Λεωνίδας Βουρλιώτης Το ζήτημα των λεγόμενων «αιώνιων φοιτητών» επιστρέφει κάθε τόσο στη δημόσια ατζέντα, φέρνοντας μαζί του έντονες απόψεις, πολλές φορές αποκομμένες από την πραγματικότητα των ελληνικών ΑΕΙ.
Η εικόνα του φοιτητή που παραμένει “κολλημένος” για χρόνια χωρίς λόγο ή κόστος, έχει καθιερωθεί σχεδόν ως αυτονόητο πρόβλημα. Πόσο όμως ισχύει αυτό στην πράξη;
Ποιοι είναι πραγματικά οι «αιώνιοι» φοιτητές
Ο όρος αφορά κυρίως δύο κατηγορίες:
Εκείνους που εγκατέλειψαν ουσιαστικά τις σπουδές τους αλλά παραμένουν εγγεγραμμένοι – συχνά χωρίς καμία επαφή με το πανεπιστήμιο.
Και αυτούς που σπουδάζουν μερικώς, λόγω επαγγελματικών, οικογενειακών ή οικονομικών υποχρεώσεων.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα δεν προβλέπεται θεσμικά ο θεσμός της part-time φοίτησης, όπως ισχύει σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη. Έτσι, η μερική φοίτηση γίνεται άτυπα, με τους φοιτητές να διαχειρίζονται μόνοι τους τον ρυθμό σπουδών τους, ανάλογα με τις δυνατότητές τους.
Το “κόστος” για το κράτος: Ένας μύθος
Ένα βασικό επιχείρημα υπέρ της διαγραφής φοιτητών αφορά το δημοσιονομικό κόστος. Όμως αυτό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Οι φοιτητές που παρατείνουν τις σπουδές τους δεν επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό αν δεν είναι ενεργοί: δεν λαμβάνουν βιβλία, δεν έχουν δικαίωμα σε σίτιση, στέγαση ή μεταφορικό πάσο.
Οι μόνοι που υφίστανται κάποια επιβάρυνση είναι οι καθηγητές που μπορεί να χρειαστεί να διορθώσουν λίγα παραπάνω γραπτά – όχι οι φορολογούμενοι.
Πόσοι είναι τελικά οι «αιώνιοι»;
Ο αριθμός των πραγματικά ενεργών «αιωνίων» είναι πολύ μικρότερος από ό,τι συνήθως υπονοείται στον δημόσιο λόγο. Πολλοί από όσους φαίνονται ακόμα εγγεγραμμένοι δεν συμμετέχουν σε εξετάσεις, δεν παρακολουθούν μαθήματα και είναι πρακτικά ανενεργοί.
Με τη χρήση των ψηφιακών φοιτητολογίων, είναι εύκολο να εντοπιστούν και να χαρακτηριστούν ως «ανενεργοί», χωρίς να χρειαστούν ακραία ή ισοπεδωτικά μέτρα διαγραφής.
Ποια είναι τα πραγματικά προβλήματα της διαγραφής
Η διαγραφή εγείρει ζητήματα πρακτικά και ηθικά. Τι θα συμβεί, για παράδειγμα, με έναν φοιτητή που έχει περάσει 38 μαθήματα και χρωστάει μόνο ένα; Ποιος καθηγητής θα τον «κόψει» γνωρίζοντας πως έτσι τον οδηγεί στην απώλεια μιας ολόκληρης πορείας σπουδών;
Αντιστρόφως, ποιος θα τον περάσει απλώς για να τον «σώσει», ανοίγοντας τον δρόμο σε πιέσεις, παρεμβάσεις και πιθανές καταχρήσεις; Το δίλημμα δεν είναι μόνο θεσμικό, είναι και ηθικό.
Τι ισχύει στο εξωτερικό – Τα ποσοστά αποφοίτησης
Αντίθετα με τη στερεοτυπική άποψη, η Ελλάδα δεν είναι εξαίρεση διεθνώς. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία από το National Center for Education Statistics των ΗΠΑ, η εικόνα σε πολλές χώρες δεν είναι καλύτερη – συχνά είναι και χειρότερη:
Ιρλανδία: 38,9% αποφοίτηση εντός κανονικής διάρκειας
Γαλλία: 31,4%
Αυστρία: 12% εντός κανονικής διάρκειας, αλλά 53% μέσα σε +3 χρόνια
Ολλανδία: 29%
Ισραήλ / Λιθουανία: 57% και 60% αντίστοιχα
Ελλάδα: Το υπουργείο Παιδείας κάνει λόγο για 70% αποφοίτηση συνολικά, εντός μεγαλύτερης χρονικής κλίμακας.
Τα δεδομένα δείχνουν ότι το φαινόμενο της επιμήκυνσης σπουδών δεν είναι ελληνική ιδιομορφία, αλλά μια διεθνής τάση.
Διεθνής στροφή προς την ευελιξία
Πολλά πανεπιστήμια παγκοσμίως υιοθετούν πια ένα πιο ρεαλιστικό μοντέλο σπουδών. Οι σύγχρονες κοινωνίες αναγνωρίζουν ότι οι σπουδές δεν είναι απαραίτητα μία συνεχής, γραμμική διαδικασία.
Έτσι, προσφέρονται ευέλικτα προγράμματα, με δυνατότητα επιλογής ρυθμού φοίτησης, υποστήριξη στην ισορροπία σπουδών-εργασίας, και καλύτερη πληροφόρηση για τις επιλογές των φοιτητών.
Το ζήτημα των «αιωνίων φοιτητών» δεν είναι το πρόβλημα που συχνά παρουσιάζεται. Αφορά λίγους, δεν επιβαρύνει το κράτος και εν πολλοίς αποτελεί συνέπεια της απουσίας part-time φοίτησης. Η λύση δεν βρίσκεται σε μαζικές διαγραφές, αλλά σε ένα πιο σύγχρονο, ευέλικτο και ανθρωποκεντρικό μοντέλο πανεπιστημίου, που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κοινωνίας και όχι στα στερεότυπα του δημόσιου διαλόγου.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Voucher 750 ευρώ: Εάν πήρες ΚΑΥΑΣ κλείδωσε το επίδομα εδώ με ένα κλικ στο ΕΚΕΚ
Αυτά είναι τα ελληνικά επώνυμα που προέρχονται από αλβανικές λέξεις
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 14/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
