Η αριθμητική δεν ψεύδεται — αλλά συχνά αποκαλύπτει περισσότερα απ’ όσα λέει. Ανάμεσα στις 3.937 θέσεις μόνιμων διορισμών για τη Γενική Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση το 2025, οι θέσεις για τον κλάδο ΠΕ79.01 (Μουσικής Εκπαίδευσης) είναι μόλις 26. Δηλαδή, ποσοστό 0,66%. Στη Δευτεροβάθμια, 32 στους 1.620, ή 1,98%.
Όχι, δεν πρόκειται για απλό στατιστικό. Πρόκειται για θεσμικό καθρέφτη: της υποβάθμισης της μουσικής στο δημόσιο σχολείο, της αποσιώπησης του ρόλου της στην παιδαγωγική διαδικασία, της εξοστράκισής της από τον στρατηγικό σχεδιασμό της εκπαίδευσης.
Για μια ακόμη φορά, η μουσική δεν είναι "ελλείπουσα" — είναι περιττή στα μάτια της διοίκησης.
Η θέση της μουσικής στο σύγχρονο σχολείο δεν είναι θέμα «ειδικότητας», αλλά εκπαιδευτικού και αξιακού προσανατολισμού.
Σε μια εποχή ψυχικής κόπωσης, γνωστικής αποσπασιμότητας, ψηφιακού κατακερματισμού και κοινωνικής απομόνωσης, η μουσική προσφέρει όχι μόνο δημιουργικότητα, αλλά και συγκρότηση ταυτότητας, ρυθμό, ακρόαση, αίσθηση του ανήκειν.
Είναι βιωματικό μάθημα αρμονίας — όχι μόνο μουσικής, αλλά ανθρώπινης.
Κι όμως. Αν κρίνουμε από τους αριθμούς των διορισμών, το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα δεν αφουγκράζεται.
Δεν ακούει τις ανάγκες των παιδιών, δεν ενσωματώνει τις επιστημονικές τεκμηριώσεις που εδώ και χρόνια αποδεικνύουν τη συμβολή της μουσικής στην ανάπτυξη της συγκέντρωσης, της συναισθηματικής νοημοσύνης, της κοινωνικής ένταξης.
Αντίθετα, φαίνεται να αναπαράγει τον διαχρονικό μύθο ότι η μουσική είναι πολυτέλεια — όχι δικαίωμα.
Αναμφίβολα, μεγάλο μέρος της ευθύνης βαραίνει την εκπαιδευτική πολιτική. Όμως δεν είναι η μόνη υπεύθυνη.
Η διαχρονική αδυναμία του κλάδου να αρθρώσει ενιαίο λόγο —παιδαγωγικό, πολιτισμικό, διεκδικητικό— τον έχει οδηγήσει σε μια εσωτερική φθορά που ευνοεί την απουσία του από τα κέντρα αποφάσεων.
Αντί να διαμορφώνεται μια ισχυρή στρατηγική για τη θέση της μουσικής παιδείας, ο κλάδος καταναλώνεται σε μικροπολιτικές, ανταγωνισμούς και ταυτοτικές συγκρούσεις.
Ποιος είναι ο "καθαρός μουσικός"; Ποια είναι η "σωστή" εξειδίκευση; Ποιο πτυχίο πρέπει να έχει την πρωτοκαθεδρία;
Αν η τέχνη γεννά ευαισθησία, γιατί οι άνθρωποί της εγκλωβίζονται τόσο εύκολα στην εσωτερική αλληλοφαγία;
Αυτή η ενδοκλαδική πολυφωνία χωρίς σύνθεση επιτρέπει στην πολιτεία να λειτουργεί με άνεση τη σιωπή της. Όπου δεν υπάρχει ισχυρός ενιαίος λόγος, το κενό καλύπτεται από την αδράνεια.
Το διακύβευμα πλέον δεν είναι η αριθμητική των θέσεων, αλλά η επανίδρυση του νοήματος της μουσικής στο ελληνικό σχολείο.
Απαιτείται μια νέα πολιτική παιδείας για τη μουσική:
- που να συνδέει τη μουσική εκπαίδευση με τις κοινωνικές και συναισθηματικές ανάγκες των μαθητών·
- που να αναγνωρίζει τον ρόλο της στη διαπολιτισμική αγωγή, στην πολιτιστική δημοκρατία, στη δημιουργική σκέψη·
- που να την τοποθετεί στο κέντρο του παιδαγωγικού οράματος, όχι στο περιθώριο του ωρολογίου.
Δεν αρκεί να ζητάμε περισσότερους διορισμούς. Οφείλουμε να διεκδικούμε λόγο για τη μουσική παιδεία: δημόσιο, επιστημονικά θεμελιωμένο, κοινωνικά επείγοντα.
Η μουσική δεν είναι επένδυση στο παρελθόν, είναι θεμέλιο για το μέλλον.
Και αυτό το μέλλον χτίζεται με πολιτικές αποφάσεις, αλλά και με συλλογική φωνή.
Το «26 στους 3.937» δεν είναι μόνο ντροπιαστικό. Είναι καμπανάκι. Όχι μόνο προς το Υπουργείο. Αλλά και προς όλους εμάς.
Μουσικά Σχολεία χωρίς Μουσικούς: Η Σιωπή των Διορισμών και η Αφωνία της Πολιτικής
Το νούμερο 26 στους 3.937 (0,66%) και 32 στους 1.620 (1,98%) μάς λέει πολλά — και για τα Μουσικά Σχολεία.
