Alfavita Newsroom Καθορίστηκε με υπουργική απόφαση το Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία των δύο πρώτων τάξεων του Λυκείου, πρόγραμμα το οποίο θα ισχύσει από φέτος.
Δείτε εδώ το ΦΕΚ της απόφασης
Το Πρόγραμμα Σπουδών για το εν λόγω μάθημα αφορά τη γλωσσική και λογοτεχνική εκπαίδευση των μαθητών και των μαθητριών της Α’ και Β’ τάξης Γενικού Λυκείου. «Στο πλαίσιο του μαθήματος, η νεοελληνική γλώσσα και η λογοτεχνία συνεργούν, ώστε οι μαθητές και οι μαθήτριες να ανταποκρίνονται σε κάθε γεγονός γραμματισμού, είτε αυτό συμβαίνει στον δημόσιο είτε στον σχολικό ή ιδιωτικό χώρο, τόσο στο επίπεδο κατανόησης και ερμηνείας όσο και στο επίπεδο παραγωγής λόγου. Ως εκ τούτου, η διδασκαλία του μαθήματος στηρίζεται σε μαθησιακές διαδικασίες, μέσω των οποίων ενισχύονται οι μαθητές και οι μαθήτριες, ώστε να χαράξουν τη δική τους εγγράμματη πορεία» αναφέρει η απόφαση που υπογράφει η υφυπουργός Παιδείας Ζέττα Μακρή.
Ι. ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Οι στόχοι της γλωσσικής εκπαίδευσης επιτυγχάνονται μέσα από διαδικασίες κατανόησης κειμένων, κριτικής ανάλυσής τους και παραγωγής γραπτού, προφορικού και πολυτροπικού λόγου.
Οι μαθητές και οι μαθήτριες πρέπει να αποκτήσουν τις ικανότητες ώστε να:
- Κατανοούν τον επικοινωνιακό στόχο του κειμένου, τις προθέσεις του δημιουργού του, τις σημαντικές γενικές και ειδικές πληροφορίες, το κειμενικό είδος του και τις διαφορετικές οπτικές που μπορεί να υιοθετούνται σε αυτό.
- Εντοπίζουν και αναγνωρίζουν τα βασικά χαρακτηριστικά των κειμένων.
- Ερμηνεύουν και μετασχηματίζουν τα κείμενα.
- Αναπτύσσουν την προσωπική τους τοποθέτηση απέναντι στα κείμενα που διαβάζουν ή ακούν, αναγνωρίζοντας τη λογική διαφορετικών τοποθετήσεων.
- Αναπτύσσουν και τεκμηριώνουν την άποψή τους, γραπτά ή προφορικά, σε σχέση με σημαντικά ζητήματα που αφορούν το άμεσο και το ευρύτερο κοινωνικό τους περιβάλλον, καθώς και όψεις της σύγχρονης πραγματικότητας.
- Γνωρίζουν πώς να αναθεωρούν, να επιμελούνται και να βελτιώνουν το κείμενό τους όσον αφορά τόσο το περιεχόμενο όσο και την αποτελεσματικότητά του.
- Χειρίζονται με άνεση, κριτική ικανότητα και αποτελεσματικότητα παραδοσιακά και σύγχρονα εργαλεία αναζήτησης πληροφοριών και δημιουργίας κειμένων.
Η διδασκαλία περιλαμβάνει δυνάμει μία μεγάλη ποικιλία προφορικών, γραπτών και υβριδικών κειμένων, τα οποία εμφανίζονται σε έντυπη, ψηφιακή ή και πολυτροπική μορφή και παράγονται είτε εντός είτε εκτός του σχολικού χώρου. Το ποια είναι, κάθε φορά, τα κείμενα αυτά καθορίζεται κατά κύριο λόγο από το γλωσσικό και γνωστικό επίπεδο των μαθητών και των μαθητριών και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.
Σε κάθε θεματική ενότητα για κάθε τάξη, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να διαμορφώνουν το δικό τους υλικό που συγκροτούν οι ίδιοι/ες ή μαζί με τους μαθητές και τις μαθήτριές τους.
Κατά την επεξεργασία των κειμένων, επιδιώκεται οι μαθητές και οι μαθήτριες να αναπτύσσουν κριτικό προβληματισμό και όχι να κατακτούν τυποποιημένες γνώσεις και πολύ περισσότερο να αναπαράγουν μηχανιστικά συγκεκριμένες απόψεις/στερεότυπα.
