Νίκος Τσούλιας Όταν ο άνθρωπος στα πρώτα χρόνια της ζωής του ξεφεύγει από την πράγματι ζωώδη κατάσταση και αρχίζει να εξανθρωπίζεται από το κοινωνικό περιβάλλον του, μπορεί και «τοποθετεί» τον εαυτό του μέσα στον Κόσμο και μορφοποιεί σταδιακά την ταυτότητά του.
Είναι η περίοδος που αναδύεται η συνείδησή του και είναι σε θέση να ξεχωρίζει το «πραγματικό» από το «φαντασιακό». Μαζί με αυτές τις εξελίξεις αρχίζει να συνειδητοποιεί και την έννοια του θανάτου, του δικού του τέλους.
Έτσι, το υπαρξιακό ζήτημα αρχίζει να απασχολεί τον άνθρωπο από την παιδική του ηλικία και παραμένει το μεγαλύτερο πρόβλημά του καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του με «οροπέδια» και «κοιλάδες» που όμως στην γραφική απεικόνισή του δεν προσομοιάζει όπως με εκείνη της αρμονικής ταλάντωσης της Φυσικής αλλά έχει «ανωμαλίες» ανάλογα με τις περιστάσεις της ζωής κάθε ανθρώπου και πάντως προϊόντος του χρόνου και ιδιαίτερα με την εμφάνιση των γηρατειών στον ορίζοντα της ζωής (και πιο πολύ στο στερέωμα της σκέψης), η τελική απεικόνιση έχει συνήθως απογοητευτική έκφραση!
Ο άνθρωπος ζει με το φόβο του θανάτου. Και είναι αυτός ο φόβος που του αλλοιώνει το περιεχόμενο της ζωής του και του αμαυρώνει την ελευθερία της σκέψης του. Ο φόβος αυτός είναι μια πολιτισμική κατασκευή – διαμορφώνεται ασυνείδητα από τα πρώτα βήματα της συνείδησής μας από το κρατούν αξιακό κοινωνικό και φιλοσοφικό στερέωμα –, είναι μια φαντασιακή συλλογική αλλά και προσωπική «επινόηση» και γι’ αυτό δεν μπορεί να εκλογικευτεί.
Όταν έχεις φτιάξει ένα πανίσχυρο «κουκούλι» που ενσωματώνει όλο σου τον Κόσμο, δεν μπορείς να δεις έξω απ’ αυτό ποια είναι η πραγματική πραγματικότητα και δεν μπορείς και να αμφισβητήσεις ότι η όλη κατασκευή είναι δική σου επινόηση.
Βέβαια υπάρχουν φωτεινά παραδείγματα πολλών ανθρώπων: στοχαστών, βαθιά θρησκευόμενων ή υπαρξιστών, αλλά και απλών ανθρώπων που συνειδητοποιούν και κυρίως αποδέχονται και βιώνουν την πιο απλή αλήθεια που μπορεί ποτέ να μάθει ο άνθρωπος σ’ αυτή τη γωνιά του Σύμπαντος, ότι από τη στιγμή που ερχόμαστε στη ζωή θα έχουμε και την έξοδό μας απ’ αυτή.
Ο θάνατος στους έμβιους οργανισμούς είναι το απόλυτα συνεκτικό στοιχείο τους που συνεργεί στην εξέλιξή τους και στη διαρκή αναπαραγωγή του φαινομένου της ζωής. Είναι τόσο δεδομένος και απόλυτος όσο και η δύναμη της βαρύτητας σε κάθε μέρος του Σύμπαντος.
Το ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να αποδεχτεί εν τοις πράγμασι ό,τι η απλή πραγματικότητα του καταδεικνύει με απολυτότητα και επίσης το ότι δεν μπορεί να σκεφτεί ορθολογικά στο πιο επίμαχο ζήτημα της ζωής του, δείχνει ότι είναι παγιδευμένος από ένα σκηνικό φόβου που έχει εγκαταστήσει δήθεν για να προστατευτεί, ενώ κατ’ ουσία λειτουργεί εις βάρος του.
