Thumbnail
Κινητοποιήσεις για να τις «μπλοκάρουν» επιχειρούν να οργανώσουν εκπαιδευτικοί - Γιατί αντιδρούν

Στις 18 Μαΐου περίπου 6.000 μαθητές σε 600 σχολεία -300 Δημοτικά και 300 Γυμνάσια- όλης της χώρας, θα γίνουν «πειραματόζωα» του ΟΟΣΑ: Θα συμμετάσχουν -και μάλιστα υποχρεωτικά- στις νέες διαγνωστικές εξετάσεις έμπνευσης της κ.Κεραμέως, τη λεγόμενη «Ελληνική PISA»

Πρόκειται για τις πρώτες εξετάσεις τέτοιου τύπου που θα γίνουν στη χώρα πέρα από τη διεθνή PISA, αλλά προς το παρόν η έμφαση πρέπει να δοθεί στο αν τελικά θα γίνουν, αφού ήδη 19 ΣΕΠΕ και ΕΛΜΕ κάλεσαν σε απεργία των εκπαιδευτικών και αποχή των μαθητών από τις εξετάσεις Pisa, και παράλληλα, προγραμματίζουν συγκεντρώσεις έξω από σχολεία και στα κέντρα των περιοχών. Γιατί όμως αντιδρούν οι εκπαιδευτικοί σε αυτή τη διαδικασία; Απο τις ίδιες τις δηλώσεις της Υπουργού Παιδείας κ.Νίκης Κεραμέως, προκύπτει αβίαστα γιατί χρειάζεται στους κυβερνητικούς σχεδιασμούς για την δημόσια εκπαίδευση της χώρας, η διενέργεια της «Ελληνικής PISA»:

Πώς θα αξιοποιηθούν τα αποτελέσματα

««Ξεκινούμε ένα νέο θεσμό, αποσκοπώντας στην εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την πορεία υλοποίησης των προγραμμάτων σπουδών και το βαθμό που επιτυγχάνονται τα προσδοκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα. Μέσα από σύγχρονα εκπαιδευτικά εργαλεία, θα μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε τα πορίσματα της πανελλαδικής αυτής διαδικασίας, ώστε να βελτιώσουμε τα προγράμματα σπουδών, τη διδακτική μεθοδολογία, το εκπαιδευτικό υλικό, αλλά και να προβούμε σε στοχευμένες επιμορφωτικές δράσεις για τους εκπαιδευτικούς μας», δήλωσε χτες η υπουργός.

Τα αποτελέσματα των εξετάσεων διαγνωστικού χαρακτήρα θα αξιοποιηθούν από την Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε. και το ΙΕΠ για τη διατύπωση εισηγήσεων προς το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, για προτάσεις βελτιώσεων στα Προγράμματα Σπουδών, στο εκπαιδευτικό υλικό, στη διδακτική μεθοδολογία, για προσεγγίσεις συμπεριληπτικής και αντισταθμιστικής εκπαίδευσης, καθώς και για την ανάπτυξη εστιασμένων επιμορφωτικών δράσεων. Επίσης, διαμορφώνονται και υποβάλλονται προτάσεις για τη βελτίωση της εκπαιδευτικής πολιτικής στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση γενικότερα.

Το άλλοθι

Οι εξετάσεις αυτές είναι λοιπόν απαραίτητες, προκειμένου να δοθεί άλλοθι για τις επερχόμενες ανακατατάξεις στα σχολεία, που θα περιλαμβάνουν κατατάξεις, έστω κι αν αυτές σε πρώτη φάση -θεωρητικά τουλάχιστον- δεν θα δημοσιοποιούνται. Τα αποτελέσματα αυτών των τεστ θα αξιοποιηθούν ως εργαλείο για την κατηγοριοποίηση των σχολείων και θα χρησιμοποιηθούν και  ως «κριτήρια» για την αξιολόγηση των ίδιων των εκπαιδευτικών.Το νέο καθεστώς που θα επιβάλλει το «ελληνικό PISA», με τον κύκλο των τεστ, μπορεί να βλάψει τους πιο αδύνατους μαθητές και να αποδυναμώσει τις σχολικές τάξεις καθώς αναπόφευκτα συνεπάγεται όλο και περισσότερα τεστ πολλαπλής επιλογής, περισσότερα λεπτομερώς προσχεδιασμένα μαθήματα από «προμηθευτές» που βρίσκονται πάνω και έξω από το σχολείο – και μεγάλο άγχος για τους εκπαιδευτικούς.

