Η κοιλάδα των Τεμπών αποδείχθηκε για ακόμα μία φορά τόπος γέννησης εθνικής τραγωδίας, όχι απλά «φόβος μηχανοδηγών». Όχι μία τραγωδία από σεισμό, ή χιονοθύελλα, αλλά από σωρεία λαθών (και εγκληματικών διαχρονικών παραλείψεων). Η προσπάθεια να κατηγορηθεί ένας μόνο για το έγκλημα είναι προκλητική και προσβλητική ... Και αυτό το γνωρίζουν και όσοι προσπαθούν να βρουν ΕΝΑΝ αποδιοπομπαίο τράγο (ο οποίος από «αχθοφόρος», βρέθηκε σταθμάρχης!). Όμως υπάρχει μία πτυχή που δεν έχει αναλυθεί μέχρι στιγμής αρκετά ή τουλάχιστον όχι αρκετά εμπεριστατωμένα.
Είναι το έγκλημα αποτέλεσμα της ιδιωτικοποίησης;
Είναι αυτή το πραγματικό κουτί της Πανδώρας. Υπάρχει μία λυδία λίθος για τέτοια ερωτήματα, η επιστήμη και η έρευνα. Πάμε λοιπόν να δούμε ένα απόσπασμα μίας δημοσίευσης του 1986[1], όταν ξεκίνησαν παγκοσμίως οι ιδιωτικοποιήσεις δημόσιας ιδιοκτησίας.
Η ιδιωτικοποίηση συνήθως οδηγεί τους διαχειριστές να δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην επιδίωξη κερδών. Ωστόσο, το κατά πόσο αυτό είναι επωφελές για την κοινωνία εξαρτάται από τον συμβιβασμό μεταξύ πιθανών αποτυχιών της αγοράς λόγω έλλειψης ανταγωνισμού και ελλείψεων στον κυβερνητικό έλεγχο των δημόσιων επιχειρήσεων. Το ανταγωνιστικό και κανονιστικό περιβάλλον είναι πιο σημαντικό από το ζήτημα της ιδιοκτησίας καθεαυτό. Στις ανταγωνιστικές αγορές υπάρχει ένα τεκμήριο υπέρ της ιδιωτικής ιδιοκτησίας. Όπου υπάρχει φυσικό μονοπώλιο, απαιτείται σθεναρή ρυθμιστική δράση.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι η ιδιωτικοποίηση οδήγησε σε βελτιωμένες επιδόσεις από εταιρείες όπως η NationalFreightCorporation και η CableandWireless που λειτουργούν σε ένα σχετικά ανταγωνιστικό περιβάλλον. Τα οφέλη είναι λιγότερο σαφή στην περίπτωση εταιρειών όπως η BP, η Britoil και η BritishAerospace. Ωστόσο, η πιο ανησυχητική περίπτωση είναι αυτή της BritishTelecom και η προβλεπόμενη ιδιωτικοποίηση της BritishGas, όπου ελάχιστη σκέψη έχει δοθεί στον περιορισμό της κατάχρησης της μονοπωλιακής εξουσίας. Μάλλον το ρυθμιστικό περιβάλλον έχει προσαρμοστεί στις ανάγκες της υφιστάμενης διοίκησης και στην εξασφάλιση επιτυχούς διακίνησης μετοχών.
Η ιδιωτικοποίηση προωθείται επίσης ως «όπλο» για τη μείωση της ισχύος των συνδικάτων, την ενθάρρυνση της ευρύτερης ιδιοκτησίας μετοχών, την αναδιανομή του πλούτου και τη βελτίωση των δημόσιων οικονομικών. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλα μέσα πολιτικής που είναι καλύτερα κατάλληλα για την επίτευξη αυτών των στόχων. Το υπάρχον πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων δεν οδήγησε σε αξιοσημείωτη διεύρυνση της μετοχικής ιδιοκτησίας και είχε ως αποτέλεσμα απροσδόκητα κέρδη σε μια μικρή ομάδα επενδυτών σε βάρος των φορολογουμένων γενικά.
Τι μας λέει με λίγα λόγια ο Yarrow; Ότι η ιδιωτικοποίηση της δημόσιας περιουσίας, για την οποία φορολογούμαστε, και φορολογούνταν οι γονείς και παππούδες μας δεν μπορεί να φέρει θετικά αποτελέσματα σε κάθε περίπτωση όπως διατείνονται εδώ και χρόνια πολιτικοί/κρατικοδίαιτοι της χώρας μας. Η «δήμευση» και εκποίηση του «σπιτιού μας» δεν είναι μονόδρομος. Και ακόμα και αν δεχτούμε ότι για κάποιο λόγο δεν υπάρχει άλλη λύση, δεν είναι δυνατόν αυτό να γίνεται χωρίς κανένα όρο και χωρίς κρατικό (έλεγχο) παρεμβατισμό. Και τα στοιχεία που εμφανίζονται ώρα με την ώρα αποδεικνύουν τη γνώση, την ευθύνη και τη συνενοχή κράτους/ HellenicTrain[2]. Όλα τα άλλα είναι πομφόλυγες..
Και κλείνοντας θα ήθελα να εκφράσω και μία ανάμνηση που με ταλανίζει έντονα. Ερωτούμουν από μαθητές αν η Ελλάδα θεωρείται χώρα του πρώτου ή του τρίτου κόσμου. Ας σκεφτούμε τι θα απαντήσουμε.
Καλή Δύναμη σε όλες τις οικογένειες..
Σήμερα πενθούμε, αλλά αύριο δεν ξεχνάμε!
Νίκος Δ. Τσουκάλης-Χαϊκάλης
Φιλόλογος,
Υποψήφιος Διδάκτωρ
Τμήμα Βιοϊατρικών Επιστημών
Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
[1]Yarrow, G. (1986). Privatization in theory and practice. Economicpolicy, 1(2), 323-364.
[2] Στην περίπτωση της Ελλάδας τα πράγματα είναι επιπλέον περίπλοκα. Το δίκτυο έχει την ευθύνη να το συντηρεί ο ΟΣΕ -για παράδειγμα- και η τηλεματική ήταν ευθύνη του κράτους, ένα σύστημα που το αγόρασαν το 2000 και δεν το τοποθέτησαν ποτέ..
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Τι αλλάζει στα σχολεία από Σεπτέμβριο: Τα νέα μαθήματα του 2025-2026
750 ευρώ σε 170.000 πολίτες - Πάρτε τα με μια μόνο αίτηση και όλα εξα αποστάσεως μέσω golearn
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 30/6
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
