Η Ομάδα Αλήθειας1 και το site Ellada242 έχουν δημοσιεύσει ένα βίντεο με ένα απόσπασμα από δηλώσεις μιας μαθήτριας, με τίτλο ή και λεζάντα, τη φράση: «Μαθήτρια Λυκείου: Μας κάνουν να διαβάζουμε όλη μέρα για να περάσουμε την τάξη». Αυτό το βίντεο κυκλοφόρησε πολύ και προκάλεσε σχόλια πολύ επικριτικά προς την μαθήτρια. Αλλά, αν κάποιος αναζητήσει την πλήρη δήλωση της3, τότε θα δει ότι αναφέρεται σε τρία πράγματα, ότι, δηλαδή, αγωνίζεται ενάντια: α) στα ιδιωτικά πανεπιστήμια, β) στην τράπεζα θεμάτων και γ) στην Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής. Η αναφορά της μαθήτριας στο απόσπασμα αφορά κριτική της στην Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής και σίγουρα το απόσπασμα που επέλεξαν οι δημιουργοί του βίντεο ήταν παραπλανητικό και παρουσιάζει παραποιητικά την συνολική δήλωση της.
Γιατί κατασκεύασαν αυτό το απόσπασμα έτσι; Γιατί αυτή η εικόνα δημιουργεί στους θεατές μια τέλεια φαντασιακή ψευτο-επιβεβαίωση του ιδεολογήματος της «ήσσονος προσπάθειας», ένα ιδεολόγημα νεοφιλελεύθερης προέλευσης, όπως τα μέσα που το κατασκεύασαν, και το βίντεο είχε ξεκάθαρα αντίστοιχη πολιτική επιδίωξη. Ας φανταστεί κάποιος πως μπορεί να νοιώθει τώρα η μαθήτρια, ένα ανήλικο άτομο, που βλέπει το διαδίκτυο να γεμίζει με το πρόσωπο της και το παραπλανητικό απόσπασμα συν τα περιφρονητικά σχόλια που προκάλεσε. Δεν είναι cyber bullying και δολοφονία χαρακτήρα ανήλικου προσώπου τα παραποιημένα και παραπλανητικά αποσπάσματα για πολιτικές επιδιώξεις; Αλλά τι μπορεί να θόλωσε τόσο πολύ αυτά τα δύο site ώστε να μην καταλάβουν ότι τέτοια επίθεση σε ανήλικο άτομο μπορεί να είναι ανήθικη; Κατά την γνώμη μου αυτή η φαντασιακή ψευτο-επιβεβαίωση του επιχειρήματος της «ήσσονος προσπάθειας» έχει μεγάλη δύναμη. Τι είναι, όμως, αυτό;
Το ιδεολόγημα της «ήσσονος προσπάθειας» αναφέρεται πολύ συχνά από υποστηρικτές των εκπαιδευτικών πολιτικών που βασίζονται στην αυστηροποίηση εξετάσεων, ως κριτική σε όσους αντιτίθενται σε αυτήν. Την αναφέρουν ως κριτική σε όσους διαφωνούν με τον κεντρικό χαρακτήρα των πανελλαδικών εξετάσεων στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, με την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής, με την Τράπεζα Θεμάτων κ.α.. Το επιχείρημά τους είναι ότι, όποιος αντιτίθεται σε αυτά, το κάνει, γιατί πιστεύει στην αρχή της ήσσονος προσπάθειας, δηλαδή ότι πρέπει οι μαθητές να καταβάλουν τον ελάχιστο δυνατό κόπο, ώστε να πετύχουν έναν στόχο. Δηλαδή, υπονοούν ότι όσοι αντιτίθεται στον κεντρικό χαρακτήρα των πανελλαδικών, την Ε.Β.Ε. και την Τράπεζα Θεμάτων το κάνουν γιατί θέλουν οι μαθητές να διαβάζουν λιγότερο. Αυτή η συζήτηση αφορά μόνο την Ελλάδα και είναι, απ΄ όσο ξέρω, ανύπαρκτη στο εξωτερικό.
Στέκει, όμως, αυτό; Όσοι αντιτίθεται σε αυτά δεν το κάνουν λόγω της αρχής της ήσσονος προσπάθειας, αλλά, κατά κανόνα, για άλλους λόγους. Η θεσμοθέτηση κρίσιμων εξετάσεων καθορίζει και τα χαρακτηριστικά της εκπαίδευσης και έχει μειονεκτήματα που αφορούν την έμφαση στην προετοιμασία για δεξιότητες διαχείρισης διαγωνισμάτων και όχι εμβάθυνσης στο αντικείμενο. Δηλαδή, αν έχεις να δώσεις πανελλήνιες, τότε θα ασχοληθείς με το μάθημα σχεδόν τον μισό χρόνο προετοιμασίας και τον άλλο μισό χρόνο θα λύνεις παλιά θέματα και θέματα προσομοίωσης. Επίσης, δεν θα ασχοληθείς το ίδιο με όλη την ύλη, αλλά μόνο με τα πιο S.O.S. και τα πιο «φιλικά» για εξέταση. Θα κάνεις ποτέ διερεύνηση αυτού που μελετάς; Θα εμβαθύνεις σε αυτό; Θα ψάξεις π.χ. το πώς προέκυψε ιστορικά; Θα ψάξεις συνδέσεις με την καθημερινή ζωή σου ή με κοινωνικές συνθήκες; Θα αναζητήσεις κάποια εξωσχολική πηγή για να σκεφτείς παραπάνω; Θα το δουλέψεις ομαδοσυνεργατικά; Θα το δοκιμάσεις σε πείραμα; Όχι, μόνο διάβασμα για τις εξετάσεις.
