Η επάνοδος στο σχολείο είναι σαν την επιστροφή του μαχητή της πρώτης γραμμής μετά από άδεια στα μετόπισθεν στο ίδιο χαράκωμα στο μέτωπο, όπως συχνά χαρακτηρίζεται δημοσιογραφικά η Παιδεία. Ο δικός μας πόλεμος είναι φυσικά ειρηνικός, είναι αγώνας κατάκτησης της γνώσης και υπεράσπισης αξιών. Μάλιστα, κι ας μην ακουστεί βαρύγδουπο, θα έλεγα ότι στην εποχή του γρήγορου, εύκολου και φτηνού σε μία εποχή απαξίωσης της μόρφωσης και της πνευματικής καλλιέργειας, της περιφρόνησης του μόχθου για την απόκτηση πνευματικών αντί υλικών αγαθών, εμείς οι εκπαιδευτικοί φυλάμε «Θερμοπύλες». Ας μου επιτραπεί ο προσωπικός τόνος, γιατί η σχολική πραγματικότητα και ιδιαίτερα η διδακτική εμπειρία είναι κατεξοχήν βιώματα προσωπικά.
Όπως και πολλοί άλλοι συνάδελφοι φαντάζομαι, τις εβδομάδες που προηγήθηκαν, μπόρεσα να αφιερώσω περισσότερο χρόνο στους δικούς μου ανθρώπους, να κάνω καινούριες γνωριμίες, να απολαύσω θεάματα, να ταξιδέψω, έστω και σε κοντινές αποστάσεις και για λίγες μέρες (και πάλι προνομιούχος!), και να γνωρίσω καινούρια μέρη, ν’ αλλάξω παραστάσεις, να διαβάσω τα βιβλία που ήθελα, να γράψω μια κι αυτή είναι η αγαπημένη μου απασχόληση, να χαρώ τη θάλασσα, να προσφέρω τον χρόνο και τον κόπο μου σε άλλους ανθρώπους. Έζησα, μ’ άλλα λόγια, σαν άνθρωπος! Με μία αλλά πολύ σημαντική έλλειψη, αναγκαία όμως για αυτό το διάστημα: τη σχολική τάξη. Έτσι, τώρα επιστρέφω σ’ αυτήν με την ίδια προσμονή της συνάντησης μετά από καιρό, με αγαπημένο πρόσωπο.
Δεν αναφέρομαι ειδικά σε κάποιους συναδέλφους ή μαθητές, πόσο μάλλον στο … κτίριο. Αναφέρομαι στην ίδια τη μαγεία της διδακτικής πράξης και της σχολικής ζωής. Σ’ αυτή τη δημιουργική και συνάμα συναρπαστική συνάντηση με τη φρεσκάδα της νεότητας και σ’ αυτό το υπέροχο καθήκον ν’ ανοίξω στην ίδια την άνοιξη της ζωής ένα νέο παράθυρο στη γνώση, στην ομορφιά και τα μυστήρια του κόσμου, στις περιπέτειες του πνεύματος. Όλ’ αυτά για τα οποία, επειδή απαιτούν πολύ χρόνο προετοιμασίας για να λειτουργήσουν σωστά κι ακόμη περισσότερη ενέργεια και πνευματικό κόπο για να υλοποιηθούν, είναι απαραίτητη μία μεγάλη ανάπαυλα, για μας, κι ακόμη περισσότερο, για τα παιδιά. Στην πραγματικότητα, βέβαια, οι διακοπές δεν αφορούν μόνο τον απαραίτητο χρόνο ανανέωσης και ξεκούρασης⸱ αποτελούν παράλληλα και εκείνη την προετοιμασία για το σχολείο, που γίνεται χωρίς την πίεση της εργασιακής καθημερινότητας αφού πλουτίζουμε σε γνώσεις, εμπειρίες, συναισθήματα, εικόνες, διαβάσματα, πνευματική και αισθητική καλλιέργεια⸱ όλα αυτά συνιστούν …μορφωτική προστιθέμενη αξία, γινόμαστε σοφότεροι και πνευματικά πλουσιότεροι.
Προσμονή λοιπόν και ανυπομονησία για το νέο ταξίδι με νέους και παλιούς συνταξιδιώτες. Με μία πάντως, διαφορά: καθώς τα χρόνια περνούν και μεγαλώνω βλέποντας υπουργούς ν’ αλλάζουν, περιεχόμενα, συστήματα και μεθόδους ν’ αλλάζουν, ειδικά μάλιστα τα τελευταία χρόνια, από όλες τις κυβερνήσεις, συνειδητοποιώ ότι το σχολείο απομακρύνεται από τον ιδρυτικό του ρόλο, της μετάδοσης γνώσεων και αξιών στη νέα γενιά, για να μεταβληθεί σταδιακά σε χώρο ευχάριστης παιδοφύλαξης κι αυτής όχι πάντα υποχρεωτικής με τις τόσες διασταλτικές ερμηνείες της δικαιολόγησης απουσιών για «λόγους ανωτέρας βίας» . Ελάχιστα έως καθόλου δεν ενδιαφέρει πλέον το εάν τα παιδιά αποκτούν ακόμη και βασικές γνώσεις ούτε εάν γίνονται υπεύθυνα, ανεξάρτητα με κριτική σκέψη (πόσο ταλαιπωρημένη έννοια!) που δε διαμορφώνεται από τους ποικίλους μηχανισμούς χειραγώγησης. Έτσι, αγώνας του εκπαιδευτικού στο χαράκωμά του καθίσταται άνισος, πραγματικές Θερμοπύλες όπου στο τέλος «οι Μήδοι θα διαβούνε».
