Είναι ουσιώδης και αυτονόητη υποχρέωση της Πολιτείας να εξασφαλίζει ότι το εκπαιδευτικό πλαίσιο που διαμορφώνει με τις πολιτικές της παρέχει απρόσκοπτη πρόσβαση των μαθητών στην εκπαιδευτική διαδικασία, ώστε να μην εντείνονται οι κοινωνικές ανισότητες. Ωστόσο, αυτό το χρέος δεν μπορεί να σχεδιάζεται/υλοποιείται άνευ προϋποθέσεων, χωρίς περίσκεψη ή αρχές· ούτε να αποτελεί την αφορμή για πειραματισμούς ή/και για ασκήσεις επί χάρτου, που συχνά ακυρώνουν την αρχική πρόθεση των εμπνευστών τους.
Σύμφωνα με το άρθρο 63 του Ν. 4686 (Φ.Ε.Κ. 96 Α΄, 12/05/2020) προβλέπεται η δυνατότητα (η υπογράμμιση δική μας) παροχής σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης με χρήση τεχνολογιών σε μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης λόγω καθολικής ή μερικής αναστολής ή απαγόρευσης λειτουργίας εκπαιδευτικής δομής. Προβλέπεται, ακόμη, μόνον σε περίπτωση επιδημικών νόσων η ταυτόχρονη σύγχρονη εξ αποστάσεως διδασκαλία, η δυνατότητα της ταυτόχρονης διδασκαλίας σε μαθητές, οι οποίοι συμμετέχουν στο μάθημα με φυσική παρουσία και σε άλλους μαθητές, οι οποίοι συμμετέχουν εξ αποστάσεως.
Είναι προφανές ότι τόσο με τον εν λόγω νόμο όσο και με την Υπουργική Απόφαση 57233/Υ1 (Φ.Ε.Κ. 1859 Β΄, 15/05/2020) που ακολούθησε, επιχειρείται να αντιμετωπιστεί η ανάγκη που προκύπτει μετά την επαναλειτουργία των σχολείων, οι μαθητές που απουσιάζουν λόγω Covid-19 να διατηρήσουν την επαφή τους με το γίγνεσθαι της «φυσικής» τάξης. Για την υλοποίηση της ταυτόχρονης σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, δηλ. της ζωντανής αναμετάδοσης του μαθήματος μέσα από την τάξη έχουν προβλεφθεί ασφαλιστικές δικλείδες που αφορούν ευαίσθητες πλευρές της εφαρμογής, λ.χ. τη (μη) χρήση της κάμερας και του ήχου, την απενεργοποίηση της δυνατότητας για εγγραφή και την απαγόρευση της αναπαραγωγής ή τη διαγραφή των στοιχείων των χρηστών που διατηρεί ο ιδιώτης πάροχος. Φυσικά, είναι ψευδαίσθηση και πλάνη να πιστεύει κάποιος ότι τέτοιες προβλέψεις, όσο αυστηρές και εάν είναι, μπορούν να αποτρέψουν την «έκθεση» των υποκειμένων και των αποτυπωμάτων τους στο αχανές σύμπαν του ψηφιακού γαλαξία, κάτι για το οποίο δεν έχουμε ακόμα εκπαιδευτεί ως κοινωνία, αν και θα ήταν αναγκαίο – πολύ περισσότερο για τα πιο νέα άτομα, όπως είναι οι μαθητές.
Αφήνοντας κανείς στην άκρη και άλλα παρεμφερή μείζονα ζητήματα που ανακύπτουν (λ.χ. τα μεταδεδομένα, όπως είναι ο αριθμός των συμμετεχόντων και η διάρκεια του μαθήματος, θα γίνονται αντικείμενα επεξεργασίας για ερευνητικούς ή στατιστικούς σκοπούς· δεν ζητείται η έγγραφη συναίνεση των γονέων όσων παιδιών θα είναι στην τάξη), θα χρειαζόταν να επισημάνει ότι έτσι διαμορφώνεται η ταυτόχρονη λειτουργία δύο εκπαιδευτικών διαδικασιών, δύο παράλληλων χωρο-χρονικών τάξεων: της φυσικής παρουσίας και της ψηφιακής. Συνδετικός κρίκος αυτής της εκπαιδευτικής διπλοτυπίας είναι ο εκπαιδευτικός, ο οποίος, ακόμη και αν έχει τη διακριτική ευχέρεια –σύμφωνα με τον νόμο– να εφαρμόσει την πρακτική αυτή, χρειάζεται σχετική επιμόρφωση για την οποία, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, η Πολιτεία δεν έχει μεριμνήσει.
