Alfavita Newsroom Το σχολείο είναι – ή θα έπρεπε να είναι – ο ασφαλέστερος χώρος για παιδιά, εφήβους, γονείς και δασκάλους. Τις τελευταίες όμως εβδομάδες, μια σειρά από βίαια επεισόδια μάς θυμίζουν ότι οι σχολικές αυλές μπορούν να γίνουν και πεδία φόβου. Από συμπλοκές μαθητών με καδρόνια μέχρι γονείς που επιτίθενται σε διευθυντές και δασκάλους, οι εκπαιδευτικοί βρίσκονται όλο και πιο συχνά στο στόχαστρο.
Το σοκ του Περιστερίου
Την εβδομάδα που μας πέρασε, στο Περιστέρι, αντιπαράθεση μαθητών ΕΠΑΛ και Γενικού Λυκείου κατέληξε σε έφοδο με λοστούς. Η διευθύντρια, στην προσπάθειά της να χωρίσει τα παιδιά, χτυπήθηκε και τραυματίστηκε. Παράλληλα αυτές τις μέρες σε άλλο περιστατικό, περίπου τριάντα κουκουλοφόροι με ξύλα και ρόπαλα εισέβαλαν σε σχολικό συγκρότημα, τραυματίζοντας τρεις καθηγητές που στάθηκαν εμπόδιο για να προστατέψουν τους μαθητές τους.
Πολλοί μιλούν για «μεμονωμένα περιστατικά». Μα όταν ο φόβος μπαίνει στη σχολική κοινότητα, κανένα περιστατικό δεν είναι μεμονωμένο.
Η βία δεν ξεκινάει στο σχολείο· μεταφέρεται σε αυτό. Οικονομική πίεση, έλλειψη επικοινωνίας, συσσωρευμένη αγανάκτηση βρίσκουν στόχο τον πιο εύκολο: τον εκπαιδευτικό. Μα το αποτέλεσμα είναι καταστροφικό: το παιδί που βλέπει τον δάσκαλό του να προσβάλλεται, μαθαίνει ότι ο σεβασμός δεν έχει θέση στη ζωή.
«Ένιωσα σαν να με έσερναν στο εδώλιο»
Η βία όμως δεν είναι πάντα σωματική. Η Ελένη, δασκάλα σε δημοτικό σχολείο, περιγράφει:
«Με κάλεσαν πέντε γονείς για να μου ζητήσουν εξηγήσεις γιατί δεν έδωσα καλύτερο βαθμό στα παιδιά τους. Δεν υπήρξε συζήτηση, μόνο κατηγορίες. Ένιωσα σαν να με έσερναν στο εδώλιο. Εκείνη τη μέρα γύρισα σπίτι και σκέφτηκα να παραιτηθώ.»
Το λεγόμενο γονεϊκό bullying είναι η αθέατη μορφή βίας που διαβρώνει καθημερινά τα σχολεία. Οι γονείς, αντί να γίνουν συνοδοιπόροι, γίνονται κατήγοροι.
Η καθηγήτρια φυσικής Α.Φ. εξομολογείται:
«Συχνά νιώθουμε πως οι γονείς μας βλέπουν σαν υπαλλήλους που πρέπει να ικανοποιούν απαιτήσεις. Ξεχνούν ότι είμαστε άνθρωποι που αγαπάμε τα παιδιά τους και παλεύουμε για να τους δώσουμε κάτι περισσότερο από γνώσεις: ένα παράδειγμα ζωής.»
Από την Αργυρούπολη μέχρι την Καστοριά
Τα παραδείγματα πληθαίνουν:
Στην Αργυρούπολη, γονέας επιτέθηκε σε υποδιευθυντή.
Στα Χανιά, πατέρας ξυλοκόπησε διευθυντή λυκείου στο γραφείο του.
Στην Καστοριά, καθηγήτρια κατέληξε στο νοσοκομείο ύστερα από επίθεση γονέα.
Στη Σάμο, δασκάλα βρέθηκε κατηγορούμενη με αποζημίωση 50.000 ευρώ, επειδή κάλεσε τους μαθητές να υποδεχτούν προσφυγόπουλα.
Η εικόνα δεν είναι απλώς ανησυχητική – είναι κραυγαλέα.
«Πληρώνουμε, άρα απαιτούμε»
Στα ιδιωτικά σχολεία, η πίεση έχει άλλη μορφή. Ο Παναγιώτης, καθηγητής αγγλικών, θυμάται:
«Γονιός μού είπε ‘πληρώνουμε, άρα το παιδί πρέπει να πάρει άριστα’. Όταν του εξήγησα ότι η αξιολόγηση βασίζεται στην προσπάθεια, με απείλησε ότι θα μιλήσει στη διεύθυνση. Ένιωσα ότι δεν είμαι δάσκαλος αλλά υπάλληλος σε σούπερ μάρκετ.»
