Μετά την πρόσφατη ανακοίνωση της υπουργού Παιδείας, κυρίας Ζαχαράκη, ότι το νέο σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ θα εφαρμοστεί το 2032, μπήκαμε σε διαδικασία προτάσεων και συζήτησης. Είναι βέβαιο ότι για όσο διαρκέσει η κουβέντα αυτή θα ακουστούν πολλές προτάσεις, σύγχρονες και μη, παιδαγωγικές και αντιπαιδαγωγικές.
Στόχοι, σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας, του νέου συστήματος είναι οι εξής τρεις:
1.Προσαρμογή της αξιολόγησης ώστε να λαμβάνονται υπ’ όψιν όλα τα έτη του Λυκείου,
2. Διασφάλιση αξιοπιστίας και διαφάνειας μέσω εξετάσεων από καθιερωμένες δομές (Τράπεζα θεμάτων, Πανεπιστήμια)
3. Μείωση της υπερβολικής εστίασης στις εξετάσεις, δίνοντας έμφαση στην ολοκληρωμένη μαθητική πορεία.
Σημειώνεται δε πως "αυτές οι αλλαγές αποσκοπούν να κάνουν το Λύκειο περισσότερο λειτουργικό, με λιγότερο άγχος για τις Πανελλήνιες εξετάσεις και σεβασμό σε όλη την εκπαιδευτική διαδρομή του μαθητή".
Στηριζόμενοι σε αυτούς τους βασικούς (σύμφωνα με το υπουργείο) άξονες, πρέπει - όσοι θέλουν - να προτείνουν ένα νέο ολοκληρωμένο σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ.
Ας δούμε αναλυτικά, λοιπόν, τι ακριβώς προτείνει το υπουργείο Παιδείας και ας το αξιολογήσουμε. Αρχικά, γίνεται λόγος για προσαρμοσμένη αξιολόγηση ώστε να λαμβάνονται υπ’ όψιν όλες οι τάξεις του Λυκείου. Με ποιον τρόπο μπορεί να γίνει αυτό όμως; Ο δεύτερος "στόχος" του υπουργείου μας δίνει την απάντηση: μέσω εξετάσεων που θα βασίζονται σε καθιερωμένες δομές όπως η Τράπεζα Θεμάτων. Συμπερασματικά, οι στόχοι 1. και 2. αλληλοκαλύπτονται καθώς είναι προφανές ότι η προσαρμοσμένη αυτή αξιολόγηση θα γίνεται μέσα από εξετάσεις με θέματα από την Τράπεζα Θεμάτων. Εδώ έρχεται ο στόχος 3. και μπερδεύεται η κατάσταση καθώς μιλάει για μείωση της υπερβολικής εστίασης στις εξετάσεις, δίνοντας έμφαση στη συνολική μαθητική πορεία. Άρα, αυξάνουμε τις εξετάσεις δίνοντας μεγαλύτερη βαρύτητα από την υφιστάμενη στις προαγωγικές εξετάσεις της πρώτης και της δευτέρας Λυκείου, για να μειώσουμε την υπερβολική εστίαση στις εξετάσεις. Μιλάμε για παγκόσμια καινοτομία στα όρια του μεταφυσικού!
Είναι πασιφανές, από τις εξελίξεις στην ελληνική παιδεία τα τελευταία χρόνια, ότι γίνεται μία προσπάθεια αύξησης των εξετάσεων με υψηλό συντελεστή βαρύτητας. Η εφαρμογή της Τράπεζας Θεμάτων στις προαγωγικές εξετάσεις της Α' και της Β´ Λυκείου, ακόμη και χωρίς να αποτελούν οι βαθμοί κριτήριο για την εισαγωγή στα ΑΕΙ, επέτεινε την απαίτηση σε μαθητές και καθηγητές, ενώ η μείωση των θέσεων στα ΑΕΙ με την εφαρμογή της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής ενίσχυσε τον ανταγωνισμό και, επομένως, την πίεση στους μαθητές της Γ´ Λυκείου που επιθυμούν την εισαγωγή τους στα ΑΕΙ.
Τι αποτέλεσμα, όμως, έχει η αυξημένη απαίτηση στους έφηβους μαθητές; Η απάντηση βρίσκεται σε πλειάδα ερευνών που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια και στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως. Σύμφωνα με έρευνα που τιτλοφορείται "Εκπαιδευτικό στρες μεταξύ Ελλήνων εφήβων"(https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10048415/), οι περισσότερες ώρες μελέτης και οι υψηλές απαιτήσεις σχετίζονται άμεσα με αυξημένα επίπεδα άγχους, με ανησυχία για τους βαθμούς και με συμπτώματα ψυχικής δυσφορίας.
Σύμφωνα με διεθνείς δημοσιεύσεις (https://theaspd.com/index.php/ijes/article/view/1149?utm_source=chatgpt.com, https://pmejournal.org/articles/10.1007/S40037-014-0148-6?utm_source=chatgpt.com), οι υψηλές εξεταστικές απαιτήσεις και τα ανταγωνιστικά εκπαιδευτικά συστήματα επιβαρύνουν την ψυχική υγεία, ενώ η ψυχολογική κόπωση και το συστηματικό άγχος επιφέρουν προβλήματα σε διάφορους τομείς, από την κατάθλιψη και τις διαταραχές ύπνου έως την κοινωνική απομόνωση και τη μειωμένη απόδοση.
