Η εκπαιδευτική κοινότητα στην Ευρώπη εκπέμπει σήμα κινδύνου. Εκατομμύρια δάσκαλοι και καθηγητές αποχωρούν από τα σχολεία, εξαντλημένοι από χαμηλούς μισθούς, προσωρινές συμβάσεις και απουσία υποστήριξης. Το αποτέλεσμα; Ένα μέλλον αβέβαιο για τα ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά συστήματα και τα εκατομμύρια μαθητών τους.
Αριθμοί-σοκ: Η αποχώρηση των εκπαιδευτικών και η μελλοντική έλλειψη
Σύμφωνα με την Ισπανική έκδοση της Παγκόσμιας Έκθεσης για τους Εκπαιδευτικούς, περισσότερο από το 90% της προβλεπόμενης έλλειψης 4,8 εκατ. εκπαιδευτικών στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική μέχρι το 2030 οφείλεται σε παραιτήσεις. Η δευτεροβάθμια εκπαίδευση αναμένεται να δεχθεί το μεγαλύτερο πλήγμα, με 3,1 εκατ. θέσεις να μένουν ακάλυπτες.
Η γήρανση του διδακτικού προσωπικού και η απουσία μόνιμης πρόσληψης καθιστούν την εικόνα ακόμα πιο ανησυχητική. Πάνω από το 16% των Ευρωπαίων εκπαιδευτικών εργάζονται με συμβάσεις μικρότερες του ενός έτους.
Χαμηλοί μισθοί: Όνειρο απατηλό η αγορά στέγης
Μπορεί ένας Ευρωπαίος εκπαιδευτικός να αγοράσει σπίτι; Η απάντηση είναι αποκαρδιωτική.
Στην Ελλάδα, απαιτούνται 220 μηνιαίοι μισθοί (περίπου 18 χρόνια εργασίας) για την αγορά κατοικίας 100 τ.μ.
Στην Ουγγαρία, η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη: 443 μισθοί, δηλαδή άνω των 35 ετών.
Στον αντίποδα:
Ιρλανδία: 106 μήνες
Ισπανία: 112 μήνες
Ολλανδία: 114 μήνες
Πτώση των μαθητικών επιδόσεων και ο φαύλος κύκλος
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Έρευνα Sanoma Learning, το 40% των Ευρωπαίων εκπαιδευτικών δηλώνουν πως οι μαθητές τους υστερούν των προσδοκιών.
Στην Ισπανία, το ποσοστό αυτό φτάνει το 80%.
Η υποχρηματοδότηση, η έλλειψη υποστήριξης και το κακής ποιότητας υλικό συμβάλλουν σε αυτόν τον φαύλο κύκλο.
Τεχνητή Νοημοσύνη: Σύμμαχος ή κίνδυνος;
55% των εκπαιδευτικών βλέπουν την ΤΝ ως εργαλείο ενίσχυσης της προσωπικής τους παραγωγικότητας.
Μόνο 14% πιστεύουν ότι θα βελτιώσει τα μαθησιακά αποτελέσματα των μαθητών.
71% ανησυχούν για την ποιότητα της εκπαίδευσης εξαιτίας της χρήσης ΤΝ.
Το 90% των εκπαιδευτικών προτιμούν συνδυασμό ψηφιακού και έντυπου υλικού.
Η ελληνική πραγματικότητα: Ένα εκπαιδευτικό σύστημα στο περιθώριο
Χαμηλότεροι μισθοί – Ανύπαρκτα επιδόματα
Ο εισαγωγικός καθαρός μισθός είναι μόλις 897,91€.
Ο μέσος καθαρός μισθός αγγίζει τα 1.212€.
Χωρίς δώρα Χριστουγέννων & Πάσχα από το 2012.
Υποχρηματοδότηση
Οι δημόσιες δαπάνες για την παιδεία στην Ελλάδα είναι μόλις 2,8% του ΑΕΠ, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος κυμαίνεται στο 5%-5,5%.
Ως ποσοστό επί των δημόσιων δαπανών, η Ελλάδα δίνει μόλις 7,2% στην εκπαίδευση, έναντι 9,5% του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Οι Έλληνες εκπαιδευτικοί αντιμέτωποι με τη φθορά του επαγγέλματος
Η εικόνα του Έλληνα εκπαιδευτικού σήμερα δεν θυμίζει τίποτα από τις παλαιότερες εποχές σεβασμού και κύρους. Χρόνια μετά τα μνημόνια, οι συνέπειες της διαχρονικής υποτίμησης του εκπαιδευτικού έργου συνεχίζουν να βαθαίνουν:
- χαμηλοί μισθοί,
- δυσβάσταχτο κόστος στέγασης,
- μαζικές παραιτήσεις,
- έλλειψη κινήτρων για τους νέους
- δημιουργούν ένα περιβάλλον αποθαρρυντικό για όποιον σκέφτεται να ακολουθήσει το επάγγελμα του δασκάλου.
