Όποιος χρειάζεται τους φύλακες τόσο κοντά του όσο τα φυλακτά του έχει ήδη απωλέσει την εσωτερική του ελευθερία και την ικανότητα διαλεκτικής και επικοινωνίας με τους ανθρώπους.
Με την κατάθεση του σχετικού νομοσχεδίου στη Βουλή, η κυβέρνηση φαίνεται να επιμένει εμμονικά στην απόφασή της για τη δημιουργία πανεπιστημιακής αστυνομίας, παρά την αντίθεση σύσσωμης της πανεπιστημιακής κοινότητας, αλλά και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αστυνομικών Υπαλλήλων, επιλέγοντας έτσι συνειδητά την ευθεία σύγκρουση με τον ορθολογισμό, την κοινωνική ειρήνη και τη δημοκρατία. Επίσης ο πρώην βουλευτής και υπουργός Παιδείας της ΝΔ κ. Γιώργος Σουφλιάς, καθώς και ο πρώην βουλευτής της ΝΔ και πρώην Πρύτανης του ΕΚΠΑ κ. Θεόδωρος Φορτσάκης τάχθηκαν ευθέως κατά της ίδρυσης ειδικού αστυνομικού σώματος στα Πανεπιστήμια.
Η ίδρυση πανεπιστημιακής αστυνομίας και η μόνιμη εγκατάστασή της εντός των Ιδρυμάτων αποτελεί μια ανορθολογική και αλαζονικά επιθετική πολιτική απόφαση της κυβέρνησης, στα όρια της ιδεοληπτικής εξαλλοσύνης και της κατασταλτικής υστερίας/μανίας, η οποία βάλει ευθέως στο συνταγματικά κατοχυρωμένο αυτοδιοίκητο των πανεπιστημίων. Σε καμιά ευρωπαϊκή χώρα η φύλαξη των πανεπιστημίων δεν υπάγεται στην αστυνομία. Η ηλεκτρονική επιτήρηση, το κέντρο ελέγχου, οι κάμερες, οι κάρτες εισόδου, η περίφραξη και ο σκληρός ποινικός κώδικας για τους φοιτητές ολοκληρώνουν το στήσιμο ενός ανατριχιαστικού Οργουελικού Πανοπτικού σκηνικού «Μεγάλου Αδερφού» μέσα στα Ιδρύματα.
Το νομοσχέδιο αυτό όχι μόνο δεν είναι «κοινής λογικής», όπως ισχυρίζεται το υπουργείο, αλλά είναι νομοσχέδιο κυνικού παραλογισμού. Αντιδραστικό, εκδικητικό, αχρείαστο, αδικαιολόγητο, εκτός τόπου και χρόνου. Δε λαμβάνει καθόλου υπόψη του τη γενική αρχή της αναλογικότητας, καθώς οι προτεινόμενες διατάξεις όχι μόνο είναι ακραίες, επαχθείς και δυσανάλογες του προβλήματος που προσπαθούν να επιλύσουν, αλλά θα συμβάλουν στην περαιτέρω όξυνση του. Ποιο θα ήταν άραγε το αμέσως επόμενο μέτρο; Να ανατεθεί η αστυνόμευση των πανεπιστημίων στο στρατό;
Δεν απαντά στις πραγματικές ανάγκες των πανεπιστημίων για προσωπικό, υποδομές, φοιτητική μέριμνα. Παραβιάζει ανοιχτές θύρες στα άδεια, λόγω της πανδημίας, εδώ και ένα χρόνο πανεπιστήμια, αναδεικνύοντας την παραδοξότητα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και της δια ζώσης καταστολής. Αντίθετα με την κυβερνητική προπαγάνδα και συκοφάντηση περί δήθεν γενικευμένης ανομίας και εγκληματικότητας στους χώρους των πανεπιστημίων, τα στοιχεία δείχνουν ότι τα φαινόμενα βίας στα πανεπιστήμια είναι περιθωριακά, περιορισμένα και σχετικά μικρότερης σοβαρότητας, η δε εγκληματικότητα στα πανεπιστήμια βρίσκεται σε χαμηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με τους υπόλοιπους κοινωνικούς χώρους. Τα όποια υπαρκτά προβλήματα εντοπίζονται σε πανεπιστημιουπόλεις που βρίσκονται στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα, όπου τα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα είναι πιο έντονα και η παραβατικότητα συχνότερη έξω από το χώρο του πανεπιστημίου.