Αυτές οι επισημάνσεις δεν ακυρώνουν ούτε μηδενίζουν την αξία της προσπάθειας, του προσωπικού αγώνα που δίνεται κάθε μέρα στην τάξη κι έξω απ’ αυτήν στο πλαίσιο της σχολικής ζωής, στις εκδρομές, στα εκπαιδευτικά προγράμματα, στις εθνικές επετείους, στην επαφή με τα παιδιά στο προαύλιο, σε ό,τι ονομάζουμε «κρυφό αναλυτικό πρόγραμμα» για την καλλιέργεια ήθους και την προβολή υγιών προτύπων. Γίνονται για να τονιστεί ότι ο αγώνας είναι σ’ έναν βαθμό υπονομευμένος a priori, οι Θερμοπύλες μας είναι προδομένες από τον Εφιάλτη (όνομα και πράγμα) της μετατροπής του σχολείου από χώρο μετάδοσης γνώσεων σε ένα εικονικό περιβάλλον «δράσεων» (τι ατυχής και κακόηχη μεταφορά «σπασμένων σκέψεων από ξένες γλώσσες») την ίδια ώρα που οι ανακεφαλαιωτικές εξετάσεις έχουν αποκλειστικά διεκπεραιωτικό χαρακτήρα, κάτι σα σπασμένο φανάρι της τροχαίας! Στηρίζω και επικροτώ και αναλαμβάνω κατά καιρούς εκπαιδευτικά προγράμματα, αλλά επιμένω ότι μία «δράση» για το αρχαίο θέατρο χωρίς τη γνώση (και τον απαραίτητο έλεγχο της εμπέδωσής της) της ιστορίας, της αρχιτεκτονικής, της λειτουργίας του και του ιστορικού πλαισίου μέσα στο οποίο γεννήθηκε η τραγωδία, μπορεί να είναι διασκεδαστική, δε θα αφήσει όμως κάποιο πνευματικό αποτύπωμα στα παιδιά, παρά μόνο τις φωτογραφίες και τις πλάκες από την εκδρομή στο ίνσταγκραμ. Γιατί δαιμονοποιήσαμε την εξέταση ακυρώνοντας ουσιαστικά το δικαίωμα των παιδιών στη γνώση.
Πιστεύω λοιπόν ότι τα συνδικαλιστικά αιτήματα και διεκδικήσεις των εκπαιδευτικών, πέρα από τα πάγια κλαδικά (μισθοδοτικά, εργασιακά, συνταξιοδοτικά κτλ), θα πρέπει επιτέλους να συμπεριλάβουν και το αίτημα της ανάκτησης από το σχολείο του ιδρυτικού του ρόλου. Η τάση σε πολλές χώρες του δυτικού κόσμου να αποφοιτούν τα παιδιά αγράμματα, αστοιχείωτα και με την αίσθηση ότι ο κόσμος υπάρχει για να υπηρετεί τις ιδιοτελείς τους επιδιώξεις και ότι μπορούν να κάνουν οτιδήποτε χωρίς συνέπειες, είναι καταστροφική και έχουμε ευθύνη ως παιδαγωγοί να αντισταθούμε.
Μ’ αυτές λοιπόν τις σκέψεις αλλά με την ίδια πάντα προσμονή και το ίδιο πάθος για τη δουλειά μας, επιστρέφω στο σχολείο, στο δικό μου χαράκωμα και Θερμοπύλες ευχόμενος πάντα να αξιωθώ κι εγώ να συμπεριληφθώ σ’ όσους «τις φυλάγουν […] ποτέ από το χρέος μη κινούντες· δίκαιοι κι ίσιοι σ’ όλες των τες πράξεις, αλλά με λύπη κιόλας κι ευσπλαχνία· γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι, κι όταν είναι πτωχοί, πάλ’ εις μικρόν γενναίοι, πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε· πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες, πλην χωρίς μίσος για τους ψευδομένους».
Καλή σχολική χρονιά!
Τάσος Χατζηαναστασίου, φιλόλογος στο 2ο ΓΕΛ Ναυπλίου
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Σχολεία: Αλλάζουν οι ώρες αποχώρησης των μαθητών
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 26 Απριλίου
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 26/4
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