Παρότι τα νούμερα αυτά αφορούν θέσεις γενικής εκπαίδευσης (και όχι εξειδικευμένες προκηρύξεις για τα Μουσικά Σχολεία), η συμβολική και πρακτική τους επίπτωση αγγίζει άμεσα τον χώρο της μουσικής ειδικής αγωγής, και πιο συγκεκριμένα τα Μουσικά Σχολεία, διότι:
1. Η έμμεση υποβάθμιση της μουσικής εκπαίδευσης μετακυλίεται στα Μουσικά Σχολεία
Όταν η μουσική δεν αντιμετωπίζεται ως βασικός άξονας στο σχολείο γενικής παιδείας, είναι αναμενόμενο ότι και τα θεσμικά περιβάλλοντα εξειδίκευσης, όπως τα Μουσικά Σχολεία, στερούνται της απαιτούμενης πολιτικής προσοχής, επένδυσης και στελέχωσης.
Το μικρό ποσοστό διορισμών φανερώνει μια εκτεταμένη εκπαιδευτική πολιτική απαξίωσης της μουσικής συνολικά: δεν εξαιρούνται τα Μουσικά Σχολεία.
Αντιθέτως, πλήττονται διπλά.
2. Μόνιμες ελλείψεις – Εξαρτήσεις από αναπληρωτές
Τα Μουσικά Σχολεία στηρίζονται επί δεκαετίες σε έναν εύθραυστο μηχανισμό αναπληρωτών και ωρομισθίων, χωρίς σταθερό κορμό εκπαιδευτικών.
Η περιορισμένη κατανομή μόνιμων θέσεων στους ΠΕ79.01 δεν επιτρέπει την κάλυψη των αναγκών ούτε σε σχολεία γενικής εκπαίδευσης, πόσο μάλλον σε αυτά με εξειδικευμένες ανάγκες, όπως τα Μουσικά Σχολεία, όπου απαιτούνται και γνώσεις οργάνου, παραδοσιακής μουσικής, θεωρίας, μουσικής τεχνολογίας κ.ά..
Αυτό μεταφράζεται σε:
- ακυρώσεις μαθημάτων ή υποκατάστασή τους με μη κατάλληλες ειδικότητες,
- καθυστερημένη έναρξη μουσικών μαθημάτων κάθε χρόνο,
εξουθένωση των μονίμων λόγω υπεραναθέσεων,
- χαμηλό ηθικό και επαγγελματική ανασφάλεια.
3. Αντίφαση μεταξύ λόγου και πράξης
Ενώ το Υπουργείο Παιδείας επικαλείται τη στήριξη των Μουσικών Σχολείων και την "προαγωγή των τεχνών", η ελάχιστη εκπροσώπηση του κλάδου στους διορισμούς διαψεύδει τον θεσμικό αυτό λόγο.
Δεν μπορεί κανείς να μιλά για ενίσχυση των Μουσικών Σχολείων όταν δεν διασφαλίζεται ούτε η ελάχιστη αναλογία μόνιμων εκπαιδευτικών μουσικής στο δημόσιο σχολείο ευρύτερα.
4. Το διακύβευμα: Τα Μουσικά Σχολεία ως “ειδικά” ή ως πρότυπα παιδείας;
Όσο τα Μουσικά Σχολεία αντιμετωπίζονται ως εξειδικευμένοι θύλακες —και όχι ως πρότυπα ολιστικής, αισθητικής και συμμετοχικής εκπαίδευσης— τόσο θα παραμένουν στο περιθώριο του εκπαιδευτικού σχεδιασμού.
Το χαμηλό ποσοστό των διορισμών στον κλάδο ΠΕ79.01 υπενθυμίζει με σκληρό τρόπο ότι η πολιτεία δεν έχει διαμορφώσει ακόμη μια σαφή στρατηγική για τη θέση των μουσικών σχολείων στο εκπαιδευτικό σύστημα.
Το συμπέρασμα;
Ο αριθμός μάς δείχνει την απουσία πολιτικής για τα Μουσικά Σχολεία
Το 0,66% και το 1,98% δεν είναι απλώς ανεπαρκή νούμερα.
Είναι δείκτες εκπαιδευτικής απορρύθμισης και ουσιαστικής εγκατάλειψης της μουσικής εκπαίδευσης — ειδικά στα σχολεία που έχουν το μουσικό βίωμα ως θεμέλιο.
Αν θέλουμε τα Μουσικά Σχολεία να είναι εργαστήρια παιδείας και όχι πρόχειρες κατασκευές με ευκαιριακό προσωπικό, απαιτείται πολιτική βούληση, σταθερή στελέχωση και θεσμική κατοχύρωση του ρόλου τους.
Σχετικά με τη συντάκτρια:
H Μαρία Αργυρίου είναι Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό (ΕΔΙΠ) στην Εφαρμοσμένη Μουσική Παιδαγωγική στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης και Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου Αιγαίου (Ρόδος).
Η ερευνητική της δραστηριότητα επικεντρώνεται στη μουσική εκπαίδευση, την παιδαγωγική των τεχνών, τη νηπιακή δημιουργικότητα και την πολιτισμική ταυτότητα.
Είναι ενεργό μέλος της International Society of Music Education (SIG PRIME: Practice and Research in Integrated Music Education) και του European Music Council (EMC).
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 4/8
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
