Λεωνίδας Βουρλιώτης Σε κάθε σχολικό εγχειρίδιο, κάθε λέξη ζυγίζεται προσεκτικά. Κάθε αφαίρεση, ειδικά όταν αφορά ιστορικά ή πολιτικά φορτισμένα γεγονότα, δεν είναι ποτέ ουδέτερη.
Την Πέμπτη 24 Σεπτεμβρίου 2025, το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) ενημέρωσε τη Βουλή μέσω σχετικού εγγράφου για την αφαίρεση από το βιβλίο της Νεοελληνικής Γλώσσας της Γ’ Γυμνασίου του άρθρου του δημοσιογράφου Πέτρου Παπακωνσταντίνου (δημοσιεύτηκε το 2002 στην εφημερίδα «Καθημερινή»), που περιέγραφε τα δεινά των παιδιών της Γάζας κατά την Ιντιφάντα.
Το ΙΕΠ και η απόφαση για αφαίρεση
Σύμφωνα με το επίσημο έγγραφο του ΙΕΠ που διαβιβάστηκε στη Βουλή από το Υπουργείο Παιδείας, η αφαίρεση βασίστηκε σε σαφή παιδαγωγικά, επιστημονικά και ηθικά κριτήρια. Όπως αναφέρεται:
«Η απόφαση κρίθηκε απαραίτητη καθώς το εν λόγω κείμενο δεν ανταποκρίνεται πλέον στα σύγχρονα παιδαγωγικά πρότυπα που:
α) προωθούν την πολυφωνία, την ισορροπία και τον σεβασμό στη διαφορετικότητα,
β) υπηρετούν εκπαίδευση που απορρίπτει την απλοποίηση, τις μονομερείς ερμηνείες και τη διχόνοια,
γ) ενθαρρύνουν τον διάλογο,
δ) εμπνέουν την ενότητα, και
ε) διαμορφώνουν ανθρώπους ικανούς να σκέφτονται ελεύθερα και να χτίζουν ένα κοινό μέλλον»
Το ΙΕΠ υπογραμμίζει ότι η προσέγγιση ευαίσθητων ιστορικοπολιτικών ζητημάτων πρέπει να ανταποκρίνεται στην πολυπλοκότητά τους, ώστε να αποφεύγεται η μονομερής κατανόηση από τους μαθητές. Σε αντίθετη περίπτωση, αντί να ενισχύεται η κριτική σκέψη, μπορεί να δημιουργηθούν στερεοτυπικές ή προκατειλημμένες αντιλήψεις.
Η εικόνα που ενίσχυε την αμφιλεγόμενη ερμηνεία
Το ΙΕΠ σχολίασε και την εικόνα που συνόδευε το άρθρο, όπου εμφανίζεται παιδί με όπλο και ένδυση που παραπέμπει σε ακραίες οργανώσεις: «Η συνοδευτική εικόνα μπορεί να ενισχύσει τη νοηματοδότηση της βίας ως στοιχείου της καθημερινότητας και να κανονικοποιήσει την πολεμική ετοιμότητα των παιδιών».
Παράλληλα, το έγγραφο επισημαίνει ότι στο κείμενο η λέξη «Εβραίοι» χρησιμοποιείται στερεοτυπικά σε αντίθεση με τη λέξη «Άραβες», δημιουργώντας την πιθανότητα να εκληφθούν ως συλλογικά υπεύθυνοι όσοι ανήκουν στο εβραϊκό θρήσκευμα, συμπεριλαμβανομένων πιθανώς και των Ελλήνων Εβραίων.
Το ΙΕΠ σημειώνει ρητά: «Η πρόσληψη των Εβραίων ως μιας ενιαίας θρησκευτικής συλλογικότητας που περιλαμβάνει όλους τους Εβραίους, οι οποίοι είναι συλλογικά υπεύθυνοι για όσα πράττει το κράτος του Ισραήλ, θα άγγιζε τα όρια του αντισημιτισμού, όπως αυτός υιοθετείται από τη Διεθνή Συμμαχία για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος (IHRA), στην οποία συμμετέχει η Ελλάδα».
Το ΙΕΠ τονίζει ότι η σχολική διδασκαλία πρέπει να προωθεί τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την ιστορική συνείδηση των μαθητών, διαχωρίζοντας σαφώς τα θρησκευτικά σύνολα από πολιτικά γεγονότα και ιστορικές ευθύνες.
Η αντικατάσταση με νέο κείμενο
Το άρθρο αντικαταστάθηκε από το κείμενο «Τα παιδιά μπορεί να μεγαλώνουν διαφορετικά», δημιουργημένο μέσω Τεχνητής Νοημοσύνης. Το νέο κείμενο είναι γενικό και ουδέτερο, χωρίς αναφορά στη Γάζα ή στο πολιτικό πλαίσιο, παρουσιάζοντας απλώς πώς μεγαλώνουν τα παιδιά σε εμπόλεμες περιοχές.
Η αλλαγή αυτή ανοίγει τη συζήτηση για το κατά πόσο η εκπαίδευση πρέπει να παραμένει ουδέτερη ή να διδάσκει κρίσιμα ιστορικά γεγονότα με σαφή αναφορά σε τόπο και χρόνο, ώστε οι μαθητές να αναπτύσσουν κριτική σκέψη και ιστορική ευαισθησία.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 26/9
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