«Το 2014 συγκεντρώθηκαν χιλιάδες υπογραφές γονιών, εκπαιδευτικών και ακαδημαϊκών εκφράζοντας έντονη ανησυχία για τις επιπτώσεις των τεστ PISA και καλούσαν σε παύση της διεξαγωγής του γιατί συμβάλει στη δραματική αύξηση της εξάρτησης από ποσοτικές μετρήσεις γεγονός που αύξησε τη χρήση σταθμισμένων τεστ για την αξιολόγηση μαθητών, εκπαιδευτικών και σχολείων και το οποίο κατατάσσει και αποδίδει ταμπέλες σε όλους αυτούς στη βάση των επιδόσεων τους  σε αυτά τα αμφιβόλου εγκυρότητας τεστ. Αποσπά την προσοχή από τομείς που είναι αδύνατο (ή λιγότερο δυνατό) να μετρηθούν, με καταστροφικές επιπτώσεις για τα συστήματα εκπαίδευσης. Ο ΟΟΣΑ ενισχύει τον οικονομικό ρόλο των δημόσιων σχολείων και προτείνει συνεργασίες ιδιωτικού και δημόσιου τομέα και με πολυεθνικές κερδοσκοπικές επιχειρήσεις», αναφέρουν οι εκπαιδευτικοί και καταλήγουν:

Μεταφορά ευθυνών

«Με τις εξετάσεις PISA το ΥΠΑΙΘ επιχειρεί να μεταβιβάσει τις ολέθριες συνέπειες των πολιτικών του στη δημόσια εκπαίδευση, σε εκπαιδευτικούς, μαθητές και γονείς.

Επιδιώκει να βρει ένα μετρήσιμο μέγεθος για την εκπαιδευτική διαδικασία μέσω σταθμισμένων τεστ με βάση τις επιδόσεις των μαθητών και άμεση συσχέτιση τους με την αξιολόγηση σχολείων κι εκπαιδευτικών που θα οδηγήσει σε κατηγοριοποίηση των σχολείων, συγχωνεύσεις και κλείσιμό τους αλλά και απολύσεις εκπαιδευτικών. Το PISA αποθεώνει τις μετρήσεις, κατατάσσει, κατηγοριοποιεί και υποκινεί τον ανταγωνισμό και τελικά την υποβάθμιση της δημόσιας εκπαίδευσης, υποβαθμίζει τις γνώσεις σε πληροφορίες, διαστρεβλώνει και υποβιβάζει τη διδασκαλία και τη μάθηση, τις καθοδηγεί ώστε να προσαρμόζονται στην ανταπόκριση στις εξετάσεις και να απομακρύνονται όλο και περισσότερο από τη γνώση και την κριτική σκέψη, τελικά «προπονεί» τους μαθητές για τέτοιου είδους εξετάσεις αντί να τους διδάσκει, τους καταρτίζει αντί να τους εκπαιδεύει. Δια μέσου του εκβιασμού των «καλών» αποτελεσμάτων επιδιώκουν να δημιουργήσουν εκείνα τα εργαλεία ώστε να δώσουν δικαιολογίες για συνολική και σε αντιδραστική κατεύθυνση μετάλλαξη του εκπαιδευτικού συστήματος και τελικά να οδηγήσουν στην κατηγοριοποίηση των σχολείων και στον ανταγωνισμό»