Η φράση «ο πελάτης έχει πάντα δίκιο» φαίνεται να βρίσκει θέση και στο σχολείο – όμως το σχολείο δεν είναι εμπορικό κατάστημα.
Το πιο σκληρό: τα παιδιά στη μέση
Η Σοφία, νηπιαγωγός, μοιράζεται μια στιγμή:
«Ένα παιδί μού είπε ‘ο μπαμπάς είπε πως δεν είσαι καλή δασκάλα’. Πώς να συνεχίσω μετά το μάθημα; Όταν το παιδί ακούει τον γονιό να απαξιώνει τον εκπαιδευτικό, πώς να τον εμπιστευτεί;»
Αυτή είναι ίσως η πιο οδυνηρή πλευρά: τα παιδιά μεγαλώνουν βλέποντας τη βία, λεκτική ή σωματική, να γίνεται «φυσιολογικό εργαλείο» επίλυσης διαφορών.
Η βία δεν γεννιέται ξαφνικά. Πίσω της κρύβεται μια σειρά από κοινωνικές πιέσεις:
γονείς που αντιμετωπίζουν το σχολείο όχι ως σύμμαχο αλλά ως «αντίπαλο»,
μαθητές που κουβαλούν θυμό και απογοήτευση,
μια κοινωνία που συχνά φορτώνει στον δάσκαλο όλα της τα προβλήματα.
Κι όμως, οι επιθέσεις δεν λύνουν τίποτα· αντίθετα, τραυματίζουν τη σχολική κοινότητα, διαρρηγνύουν τις σχέσεις εμπιστοσύνης και σπέρνουν φόβο εκεί όπου πρέπει να ανθίζει η γνώση.
Τι χρειάζεται
Το πρόβλημα δεν λύνεται με σιωπή ούτε με περιστασιακές συλλήψεις. Χρειάζεται ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο γύρω από το σχολείο:
Θεσμική προστασία των εκπαιδευτικών απέναντι σε επιθέσεις και αβάσιμες μηνύσεις.
Δομές υποστήριξης με ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς, για μαθητές αλλά και για εκπαιδευτικούς.
Εκπαίδευση γονέων σε σεμινάρια συνεργασίας και διαλόγου.
Επικοινωνία και εμπιστοσύνη – γιατί το σχολείο είναι κοινό έδαφος, όχι πεδίο αντιπαράθεσης.
Ο δάσκαλος δεν είναι ούτε «υπάλληλος», ούτε «αντίπαλος». Είναι ο άνθρωπος που κρατάει κάθε μέρα στα χέρια του το μέλλον μας. Όταν εκείνος στοχοποιείται, όταν εκείνη διασύρεται, η κοινωνία ολόκληρη πληγώνεται.
Το σχολείο δεν μπορεί να χτίζεται πάνω στον φόβο. Μπορεί όμως να ξαναγεννηθεί πάνω στην εμπιστοσύνη και στην αναγνώριση. Γιατί χωρίς δασκάλους, δεν υπάρχει παιδεία. Και χωρίς παιδεία, δεν υπάρχει αύριο.
Ο ρόλος της κυρίαρχης εκπαιδευτικής πολιτικής
Η επίσημη πολιτεία δεν είναι αμέτοχη. Ο εκπαιδευτικός εμφανίζεται συχνά ως εύκολος αποδιοπομπαίος τράγος για μια σειρά συστημικών προβλημάτων. Η κοινωνική και πολιτική στοχοποίησή του, είτε μέσα από τον δημόσιο λόγο είτε μέσω της εφαρμογής πολιτικών «αξιολόγησης» και πειθάρχησης, έχει υπονομεύσει τη δημόσια εικόνα του. «Τεμπέληδες», «ανίκανοι», «καλοβολεμένοι»: οι λέξεις αυτές δεν είναι αθώες. Είναι το λεξιλόγιο μιας ευρύτερης πολιτικής αποδόμησης της δημόσιας εκπαίδευσης, λεξιλόγιο που τροφοδοτείται ευθέως ή δια της πλαγίας οδού από την κυρίαρχη πολιτική και από την αυλική δημοσιογραφία.
Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, με σπάνιες εξαιρέσεις, επιλέγουν να προβάλουν τα ακραία περιστατικά, ενισχύοντας τον αρνητικό στερεοτυπικό λόγο για τους εκπαιδευτικούς. Εστιάζουν σε "επεισόδια" και "αρνητικές ειδήσεις", αγνοώντας τον καθημερινό αγώνα των σχολείων. Η ελλιπής εκπαιδευτική δημοσιογραφία και η εμπορευματοποίηση της πληροφορίας ενισχύουν την πόλωση.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 8/10
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
