Την τελευταία πενταετία, το εκπαιδευτικό κίνημα στη χώρα μας διεξάγει έναν πολυμέτωπο αγώνα, προκειμένου να αναχαιτίσει τις κυβερνητικές προσπάθειες ραγδαίας ιδιωτικοποίησης – εμπορευματοποίησης της εκπαίδευσης. Πρόκειται για έναν στρατηγικό στόχο του σύγχρονου παγκοσμιοποιημένου ολοκληρωτικού καπιταλισμού, αναπόσπαστα δεμένο με την γενικότερη επίθεση στον κόσμο της εργασίας, τόσο σε επίπεδο διαβίωσης όσο και σε επίπεδο δικαιωμάτων. Υποχρηματοδότηση, υποστελέχωση, αξιολόγηση – κατηγοριοποίηση σχολικών μονάδων και εκπαιδευτικών, πλήρης εγκατάλειψη των ιδεολογικών προταγμάτων του (αστικού) διαφωτισμού: όλα αυτά επιχειρείται να φενακιστούν πίσω από ένα προπαγανδιστικό προπέτασμα καπνού, με συχνές αναφορές σε μεταρρυθμίσεις, βελτιώσεις, καλλιέργεια δεξιοτήτων, εκπαιδευτικά προγράμματα, αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνολογιών και λοιπά καθρεφτάκια για ιθαγενείς.
Οι πρόσφατες κυβερνητικές εξαγγελίες για το εθνικό απολυτήριο απαιτούν το άνοιγμα μιας γενικότερης συζήτησης σχετικά με την μαθησιακή διαδικασία, την διδασκαλία και την κριτική σκέψη. Η απομόνωση των εξετάσεων και των τίτλων σπουδών από το πλαίσιο του εκπαιδευτικού συστήματος αλλά και του κοινωνικού συστήματος γενικότερα, πέραν του ότι αποτελεί σοβαρό μεθοδολογικό λάθος, συνήθως γίνεται σκόπιμα και από του πονηρού.
Ένα σκληρά ανταγωνιστικό κοινωνικό πλαίσιο, με κυρίαρχη την λειτουργία των νόμων της αγοράς και του ατομικισμού, ταιριάζει γάντι με τα ιδεολογήματα της «αριστείας», της «ποιότητας» και της «μετρησιμότητας». Οι συνεχείς εξεταστικές δοκιμασίες εντός του σχολικού συστήματος αφενός εγγυώνται τον ρόλο του σχολείου ως μηχανισμού αναπαραγωγής των ταξικών ανισοτήτων και αφετέρου συμβάλλουν στην ιδεολογική πειθάρχηση της νεολαίας και στην ανάλογη πνευματική και κοινωνικο-συναισθηματική της διαμόρφωση. Αξίζει να προτρέψει κανείς όσους καλόπιστους συνομιλητές θορυβηθούν (μα, καλά, εννοείτε ότι οι εξετάσεις είναι άχρηστες;;;) να αναλογιστούν τι ποσοστό της «διδακτέας ύλης» έτειναν να συγκρατούν στην μνήμη τους μετά από κάθε εξεταστική διαδικασία στα δικά τους μαθητικά και φοιτητικά χρόνια...
Η γνώση και η μάθηση είναι διαδικασίες πολύπλευρες, εξελίσσονται σε βάθος χρόνου εντός συγκεκριμένων κάθε φορά κοινωνικο-ιστορικών πλαισίων και σαφώς επηρεάζονται από το περιρρέον κοινωνικό κλίμα. Τα μαθησιακά αποτελέσματα, όπως και τα χαρακτηριστικά της ανθρώπινης προσωπικότητας, δεν αποτελούν στατικά και μετρήσιμα μεγέθη, παρά τις ευρέως διαδεδομένες περί του αντιθέτου θετικιστικές αυταπάτες. Στην καλύτερη περίπτωση, η όποια σχετική μέτρηση μπορεί να απεικονίσει στιγμιότυπα, διαθλασμένα υπό την οπτική γωνία του εκάστοτε μετρούντος και του χρησιμοποιούμενου εργαλείου μέτρησης. Με πολλή μετριοπάθεια, θα μπορούσαμε να επικαλεστούμε την όποια αξία της προετοιμασίας του μαθητή για μια εξεταστική διαδικασία στο επίπεδο της επανάληψης, με την έννοια της προσπάθειας για ένταξη των μερών στο όλο και συνολικότερη θέαση τμημάτων ενός γνωστικού αντικειμένου.