Η ΕΛΜΕ Χανίων, το περιγράφει με το δικό της τρόπο: «Η θέσπιση του ελληνικού PISA κατ’ αναλογία με εκείνου του διεθνούς προγράμματος για την αξιολόγηση των μαθητών (Programme for International Student Assessment – PISA) του Ο.Ο.Σ.Α., όπως ονομάστηκε, δεν πρόκειται για έναν αθώο σχεδιασμό του ΥΠΑΙΘ. Πρώτον είναι φανερό ότι όλη η υπόθεση μπορεί να εξελιχθεί σε ένα μηχανισμό «παρακυβέρνησης» της εκπαιδευτικής διαδικασίας καθώς τα δοκίμια αξιολόγησης θα προωθούν μια συγκεκριμένη αντίληψη για τη σχολική γνώση, τη διδασκαλία, τη μάθηση, τη σχολική επιτυχία, το μαθητή, κ.ά., που προβάλλουν (και ως ένα βαθμό επιβάλλουν) αντίστοιχες αρχές στην οργάνωση της ίδιας της εκπαιδευτικής δια­δικασίας. Δεύτερον τα αποτελέσματα αυτών των τεστ θα αξιοποιηθούν ως εργαλείο για την κατηγοριοποίηση των σχολείων και θα χρησιμοποιηθούν και  ως «κριτήρια» για την αξιολόγηση των ίδιων των εκπαιδευτικών.

Είναι φανερό ότι το νέο καθεστώς που θα επιβάλλει το «ελληνικό PISA», με τον κύκλο των τεστ, μπορεί να βλάψει τους πιο αδύνατους μαθητές και να αποδυναμώσει τις σχολικές τάξεις καθώς αναπόφευκτα συνεπάγεται όλο και περισσότερα τεστ πολλαπλής επιλογής, περισσότερα λεπτομερώς προσχεδιασμένα μαθήματα από «προμηθευτές» που βρίσκονται πάνω και έξω από το σχολείο – και μεγάλο άγχος για τους εκπαιδευτικούς»

Και «PISA» για την Πληροφορική

Τον Μάιο όμως προγραμματίζεται να διεθαχθεί και δεύτερη δοκιμασία τύπου PISA, αυτή τη φορά για την Πληροφορική

Το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) έχει αναλάβει την ευθύνη διεξαγωγής της Διεθνούς Μελέτης για τον Εγγραμματισμό στην Πληροφορική και τους Υπολογιστές - ICILS 2023, που πραγματοποιείται ανά πέντε περίπου χρόνια υπό την αιγίδα της Διεθνούς Ένωσης για την Αξιολόγηση της Εκπαιδευτικής Επίδοσης (ΙΕΑ - International Association for the Evaluation of Educational Achievement). Η ΙΕΑ είναι ένας ανεξάρτητος διεθνής οργανισμός, ο οποίος, για περισσότερα από 50 έτη, συνεργάζεται με εθνικά ερευνητικά κέντρα και κρατικές υπηρεσίες για τη διεξαγωγή εθνικών μελετών με σκοπό την έρευνα, την κατανόηση και τη βελτίωση της εκπαίδευσης παγκοσμίως.

Η έρευνα ICILS 2023 διεξάγεται σε 30 περίπου χώρες και διερευνά τρόπους με τους οποίους οι μαθητές και οι μαθήτριες αναπτύσσουν τον Εγγραμματισμό στην Πληροφορική και τους Υπολογιστές (CIL), με σκοπό να υποστηρίξει την ικανότητά τους να ανταποκρίνονται αποτελεσματικά στις ανάγκες της ψηφιακής εποχής.

