Λεωνίδας Βουρλιώτης Υπάρχει μια σκηνή που επαναλαμβάνεται όλο και συχνότερα στα σχολεία: ο εκπαιδευτικός απέναντι από έναν γονέα που δεν ζητά διάλογο, αλλά «λογαριασμό». Όχι εξηγήσεις, αλλά συμμόρφωση. Και όταν η πραγματικότητα δεν ταιριάζει με τις προσδοκίες του, τότε στο τραπέζι πέφτουν οι λέξεις-όπλα: αναφορά, καταγγελία, μήνυση, θα το πάω πιο πάνω. Λέξεις που δεν λέγονται για να λυθεί ένα πρόβλημα, αλλά για να φοβίσουν.
Πράγματι τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν τα περιστατικά γονέων που σπεύδουν να καταγγείλουν εκπαιδευτικούς βασισμένοι αποκλειστικά σε μια αφήγηση του παιδιού τους, χωρίς διασταύρωση ή ουσιαστική επικοινωνία με το σχολείο.
Μια παρατήρηση βαφτίζεται «προσβολή».
Ένας χαμηλός βαθμός γίνεται «εκδικητική συμπεριφορά».
Μια παιδαγωγική παρέμβαση παρουσιάζεται ως «ψυχολογική βία».
Δεν πρόκειται για όλους τους γονείς — και αυτό πρέπει να ειπωθεί καθαρά. Οι περισσότεροι γονείς αγωνιούν ειλικρινά για τα παιδιά τους και βλέπουν τον εκπαιδευτικό ως σύμμαχο. Όμως μια μικρή, θορυβώδης μειοψηφία έχει υιοθετήσει μια επικίνδυνη λογική: το σχολείο ως πεδίο επιβολής, τον δάσκαλο ως ύποπτο και το παιδί ως «πελάτη» που πρέπει να βγει κερδισμένος πάση θυσία.
Από τον διάλογο στην απειλή
Κάποτε η φράση «να μιλήσουμε με τον δάσκαλο» σήμαινε αναζήτηση λύσης. Σήμερα, σε ορισμένες περιπτώσεις, σημαίνει προαναγγελία σύγκρουσης. Η απειλή της αναφοράς δεν έρχεται στο τέλος, αφού εξαντληθούν τα περιθώρια επικοινωνίας. Έρχεται στην αρχή. Σαν προειδοποιητικό πυροβολισμό.
Ένας βαθμός που δεν ικανοποιεί. Μια παρατήρηση για συμπεριφορά. Ένα παιδαγωγικό όριο. Αρκούν για να ενεργοποιήσουν μια αλυσίδα πίεσης, όπου ο εκπαιδευτικός καλείται να αποδείξει ότι δεν είναι ένοχος. Και κάπου εκεί η παιδαγωγική σχέση μετατρέπεται σε νομικό ναρκοπέδιο.
Αυτό που συχνά αγνοείται είναι το αποτύπωμα αυτής της συμπεριφοράς στους ίδιους τους εκπαιδευτικούς. Η διαρκής απειλή μιας καταγγελίας —ακόμη κι αν είναι αβάσιμη— λειτουργεί διαβρωτικά. Δημιουργεί φόβο, αυτολογοκρισία, αποφυγή. Ο δάσκαλος σκέφτεται διπλά πριν βάλει ένα χαμηλό βαθμό, πριν επιβάλει έναν κανόνα, πριν μιλήσει αυστηρά. Όχι γιατί δεν ξέρει τι είναι σωστό παιδαγωγικά, αλλά γιατί ξέρει τι μπορεί να του κοστίσει προσωπικά.
Κι έτσι το σχολείο χάνει κάτι πολύτιμο: τον εκπαιδευτικό που λειτουργεί με παιδαγωγική ελευθερία και επαγγελματική αξιοπρέπεια.
Τι μαθαίνουν τα παιδιά;
Ίσως το πιο ανησυχητικό ερώτημα είναι αυτό: ποιο μάθημα παίρνουν τα παιδιά όταν βλέπουν τους γονείς τους να απειλούν αντί να συζητούν; Μαθαίνουν ότι η ευθύνη μετατίθεται. Ότι τα λάθη δεν διορθώνονται, αλλά καλύπτονται. Ότι η πίεση και ο φόβος είναι αποδεκτά εργαλεία για να πετύχεις τον στόχο σου.
Ένα σχολείο όμως δεν είναι δικαστήριο και ο δάσκαλος δεν είναι αντίδικος. Είναι ο ενήλικας που καλείται καθημερινά να σταθεί δίπλα σε δεκάδες παιδιά, με διαφορετικές ανάγκες, χαρακτήρες και δυσκολίες.
Κι όμως, παρά τη σκοτεινή αυτή όψη, υπάρχει και μια φωτεινή πλευρά — και είναι υπαρκτή. Είναι οι γονείς που ρωτούν πριν κατηγορήσουν. Που ακούν πριν απειλήσουν. Που καταλαβαίνουν ότι το παιδί τους δεν αδικείται κάθε φορά που δυσκολεύεται. Είναι εκείνοι που ξέρουν πως το σχολείο λειτουργεί καλύτερα όταν βασίζεται στην εμπιστοσύνη και όχι στον φόβο.
Εκεί, μέσα σε αυτές τις σιωπηλές συμμαχίες γονέων και εκπαιδευτικών, γεννιούνται οι πραγματικές λύσεις. Όχι γιατί δεν υπάρχουν προβλήματα, αλλά γιατί υπάρχει κοινός στόχος: το καλό του παιδιού — όχι το βραχυπρόθεσμο κέρδος, αλλά η ουσιαστική του ωρίμανση.
Ένα σχολείο χωρίς απειλές είναι πιο δυνατό
Η Παιδεία δεν αντέχει να λειτουργεί υπό καθεστώς εκφοβισμού. Χρειάζεται όρια, σεβασμό και ρόλους καθαρούς. Οι αναφορές και οι καταγγελίες έχουν θέση μόνο όταν υπάρχει πραγματική παραβίαση — όχι ως μοχλός πίεσης, ούτε ως εργαλείο εκδίκησης.
Γιατί στο τέλος της ημέρας, ένα σχολείο όπου οι εκπαιδευτικοί φοβούνται, είναι ένα σχολείο που δεν μπορεί να εμπνεύσει. Και ένα σχολείο που δεν εμπνέει, δυσκολεύεται να μορφώσει.
Κι όμως, όσο υπάρχουν άνθρωποι που επιμένουν στον διάλογο, στην κατανόηση και στην κοινή λογική, υπάρχει ελπίδα. Γιατί η εκπαίδευση, ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές της, βρίσκει τρόπους να ανθίζει — αρκεί να της αφήσουμε χώρο.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Έκτακτο επίδομα έως 1.700 ευρώ σε εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα
Η πιο εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών στην Ελλάδα σε 2 ημέρες στα χέρια σου - Δίνεις από το σπίτι σου
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 14/12
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