Είναι περισσότερη η προσπάθεια που κάνει ένας μαθητής σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που βασίζεται στην αυστηρότητα των εξετάσεων ή σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που βασίζεται σε πιο ανοιχτά χαρακτηριστικά και σε όσο το δυνατόν πιο ελεύθερη πρόσβαση στην γνώση; Πιστεύω ότι στο δεύτερο χρειάζεται περισσότερη προσπάθεια. Το πρώτο δεν χρειάζεται περισσότερη, μάλλον χρειάζεται λιγότερη. Όποιος αντιτίθεται στα πρώτα εκπαιδευτικά συστήματα και υποστηρίζει τα δεύτερα το κάνει, γιατί απαιτούν, όχι λιγότερη προσπάθεια, αλλά άλλου τύπου προσπάθεια, προσπάθεια σε άλλη κατεύθυνση πιο ουσιαστική και μάλλον περισσότερη. Και ποιο από τα δύο εκπαιδευτικά συστήματα σε βγάζει πιο μορφωμένο πολίτη και πιο προετοιμασμένο για τις νέες εποχές της τεχνητής νοημοσύνης, της κλιματικής αλλαγής, των νέων συνθηκών ζωής και εργασίας, των νέων μορφών σχέσης της κοινωνίας με την γνώση και των social media;
Η επίθεση με ένα φαντασιακό και ανύπαρκτο επιχείρημα «ήσσονος προσπάθειας», τελικά, θα έπρεπε να πούμε ότι εμπίπτει στις λογικές πλάνες της κατηγορίας των επιχειρημάτων του Αχυρανθρώπου, οπού, δηλαδή, κάποιος, αντί να αντιπαρατεθεί με ένα επιχείρημα, κατασκευάζει παραποιημένη εκδοχή του και επιτίθεται σε αυτήν. Μπορεί να χαρακτηριστεί και αναφορά άσχετη με το αντικείμενο, καθώς δεν έχει, νομίζω, σχέση με την διεθνή εκπαιδευτική έρευνα. Επίσης, το επιχείρημα γίνεται πουκάμισο αδειανό όταν τα κριτήρια εισαγωγής στα ιδιωτικά πανεπιστήμια δεν συμπεριλαμβάνουν την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής. Έτσι, από τα ιδιωτικά πανεπιστήμια δεν θα αποκλείεται όποιος υποτίθεται ότι κάνει την ήσσονα προσπάθεια, αλλά μόνο όποιος έχει τα ήσσονα χρήματα.
Η επίθεση σε μια ανήλικη, όμως, στο διαδίκτυο με παραπλανητικά αποσπάσματα δεν είναι κάτι που περνάει τα όρια; Εμείς οι μεγαλύτεροι κατασκευάσαμε για τους μαθητές και τις μαθήτριες ένα εκπαιδευτικό σύστημα που δεν δίνει έμφαση στην μόρφωση τους και μια κοινωνία γεμάτη ανισότητες και αβεβαιότητες. Έχουμε το δικαίωμα, όταν κάποιοι από τους μαθητές αντιδρούν και διαδηλώνουν για αυτό, εμείς να κάνουμε αντιπαράθεση με αυτούς με τεχνικές δολοφονίας χαρακτήρα, ώστε να γελοιοποιήσουμε τον αγώνα τους για δικές μας πολιτικές επιδιώξεις;
*Μαθηματικός
Αναφορές:
Η εικόνα είναι από το twitter του Ellada24
1: https://www.youtube.com/watch?v=dMZx6its8Pw
2: https://www.tiktok.com/@ellada24gr/video/7328026468452158753
3: "Είμαστε εδώ για να αντιδράσουμε στην προσπάθεια της κυβέρνησης να καταστρέψει το μέλλον μας. Θέλουμε να κάνουμε ξεκάθαρο -και το έχουμε ήδη κάνει στις δύο αυτές κινητοποιήσεις- ότι το νομοσχέδιο για τα μη κρατικά πανεπιστήμια δεν θα περάσει. Η ίδρυσή τους θα έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή των προοπτικών και του μέλλοντός μας και κατ’ επέκταση της ζωής μας.
Ως μαθητές έχουμε την Τράπεζα Θεμάτων και την ΕΒΕ που μας κάνουν να διαβάζουμε όλη μέρα για να περάσουμε την τάξη και να μπούμε στο πανεπιστήμιο. Δεν έχουμε χρόνο να αναπνεύσουμε. Μας φαίνεται αδιανόητο το να πληρώνουν φοιτητές για να μπορούν να πάρουν πτυχίο, θα είναι κάτι που θα υποβαθμίσει την παιδεία. Είμαστε εδώ και θα είμαστε για να αντιδράμε στο τελείως αντιδημοκρατικό νομοσχέδιο. Ακολουθούμε τα βήματα παλαιότερων μαθητών. Δεν θα σταματήσουμε μέχρι να εξασφαλίσουμε ότι θα έχουμε ένα μέλλον"
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 15/5
ΑΣΕΠ: Σε 2 ημέρες ΕΥΚΟΛΟ Online Proficiency χωρίς προφορικά, χωρίς έκθεση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
