Alfavita Newsroom Του Ζαφείρη Μελά
Εδώ και λίγες ημέρες πήρε τη θέση του στα ράφια των βιβλιοπωλείων το νέο βιβλίο της Ελένης Νικολαΐδου, «Καλή πατρίδα, σύντροφε!». Το βιβλίο το προλογίζει ο ομότιμος καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου Προκόπης Παπαστράτης.
Η Ελένη Νικολαΐδου επιλέγει να εξετάσει ένα από τα ευαίσθητα και αμφιλεγόμενα ζητήματα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, αυτό της εγκατάστασης στην ανατολική Ευρώπη και τη Σοβιετική Ένωση των πολιτικών προσφύγων, τα προβλήματα που αντιμετώπισαν τα τμήματα του ΔΣΕ και ο πληθυσμός που τον ακολούθησε μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου τον Αύγουστο του 1949, με έμφαση στους πολιτικούς πρόσφυγες στη μακρινή Τασκένδη του ανατολικού Ουζμπεκιστάν.
Πρόκειται για ένα βιβλίο που αναλύει διεξοδικά και επιστημονικά ό,τι συνέβη μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος (ΔΣΕ) σε αυτές τις δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους που έφυγαν (εκδιώχθηκαν;) από την πατρίδα τους.
54 χιλιάδες άνθρωποι, δεν το λες και μικρό αριθμό, βρήκαν καταφύγιο στις ανατολικές χώρες και τη Σοβιετική Ένωση, χιλιάδες από αυτούς έμειναν σε αυτές τις χώρες για δεκαετίες.
Τι νέο, όμως, προσφέρει αυτό το βιβλίο; Ξετυλίγει μία ιστορική πορεία, άγνωστη ακόμη σε πολλούς, με επιστημονική θεμελίωση. Ο εμφύλιος πόλεμος στη χώρα μας και ό,τι ακολούθησε είναι ακόμη μία πληγή που ή προσπαθούμε να την ξεχάσουμε ή που δεν την αγγίζουμε.
Πώς έφυγαν τόσοι άνθρωποι από τη χώρα; Τι ένιωθαν και πώς προσαρμόστηκαν; Δούλεψαν, σπούδασαν, έκαναν οικογένειες, τα παιδιά τους τα έμαθαν ελληνικά, τα έμαθαν να αγαπούν την πατρίδα τους. Το βιβλίο παρουσιάζει τη ζωή τους μέχρι και τον επαναπατρισμό τους. Η μόνιμη επωδός στα χείλη τους ήταν «Καλή πατρίδα, σύντροφε!», ήταν τέτοιος ο πόθος της επιστροφής τους που δεν δέχονταν να πάρουν την ιθαγένεια της χώρας που τους φιλοξενούσε και ας έμεναν εκεί για δεκαετίες. Ειρήσθω εν παρόδω η ελληνική κυβέρνηση τους είχε στερήσει την ελληνική ιθαγένεια.
Η ιστορικός Ελένη Νικολαΐδου εκτός από την καθημερινότητα των πολιτικών προσφύγων εμβαθύνει και στις πολιτικές εξελίξεις, τη διαχείριση της ήττας. Αναφέρεται διεξοδικά στον Νίκο Ζαχαριάδη, την καθαίρεσή του και την εξορία του, στο ρόλο των σοβιετικών στα εσωτερικά του ΚΚΕ.
Εντύπωση προκαλεί η πολύ προσεκτική ανάλυση των γεγονότων μεταξύ των πολιτικών προσφύγων στην Τασκένδη το Σεπτέμβριο του 1955, η σύγκρουση μεταξύ των πολιτικών προσφύγων και οι διώξεις όσων υπερασπίστηκαν τον Νίκο Ζαχαριάδη.
Εκείνο που θέλω πω για το βιβλίο «καλή πατρίδα, σύντροφε!» είναι πως δεν πρόκειται για ένα μυθιστόρημα, θέλει συγκέντρωση στο διάβασμα, η δε συγγραφέας σε κάθε τι που γράφει αναφέρεται και σε πηγή. Ίσως δεν θα συμφωνήσουν όλοι με όσα γράφει, ίσως να μην τους αρέσει και τόσο το θέμα, αλλά τι να κάνουμε! Είναι η ιστορία μας και πρέπει να τη μάθουμε.
Το σίγουρο είναι πως δεν πρέπει να λείπει από τη βιβλιοθήκη μας.
Όταν είναι αμέτρητο το πλήθος των βιβλίων και των δημοσιεύσεων που εσκεμμένα θολώνουν τα νερά της ιστορίας αξίζει να τιμήσουμε τις προσπάθειες διατήρησης της συλλογικής μας μνήμης.
Η Ελένη Νικολαΐδου είναι διδάκτωρ ιστορίας και το συγκεκριμένο βιβλίο είναι τμήμα της διατριβής της.
Που θα βρείτε το βιβλίο
Το βιβλίο «Καλή πατρίδα, σύντροφε!» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Εταιρεία Σύγχρονης Ιστορίας» και πωλείται και στα φυσικά βιβλιοπωλεία και τα ηλεκτρονικά. Για ευκολία μπορείτε να το ζητήσετε από την ΠΟΛΙΤΕΙΑ , τον ΠΑΤΑΚΗ. στο TOTELIO και την ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ
Στο βιβλίο δημοσιεύονται σπάνιες φωτογραφίες από την Τασκένδη.
Μερικές από τις φωτογραφίες του βιβλίου παρατίθενται πιο κάτω.
12η πολιτεία, σχολείο για ελληνόπουλα
Τασκένδη 1950. Ο Δημήτρης Παρτσαλίδης στο μικρόφωνο. Τρίτος από αριστερά ο Βασίλης Μπαρτζιώτας και πέμπτος από αριστερά ο Νίκος Ζαχαριάδης, ΓΓ του ΚΚΕ. Φωτογραφία του Απόστολου Μουσούρη.
Η φώτο του εξωφύλλου του βιβλίου "Καλή πατρίδα, σύντροφε!"
Πίνακας του Ρώσου ζωγράφου V.Volkov (1928-2020). Απεικονίζονται πολιτικοί πρόσφυγες της Τασκένδης οι οποίοι είχαν απαρτίσει θεατρική ομάδα και πόζαραν για τον ζωγράφο που ήθελε να αναπαραστήσει την ηρωική τους πορεία με τον ΔΣΕ. Αναγνωρίζονται η πρώτη δεξιά η Κατίνα Ζορμπαλά και ο μεσαίος καθιστός στρατιώτης ο Σωτήρης Μπελεβέντης.
Ο πίνακας βρίσκεται στον Πολιτιστικό Σύλλογο Τασκένδης..
Εργογραφία της Ελένης Νικολαΐδου
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΑΣΕΠ: Σε 2 ημέρες ΕΥΚΟΛΟ Online Proficiency GOLEARN ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση (Μόνο 10 ημέρες έμειναν για την ΑΛΛΑΓΗ!)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 22/5
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