Η πιλοτική φάση της έρευνας ICILS 2023 στη χώρα μας, θα πραγματοποιηθεί τον Μάιο του 2022 και θα συμμετάσχουν τα 38 δημόσια και ιδιωτικά Γυμνάσια του συνημμένου πίνακα κύριων σχολείων. Σε κάθε ένα από τα σχολεία θα πάρει μέρος τουλάχιστον ένα τμήμα της Β΄ τάξης Γυμνασίου

Η ΟΛΜΕ

Η ΟΛΜΕ έχει τοποθετήθεί από το 2015 εναντίον του διεθνούς διαγωνισμού PISA: «Πρόκειται για έναν διαγωνισμό, που είναι κομμένος στα μέτρα του ΟΟΣΑ, υπηρετεί τις αρχές του και μας έχει γίνει ιδιαίτερα γνωστός, λόγω της γνωστής «εργαλειοθήκης» του, η οποία επιβάλλει πολιτικές άγριας λιτότητας και περικοπών στα κοινωνικά αγαθά, στο όνομα της ανταγωνιστικότητας. Την εφαρμογή των πολιτικών προτάσεων του ΟΟΣΑ στην Εκπαίδευση τη νιώσαμε καλά τα τελευταία πέντε χρόνια: οι συγχωνεύσεις σχολείων, η αύξηση ωραρίου, η γνωστή κακόφημη «αξιολόγηση» για την κατηγοριοποίηση σχολείων και εκπαιδευτικών, η μισθολογική καθήλωση , οι απολύσεις, για να γίνουμε (τάχα) πιο «ανταγωνιστικοί», είναι δικής του έμπνευσης. Όλα τα δικαιώματα που χάσαμε σ αυτό το χρονικό διάστημα, τόσο οι εκπαιδευτικοί, όσο και όλοι οι εργαζόμενοι, περιέχονταν στις οδηγίες του ΟΟΣΑ και των ακριβοπληρωμένων συμβούλων του. Ο διαγωνισμός PISA, αποτελεί προέκταση αυτής της λογικής, έρχεται να συμπληρώσει την παρέμβαση του ΟΟΣΑ και να την κάνει σχεδόν ολοκληρωτική, αφού στόχο έχει να παρέμβει ευθέως στο περιεχόμενο των σχολικών προγραμμάτων. Έτσι εξασφαλίζεται η πλήρης υποταγή όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων στις ανάγκες της αγοράς: με τις εκπαιδευτικές δομές και το κόστος σε υλικούς και ανθρώπινους πόρους ασχολείται ο ΟΟΣΑ και με το περιεχόμενο των σπουδών ορίζεται ως αρμόδιος ο βραχίονάς του, ο διαγωνισμός PISA», ανέφερε από τότε η Ομοσπονδία.

Πώς θα γίνουν οι εξετάσεις της Ελληνικής PISA

Διεξαγωγή σε εθνικό επίπεδο των εξετάσεων διαγνωστικού χαρακτήρα από το σχ. έτος 2021-2022

1. Από το σχολικό έτος 2021-2022 διενεργούνται σε εθνικό επίπεδο εξετάσεις διαγνωστικού χαρακτήρα για τους/τις μαθητές/τριες της ΣΤ’ τάξης των Δημοτικών σχολείων και της Γ’ τάξης των Γυμνασίων σε θέματα σχετικά με τα περιεχόμενα των προγραμμάτων σπουδών στα γνωστικά αντικείμενα της Νεοελληνικής Γλώσσας και των Μαθηματικών.

2. Σκοπός των ως άνω εξετάσεων είναι η εξαγωγή πορισμάτων, σχετικά με την πορεία υλοποίησης των Προγραμμάτων Σπουδών και τον βαθμό επίτευξης των προσδοκώμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων σε εθνικό επίπεδο, σε επίπεδο Περιφερειακών Διευθύνσεων Εκπαίδευσης, Διευθύνσεων Εκπαίδευσης και σχολικής μονάδας. Επικεντρώνονται συγκεκριμένα στην έγκυρη και αξιόπιστη διάγνωση των γνώσεων, ικανοτήτων και δεξιοτήτων των μαθητών και μαθητριών σε θέματα Γλώσσας - Κατανόησης Κειμένου και Μαθηματικών, σύμφωνα με τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα, όπως αυτά αναφέρονται ή περιγράφονται στα σχετικά Προγράμματα Σπουδών.

