Alfavita Newsroom Η λέξη «ἀφραδία» στην αρχαία ελληνική δεν σημαίνει απλώς “απροσεξία” ή “λάθος”. Σημαίνει βαθιά ηθική και νοητική πλάνη, δηλαδή τη συναισθηματική και λογική τύφλωση που οδηγεί τον άνθρωπο να ενεργήσει χωρίς φρόνηση, χωρίς μέτρο και επίγνωση των συνεπειών.
Σε αντίθεση με την "ἄτη", που έρχεται πολλές φορές ως θεϊκή δύναμη, η ἀφραδία είναι ανθρώπινο λάθος – αποτέλεσμα άγνοιας, παρορμητισμού, εγωισμού ή συναισθηματικής φόρτισης.
Ετυμολογία και βασική σημασία
Η λέξη ἀφραδία προέρχεται από:
πρόθεμα ἀ- = στερητικό (όχι)
φραδής = φρόνιμος, συνετός, αυτός που σκέφτεται καλά (από το φράζω = λέγω, εξηγώ, νοώ)
Άρα, ἀφραδία = έλλειψη φρόνησης, απερισκεψία, πλάνη νου.
Η λέξη απαντά συχνά στα Ομηρικά Έπη, αλλά και στην τραγωδία, όπου οι ήρωες ενεργούν κάτω από έντονη ἀφραδία, η οποία τους οδηγεί σε τραγικά λάθη.
Τι είναι η ἀφραδία;
Λέξη ἀφραδία (ἡ) – θηλυκό ουσιαστικό
Ετυμολογία ἀ- (στερητικό) + φραδής (συνετός)
Σημασία: απερισκεψία, έλλειψη κρίσης, ψυχική τύφλωση
Αντίθετο φρόνησις, σύνεσις, σωφροσύνη
Συγγενείς λέξεις ἀφραδής (ανόητος), φράζω (νοώ, καταλαβαίνω)
Η ἀφραδία στην αρχαία λογοτεχνία: παραδείγματα και διδάγματα
Ο Πάρις και η επιλογή της Αφροδίτης (Ιλιάδα)
Η ἀφραδία του Πάρι – όταν επιλέγει την Αφροδίτη έναντι της Ήρας και της Αθηνάς για χάρη της «ωραιότερης γυναίκας» – φέρνει τον Τρωικό Πόλεμο και την πτώση της Τροίας. Δεν βλέπει τις συνέπειες της πράξης του. Ενέργησε από επιπολαιότητα και έλλειψη κρίσης.
Η Αντιγόνη και ο Κρέων (Σοφοκλής)
Ο Κρέων, παρά τις προειδοποιήσεις, επιμένει στον νόμο του. Η ἀφραδία του – η εμμονή του χωρίς ευελιξία – φέρνει τον θάνατο του γιου και της γυναίκας του. Παρόμοια, η Αντιγόνη, αν και ηρωίδα, ενεργεί χωρίς φρόνηση, οδηγούμενη από απόλυτο συναισθηματισμό.
Ηλέκτρα (Ευριπίδης)
Η Ηλέκτρα εμπλέκεται στη δολοφονία της μητέρας της Κλυταιμνήστρας. Παρότι "δικαιωμένη" σε κοινωνικό επίπεδο, η ἀφραδία της είναι φανερή: πράττει μέσα από τραύμα, χωρίς διάκριση, και αυτό τη στοιχειώνει.
Αφραδία και δημοκρατία: Πολιτική διάσταση
Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν τη φρόνηση βασικό προσόν του πολίτη. Η ἀφραδία δεν ήταν μόνο προσωπική αδυναμία, αλλά πολιτικός κίνδυνος.
Ο Περικλής, στον «Επιτάφιο» (Θουκυδίδης), προειδοποιεί ότι χωρίς σωστή κρίση και αυτογνωσία, μια δημοκρατία μπορεί να οδηγηθεί στην καταστροφή από τη συλλογική ἀφραδία των πολιτών της.
Σύγχρονη ανάγνωση: Πού βλέπουμε σήμερα την ἀφραδία;
Η ἀφραδία έχει σύγχρονες μορφές:
Στην ψευδή ενημέρωση και τα fake news, όπου οι άνθρωποι δρουν χωρίς έλεγχο και σκέψη.
Στις παρορμητικές πολιτικές αποφάσεις, που οδηγούν σε κοινωνική αστάθεια.
Στις προσωπικές μας σχέσεις, όταν οι αποφάσεις λαμβάνονται με βάση τον θυμό ή το τραύμα.
Αν η φρόνηση είναι πολιτική αρετή, η ἀφραδία είναι ηθική παγίδα.
Από την αρχαία ἀφραδία στη σημερινή ευθύνη
Η λέξη ἀφραδία φέρνει στην επιφάνεια το ερώτημα: Ενεργούμε με κρίση ή αφήνουμε τον εαυτό μας έρμαιο των παθών μας;
Η μελέτη της ἀφραδίας δεν είναι γλωσσική πολυτέλεια, αλλά εργαλείο αυτογνωσίας και πολιτικής συνείδησης. Όπως έλεγε ο Αριστοτέλης:
«Ἡ φρόνησις ἀνάγκη τοῦ βίου» – Η φρόνηση είναι αναγκαία για τη ζωή.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Πανελλήνιος γραπτός διαγωνισμός: Βγήκε η προκήρυξη - Αιτήσεις από 29/4 έως 14/5
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 7/05
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
