Νίκος Μακρής Οι απάτες που συνδυάζουν πλαστογράφηση αναγνώρισης κλήσης, ψεύτικες επενδυτικές ευκαιρίες και τεχνικές deepfake έχουν δημιουργήσει ένα νέο, πιο επικίνδυνο περιβάλλον για τους πολίτες. Το «Caller ID Spoofing» – η μέθοδος κατά την οποία οι απατεώνες εμφανίζονται με αριθμούς που μοιάζουν με εκείνους τραπεζών ή κρατικών φορέων – προκαλεί παγκόσμια ανησυχία, με την Europol να εκτιμά την οικονομική ζημιά στα 850 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Παρά τις στοχευμένες παρεμβάσεις των ελληνικών αρχών, η τεχνολογία που χρησιμοποιούν τα κυκλώματα επιτρέπει την παραγωγή άκρως πειστικών σεναρίων, τόσο σε τηλεφωνικές κλήσεις όσο και σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Τι είναι το «Caller ID Spoofing» – Πώς λειτουργεί η απάτη
Με τη χρήση εξελιγμένων τηλεπικοινωνιακών συστημάτων, οι δράστες πραγματοποιούν κλήσεις όπου στην οθόνη του θύματος εμφανίζεται:
αριθμός τράπεζας,
αριθμός δημόσιου φορέα,
ή ένας τυχαίος αριθμός που μοιάζει έγκυρος.
Στη συνέχεια, υποδύονται τραπεζικούς υπαλλήλους ή στελέχη δημόσιων υπηρεσιών, αναφέροντας:
ότι ο λογαριασμός έχει «παραβιαστεί»,
ότι υπάρχει «ύποπτη δραστηριότητα»,
ή ότι απαιτείται «επείγουσα επιβεβαίωση στοιχείων».
Στόχος τους είναι να αποσπάσουν κωδικούς ebanking, PIN, κωδικούς μιας χρήσης (OTP) ή άλλα προσωπικά δεδομένα, τα οποία χρησιμοποιούνται για μεταφορές χρημάτων.
Η ελληνική παρέμβαση – Πώς μπλοκαρίστηκε μεγάλη απάτη
Τον περασμένο Ιούνιο, η Ελληνική Ένωση Τραπεζών (ΕΕΤ), η ΕΕΤΤ και η Ένωση Εταιριών Κινητής Τηλεφωνίας προχώρησαν σε φραγή εισερχομένων κλήσεων από το εξωτερικό όταν αυτές εμφάνιζαν ως καλούντα συγκεκριμένους αριθμούς τραπεζών.
Με την εφαρμογή του μέτρου:
σταμάτησαν πλήρως τα περιστατικά Caller ID Spoofing που χρησιμοποιούσαν αυτούς τους αριθμούς,
ενισχύθηκε η άμυνα των χρηστών απέναντι στις επιθέσεις «τηλεφωνικής παραπλάνησης».
Παρότι πρόκειται για σημαντική επιτυχία, οι αρχές προειδοποιούν ότι τα κυκλώματα προσαρμόζονται γρήγορα, αξιοποιώντας νέες τεχνικές.
Deepfakes: η νέα απειλή – «Τραπεζικά στελέχη» και «υπουργοί» στα social media
Η διάδοση εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) έχει κάνει εφικτή τη δημιουργία:
ψεύτικων βίντεο,
συνθετικών δηλώσεων,
παραποιημένων διαφημίσεων.
Μια από τις πλέον χαρακτηριστικές περιπτώσεις ήταν το deepfake με τον Υπουργό Οικονομικών Κυριάκο Πιερρακάκη, το οποίο τον εμφάνιζε να προωθεί «σίγουρες επενδύσεις» και οδήγησε τον ίδιο σε μήνυση κατά αγνώστων.
Αντίστοιχα, «τραπεζικά στελέχη» εμφανίζονται σε βίντεο να υπόσχονται «εύκολα χρήματα» από υποτιθέμενες επενδύσεις, ενώ πλαστά λογότυπα τραπεζών χρησιμοποιούνται για τη στρατολόγηση πολιτών σε «κλειστές ομάδες επενδυτών» μέσω Instagram και WhatsApp.
Η… «κλειστή» ομάδα που ζητά μέλη από δημόσιες διαφημίσεις δείχνει το επίπεδο απροκάλυπτης εξαπάτησης.