3. Τα αποτελέσματα των εξετάσεων είναι ανώνυμα και δεν συνεκτιμώνται από τους/τις εκπαιδευτικούς κατά την αξιολόγηση της επίδοσης των μαθητών/τριών στα συγκεκριμένα μαθήματα.

Οργάνωση και συντονισμός των εξετάσεων διαγνωστικού χαρακτήρα

1. Για την προετοιμασία και την εποπτεία της διεξαγωγής των εξετάσεων, συγκροτείται άμισθη Επιστημονική Επιτροπή με απόφαση της Υπουργού Παιδείας, μετά από εισήγηση της Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε.) και του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ). Η Επιστημονική Επιτροπή διαμορφώνει το θεωρητικό πλαίσιο, μετά από εισήγηση του Προέδρου της, για τη διεξαγωγή των διαγνωστικών εξετάσεων και έχει την εποπτεία (α) της σύνταξης Οδηγού με προδιαγραφές επιλογής θεμάτων και εκπόνησης ερωτημάτων κλειστού τύπου, (β) της επιλογής θεμάτων και της διαμόρφωσης ερωτημάτων πολλαπλής επιλογής, βάσει των προβλεπόμενων στα Προγράμματα Σπουδών διδακτικών αντικειμένων της Γλώσσας και των Μαθηματικών, καθώς και του συνοδευτικού υλικού των εξετάσεων, και (γ) της διαδικασίας διενέργειας των διαγνωστικών εξετάσεων και της υποστήριξης της υλοποίησής τους.

2. Δημιουργείται Αποθετήριο Θεμάτων (Τράπεζα Θεμάτων), με ευθύνη και Εποπτεία της Επιστημονικής Επιτροπής, το οποίο αναρτάται σε ειδική πλατφόρμα του ΙΕΠ. Τα θέματα παραμένουν απόρρητα μέχρι την ώρα της εξέτασης, πλην της δημοσίευσης ενδεικτικών θεμάτων, τα οποία ανακοινώνονται νωρίτερα από τις εξετάσεις και είναι προσβάσιμα στο σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας

Υλοποίηση των εξετάσεων διαγνωστικού χαρακτήρα σε επιλεγμένες σχολικές μονάδες

1. Κατά το σχολικό έτος 2021-2022, οι εξετάσεις σε εθνικό επίπεδο υλοποιούνται σε αντιπροσωπευτικό δείγμα μαθητών/τριών, το οποίο ορίζεται σε έως 6.000 μαθητές/τριες για τη Στ’ Δημοτικού και έως 6.000 μαθητές/τριες για τη Γ’ Γυμνασίου.

2. Οι συμμετέχουσες σχολικές μονάδες (έως και 600 στον αριθμό) επιλέγονται βάσει στρωματοποιημένης δειγματοληψίας, κατόπιν σχετικής εισήγησης της Επιστημονικής Επιτροπής, με σκοπό τη συλλογή αντιπροσωπευτικών δεδομένων για το σύνολο της χώρας και ορίζονται με υπουργική απόφαση.

3. Ο/H Διευθυντής/ντρια της σχολικής μονάδας έχει την ευθύνη της διενέργειας και της εποπτείας των εξετάσεων, καθώς και του ορισμού δύο (2) εκπαιδευτικών ως επιτηρητών για κάθε αίθουσα που συμμετέχει στις εξετάσεις, εκτός της περίπτωσης των μονοθέσιων σχολείων, όπου ορίζεται ένας επιτηρητής.

4. Οι εξετάσεις διενεργούνται ταυτόχρονα στις επιλεγείσες σχολικές μονάδες σε ημέρα και ώρα που θα οριστεί με απόφαση της Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων (Υ.ΠΑΙ.Θ.). Την ημέρα της εξέτασης, η Επιστημονική Επιτροπή του άρθρου 2 της παρούσας απόφασης διενεργεί ηλεκτρονική κλήρωση για την επιλογή των θεμάτων. Τα θέματα αποστέλλονται ηλεκτρονικά και, με ευθύνη του/της Διευθυντή/ντριας της σχολικής μονάδας, εκτυπώνονται και διανέμονται σε έντυπη μορφή στους/ στις μαθητές/τριες.