Τι εννοούμε, όμως, όταν λέμε "συστηματικό άγχος"; Εννοούμε ένα σταθερό, επαναλαμβανόμενο και μακροχρόνιο επίπεδο άγχους, που δεν περιορίζεται σε μεμονωμένα γεγονότα, αλλά συνδέεται με την καθημερινή εμπειρία ενός ατόμου μέσα σε ένα οργανωμένο σύστημα όπως είναι το σχολείο. Τα αποτελέσματα του συστηματικού άγχους είναι πολυποίκιλα. Κόπωση, αϋπνία, νευρικότητα, μείωση συγκέντρωσης και μνήμης, κατάθλιψη ή τάσεις απόσυρσης είναι μερικά από αυτά. Το "συστηματικό άγχος" δεν είναι ένα "λάθος του παιδιού" αλλά το αποτέλεσμα ενός συνεχούς φορτίου που του επιβάλλεται από το εκπαιδευτικό και κοινωνικό σύστημα. Είναι σαν να ζητάμε από κάποιον να τρέχει σε ένα μαραθώνιο, χωρίς νερό, χωρίς στάσεις και με την υπόσχεση ότι "ακόμα δεν έχει φτάσει".
Συμπερασματικά, το υπουργείο Παιδείας προτείνει για λύση ένα μεγαλύτερο πρόβλημα! Αυξάνοντας τον αριθμό των "σημαντικών" εξετάσεων υποστηρίζει ότι θα μειώσει το άγχος των εξετάσεων.
Αν, λοιπόν, το ζητούμενο είναι μια ουσιαστική αλλαγή στην εκπαιδευτική πορεία των εφήβων, τότε η συζήτηση δεν μπορεί να περιορίζεται στην προσθαφαίρεση εξετάσεων. Ούτε μπορεί να συνεχίσει να αντιμετωπίζει τους μαθητές ως αριθμούς σε πίνακες ή ως παίκτες σε έναν αγώνα επιβίωσης.
Η πραγματική μεταρρύθμιση πρέπει να ξεκινά από τον πυρήνα της εκπαιδευτικής σχέσης: την εμπιστοσύνη. Εμπιστοσύνη στους μαθητές, ότι μπορούν να μάθουν ουσιαστικά και όχι μόνο να παπαγαλίζουν. Εμπιστοσύνη στους εκπαιδευτικούς, ότι μπορούν να αξιολογούν και να καθοδηγούν με ευθυκρισία και ευαισθησία. Εμπιστοσύνη στους γονείς, ότι αναζητούν το καλύτερο για τα παιδιά τους, όχι απαραίτητα το πιο ανταγωνιστικό.
Δεν αλλάζει η παιδεία όταν αυξάνουμε τις εξετάσεις. Αλλάζει όταν μειώνουμε τον φόβο. Όταν οι μαθητές πηγαίνουν σχολείο όχι για να κριθούν, αλλά για να αναπτυχθούν. Όταν το Λύκειο παύει να είναι μια αποστειρωμένη αρένα εξετάσεων και γίνεται χώρος εμπειρίας, αποδοχής, δημιουργικότητας και προοπτικής.Αυτό είναι το στοίχημα. Όχι ένα νέο σύστημα εξετάσεων, αλλά ένα νέο νόημα για το σχολείο. Αντί για αυτό το υπουργείο Παιδείας θέλει να μετατρέψει το ήδη απογυμνωμένο από τον παιδαγωγικό του ρόλο σχολείο, σε ένα προθάλαμο των ΑΕΙ και κατ'επέκταση της αγοράς εργασίας.
Αν πράγματι επιθυμούμε ένα Λύκειο που καλλιεργεί τη γνώση και όχι τον φόβο, τότε χρειάζεται ένα παιδαγωγικό πλαίσιο που θα στηρίζεται στους εξής βασικούς άξονες:
1. Αξιολόγηση με παιδαγωγικό χαρακτήρα – μείωση του εξεταστικού φόρτου και ενίσχυση εναλλακτικών μορφών αξιολόγησης (εργασίες, παρουσιάσεις, στοχαστικά φύλλα, συνεργατικά έργα).
2. Ένταξη δεξιοτήτων ζωής, καλλιτεχνικών και αθλητικών δραστηριοτήτων στο ωρολόγιο πρόγραμμα – όπως διαχείριση άγχους, αυτορρύθμιση, επικοινωνία, δημιουργική έκφραση, σωματική άσκηση και επαγγελματικός προσανατολισμός.
3. Στήριξη της ψυχικής υγείας – με παρουσία ειδικού προσωπικού (ψυχολόγων – κοινωνικών λειτουργών) και δημιουργία θετικού, ασφαλούς κλίματος.
*Λιαγκριδώνης Παναγιώτης, εκπαιδευτικός
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Οδήγηση τέλος για ηλικιωμένους: Ποιοι χάνουν το δίπλωμα στα 65 και ποιοι στα 67
Voucher ΔΥΠΑ 750 ευρώ: - Πότε οι πληρώνεστε και που ξεκινάτε πρώτοι
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 25/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
