Αρχές Σεπτέμβρη κι ενώ οι τουρίστες συνεχίζουν να γεμίζουν τα Ελληνικά νησιά, άλλοι ταξιδιώτες, ετοιμάζονται να επιβιβαστούν σε καράβια. Έχουν μαζί τους βαλίτσες, εισιτήρια και άγχος για το πού θα μείνουν. Δεν είναι παραθεριστές! Είναι μόνιμοι και αναπληρωτές δάσκαλοι και καθηγητές, που ξεκινούν για τα σχολεία της νησιωτικής Ελλάδας και ξανοίγονται σε μια δική τους «εκπαιδευτική Οδύσσεια». Ετοιμάζουν τις βαλίτσες τους, φορτώνουν τα λιγοστά τους υπάρχοντα, πληρώνουν τα εισιτήρια πρώτης μετάβασης προς τον τόπο μόνιμου διορισμού ή προσωρινής τοποθέτησης και ξανοίγονται στα πέλαγα.
Είναι οι - εδώ και δεκαετίες – γνωστοί «πτωχοπρόδρομοι» με τους οποίους το κράτος στελεχώνει τις εσχατιές της χώρας. Είναι εκείνοι, που αφήνουν πίσω τους σπίτι, οικογένεια, φίλους, μια ολόκληρη ζωή και ξεκινούν από την αρχή σε έναν τόπο ξένο. Κάποιοι αλλάζουν νησί κάθε χρόνο, μετακινούμενοι σαν κινούμενη κουκίδα στον χάρτη, μέχρι να έρθει ο μόνιμος διορισμός — κι ακόμη κι αυτός δεν εξασφαλίζει την επιστροφή στον τόπο τους αφού εξαρτάται από πολλούς παράγοντες (ειδικότητα, περιοχή μετάθεσης, αριθμός συνταξιοδοτήσεων κλπ).
Στα σχολεία των νησιών, οι πιο συνηθισμένες ερωτήσεις μεταξύ συναδέλφων είναι: «Από πού είσαι;» και «Πού ήσουν πέρσι;». Ερωτήσεις που δείχνουν την περιπλάνηση ενός ολόκληρου επαγγελματικού κλάδου. Όμως, πέρα από την προσωπική αναστάτωση, οι εκπαιδευτικοί αυτοί έρχονται αντιμέτωποι με δυσκολίες που θυμίζουν Λαιστρυγόνες και Κύκλωπες. Ας δούμε κάποιες από αυτές τις συμπληγάδες:
- Ο χαμηλός μισθός: Οι Έλληνες εκπαιδευτικοί είναι – έτσι κι αλλιώς- από τους χαμηλότερα αμειβόμενους στην Ε.Ε. Ο εισαγωγικός μισθός του εκπαιδευτικού είναι 770 ευρώ (καθαρές αποδοχές)!!!Του αναπληρωτή είναι ελάχιστα υψηλότερος αφού έχει λιγότερες κρατήσεις αλλά συνοδεύεται από τη σκληρή πραγματικότητα: τον Ιούνιο απολύεται και μπαίνει στο ταμείο ανεργίας μέχρι να βρει το επόμενο σχολείο. Με αυτά τα ποσά, πώς να καλυφθούν τα πρώτα έξοδα; Μετακίνηση προς ακριβά νησιά, μεταφορά οικοσκευής, διαμονή σε ξενοδοχείο μέχρι να βρεθεί σπίτι, εγγυήσεις και υψηλά ενοίκια… Το βάρος μοιάζει δυσβάσταχτο.
- Επιδόματα/εκπτώσεις που δεν αρκούν:
α) Το «επίδομα δυσμενών συνθηκών» που έχει θεσπιστεί εδώ και δεκαετίες για νησιά και παραμεθόριες περιοχές ανέρχεται σε 100 ευρώ μεικτά, δηλαδή περίπου 60-65 καθαρά. Βοηθητικό μεν, αλλά ανεπαρκές, αφού στα νησιά το κόστος ζωής είναι σαφώς υψηλότερο.
(β) Το Μεταφορικό Ισοδύναμο καλύπτει μέρος των εξόδων σε ακτοπλοϊκά εισιτήρια και καύσιμα, όμως τα ποσά καταβάλλονται συχνά με καθυστέρηση έως και ενός έτους.
(γ) Αρκετές ακτοπλοϊκές εταιρείες προσφέρουν εκπτώσεις 30%-50% στους αναπληρωτές για τα εισιτήρια αρχής και τέλους της σχολικής χρονιάς, αλλά αυτή η διευκόλυνση εξαρτάται από την κάθε εταιρεία και δυστυχώς δεν ισχύει για τους μόνιμους ούτε καν για τους νεοδιόριστους!
(γ) Πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι από το 2026 θα θεσπιστεί επίδομα στέγασης 200 ευρώ για εκπαιδευτικούς και άλλους δημοσίους υπαλλήλους σε νησιά, καθώς και η δημιουργία 1.000 νέων κατοικιών. Ευχή όλων είναι αυτά τα σχέδια να υλοποιηθούν και να μη μείνουν στα χαρτιά.