5. Η χρονική διάρκεια της εξέτασης ορίζεται σε 60 λεπτά ανά γνωστικό αντικείμενο, με ενδιάμεσο εσωτερικό ολιγόλεπτο διάλειμμα (10’). Προβλέπεται, επίσης, η συμπλήρωση σύντομου ανώνυμου ερωτηματολογίου συλλογής κοινωνικο-δημογραφικών στοιχείων από τους μαθητές και τις μαθήτριες μετά το τέλος της εξέτασης.

6. Οι απαντήσεις των μαθητών/τριών σημειώνονται σε ειδικά διαμορφωμένα έντυπα (απαντητικά δελτία), τα οποία αποστέλλονται νωρίτερα στα σχολεία, σύμφωνα με τα προαναφερόμενα.

7. Τα έντυπα των απαντήσεων των σχολικών μονάδων συγκεντρώνονται και αποστέλλονται άμεσα στο ΙΕΠ, προκειμένου οι απαντήσεις να καταχωριστούν σε ειδικά διαμορφωμένη βάση δεδομένων, στην οποία έχει πρόσβαση και η Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε.

Αξιοποίηση αποτελεσμάτων των εξετάσεων που διενεργούνται σε εθνικό επίπεδο διαγνωστικού χαρακτήρα

1. Την ευθύνη της επεξεργασίας των δεδομένων και εξαγωγής των αποτελεσμάτων έχει η Επιστημονική Επιτροπή του άρθρου 2 της παρούσας απόφασης.

2. Τα αποτελέσματα των εξετάσεων διαγνωστικού χαρακτήρα αξιοποιούνται από την Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε. και το ΙΕΠ για τη διατύπωση εισηγήσεων προς το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, για προτάσεις βελτιώσεων στα Προγράμματα Σπουδών, στο εκπαιδευτικό υλικό, στη διδακτική μεθοδολογία, για προσεγγίσεις συμπεριληπτικής και αντισταθμιστικής εκπαίδευσης, καθώς και για την ανάπτυξη εστιασμένων επιμορφωτικών δράσεων. Επίσης, διαμορφώνονται και υποβάλλονται προτάσεις για τη βελτίωση της εκπαιδευτικής πολιτικής στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση γενικότερα

Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα

Σχολεία: Αλλάζουν οι ώρες αποχώρησης των μαθητών

Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 26 Απριλίου

Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 26/4

2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη

Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)

ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα

Google news logo Ακολουθήστε το Alfavita στo Google News Viber logo Ακολουθήστε το Alfavita στo Viber

σχετικά άρθρα

nazi
«Γιαβόλ» – 4η έκδοση: Πώς ξεπλύθηκαν από το Ναζιστικό τους παρελθόν μεγάλες γερμανικές επιχειρήσεις
Προδημοσίευση από την εμπλουτισμένη νέα έκδοση του βιβλίου του Γιώργου Χαρβαλιά
«Γιαβόλ» – 4η έκδοση: Πώς ξεπλύθηκαν από το Ναζιστικό τους παρελθόν μεγάλες γερμανικές επιχειρήσεις
sklirinsi
Σκλήρυνση κατά πλάκας: Ενδείξεις της νόσου εμφανίζονται στο αίμα πριν εκδηλωθούν τα συμπτώματα
Συγκεκριμένα, εντοπίστηκε ότι οι ασθενείς με αυτά τα αυτοαντισώματα είχαν αυξημένα επίπεδα νευροϊνιδίων χαμηλού μοριακού βάρους (Nfl), πρωτεϊνικά...
Σκλήρυνση κατά πλάκας: Ενδείξεις της νόσου εμφανίζονται στο αίμα πριν εκδηλωθούν τα συμπτώματα