Το περιεχόμενο κάθε θεματικής ενότητας μπορεί να αναπτύσσεται γύρω από βασικά ερωτήματα που απασχολούν τους μαθητές, τις μαθήτριες και τους εκπαιδευτικούς. Σημαντικό, επίσης, είναι να επιλέγονται κείμενα που θέτουν ερωτήματα, χωρίς απαραίτητα να δίνουν απαντήσεις, και ανήκουν σε διαφορετικά κειμενικά είδη που συνδυάζουν ποικιλία ειδών λόγου.
Στο πλαίσιο της ενασχόλησης των μαθητών και μαθητριών με κείμενα διαφόρων ειδών, αυτά οργανώνονται σε θεματικές ενότητες ανά τάξη ως εξής:
ΙΙ. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Ο σκοπός της διδασκαλίας της λογοτεχνίας στο Λύκειο είναι η επικοινωνία -κατανόηση, διάλογος, αισθητική απόλαυση των μαθητών και μαθητριών με τα λογοτεχνικά κείμενα ως έργα γλωσσικού, καλλιτεχνικού, στοχαστικού και, ευρύτερα, πολιτισμικού χαρακτήρα, ώστε οι μαθητές και οι μαθήτριες:
- Να βιώσουν τη λογοτεχνία ως πηγή εμπειριών, ως διαλεκτική συγκρότηση αισθητικών και διανοητικών συγκινήσεων, και να αναγνωρίσουν τη δραστική αξία τους για τη ζωή τους.
- Να συγκροτήσουν την υποκειμενικότητά τους, εμπλουτίζοντας την κατανόησή τους για πτυχές του κόσμου που προϋπήρξε και εκείνου που τους περιβάλλει και ενισχύοντας την κριτική τους στάση απέναντι στον τρόπο με τον οποίο η λογοτεχνία υποβάλλει νοήματα και αξίες.
- Να αποκτήσουν αναγνωστικές δεξιότητες, ώστε να αξιοποιούν συνδυαστικά έναν αριθμό ενδοκειμενικών και εξωκειμενικών στοιχείων, για να ιχνηλατούν με μεγαλύτερη επάρκεια το νοηματικό υπόστρωμα των κει- μένων.
- Να θέτουν κρίσιμα για εκείνους/εκείνες ερωτήματα/ θέματα συζήτησης, σχετικά με τα ζητήματα που πραγματεύονται τα κείμενα· τα ερωτήματα να λειτουργούν στη συνέχεια ως άξονες ή κέντρα αλληλεπιδράσεων και συνομιλιών μεταξύ των μαθητών/μαθητριών, ελεύθερων τόσο στη διανοητική όσο και στη συναισθηματική τους διάσταση.
- Να πραγματεύονται τις υποθέσεις τους στο πλαίσιο μιας αναγνωστικής/ερμηνευτικής κοινότητας.
Η λογοτεχνική επικοινωνία, σε όλα τα ερμηνευτικά πλαίσια, προϋποθέτει από τον/την αναγνώστη/αναγνώστρια τη δυνατότητα να ανιχνεύει και να κατανοεί την ιδιαιτερότητα της γλώσσας και της δομής του κειμένου και να το αναγνωρίζει ως σύνθετη πράξη επικοινωνίας και «κατασκευή» που επιτρέπει την πολυσημία. Σημαντική, επίσης, συνιστώσα του κειμένου αποτελεί η έννοια της διαλογικότητας των λογοτεχνικών κειμένων, η οποία υποδεικνύει στον/στην αναγνώστη/αναγνώστρια να αντιληφθεί τα κείμενα ως «σταυροδρόμια» φωνών που συμβαδίζουν ή συγκρούονται.
Η λογοτεχνία προσεγγίζεται με τέτοιο τρόπο, ώστε η σχολική τάξη να αποβαίνει εργαστήριο δημιουργικότητας. Έτσι τίθενται οι βάσεις για ανοικτές αναγνωστικές - ερμηνευτικές προσεγγίσεις με τις οποίες, προϊόντος του χρόνου, επιδιώκεται στο Λύκειο οι μαθητές και οι μαθήτριες:
- Να αναδιηγούνται την ιστορία που αφηγείται το κείμενο, χωρίς να ερμηνεύουν τα γεγονότα.