Το υπάρχον νομικό πλαίσιο είναι απόλυτα επαρκές για την αντιμετώπιση τυχόν παραβατικών ενεργειών εντός των Ιδρυμάτων. Μετά την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου από την παρούσα κυβέρνηση τον Αύγουστο του 2019, η αστυνομία μπορεί να επεμβαίνει αυτεπάγγελτα, να εισέρχεται στους χώρους του πανεπιστημίου, όταν η ίδια το κρίνει απαραίτητο, χωρίς προηγούμενη έγκριση από τη διοίκηση του πανεπιστημίου.
Για την περαιτέρω ενίσχυση της ασφάλειας στα Ιδρύματα, η πανεπιστημιακή κοινότητα έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις για τη δημιουργία σώματος φύλαξης στα πανεπιστήμια, σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική σε όλα τα δημοκρατικά και πολιτισμένα κράτη. Το ειδικό αυτό σώμα φύλαξης προτείνεται να ανήκει στο προσωπικό των πανεπιστημίων, να υπάγεται και να αναφέρεται στις διοικήσεις των πανεπιστημίων, να εκπαιδεύεται από το Υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με τα πανεπιστήμια και να χρηματοδοτείται από τον τακτικό προϋπολογισμό.
Η αφορμή που προσδοκούσε η κυβέρνηση για να αστυνομεύσει τα πανεπιστήμια δόθηκε τον Οκτώβριο του 2020 με τον άθλιο προπηλακισμό του Πρύτανη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών μέσα στο γραφείο του από ολιγομελή περιθωριακή ομάδα νεαρών αυτοαποκαλούμενων «αντιεξουσιαστών», οι οποίοι ωστόσο είναι οι ίδιοι που χρησιμοποιούν εξουσιαστικές αντιδημοκρατικές πρακτικές για να επιβάλλουν την άποψή τους. Η απαράδεκτη εικόνα του προπηλακισμού με την εσωτερική της δύναμη και το έντονο συναισθηματικό φορτίο της διαδόθηκε γρήγορα από τα ΜΜΕ. Όμως άμεση, ομόθυμη και αποφασιστική ήταν και η καταδίκη της αήθους αυτής επίθεσης από σύσσωμη την ακαδημαϊκή κοινότητα.
Κι ενώ οι περιθωριακοί προβοκάτορες ανάρτησαν μια φορά την αποτρόπαια και καθολικά κατακριτέα πράξη τους στο διαδίκτυο, τα εντιμότατα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ, έντυπος και ηλεκτρονικός τύπος, εργαλειοποίησαν το αποτρόπαιο αυτό συμβάν, αναπαράγοντας πολλαπλασιαστικά και μεγεθύνοντας εκκωφαντικά την άθλια εικόνα, διαπομπεύοντας με τον τρόπο αυτό κατά συρροή τον ατυχή Πρύτανη. Στην πραγματικότητα η κυβέρνηση χρησιμοποιεί επικοινωνιακά την εικόνα του Πρύτανη για αλλότριους σκοπούς, ενώ διατείνεται υποκριτικά ότι θέλει να τον προστατεύσει.