Το εξαγγελλόμενο πλαίσιο του εθνικού απολυτηρίου περιλαμβάνει τον πολλαπλασιασμό των εξεταστικών διαδικασιών: πανελλήνιες εξετάσεις εντός και εκτός σχολείου – σε κάθε τάξη του λυκείου και δυνητικά από κάθε (αυξημένης ζήτησης ) ΑΕΙ ξεχωριστά (μην ξεχνάμε και την ισχύ του νόμου της προσφοράς και ζήτησης στον «υψιπετή» ακαδημαϊκό τομέα, ακριβώς όπως και στα κηπευτικά, στον πάγκο της λαϊκής). Η πολυδιαφημιζόμενη προσφυγή στην τράπεζα θεμάτων και η ψηφιοποίηση των μαθητικών γραπτών γιγαντώνουν την εντατικοποίηση των σπουδών, την τεστοποίηση κάθε εξεταστικής δοκιμασίας, εν ονόματι της δικαιοσύνης, της διαφάνειας και της μετρησιμότητας, και επομένως την συνεχή και άκριτη αποστήθιση.
Το όλο εξεταστικό σκηνικό δένει απόλυτα με τις σαρωτικές αλλαγές των τελευταίων ετών στα αναλυτικά προγράμματα. Τα διδασκόμενα μαθήματα αποπλαισιώνονται βάρβαρα από τα κοινωνικο-πολιτικά τους συμφραζόμενα (πρόσφατο παράδειγμα η αφαίρεση άρθρου για την Παλαιστίνη από το βιβλίο της Νεοελληνικής Γλώσσας της Γ΄ Γυμνασίου και η αντικατάστασή του με κείμενο περί πολέμου, γραμμένο από εργαλείο ΤΝ). Επιπλέον, εγκαταλείπεται η ίδια η έννοια του δομημένου γνωστικού αντικειμένου και αντικαθίσταται από έναν ρευστοποιημένο μεταμοντέρνο χυλό επιμέρους «προγραμμάτων», «δεξιοτήτων» και «δραστηριοτήτων».
Είναι, λοιπόν, φανερό το βαθύτερο νόημα του, κάπως προκλητικού, τίτλου του παρόντος άρθρου. Τελικό αποτέλεσμα και απώτερη ουσία όλων αυτών των περισπούδαστων κενοτομιών (κε- όχι και-, σωστά διαβάσατε) είναι ο γνωστικός και πνευματικός ευνουχισμός των μαθητών, η πλήρης απορρύθμιση των δυνατοτήτων άσκησης της κριτικής θεώρησης του κοινωνικού γίγνεσθαι. Προκειμένου να το αντιληφθούμε, δεν είναι ανάγκη καθόλου να προσφύγουμε σε μαγικούς – συνωμοσιολογικούς τρόπους σκέψης ούτε και να αποδώσουμε δαιμονικές προθέσεις στους θεράποντες της αστικής (και όχι απλώς νεοφιλελεύθερης) εκπαιδευτικής πολιτικής. Αυτοί μια χαρά κάνουν τη δουλειά τους...
Πρώτιστο καθήκον για εμάς, τους / τις μαχόμενους /ες εκπαιδευτικούς, είναι να κρατήσουμε ψηλά το ιδανικό της μόρφωσης των παιδιών, όσο κι αν αυτό φαντάζει πολλές φορές δύσκολο, πλέον, στην καθημερινή σχολική πράξη. Μπορούμε να στηριχτούμε στην μεταξύ μας αλληλεγγύη, στις αγωνιστικές παραδόσεις του εκπαιδευτικού και του εργατικού κινήματος και στην, όχι ευκαταφρόνητη, γνωστική και επιστημονική σκευή μας. Στο κάτω κάτω της γραφής, η μόρφωση των παιδιών είναι το ιερότερο κίνητρο και η πολυτιμότερη αμοιβή μας!
*Μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Συνταξιούχων Εκπαιδευτικών
καπόνι: (εδώ) ο προς πάχυνση ευνουχισμένος κόκορας
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 8/10
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