- Να προσεγγίζουν τους χαρακτήρες με βάση τα δεδομένα του κειμένου (όνομα, εξωτερική εμφάνιση, ενέργειες, σχέσεις με άλλα πρόσωπα, δικά τους λόγια και σκέψεις, λόγια και σκέψεις άλλων προσώπων γι’ αυτούς και στάση του αφηγητή), με σκοπό να εντοπίζουν χαρακτηριστικά τους στοιχεία που φωτίζουν τη δράση τους.
- Να περιγράφουν τη συναισθηματική διάθεση των προσώπων στηριζόμενοι στα σύμβολα και τις γλωσσικές επιλογές (γραμματικά πρόσωπα, χρόνοι, εγκλίσεις των ρημάτων, στίξη).
- Να εντοπίζουν και να συσχετίζουν τα κειμενικά στοιχεία που οργανώνουν το κείμενο ως σημασιοδοτημένη κατασκευή. Δηλαδή, να εντοπίζουν μέσα στο κείμενο στοιχεία του λόγου των προσώπων, αφηγηματικούς τρόπους, αφηγηματικές τεχνικές, ρηματικά πρόσωπα και εκφραστικά μέσα και να αναγνωρίζουν πώς αυτά παράγουν νόημα.
- Να συνυπολογίζουν τις απόψεις/ερμηνείες των συμμαθητών και συμμαθητριών τους και να οδηγούνται στη διαμόρφωση μιας πιο πολύπλευρης ερμηνείας.
- Να μιλούν και να γράφουν με όρους υπόθεσης και όχι ερμηνευτικής βεβαιότητας.
- Να ανασυνθέτουν σε γραπτό ερμηνευτικό σχόλιο την οπτική που οι ίδιοι διαμόρφωσαν με την ολοκλήρωση των διαδικασιών διαλόγου που αναπτύχθηκαν στην τάξη.
- Να συμπληρώνουν τα κενά απροσδιοριστίας του κειμένου.
- Να προσθέτουν έναν ήρωα ή ένα περιστατικό στην αρχική ιστορία.
- Να συνεχίζουν την ιστορία ή να γράφουν ένα εναλλακτικό τέλος ή να συνθέτουν ένα δικό τους ποιητικό ή αφηγηματικό κείμενο.
- Να καλλιεργήσουν το γλωσσικό τους αίσθημα και να αποκτήσουν επίγνωση των δυνατοτήτων τους στον προφορικό και γραπτό λόγο.
- Να αποβούν αναγνώστες/αναγνώστριες κοινωνικά εγγράμματοι/-ες που μετέχουν στον κοινωνικό βίο με συνείδηση ευθύνης και σεβασμό στο περιβάλλον, στα δικαιώματα και στα έργα του ανθρώπου.
Για τον σχεδιασμό ευέλικτης διδασκαλίας και μάθησης λαμβάνονται υπόψη: α) η ταυτότητα του κειμένου, β) οι δυνατότητες, οι ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των μα- θητών και μαθητριών στην προοπτική της διαφοροποιημένης διδασκαλίας, γ) οι διαφορές που παρατηρούνται ανάμεσα στα επιμέρους σχολικά περιβάλλοντα, δ) ο κοινωνικός χαρακτήρας της ανάγνωσης που συνδέεται με την αλληλεπίδραση, την ανακαλυπτική μάθηση, τη μεταγνώση και ε) οι υπόρρητες συνδέσεις με τη διδασκαλία των μη λογοτεχνικών κειμένων στο πλαίσιο της γλωσσικής εκπαίδευσης. Συνυπολογίζεται, βέβαια, η δυναμική των ψηφιακών μέσων, τα οποία προσφέρουν τρόπους για τον εμπλουτισμό της αναγνωστικής εμπειρίας με διαθεματικές και διακειμενικές προτάσεις.
Οργάνωση Περιεχομένων
Στην Α’ Τάξη τα περιεχόμενα οργανώνονται σε δύο θεματικές ενότητες, «Τα φύλα στη λογοτεχνία» και «Παράδοση και μοντερνισμός στη νεοελληνική ποίηση». Για τη Β’ Τάξη δεν προβλέπονται θεματικές ενότητες αλλά συστάδες κειμένων που συνομιλούν μεταξύ τους με βάση συγκεκριμένα κριτήρια (θεματικά, τεχνοτροπικά, ιστορικά, γραμματολογικά, μορφικά, κ.λπ.) Κατά την επιλογή των κειμένων, τα παλαιότερα κείμενα διαλέγονται με τα νεότερα και αντίστροφα και οι μαθητές/μαθήτριες τοποθετούνται απέναντι σε αυτά, ως σύγχρονοι/ες αναγνώστες/αναγνώστριες, μέσα από τον δικό τους αναγνωστικό ορίζοντα. Επιδιώκονται, δηλαδή, τα ζητούμενα της διαθεματικότητας και της διακειμενικότητας
Αξιολόγηση στη «Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία»
Η αξιολόγηση (διαγνωστική, διαμορφωτική και τελική/ αθροιστική) αποτελεί μέσο ανατροφοδότησης για τον/ την εκπαιδευτικό για τον σχεδιασμό και τον ανασχεδιασμό της μαθησιακής διαδικασίας, καθώς και για την αποτίμηση της επίδοσης των μαθητών και των μαθητριών στις βασικές διαστάσεις της κατανόησης, κριτικής ανάλυσης, ερμηνείας και παραγωγής προφορικών και γραπτών κειμένων.