Μια ακόμη σοκαριστική σκηνή, αποτυπωμένη μάλιστα σε βίντεο, έλαβε χώρα λίγους μήνες νωρίτερα τον Φεβρουάριο του 2020 στον προαύλιο χώρο του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, όταν ένας αστυνομικός με πολιτικά προέταξε το υπηρεσιακό του όπλο προς φοιτητές οι οποίοι λογομαχούσαν μαζί του. Μάλλον από τύχη δεν θρηνήσαμε θύματα. Η επικίνδυνη αυτή εικόνα όχι μόνο δεν προβλήθηκε όσο θα επέβαλε η σημασία της, αλλά έγινε και προσπάθεια από την αστυνομία και τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ να δικαιολογηθεί η απαράδεκτη αυτή σκηνή, καθώς δεν εξυπηρετούσε το αφήγημα της κυβέρνησης για τη συνετή και ψύχραιμη αστυνομία που θα φέρει την ηρεμία και την ειρήνη στα πανεπιστήμια.
Το πανεπιστήμιο όμως αξίζει κάτι καλύτερο. Δεν θέλει ούτε τις αντικοινωνικές συμπεριφορές περιθωριακών ομάδων, αλλά ούτε και την επικίνδυνη αστυνόμευση ειδικών φρουρών. Ακαδημαϊκά, κοινωνικά, ηθικά, η μη χρήση βίας στο πανεπιστήμιο είναι η πιο ενδεδειγμένη προσέγγιση για την εμπέδωση αισθήματος ασφάλειας μέσα στα πανεπιστήμια. Όταν η απάντηση στη βία είναι η καταστολή, τότε παράγεται περισσότερη ένταση, η οποία με τη σειρά της προκαλεί περισσότερη βία. Αυτό που χρειάζεται είναι εμπιστοσύνη στην πανεπιστημιακή κοινότητα, σοφή αυτοσυγκράτηση και ήρεμη λογική.
Το παράδειγμα της μη χρήσης βίας έδωσε πρώτος ο Πρύτανης του ΟΠΑ που υπέστη τον προπηλακισμό, με τη στάση του μέσα στην ένταση του βιώματός του και στην τραγικότητα της σκηνής. Σε ένα πρώτο επίπεδο, στο χαμηλωμένο βλέμμα και στη σιωπηλή έκφραση του Πρύτανη θα μπορούσε κάποιος να διακρίνει φόβο αντί για θάρρος, ταραχή αντί για ψυχραιμία, αίσθημα ταπείνωσης αντί για δύναμη ταπεινότητας. Μήπως όμως αυτή η ανάγνωση αδικεί τον Πρύτανη;
Στη φωτογραφία του Πρύτανη οι δράστες θέλησαν να αποτυπώσουν την ντροπή και τον ανθρώπινο εξευτελισμό, αλλά για ποιον άραγε; Για αυτόν που τον υφίσταται ή για εκείνον που τον επιβάλλει; Η αντίδραση του Πρύτανη απέναντι στην ωμή βία των τραμπούκων δεν ήταν σωματική, αλλά ηθική. Όπως ηθική ήταν και η νίκη του. Το αδύναμο σημείο της βίας είναι η δύναμη της μη βίας. Ο Πρύτανης παρέμεινε ήρεμος, σιωπηλός, στο γραφείο του, στο καθήκον. Κι αυτή η σιωπή του ακούστηκε δυνατότερα από το χτύπημα των γκλοπ και το κλείδωμα των χειροπεδών 1000 ειδικών φρουρών. Ο Πρύτανης δίδαξε παιδεία, δημοκρατία, αξιοπρέπεια. Ένα ισχυρό δίδαγμα προς όλους και ένα παράδειγμα εσωτερικής δύναμης προς τους νέους ανθρώπους.