Μισθοί εκπαιδευτικών: Στάσιμοι εδώ και δεκαετίες
Ο εισαγωγικός καθαρός μισθός εκπαιδευτικού στο Δημόσιο το 2025 αγγίζει τα 800 ευρώ.
Δεν προβλέπεται καμία αποκατάσταση επιδομάτων όπως Χριστουγέννων ή Πάσχα, τα οποία καταργήθηκαν από το 2012.
Ο μισθός των αναπληρωτών μπορεί να φαίνεται υψηλότερος σε καθαρά ποσά, αλλά η επισφάλεια και η ετήσια μετακίνηση επιβαρύνουν ψυχολογικά και οικονομικά την καθημερινότητά τους.
Το άπιαστο όνειρο της κατοικίας
Σύμφωνα με στοιχεία του Euronews, για έναν εκπαιδευτικό στην Ελλάδα απαιτούνται 220 μηνιαίοι μισθοί για την αγορά κατοικίας 100 τ.μ.
Δηλαδή σχεδόν 18 χρόνια καθαρών αποδοχών χωρίς καμία άλλη δαπάνη. «Χωρίς στήριξη από τους γονείς, κανείς νέος εκπαιδευτικός δεν μπορεί να ελπίζει σε ιδιόκτητο σπίτι», δηλώνει χαρακτηριστικά ένας νεοδιόριστος εκπαιδευτικός.
Σημειώνεται ότι η ενοικίαση κατοικίας σε πολλές περιοχές – ειδικά σε τουριστικές ζώνες όπως Κυκλάδες, Κρήτη, Δωδεκάνησα – αποτελεί ετήσιο «πονοκέφαλο» για τους αναπληρωτές, οι οποίοι συχνά αναγκάζονται να αλλάζουν σχολείο ή να συγκατοικούν για να αντεπεξέλθουν.
Υποχρηματοδότηση και εκπαιδευτικά κενά
Η χρηματοδότηση της Παιδείας παραμένει χαμηλότερη από κάθε άλλη χώρα της Δυτικής Ευρώπης:
2,8% του ΑΕΠ για το 2024 (κάτω από το 2,9% του 2023).
Ο μέσος όρος στην Ε.Ε. κυμαίνεται στο 5%-5,5%.
Ως ποσοστό επί των συνολικών δημόσιων δαπανών, η Ελλάδα δίνει 7,2%, όταν η Ε.Ε. φτάνει το 9,5%.
Οι συνέπειες είναι ορατές:
Ανεπαρκή τεχνολογικά μέσα
Παλιά, επικίνδυνα σχολικά κτήρια
Υλικοτεχνική ανεπάρκεια σε εργαστήρια, βιβλιοθήκες και Ειδική Αγωγή
Πίνακας: Σύγκριση Ελλάδας με Ε.Ε. στα βασικά μεγέθη
Δείκτης | Ελλάδα | Μέσος Όρος Ε.Ε. |
---|---|---|
Δημόσιες δαπάνες για Παιδεία (% ΑΕΠ) | 2,8% | 5,2% |
Δημόσιες δαπάνες για Παιδεία (% ΔΔ) | 7,2% | 9,5% |
Μέσος καθαρός μισθός εκπαιδευτικού | 1.212€ | 2.000–2.700€ |
Μήνες για αγορά κατοικίας 100 τ.μ. | 220 | 120–160 |
Η Ελλάδα πρέπει να αποφασίσει αν θέλει Παιδεία
Η εκπαιδευτική κρίση στην Ελλάδα δεν είναι σύμπτωμα, είναι σύστημα. Η απουσία μακροπρόθεσμου σχεδίου για την ενίσχυση των εκπαιδευτικών και των υποδομών απειλεί τη βιωσιμότητα του δημόσιου σχολείου.
Χρειάζεται:
Αναπροσαρμογή μισθών
Ενίσχυση της μονιμότητας
Επένδυση σε υλικοτεχνική υποδομή
Επιστροφή κοινωνικής αναγνώρισης
Ο "Δεκάλογος των Εκπαιδευτικών" της UNESCO
Για την αντιμετώπιση της κρίσης, η UNESCO προτείνει 10 βασικές αρχές πολιτικής, όπως:
Αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και αμοιβές.
Επαγγελματική ανάπτυξη & αυτονομία.
Ασφαλή και χωρίς αποκλεισμούς σχολεία.
Πολιτισμική πολυμορφία & ισότητα.
Συμμετοχή στον σχεδιασμό εκπαιδευτικής πολιτικής.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Voucher ΔΥΠΑ 750 ευρώ: - Πότε οι πληρώνεστε και που ξεκινάτε πρώτοι
«Μπάμια»: Πώς λέγεται στα ελληνικά;
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 22/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