Σε γενικές γραμμές, αξιολογείται ο βαθμός κατάκτησης του γλωσσικού συστήματος και η ικανότητα του μαθητή/της μαθήτριας να ερμηνεύει (σε επίπεδο πρόσληψης) αλλά και να ενεργοποιεί (σε επίπεδο παραγωγής λόγου) γλωσσικές και κειμενικές επιλογές σε συνάρτηση με τη στοχοθεσία της επικοινωνιακής πράξης. Κεντρικός στόχος είναι η αξιολόγηση της γλωσσικής ικανότητας και όχι η εξέταση του γνωστικού ορίζοντα των μαθητών/μαθητριών.
Αρχικά, η διαγνωστική αξιολόγηση είναι αυτή που δίνει την πρώτη εικόνα στον/στην εκπαιδευτικό για το επίπεδο γλωσσικής και επικοινωνιακής ετοιμότητας των μαθητών και μαθητριών της τάξης. Η αξιολόγηση λαμβάνει υπόψη τόσο τον προφορικό λόγο, στο πλαίσιο της ολομέλειας της τάξης και των ομαδικών δραστηριοτήτων, όσο και τις γραπτές, ατομικές και ομαδικές, εργασίες. Η παρακολούθηση της εξέλιξης των μαθητών και των μαθητριών, με βάση τη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία, τον βαθμό και την έκταση της συνεργασίας με τον/την εκ- παιδευτικό και τη βελτίωσή τους στους επιδιωκόμενους στόχους, είναι ενσωματωμένη στη διδακτική διαδικασία, την οποία και ανατροφοδοτεί στην πράξη. Στο πλαίσιο αυτό, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να αποτιμήσουν τόσο την αποτελεσματικότητα της δικής τους διδασκαλίας όσο και τις επιδόσεις των μαθητών/μαθητριών.
Τονίζεται εδώ ότι σημαντική διάσταση της διαμορφωτικής αξιολόγησης είναι να γνωρίζουν οι εκπαιδευτικοί τι όντως είναι σε θέση να κάνουν οι μαθητές/μαθήτριες στις εργασίες τους και τι όχι, καθώς και να αξιοποιούν αυτή τη γνώση για την ανατροφοδότηση της διδασκαλίας τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι, στο πλαίσιο της διαμορφωτικής αξιολόγησης, η αντιμετώπιση του λάθους αναδεικνύεται σε δυναμικό παράγοντα ενίσχυσης της μαθησιακής επίδοσης. Ο/Η εκπαιδευτικός κατανοεί τα λάθη και τα μετατρέπει σε εργαλείο μάθησης, καλλιεργώντας ένα κλίμα ελευθερίας της έκφρασης και δημιουργικής αλληλεπίδρασης. Εργαλεία για τη διαμορφωτική αξιολόγηση, εκτός από την παρατήρηση του/της εκπαιδευτικού, την αξιοποίηση δείγματος από εργασίες των μαθητών/μαθητριών του/της, και τις γραπτές δοκιμασίες, είναι επίσης: α) οι δραστηριότητες αυτοαξιολόγησης, που στηρίζονται σε συζητήσεις, συμπλήρωση φύλλων αυτοαξιολόγησης, β) οι δραστηριότητες ετεροαξιολόγησης, σε τακτά επίσης χρονικά διαστήματα, μέσω της ανταλλαγής και του σχολιασμού γραπτών και προφορικών κειμένων, που έχουν δημιουργήσει.
Η τελική-αθροιστική αξιολόγηση διαμορφώνεται έτσι ώστε να είναι συνεπής με τους στόχους του παρόντος Προγράμματος Σπουδών.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 17 Απριλίου
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 17/4
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