Τι δείχνουν τα στοιχεία: Οι καταναλωτές δυσκολεύονται να εντοπίσουν ψεύτικο περιεχόμενο
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Καταναλωτών της ΕΣΕΕ και της VISA:
1 στους 2 δεν μπορεί εύκολα να διακρίνει αν ένα περιεχόμενο έχει δημιουργηθεί από άνθρωπο ή από AI.
63% είναι δύσπιστο όταν μια προσφορά φαίνεται υπερβολικά καλή.
46% ανησυχεί όταν η ποιότητα περιεχομένου είναι χαμηλή ή η μέθοδος πληρωμής ύποπτη.
44% προβληματίζεται σε περίπτωση περίεργου ή λανθασμένου URL.
Σχεδόν 6 στους 10 έχουν δεχθεί phishing απόπειρα.
Μόνο 7% αναγνωρίζει με σιγουριά απάτες που χρησιμοποιούν AI ή deepfake τεχνικές.
Επιπλέον, από όσους έχασαν χρήματα:
63% έχασε έως 199 ευρώ.
41% έγινε μεν πιο προσεκτικό, αλλά εξακολουθεί να εμπιστεύεται νέες επιχειρήσεις.
37% περιορίζει τις αγορές του σε γνωστές εταιρείες.
Η εικόνα δείχνει ότι οι απάτες εξελίσσονται ταχύτερα από την ενημέρωση των καταναλωτών.
Η θέση της VISA – Η ασφάλεια πληρωμών με εργαλεία AI
Ο Country Manager της VISA στην Ελλάδα, Νίκος Πετράκης, ανέφερε:
«Η Visa χρησιμοποιεί εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης εδώ και 30 χρόνια για να βρίσκεται μπροστά από τις απειλές. Έχουμε επενδύσει 12 δισ. δολάρια την τελευταία πενταετία για αποτροπή απάτης και ασφάλεια συναλλαγών».
Η διεθνής εταιρεία τονίζει τη σημασία της συνεργασίας τραπεζών, παρόχων πληρωμών και ρυθμιστικών αρχών για την προστασία των χρηστών.
Παγκόσμια ανησυχία – Η Europol ζητά κοινή ευρωπαϊκή απάντηση
Η Europol, σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 23 χώρες, υπογραμμίζει ότι η πλαστογράφηση αναγνώρισης κλήσεων αποτελεί μεγάλη πρόκληση για τις αρχές.
Με περίπου 400 εκατομμύρια πολίτες να παραμένουν εκτεθειμένοι, επισημαίνει την ανάγκη:
ενιαίων τεχνολογικών προτύπων,
πιο αυστηρών διαδικασιών ελέγχου κλήσεων,
και κοινών μηχανισμών αντιμετώπισης.
Πώς προστατεύονται οι πολίτες – Πρακτικός οδηγός
Μην εμπιστεύεστε ποτέ κλήση που “φαίνεται” να προέρχεται από τράπεζα.
Οι τράπεζες δεν ζητούν κωδικούς, PIN ή αριθμούς καρτών.
Επικοινωνήστε εσείς με την τράπεζα.
Χρησιμοποιήστε τον αριθμό που αναγράφεται στο επίσημο site.
Μην κάνετε κλικ σε links από μηνύματα Viber/SMS/Email “τραπεζών”.
Ελέγξτε ύποπτες διαφημίσεις με επενδύσεις.
Αν κάτι υπόσχεται «σίγουρο κέρδος», είναι σχεδόν πάντα απάτη.
Ρυθμίστε ειδοποιήσεις (alerts) για κάθε κίνηση στον λογαριασμό σας.
Το «Caller ID Spoofing» και οι νέες μορφές ψηφιακής εξαπάτησης αποτελούν ένα πολυσύνθετο και εξελισσόμενο φαινόμενο. Η τεχνητή νοημοσύνη προσφέρει ισχυρά μέσα στα χέρια των απατεώνων, αλλά και στις εταιρείες που προσπαθούν να τους αντιμετωπίσουν.
Η ενίσχυση της ενημέρωσης των πολιτών, οι επενδύσεις στην κυβερνοασφάλεια και η στενή συνεργασία αρχών και οργανισμών παραμένουν καθοριστικές για την προστασία των χρηστών.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Έκτακτο επίδομα έως 1.700 ευρώ σε εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα
Η πιο εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών στην Ελλάδα σε 2 ημέρες στα χέρια σου - Δίνεις από το σπίτι σου
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 6/12
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
