Νίκος Τσούλιας Ίσως να είναι η πιο καθολική διαπίστωση όλων των ανθρώπων και όλων των εποχών. Η πρώτη σχετική θεώρηση του Ηράκλειτου «Τα πάντα ρει» αποτελεί το πιο γνωστό απόφθεγμα στην ιστορία του Δυτικού πολιτισμού. Είναι μια θεώρηση, που αφορά όχι μόνο την έννοια της κίνησης αλλά και κάθε μορφή ύλης και κάθε έκφραση της πραγματικότητας.
Την πληροφορία αυτή μας την δίνει ο Πλάτων: «Λέει κάπου ο Ηράκλειτος ότι πάντα χωρεῖ καὶ οὐδὲν μένει, και παρομοιάζοντας τα υπάρχοντα πράγματα με τη ροή ενός ποταμού λέει ότι δεν μπορείς να μπεις στο ίδιο ποτάμι δυο φορές» (Κρατύλος) – Ποταμῷιγὰροὐκἔστινἐμβῆναιδὶςτῷιαὐτῷι. Φυσικά, ο Ηράκλειτος δεν έμεινε σε μια απλή διαπίστωση. Έχει διαμορφώσει μια φιλοσοφική και στοχαστική θεώρηση της Φύσης, που δυστυχώς δεν την γνωρίζουμε, γιατί δεν διαβάζουμε, γιατί δεν είμαστε ανήσυχα και ελεύθερα πνεύματα.
Τίποτα δεν είναι σταθερό. Η ύπαρξη κάθε πράγματος είναι ύπαρξη διαρκούς μεταμόρφωσής του. Η εντροπία (…αταξία) είναι η κατεύθυνση του βέλους του χρόνου, το διαρκές μέλλον. Ακόμα και ό,τι αισθανόμαστε ως σταθερό, δεν είναι! Αν μπορούσαμε κάθε στιγμή να γνωρίζουμε την εσωτερική υφή του ή αν μπορούσαμε να αντιλαμβανόμαστε το διαρκές παιχνίδι της φθοράς και της δημιουργίας, θα είχαμε άλλη άποψη για τον κόσμο και για την πραγματικότητα.
Δεν κατανοούμε τη διαρκή αλλαγή πάντα – μόνο ό,τι είναι αισθητό. Πόσα και πόσα πράγματα και πόσες αλλαγές γίνονται στον οργανισμό μας, στους κοντινούς ανθρώπους μας, στην κοινωνία, στη φύση και όμως δύσκολα έχουμε μια κάποια γνώση τους.
Βλέπουμε στο ξερό κλαδί του χειμώνα να ξεπροβάλλουν δειλά – δειλά «μάτια», στη συνέχεια μικρά φιλαράκια πιο τολμηρά αρχίζουν να παίζουν με των ανέμων τα παιχνιδίσματα, αλλά σε αυτό που γίνεται σε εμάς ορατό έχουν γίνει άπειρες μεταβολές στον μικρόκοσμό τους και στα μόριά τους. Και είναι ένα διαρκές θαύμα αυτή η μεταμόρφωση των χυμών του ξερόκλαδου σε εκδηλώσεις ζωής. Είναι άφθαστη τέχνη η ζωγραφιά της φύσης, σε έναν καμβά που αλλάζει μαζί με κάθε έκφραση της ζωής και της ύλης.
Από έναν σπόρο ή από μια ρίζα ξεκινάει η δημιουργίας ενός δέντρου – για να μείνουμε μόνο στον κόσμο των φυτών – και ό,τι θα ακολουθήσει στη συνέχεια αρκεί να έχει νερό, φως και κάποια θρεπτικά στοιχεία που θα τα βρει στο έδαφος. Ένα δέντρο σε κάθε απειροελάχιστο κομμάτι του χρόνου συνεχώς αναδημιουργείται και δημιουργεί. Οι αισθήσεις μας μάς δίνουν μια πολύ γενική εικόνα των εξελίξεών του, βλέπουμε σε ορισμένες συχνότητες, και πάντως πολύ μακριά από το φοβερό εργαστήριο της ύλης των μορίων.
Αν μελετήσουμε το ίδιο θέμα στη τεχνολογία ή στην κοινωνική και πολιτισμική πραγματικότητα, η εικόνα είναι ακόμα πιο πλούσια και πολυσύνθετη. Πόσες φορές δεν ξαφνιαζόμαστε από την εμφάνιση ενός υλικού αγαθού, αλλά αγνοούμε το πως έχει δημιουργηθεί, το τι γνώσεις και τι έρευνες απαιτήθηκαν; Πόσες φορές δεν βρισκόμαστε σε καταστάσεις απόλυτης έκπληξης από πρωτόγνωρα κοινωνικά γεγονότα ή από κάποια περιστατικά μεμονωμένων ανθρώπων; Κι όμως υπάρχει διαρκής αλληλουχία αιτιών, που δεν την ξέρουμε…
Τα πάντα αλλάζουν, και αυτό είναι η ομορφιά του κόσμου και της ζωής. Ποιος θα μπορούσε να ζήσει έναν εφιάλτη σταθερότητας και αμεταβλητότητας; Κι όμως, ταυτόχρονα θέλουμε να υπάρχει και κάποια σταθερότητα, να κρατάμε κάποιες από τις μεταβολές, να ανασύρουμε εικόνες και παραστάσεις, να στοχαζόμαστε μαζί τους και να προβληματιζόμαστε, να προσπαθούμε να κατανοήσουμε τη διαρκή ροή της φύσης, το φαινόμενο της ζωής, την περιπέτεια της ίδιας ύπαρξής μας.
Τα πάντα αλλάζουν και πραγματοποιούμε το ταξίδι της ζωής μας αλλάζοντας κάθε στιγμή και εμείς. Και είναι τόσο συναρπαστικό το ότι αλλάζουν διαρκώς και οι γνώσεις μας. Αλλά, τι πιο φυσικό σε μια πραγματικότητα – φυσική και κοινωνική – που συνεχώς αλλάζει; Άλλωστε, το να αναζητάς συνέχεια κάτι χωρίς να καταλήγεις σε μία απόλυτη ερμηνεία, δεν είναι όμορφο σε έναν κόσμο απόλυτα πιθανοκρατούμενο και όχι αιτιοκρατικό ούτε και τελεολογικό;
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Η ύλη για 70.000 υποψήφιους ως 14/5 με τις λύσεις
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 12/05
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