Δεν θα είχε νόημα να αναφερθούν εδώ οι μεγάλες εκπαιδευτικές διαφορές που χωρίζουν τις δύο τάξεις, γιατί είναι ευνόητες – και μάλιστα τις έχουμε αντιληφθεί τους τελευταίους μήνες και εμπειρικά. Θα αρκούσε να ειπωθεί ότι πρόκειται για εκπαιδευτικές διαδικασίες που, ακόμα και εάν περιοριστούν στα πιο βασικά τους συστατικά, απαιτούν διαφορετικές προσεγγίσεις, διαφορετικές διδακτικές και παιδαγωγικές στρατηγικές. Η ανάμειξή τους προκαλεί παραμόρφωση και είναι ατελέσφορη. Ενδεικτικό παράδειγμα αυτής της παραμόρφωσης είναι η πρόβλεψη που ανασύρθηκε από το (βαθύ) παρελθόν για διαχωρισμό της διδακτικής ώρας σε ώρα παράδοσης και ώρα εξέτασης. Παρατίθεται το οικείο χωρίο, από την παράγραφο 3 της σχετικής Υ.Α.:
Ειδικά για την περίπτωση της ταυτόχρονης σύγχρονης εξ αποστάσεως διδασκαλίας […], η ζωντανή μετάδοσηαφορά μόνο το μέρος της διδακτικής ώρας που αφιερώνεται στην παράδοση μαθήματος. Η ζωντανή μετάδοση δεν αφορά μέρος της διδακτικής ώρας που σχετίζεται με τυχόν εξέταση μαθητών/τριών (σ. 19143)
Δεδομένου ότι η συνθήκη της απουσίας μαθητών/καθηγητών λόγω του ιού μπορεί να έχει συνέχεια και κατά το επόμενο σχολικό έτος 2020-21 (εξάλλου, αυτό προνοεί η Π.Ν.Π.αρ. 7: άρθρο 36, παρ. 2, Φ.Ε.Κ., 90 Α΄, 01/05/2020), μήπως η επιλογή της ταυτόχρονης σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης θα πρέπει να θεραπευτεί, με γνώμονα και τις παραμέτρους της ίδιας της διδακτικής και παιδαγωγικής πράξης, που στην παρούσα φάση παραγνωρίστηκαν; Μήπως, στην προοπτική του ανασχεδιασμού και με ορίζοντα το προσεχές σχολικό έτος, θα πρέπει να αναθεωρηθεί η επιλογή αυτής της πρακτικής και για την ανομοιογένεια που επιφέρει και να συζητηθούν και άλλοι τρόποι, όπως θα ήταν η αποκαλούμενη ασύγχρονη εξ αποστάσεως;
Ασφαλώς, ένας τέτοιος ανασχεδιασμός θα προϋπέθετε τον αναστοχασμό και τα ανοιχτά περιθώρια συνεργασίας μεταξύ των επίσημων φορέων της Πολιτείας και της εκπαιδευτικής κοινότητας σε εύθετο χρόνο και όχι βεβιασμένες επιλογές που προσπαθούν να αντιμετωπίσουν ένα σύνθετο πρόβλημα με υπεραπλουστευτικές λύσεις, χωρίς να δίνουν στις υπεύθυνες αρχές τον χρόνο που χρειάζονται για να συντάξουν ολοκληρωμένη γνωμοδότηση σε θέματα προστασίας προσωπικών δεδομένων, όπως αυτά ανακύπτουν από τη χρήση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση. Ας γίνει η παρούσα περίσταση μια μικρή, έστω, ευκαιρία, για να μπουν στο τραπέζι το περιεχόμενο και ο τρόπος με τον οποίο νοηματοδοτείται η σημασία της λέξης αλλαγή στην εκπαίδευση.
Το Δ.Σ. του Συλλόγου
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 14/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη