να επανασχεδιάσουν τα προγράμματά τους ώστε να ενθαρρύνουν την ποικιλομορφία στην αξιολόγηση, τη δημιουργικότητα και τη συνεργασία.
5. «Hold my beer»
Ναι, η AI κάνει λάθη. Αλλά το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό της είναι η ταχύτητα με την οποία τα διορθώνει. Η φράση «Hold my beer» - που σημαίνει «περίμενε λίγο και θα δεις τι μπορώ να κάνω» - περιγράφει τέλεια την γραμμική ανάπτυξη της τεχνολογίας.
Ό,τι φαίνεται ατελές σήμερα, σε λίγους μήνες θα είναι δεδομένο. Η εκπαίδευση, όμως, κινείται με ρυθμούς δεκαετιών. Και αυτό το χάσμα ταχύτητας είναι ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημά της.
Η επόμενη σχολή ζει στο μέλλον
Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι μια νέα μηχανή, είναι μια νέα εποχή. Αν η εκπαίδευση δεν μετατραπεί από αποθήκη γνώσης σε εργαστήριο δεξιοτήτων, θα χάσει το κοινό της - γιατί η γνώση, πλέον, είναι ελεύθερη, παντού και άμεση.
Τα πανεπιστήμια που θα επιβιώσουν είναι εκείνα που θα διδάσκουν πώς να σκεφτόμαστε, όχι τι να θυμόμαστε.
Κι εκείνοι που θα περιμένουν να περάσει η καταιγίδα, θα ανακαλύψουν ότι η καταιγίδα ήταν η νέα κανονικότητα.
* Απόσπασμα από την παρουσίαση του Δρ Ροδαφηνού στην ημερίδα του ΑΠΘ για την ΤΝ. https://www.youtube.com/watch?v=jyRMCpLF13E
*Αν. Καθηγητής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και διδάσκει Νέες Τεχνολογίες. Σπούδασε και εργάστηκε σε 13 πανεπιστήμια στην Αμερική, Αυστραλία, Κύπρο και Ελλάδα.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 12/11
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
