Στην Ελλάδα, οι πανελλαδικές εξετάσεις αποτελούν τον µοναδικό τρόπο εισαγωγής ενός υποψηφίου στην τριτοβάθµια εκπαίδευση (µε εξαίρεση τα ιδιωτικά πανεπιστήµια). Είναι ένα σύστηµα που έχει χαρακτηριστεί άδικο, απάνθρωπο και µη αντιπροσωπευτικό των ικανοτήτων του µαθητή. Πρόκειται για µία ατελή διαδικασία που σχεδόν κάθε νέα κυβέρνηση προσπαθεί κάθε φορά κάπως να τροποποιήσει. Άλλοτε αφαιρώντας µαθήµατα, για λόγους εξειδίκευσης και απλούστευσης, και άλλοτε προσθέτοντας περισσότερα στο όνοµα µιας "πιο ολοκληρωµένης µόρφωσης”.
Για παράδειγµα, παλαιότερα έδιναν µεγαλύτερη βαρύτητα στον συνολικό βαθµό του απολυτηρίου λυκείου, οδηγώντας γονείς εν δυνάµει φιλολόγων να ικετεύουν καθηγητές µαθηµατικών για έναν υψηλότερο βαθµό. Αλλά προφανώς δεν είναι δυνατόν οι µαθητές να εξετάζονται σε όλα τα µαθήµατα “µε το πιστόλι στον κρόταφο”, ιδίως σε µια τόσο ώριµη ηλικία όπου τα ενδιαφέροντα και οι κλίσεις ενός µαθητή είναι πια προφανείς.
Αν και προσωπικά θεωρώ πως το σηµερινό σύστηµα εξετάσεων είναι καλύτερο, εξακολουθεί να περιορίζει τους µαθητές, να τους βάζει σε καλούπια ενώ δεν τους δίνει χώρο να ελιχθούν. Η πρότασή µου δεν στοχεύει στο γκρέµισµα του παρόντος συστήµατος, αλλά στη βελτίωσή του, δίνοντας περισσότερη προσωπική ελευθερία σε κάθε υποψήφιο.
Όπως και να 'χει, ακόµη κι αν δεν έχω την παραµικρή εξουσία επί του σύγχρονου εξεταστικού συστήµατος, η άποψή µου αξίζει να τεθεί προς κριτική, όπως κάθε νέα πρόταση που φιλοδοξεί να ταράξει έστω και έναν κόκκο άµµου στο οικοδόµηµα της παιδαγωγικής και της ανώτερης εκπαίδευσης.
Η πρότασή µου βασίζεται στην εξέταση τεσσάρων µαθηµάτων στο τέλος της Γ’ Λυκείου, ακριβώς όπως ισχύει και σήµερα. Το µάθηµα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας θα είναι κοινό για όλους τους υποψηφίους, καθώς η κατανόηση και παραγωγή λόγου αποτελεί θεµέλιο για κάθε µορφωµένο άνθρωπο και είναι αδιαµφισβήτητης αξίας. Τα υπόλοιπα τρία µαθήµατα θα επιλέγονται ελεύθερα από τον υποψήφιο, µέσα από ένα σύνολο των εννέα: Μαθηµατικά, Φυσική, Χηµεία, Βιολογία, Α.Ο.Θ., Α.Ε.Π.Π., Ιστορία, Λατινικά, Αρχαία Ελληνικά.
Ωστόσο, κάθε σχολή ή τµήµα θα έχει την ευχέρεια να κατατάσσει αυτά τα µαθήµατα σε τρεις βαθµίδες φθίνουσας σηµασίας:
- Μαθήµατα πρώτης κατηγορίας: θεωρούνται απαραίτητα για την εισαγωγή. Π.χ. Μαθηµατικά για το Τµήµα Μαθηµατικών ή Βιολογία για το Τµήµα Βιολογίας.
- Μαθήµατα δεύτερης κατηγορίας: σηµαντικά αλλά εναλλάξιµα µεταξύ τους. Π.χ. στο Τµήµα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών: η Πληροφορική ή η Χηµεία.
- Μαθήµατα τρίτης κατηγορίας: δεν αποτελούν ουσιώδες κριτήριο. Ο υποψήφιος µπορεί να διαλέξει οποιοδήποτε από τα εννέα.
