Πριν από μερικά χρόνια, χιλιάδες μαθητές μπορούσαν να ελπίζουν ότι, με κόπο και προσπάθεια, θα έβρισκαν μια θέση στο πανεπιστήμιο — ακόμη κι αν δεν ήταν το πρώτο τους όνειρο, ακόμη κι αν οι συνθήκες δεν ήταν ιδανικές. Σήμερα, ένας γραφειοκρατικός κανόνας, η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (ΕΒΕ), μπορεί να σταματήσει αυτό το όνειρο πριν καν ξεκινήσει.
Το ερώτημα είναι απλό: τι πρόβλημα προσπαθούσε να λύσει η ΕΒΕ; Ποια στατιστικά, ποιες μελέτες, ποιοι αριθμοί έδειχναν ότι το προηγούμενο σύστημα «δεν δούλευε»; Και αν υπήρχαν προβλήματα, γιατί επιλέχθηκε μια λύση που δεν ενισχύει τους αδύναμους, αλλά τους αποκλείει;
Η κυβέρνηση εισήγαγε την ΕΒΕ με επιχειρήματα περί «ανόρθωσης του ακαδημαϊκού επιπέδου», σαν να είναι το πρόβλημα της ελληνικής παιδείας ότι κάποιοι φοιτητές μπαίνουν με χαμηλές βαθμολογίες. Όμως ποτέ δεν παρουσιάστηκε αξιόπιστη ανάλυση που να δείχνει ότι οι εισακτέοι με χαμηλούς βαθμούς επιβαρύνουν τα πανεπιστήμια, ούτε ότι η ΕΒΕ οδηγεί σε καλύτερη μόρφωση ή αποφοίτηση. Αντίθετα, αυτό που αποδείχτηκε είναι ότι χιλιάδες νέοι αποκλείστηκαν — χωρίς να τους δοθεί καν η ευκαιρία να αποδείξουν την αξία τους.
Ένας από αυτούς ήταν και φίλος μου. Ένας άνθρωπος που είχε δουλέψει σκληρά, που πέρασε την πίεση των εξετάσεων με αξιοπρέπεια και όνειρα. Η βαθμολογία του του επέτρεπε, με βάση το παλιό σύστημα, να εισαχθεί στην ΑΣΠΑΙΤΕ — μια σχολή με σαφές παιδαγωγικό προσανατολισμό και μεγάλο ενδιαφέρον για τον ίδιο. Όμως η ΕΒΕ, με μια «κόκκινη γραμμή» αυθαίρετη, του έκλεισε την πόρτα. Όχι επειδή δεν άξιζε, αλλά επειδή κάποιος αποφάσισε ότι δεν πρέπει καν να δοκιμάσει. Την ίδια ώρα, η ΑΣΠΑΙΤΕ εμφανίζει πληρότητα μόλις 30%. Δηλαδή, οι θέσεις υπάρχουν — αλλά δεν δίνονται. Και το κράτος, που έπρεπε να του δώσει ευκαιρίες, του έδωσε ένα «όχι» — τυπικό, ψυχρό, απρόσωπο.
Και το χειρότερο; Οι επιπτώσεις δεν είναι ουδέτερες. Τα παιδιά των πόλεων, με τα φροντιστήριά τους, τους καθηγητές και την πρόσβαση σε πληροφορίες, έχουν πλεονέκτημα. Αντίθετα, τα παιδιά από χωριά, νησιά, φτωχές συνοικίες, είναι αυτά που «κόβονται» πιο συχνά. Η ΕΒΕ δεν είναι απλώς εκπαιδευτικό μέτρο· είναι εργαλείο αναπαραγωγής κοινωνικών ανισοτήτων.
Τώρα, η ίδια κυβέρνηση ανακοινώνει ένα νέο σχέδιο: το Εθνικό Απολυτήριο, ένα ενιαίο σύστημα αξιολόγησης για όλους τους μαθητές Λυκείου, με συνδυασμό σχολικών και πανελλαδικού τύπου εξετάσεων. Ένα ακόμα βήμα για την αναμόρφωση του λυκείου και του τρόπου εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Και όμως — καμία αναφορά δεν γίνεται στην ΕΒΕ. Σαν να μην υπήρξε ποτέ. Σαν να μην απέτυχε ποτέ. Καμία αποτίμηση, καμία αυτοκριτική, καμία εξήγηση για τους χιλιάδες νέους που αποκλείστηκαν χωρίς να φταίνε.
Αυτό δεν είναι μεταρρύθμιση. Είναι συσσώρευση πειραμάτων πάνω σε μια γενιά που κουβαλάει ήδη το βάρος της αβεβαιότητας, της πίεσης και της συνεχούς αλλαγής των κανόνων.
Αντί να στηρίξει τα περιφερειακά πανεπιστήμια, η πολιτεία τα αφήνει να μαραζώσουν, καθώς τα τμήματα αδειάζουν λόγω ΕΒΕ. Και παράλληλα, οδηγεί τους νέους στην ιδιωτική εκπαίδευση — στα ΙΕΚ, στα κολέγια, σε πανεπιστήμια του εξωτερικού για όσους «έχουν». Δηλαδή, εφαρμόζει μια πολιτική επιλογή που μεταφέρει σταδιακά το κόστος της εκπαίδευσης από το κράτος στις οικογένειες.
Η αλλαγή ενός συστήματος τόσο κρίσιμου όσο οι πανελλήνιες δεν μπορεί να γίνεται χωρίς ουσιαστικό εθνικό διάλογο, χωρίς αποδείξεις ότι το παλιό σύστημα αποτύγχανε, και χωρίς αξιολόγηση των επιπτώσεων του νέου. Αλλαγές στην Παιδεία που βασίζονται σε επικοινωνιακές σκοπιμότητες και όχι σε επιστημονικά κριτήρια, κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό.
Η ΕΒΕ δεν βελτιώνει την Παιδεία. Τη συρρικνώνει. Και η κυβέρνηση, αντί να το αναγνωρίσει, συνεχίζει να σχεδιάζει νέες αλλαγές χωρίς να διορθώσει τις προηγούμενες. Ίσως γιατί για εκείνη, αυτοί που μένουν απέξω, δεν μετρούν — δεν είναι εκλογικό κοινό υψηλής προτεραιότητας.
Όμως η Παιδεία δεν είναι παιχνίδι πολιτικού σχεδιασμού. Είναι το θεμέλιο μιας δίκαιης κοινωνίας. Και το πιο απλό ερώτημα επιστρέφει κάθε φορά που ένα παιδί χάνει την είσοδό του για 0,2 μονάδες:
Αν δεν ήταν σπασμένο, γιατί το αλλάξατε;
Η κατάργηση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ) δεν είναι απλώς επιθυμητή, αλλά επιτακτική ανάγκη. Κάθε χρόνο που το μέτρο παραμένει σε ισχύ, χιλιάδες παιδιά — που έχουν δώσει τον καλύτερό τους εαυτό σε μια περίοδο έντονης πίεσης και αβεβαιότητας — μένουν εκτός πανεπιστημίου, στερώντας τους τη δυνατότητα να συνεχίσουν τις σπουδές τους και να διεκδικήσουν ένα καλύτερο μέλλον. Η πολιτεία οφείλει να προστατεύσει το δικαίωμα στην εκπαίδευση και να επανασχεδιάσει το σύστημα εισαγωγής με όρους δικαιοσύνης, ισότητας και πραγματικής υποστήριξης των νέων.
* Χρήστος Παπαχρήστος, Απόφοιτος Λυκείου
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 4/8
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