Όμως ποιοι είναι οι πραγματικοί λόγοι για τους οποίους η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να επιβάλλει την ίδρυση της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας και την επιτήρηση της πανεπιστημιακής ζωής; Οι λόγοι είναι ιδεολογικοί, συμβολικοί, πολιτικοί. Η πρόθεση της κυβέρνησης μάλλον δεν είναι η ασφάλεια και η πανεπιστημιακή ειρήνη. Είναι η αστυνόμευση, η καταστολή και ο έλεγχος των αντιδράσεων, φοιτητών και διδασκόντων, για όσα έχουν γίνει το τελευταίο χρονικό διάστημα και για όσα έπονται στην Παιδεία με τα επόμενα νομοσχέδια του ΥΠΑΙΘ. Η αστυνομοκρατία στα πανεπιστήμια αποτελεί κυβερνητική στρατηγική επιλογή για την επιβολή του δόγματος «νόμος και τάξη» και συνδέεται με το σχέδιο ιδιωτικοποίησης των πανεπιστημίων και υποβάθμισής τους σε Ιδρύματα «παροχής εκπαιδευτικών υπηρεσιών».
Η κυβέρνηση επιχειρεί μια ένστολη απόβαση, μια αστυνομική εισβολή στα πανεπιστήμια. Αφού δεν μπορεί να τα κατακτήσει ιδεολογικά θέλει να κυριεύσει το φυσικό τους χώρο, επιβάλλοντας συνθήκες εξουσιαστή προς εξουσιαζόμενο. Η μόνιμη εγκατάσταση 1000 αστυνομικών και ειδικών φρουρών εντός των πανεπιστημίων θα αποτελέσει την πολυπληθέστερη «θεσμική» κατάληψη στην ιστορία του πανεπιστημίου μετατρέποντάς τα σε στρατώνες. Η κυβέρνηση με το έτσι θέλω επιχειρεί να επιβάλλει την αστυνομία ως οργανικό κομμάτι της πανεπιστημιακής ζωής και να καταστήσει την αστυνόμευση ως μέρος της ακαδημαϊκής διαδικασίας. Περιφρονεί και εκφοβίζει τους φοιτητές και τις φοιτήτριες εισβάλλοντας προκλητικά στο χώρο όπου οι νέοι διαβιούν, εκπαιδεύονται, μαθαίνουν, δημιουργούν, ερωτεύονται, κοινωνικοποιούνται.
Η μόνιμη και συνεχής παρουσία της αστυνομία εντός των πανεπιστημίων, η προληπτική αστυνόμευση, είναι αντίθετη προς τις ακαδημαϊκές παραδόσεις, τις αρχές της δημοκρατίας και της ελεύθερης διακίνησης ιδεών. Η αστυνομία αποτελεί ξένο σώμα στο πανεπιστήμιο και η μόνιμη αστυνόμευση μια ανελεύθερη πρακτική που δε συνάδει με τις ιδέες, το σκοπό, τον προορισμό και την αισθητική του πανεπιστημίου. Το πανεπιστήμιο και η εκπαιδευτική διαδικασία διαπνέεται από ένα αξιακό σύστημα που δεν μπορεί να γίνει αντιληπτό από τις δυνάμεις καταστολής και το οποίο δεν μπορούν αυτές να υπηρετήσουν.
Το νομοσχέδιο όμως απαξιώνει και στοχοποιεί το θεσμό της αστυνομίας καθιστώντας την επαχθή στους νέους και τις νέες που διαβιούν στον πανεπιστημιακό χώρο όπου η αστυνομία θα εισβάλλει, χωρίς να έχει προσκληθεί. Θα φέρει σε αντιπαράθεση «εξουσιαστή και εξουσιαζόμενου» τους φοιτητές/τριες με τους νέους/ες που θα στελεχώσουν την Πανεπιστημιακή Αστυνομία. Η κυβέρνηση φαίνεται να μη νοιάζεται για αυτήν την νεανική αντιπαράθεση, ίσως μάλιστα και να την προκαλεί, χρησιμοποιώντας τους αστυνομικούς για τις δικές της επιδιώξεις. Τους παραπάνω κινδύνους επισημαίνει εμφατικά και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Αστυνομικών Υπαλλήλων στη σχετική ανακοίνωσή της.