Φτιάχνουμε έναν μεγάλο «δράκο» σε ένα παραμύθι που δεν τελειώνει όμως με το κλασικό «και ζήσανε αυτοί καλά και εμείς καλύτερα». Ο άνθρωπος που φοβάται το θάνατο δεν μπορεί να ζήσει τη ζωή του, δεν μπορεί να κατανοήσει την ομορφιά της, δεν μπορεί να γευθεί τις άπειρες χαρές της, δεν μπορεί να γνωρίσει τον εαυτό του. Έχει ουσιαστικά πεθάνει πριν από το βιολογικό του θάνατο!
Εξοικείωση με το θάνατο δεν σημαίνει ότι τον κάνω σύντροφό μου ή ότι τον σκέπτομαι συνέχεια. Δεν ισχυρίζομαι ότι κάθε ημέρα ή σε κάθε ευκαιρία πρέπει να αναφερόμαστε στο θάνατο, αλλά από την άλλη πλευρά δεν μπορούμε να δημιουργούμε ένα σκηνικό μόνιμου πανικού και να αποφεύγουμε ακόμα και να πούμε το όνομά του που εμείς του έχουμε δώσει, γιατί προφανώς είναι κάτι απόλυτα υπαρκτό.
Γιατί όμως όταν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος, να μην ανταλλάσσουμε σκέψεις για το θάνατο στον κύκλο της οικογένειας, το σχολείου, της τυχαίας παρέας μας, των φίλων μας; Είμαστε τόσο ανώριμοι που θεωρούμε ότι αν τον συζητάμε, του δίνουμε περισσότερες δυνατότητες να μας «επισκεφτεί» – δηλαδή ο Μεσαίωνας είναι εδώ, μέσα μας, στο πνεύμα του καθενός μας, στην κοινωνία μας, στον επικρατούντα ανορθολογισμό!
Αλλά όταν δεν συζητάς ένα θέμα κυρίαρχο, δεν θεριεύει και δεν αμαυρώνει τη σκέψη μας και δεν χειραγωγεί ακόμα και τον τρόπο της σκέψης μας;
Δεν θα είχε φοβερό ενδιαφέρον μια τέτοια συζήτηση, γιατί δεν πρόκειται απλά και μόνο για μια ανταλλαγή ιδεών αφού άλλη πρόσληψη και θεώρηση περί του ζητήματος έχουν οι διάφορες ηλικίες των ανθρώπων αλλά και οι πολύ διαφορετικές εμπειρίες τους; Θεωρώ ότι το πραγματικά απόλυτο φιλοσοφικό πρόβλημα, αυτό του θανάτου, που απασχολεί όλους τους ανθρώπους κατ’ ουσία τους ενώνει όλους!
Ο Δυτικός πολιτισμός διαπνέεται από το φόβο του θανάτου, γιατί έχει εμπορευματοποιήσει τη ζωή, γιατί έχει στρεβλώσει πλήρως το νόημά της και την έννοια του ίδιου του ανθρώπου και το πιο φοβερό είναι ότι έχει εμπορευματοποιήσει και τον ίδιο το φόβο του θανάτου, αρκεί να δούμε τι «κατασκευασμένες πραγματικότητες» έχουν δημιουργήσει οι διάφορες θρησκείες σχεδόν όλων των πολιτισμών και ιδιαίτερα του Δυτικού.
Ο Δυτικός πολιτισμός που έχει δημιουργήσει τον Ορθολογισμό και τους Διαφωτισμούς και που φαινομενικά λατρεύει την ελευθερία του πνεύματος είναι χειραγωγημένος από έναν φόβο που έχει επιβάλλει ο ίδιος στο στερέωμά του. Όσο δεν αμφισβητείται αυτός ο παρακμιακός πυρήνας του δεν πρόκειται να κατακτήσουμε την πραγματική ομορφιά της ζωής ούτε το βασίλειο της ελευθερίας!
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Πανελλήνιος γραπτός διαγωνισμός: Βγήκε η προκήρυξη - Αιτήσεις από 29/4 έως 14/5
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 7/05
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