- Η απληστία ιδιοκτητών κατοικιών προς ενοικίαση:
Οι εκπαιδευτικοί έρχονται συχνά αντιμέτωποι με ιδιοκτήτες που βλέπουν τα σπίτια τους μόνο ως «χρυσή κότα» και τα νοικιάζουν για λίγους μήνες, χωρίς συμβόλαιο. Αυτοί ακριβώς οι ιδιοκτήτες ανερυθρίαστα λένε φράσεις όπως: «Όσα μου δίνεις το μήνα, τα παίρνω από τουρίστα σε μια μέρα» ή «Αν σου αρέσει, αλλιώς μένει ξενοίκιαστο». Δεν είναι λίγες οι ιστορίες δασκάλων που κοιμούνται σε δωμάτια ξενοδοχείων, σε αυτοκίνητα ή ακόμη και σε camping μέχρι να βρουν στέγη. Μερικοί βιώνουν σε κάποιες περιπτώσεις την ειρωνεία: να τους συμπεριφέρονται άσχημα ακόμη και οι ίδιοι οι γονείς των μαθητών τους, που τους νοικιάζουν το σπίτι επειδή τόλμησαν να ζητήσουν το αυτονόητο: ένα συμβόλαιο ή δίκαιο τρόπο υπολογισμού των καταναλώσεων σε ρεύμα, νερό και σύνδεση στο διαδίκτυο!
- Αδιαφορία των Δήμων
Ελάχιστοι νησιωτικοί Δήμοι έχουν φροντίσει να στηρίξουν τη στέγαση των εκπαιδευτικών. Στα περισσότερα νησιά, η αδιαφορία κυριαρχεί. Υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις, αλλά δεν είναι σαφές αν ισχύει σταθερά από έτος σε έτος. Το αποτέλεσμα; Δάσκαλοι και καθηγητές να αναγκάζονται, στις αρχές και τα τέλη της σχολικής χρονιάς, να μένουν σε ακατάλληλες συνθήκες διότι «Υπέρ πάντων το χρήμα» και όχι ο άνθρωπος!
- Κοινωνικός αυτοματισμός:
Ίσως, πάνω απ’ όλα, υπάρχει ο γνωστός μα αόρατος εχθρός: ο κοινωνικός αυτοματισμός. Η φράση «οι τεμπέληδες δάσκαλοι που πληρώνονται ενώ κάνουν τρεις μήνες διακοπές» εξακολουθεί να αναπαράγεται, διαβρώνοντας την κοινωνική εικόνα του εκπαιδευτικού λειτουργήματος. Έτσι, η απαξίωση γίνεται κανονικότητα.
Τι φταίει πραγματικά;
Κατά την ταπεινή μου άποψη, αυτό που φταίει περισσότερο είναι πως στην χώρα μας ο δάσκαλος αντιμετωπίζεται ως «φτωχοδιάβολος» εδώ και δεκαετίες. Δεν αναγνωρίζεται ούτε ως επιστήμονας ούτε ως φορέας κοινωνικής συνοχής. Κυρίως, δεν του αναγνωρίζεται ο πιο κρίσιμος ρόλος: ότι συνομιλεί με το αύριο και το χτίζει σιγά-σιγά, μέσα στις σχολικές αίθουσες.
Όταν η κοινωνία μετράει μόνο το χρήμα, είναι αναμενόμενο να αδιαφορεί για το ποιος είναι αυτός ο Οδυσσέας που φτάνει κάθε Σεπτέμβρη στα νησιά. Κι όμως, αυτός που κοιμάται σε sleeping bag, σε δωμάτιο ξενοδοχείου ή σε φτηνό ενοικιαζόμενο, είναι ο ίδιος που δείχνει στα παιδιά πώς να «κοιτούν τα άστρα», να σκέφτονται με στίχους, να δημιουργούν, να βρίσκουν την ομορφιά στις νότες, στις λέξεις, στους αριθμούς, στα πειράματα, στην κίνηση, στην άθληση, στην Τέχνη.
Μήπως θα έπρεπε να μας ενδιαφέρει πού θα ξαποστάσει το κορμί του και πού θα γαληνέψει η σκέψη του; Μήπως είναι ώρα να αποφασίσουμε τι αξίζει περισσότερο για το μέλλον μας: οι άπειρες ταμπέλες Rent a Room και τα ακριβά εστιατόρια ή η επένδυση στη γνώση και τη μόρφωση;
Αν η απάντηση είναι το δεύτερο, τότε ας σκεφτούμε αυτόν τον Οδυσσέα που φτάνει και φέτος στα νησιά, κι ας τον τιμήσουμε όπως του αξίζει.
Υ.Γ. Το άρθρο αυτό αφιερώνεται σε όλες / όλους τους συναδέλφους, που συνεχίζουν το ταξίδι του Οδυσσέα με την ευχή να φτάσουν σύντομα και χωρίς «πολλούς Κύκλωπες» στην δική τους Ιθάκη.
Συγκεκριμένα, θα ήθελα να το αφιερώσω στους συναδέλφους, που μοιραστήκαμε μαζί το προηγούμενο σχολικό έτος σε μια κουκίδα του χάρτη στο Αιγαίο**: την Άρια και την Έφη από την Αθήνα, την Γαρυφαλλιά από την Θεσσαλονίκη, την Μαριλένα από την Κρήτη, την Μαρία από την Δράμα, τον Δημήτρη από την Λάρισα, την Αναστασία από την Λαμία, την Σταυρούλα από την Ικαρία, τον Δημήτρη από την Πάτρα και τον Φώτη από την Κοζάνη.
*H Βίκυ Παπαδοπούλου είναι Εκπαιδευτικός Β/Θμιας Εκπαίδευσης
**Κουκίδες του «εκπαιδευτικού μου χάρτη»: Β’ Πειραιά , Βοιωτία, Κορινθία, Γ’ Πειραιά, Α’ Κυκλάδων
Πρώτη δημοσίευση στην efsyn.gr
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 25/9
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