Κάθε σχολή θα αποφασίζει την κατανοµή των µαθηµάτων σύµφωνα µε τις επιστηµονικές της ανάγκες και τη φυσιογνωµία του γνωστικού της αντικειµένου. Κάποιες σχολές µπορεί να είναι πιο αυστηρές στην κατάταξη αυτήν από άλλες. Ενδεικτικά:
• Τµήµα Μαθηµατικών: 1η κατηγορία: Μαθηµατικά | 2η: Φυσική ή Πληροφορική ή Χηµεία | 3η: οποιοδήποτε άλλο
• Τµήµα Βιολογίας: 1η: Βιολογία και Χηµεία | 3η: οποιοδήποτε άλλο
• Τµήµα ΗΜΜΥ: 1η: Μαθηµατικά και Φυσική | 2η: Πληροφορική ή Χηµεία
• Τµήµα Φιλολογίας: 1η: Ιστορία, Αρχαία, Λατινικά
• Τµήµα Οικονοµικών: 1η: Α.Ο.Θ. και Μαθηµατικά | 3η: οποιοδήποτε άλλο
• Τµήµα Μουσικής: 3η: τρία µαθήµατα επιλογής
Ο συντελεστής βαρύτητας κάθε µαθήµατος θα εξαρτάται από την κατηγορία στην οποία ανήκει: Π.χ. 1.2 για την πρώτη κατηγορία, 1.0 για τη δεύτερη και 0.8 για την τρίτη.
Μια πιθανή ένσταση θα ήταν: «Αν έχω αποφασίσει να περάσω στο τµήµα βιολογίας, γιατί να µην δώσω δύο µαθήµατα (Βιολογία και Χηµεία) αντί για τρία;». Υπάρχουν τέσσερις λόγοι:
Ένα επιπλέον µάθηµα ανοίγει περισσότερες σχολές. Οι περισσότεροι υποψήφιοι πανελληνίων δεν έχουν κατασταλάξει από νωρίς σε ποιά σχολή επιθυµούν να εισαχθούν.
Αν κάποιος δώσει µόνο δύο µαθήµατα (εξαιρουµένης της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας), θα έχει ένα άδικο προβάδισµα απέναντι σε υπόλοιπους που έδωσαν τρία.
Πολλά τµήµατα -όπως το τµήµα της φιλολογίας- δικαίως απαιτούνε τρία µαθήµατα.
Γενικότερη µόρφωση και διεπιστηµονικότητα όπου αυτό είναι εφικτό. Για παράδειγµα, ένας πιθανός συνδυασµός µαθηµάτων θα µπορούσε να είναι: βιολογία, λατινικά και πληροφορική.
Αυτό σύστηµα επιτρέπει 84 συνδυασµούς τριών µαθηµάτων (και άρα 84 “κατευθύνσεις”). Ο µαθητής, µέσω µιας ψηφιακής εφαρµογής ή ιστοσελίδας, θα µπορεί να βλέπει τις σχολές που είναι διαθέσιµες µε τον συνδυασµό µαθηµάτων που θα επιλέγει. Με αυτόν τον τρόπο, τα τµήµατα θα αποκτούν µεγαλύτερη ευελιξία, οι µαθητές θα έχουν περισσότερη ελευθερία και το Λύκειο θα παύει να είναι ένας προθάλαµος εξετάσεων. Αντίθετα, θα είναι προς συµφέρον των µαθητών να παρακολουθούν και να δοκιµάζουν ετερόκλιτα αντικείµενα στις δυο πρώτες τάξεις του Λυκείου πριν κάνουν την επιλογή τους.
Η παρούσα πρόταση στοχεύει σε ένα εκπαιδευτικό σύστηµα που δεν βάζει τους µαθητές σε καλούπια, ωθεί στην πιο ολοκληρωµένη µόρφωση και τον πειραµατισµό, εξατοµικεύει τη µάθηση και συσχετίζει καλύτερα τα εξεταστέα µαθήµατα µε το αντικείµενο της εκάστοτε σχολής.
Όλα τα νέα και οι ειδήσεις που αφορούν τις Πανελλήνιες
Πανελλαδικές 2025: Νέα πανωλεθρία για τα επτά Τμήματα Φυσικής
