Στους αρχαίους πολιτισμούς τα όνειρα, θεωρούνταν παραθυράκια στο μέλλον ή επικοινωνίες από τον κόσμο των νεκρών. Οι Αιγύπτιοι είχαν μάλιστα ειδικούς ερμηνευτές ονείρων, ενώ οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι τα έβλεπαν ως προφητικά μηνύματα.
Αιώνες αργότερα, οι ψυχαναλυτές άρχισαν να προσεγγίζουν το φαινόμενο διαφορετικά. Ο Σίγκμουντ Φρόυντ υποστήριζε ότι τα όνειρα αντανακλούν απωθημένες επιθυμίες, κυρίως σεξουαλικής φύσεως. Ο Καρλ Γιουνγκ, από την άλλη, τα έβλεπε ως «γλώσσα του ασυνειδήτου» συμβολικές ιστορίες μέσα από τις οποίες το ασυνείδητο επικοινωνεί με το συνειδητό.
Σήμερα, η επιστήμη έχει κάνει σημαντικά βήματα στην κατανόηση του τι συμβαίνει στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια του ύπνου. Με εργαλεία όπως οι μαγνητικές τομογραφίες και οι PET σαρώσεις, οι επιστήμονες βλέπουν πια τα όνειρα ως μέρος μιας βιολογικής διαδικασίας που σχετίζεται με την επεξεργασία πληροφοριών. Σύμφωνα με μια επικρατούσα θεωρία, ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί τον ύπνο για να καθαρίσει τη βραχυπρόθεσμη μνήμη από ασήμαντες πληροφορίες και να αποθηκεύσει τα ουσιώδη στη μακροπρόθεσμη μνήμη. Ο ιππόκαμπος και ο νεοφλοιός συνεργάζονται σε αυτή την αποθήκευση και εκκαθάριση, και κάποια από τα δεδομένα αυτά ραβονται σε ονειρικά σενάρια μερικές φορές χαοτικά, άλλες φορές σχεδόν ποιητικά.
Ο Νομπελίστας Francis Crick πρότεινε τη δεκαετία του ’80 μια απλή θεωρία: ότι ονειρευόμαστε για να ξεχάσουμε. Ωστόσο, οι σύγχρονοι ειδικοί επισημαίνουν πως τα όνειρα δεν είναι απλώς ένα φίλτρο που ξεσκαρτάρει πληροφορίες, αλλά και εργαλείο για βαθύτερη κατανόηση, αυτογνωσία και δημιουργικότητα. Η ανάλυση των ονείρων, όπως έχει δείξει η ψυχοθεραπεία, μπορεί να αποκαλύψει πολλά για τις ανησυχίες, τις επιθυμίες και τα άγχη μας.
Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες σύγχρονες θεωρίες είναι αυτή του Αντι Ρεβόνσουο, ο οποίος υποστηρίζει ότι ονειρευόμαστε για να προετοιμαστούμε για μελλοντικούς κινδύνους. Σύμφωνα με τη «Θεωρία Προσομοίωσης Απειλής», ο εγκέφαλος τρέχει σενάρια κινδύνου στον ύπνο ώστε να διατηρεί σε εγρήγορση τα ένστικτα επιβίωσης.
Αυτό ίσως εξηγεί γιατί πολλοί άνθρωποι συνεχίζουν να βλέπουν εφιάλτες με εξετάσεις ή όνειρα στα οποία χάνουν τα δόντια τους. Τα πρώτα συνδέονται με την πίεση απόδοσης, ενώ τα δεύτερα μπορεί να αντανακλούν ανασφάλεια ή φόβο απώλειας ελέγχου.
Τα όνειρα, πάντως, δεν είναι μόνο φορείς στρες. Έχουν αποδειχθεί και πολύτιμο εργαλείο επίλυσης προβλημάτων. Σε πειράματα όπου οι συμμετέχοντες κοιμήθηκαν ενώ προσπαθούσαν να λύσουν έναν λαβύρινθο, όσοι ονειρεύτηκαν τον γρίφο παρουσίασαν εντυπωσιακά καλύτερες επιδόσεις αργότερα. Κάτι ανάλογο φαίνεται να ισχύει και για τους φοιτητές που κοιμούνται καλά και ονειρεύονται το υλικό που μελετούν.
Τέλος, υπάρχουν και όνειρα που μοιάζουν καθαρά με εκπλήρωση επιθυμιών: πτήση, εξερεύνηση νέων χώρων, ερωτικές σκηνές. Εκεί, ο εγκέφαλος επιτρέπει στον εαυτό του μια φευγαλέα απόδραση από την πραγματικότητα.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Η ύλη για 70.000 υποψήφιους ως 19/5 με τις λύσεις
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 19/05
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