Η βία και η καταστολή στους χώρους της εκπαίδευσης δεν αποτελούν απάντηση ακόμη και για βίαιες πράξεις, γιατί δεν έχουν ούτε ηθική βάση για αυτόν που τις επιστρατεύει, ούτε βελτιωτική ισχύ για αυτόν που τις υφίσταται. Όπως στην εκκλησία δεν έχει θέση η βία, γιατί είναι ο ναός της πίστης και της προσευχής, έτσι και στο πανεπιστήμιο δεν έχει θέση η καταστολή, γιατί είναι ο ιερός χώρος της πειθούς και της διαλεκτικής.
Η βία και η καταστολή όχι μόνο δεν αντιμετωπίζουν την παραβατικότητα, αλλά καθιστούν ακόμη πιο σύνθετο ένα ήδη πολύπλοκο κοινωνικό πρόβλημα εξωραΐζοντας τις αιτίες που το προκαλούν. Με την εγκατάσταση αστυνομικής δύναμης εντός των πανεπιστημίων στην ουσία μεταφέρονται μέσα στο χώρο την Ιδρυμάτων οι εντάσεις και οι συγκρούσεις με τις δυνάμεις καταστολής που παρατηρούνται έξω στην κοινωνία. Η αστυνόμευση, ο φόβος και η καταστολή δεν μπορεί να είναι η απάντηση της κυβέρνησης σε κάθε κοινωνικό πρόβλημα. Τουλάχιστον όχι σε δημοκρατικά πολιτεύματα.
Ως πανεπιστημιακή κοινότητα και ως πολίτες μάς αξίζει καλύτερη δημοκρατία από αυτή που μας έχει επιφυλάξει τούτη η κυβέρνηση. Εάν η πανεπιστημιακή κοινότητα και οι διανοούμενοι ενδώσουν στον αυταρχισμό, πως θα μπορέσει να αντισταθεί η υπόλοιπη κοινωνία; Η πανεπιστημιακή κοινότητα υπό το βάρος της μακραίωνης ακαδημαϊκής της παράδοσης, οφείλει να επιμείνει στην ανάδειξη της αυταρχικότητας και της καθ’ υπερβολής του μέτρου αυτού. Έχει υποχρέωση να υπερασπιστεί την ακαδημαϊκή ελευθερία, την κριτική αμφισβήτηση, τη συλλογική θέληση, την ατομική αξιοπρέπεια, την καθημερινότητα του προσωπικού των Ιδρυμάτων, προτάσσοντας τον ορθολογισμό ενάντια στον ιδεοληπτικό παραλογισμό με τον οποίο η κυβέρνηση επιχειρεί να χειραγωγήσει την πανεπιστημιακή ζωή.
Η απάντηση της δημοκρατίας δεν μπορεί να είναι η αυτοκατάργησή της, αλλά η διεύρυνσή της.
Όποιος χρειάζεται τους φύλακες τόσο κοντά του όσο τα φυλακτά του έχει ήδη απολέσει την εσωτερική του ελευθερία και την ικανότητα διαλεκτικής και επικοινωνίας με τους ανθρώπους.
Μπορούμε και χωρίς ανθρωποφύλακες.
Ίσως να μην είναι μακριά η ώρα όπου ολόκληρες τάξεις και αμφιθέατρα, φοιτητές και καθηγητές, θα βγαίνουν έξω από την πανεπιστημιούπολη για να πραγματοποιούν τα μαθήματά εκτός των ορίων αυτής, γιατί μέσα στο campus δεν θα αισθάνονται ασφαλείς λόγω της μόνιμης, υπερβάλλουσας και καταχρηστικής παρουσίας της αστυνομίας.
Σύσσωμη η πανεπιστημιακή κοινότητα εκπέμπει αποφασιστικά ένα ξεκάθαρο μήνυμα.
Τα πανεπιστήμια χρειάζονται διδάσκοντες, όχι ειδικούς φρουρούς.
ΝΑΙ στην πανεπιστημιακή φύλαξη - ΟΧΙ στην αστυνόμευση - ΝΑΙ στη δημοκρατία
*Ο Αντώνης Κυπάρος είναι αναπληρωτής καθηγητής στο ΑΠΘ
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 14/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
