Μαρία Δούση Στο ελληνικό σχολείο υπάρχει μια αθέατη πλευρά: εκείνη των μαθημάτων που δεν περιλαμβάνονται στο κλασικό «εξεταστικό κανάλι». Μαθήματα όπως η Μουσική, τα Καλλιτεχνικά, τα Θρησκευτικά, η Θεατρολογία, η Φυσική Αγωγή, η Τεχνολογία, η Οικιακή Οικονομία, και κάποια άλλα βρίσκονται εκτός του πυρήνα που οδηγεί στο απολυτήριο ή στις πανελλήνιες. Αυτή η «παραμεθόριος» της εκπαίδευσης είναι και η πιο δύσκολη: εκεί όπου οι εκπαιδευτικοί ειδικοτήτων καλούνται να κρατήσουν ζωντανό το μάθημα μέσα σε τάξεις που πολλές φορές το θεωρούν «χαλάρωμα» ή «διάλειμμα»
Η τάξη ως μικρόκοσμος αντίστασης
Όποιος έχει διδάξει σε Γυμνάσιο ή Λύκειο ξέρει την εμπειρία: μπαίνεις σε μια τάξη που πριν είχε Μαθηματικά ή Αρχαία και οι μαθητές ήδη κουβαλούν κούραση, άγχος, συχνά και αδιαφορία. Το μάθημά σου δεν θα τους εξεταστεί πανελλαδικά — άρα θεωρείται δευτερεύον.
Ο καθηγητής Μουσικής προσπαθεί να εξηγήσει τα βασικά της αρμονίας σε μια τάξη όπου το 70% των παιδιών έχει ακουστικά στ’ αυτιά με trap ή drill.
Η καθηγήτρια Εικαστικών φέρνει καμβάδες και χρώματα, κι όμως βρίσκει απέναντί της μια αδιαφορία: «Κυρία, θα το χρειαστούμε αυτό στις Πανελλήνιες;».
Ο γυμναστής σε ένα Λύκειο βλέπει τα παιδιά να προτιμούν να κάθονται στο κινητό αντί να παίξουν μπάσκετ.
Αυτά τα σκηνικά δεν είναι «μικρά παραπτώματα». Είναι η συμπυκνωμένη απόδειξη ότι το ελληνικό σχολείο εξακολουθεί να αναπαράγει μια μονόπλευρη ιεράρχηση: η γνώση μετριέται με βάση την εξέταση, όχι με βάση τη ζωή.
Οι δυσκολίες των εκπαιδευτικών ειδικοτήτων
Οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί ειδικοτήτων συχνά βρίσκονται ανάμεσα σε δύο τείχη:
Η αδιαφορία ή η άρνηση των μαθητών – επειδή το μάθημα δεν «μετράει».
Η υποτίμηση από το ίδιο το σχολικό σύστημα – που τους τοποθετεί στο περιθώριο των ωρολογίων προγραμμάτων, συχνά με ελλιπή μέσα και πρόχειρους χώρους.
Μαρτυρίες εκπαιδευτικών δείχνουν το βάθος του προβλήματος:
«Στο εργαστήριο Τεχνολογίας δουλεύουμε με υπολογιστές δεκαετίας. Τα παιδιά βαριούνται γιατί όλα είναι πιο αργά κι από το κινητό τους.»
«Στη Θεατρική Αγωγή, αντί να μπω στην ουσία, καταλήγω να κάνω τον πυροσβέστη της πειθαρχίας.»
«Στα Καλλιτεχνικά νιώθω πως είμαι απλώς ‘διάλειμμα με χρώματα’.»
Οι γονείς και η πίεση του εξεταστικού
Δεν φταίνε πάντα οι μαθητές. Οι γονείς, βλέποντας το παιδί τους να ζει σε έναν αγώνα δρόμου για τις Πανελλήνιες, πολλές φορές ενισχύουν την απαξίωση: «Άσε τη Μουσική, διάβασε Χημεία». Έτσι, αντί τα παιδιά να ανακαλύπτουν ταλέντα και δεξιότητες που θα τους ακολουθούν μια ζωή, μαθαίνουν να αξιολογούν μόνο ό,τι «μετράει» στο χαρτί.
Σε σχέση με παλιότερα έχουν γίνει βήματα σε ορισμένα μαθήματα, αλλά το πλαίσιο παραμένει βαθιά εξετασιοκεντρικό. Τα «άλλα μαθήματα» αντιμετωπίζονται ως βοηθητικά, όχι ως θεμελιώδη.
Η αλήθεια είναι πως στην Ευρώπη —στη Φινλανδία, στη Σουηδία, στη Γαλλία— τα μαθήματα αυτά αποτελούν κεντρικούς άξονες της σχολικής ζωής, επειδή χτίζουν δεξιότητες συνεργασίας, δημιουργικότητας, σωματικής και ψυχικής ισορροπίας. Στην Ελλάδα, συχνά είναι «παράπλευρες απώλειες» της εξεταστικής κουλτούρας.
Τα μαθήματα ειδικοτήτων είναι χώροι αναπνοής μέσα στο σχολικό πρόγραμμα. Εκεί οι μαθητές:
Ανακαλύπτουν πτυχές του εαυτού τους που δεν φαίνονται στα Μαθηματικά ή στη Γλώσσα.
Μαθαίνουν συνεργασία, φαντασία, πρακτική σκέψη.
Βρίσκουν μια αίσθηση ταυτότητας και αυτοέκφρασης.
Πόσα παιδιά δεν βρήκαν τελικά το δρόμο τους μέσα από ένα «δευτερεύον» μάθημα; Πόσοι καλλιτέχνες, μουσικοί, προγραμματιστές ή άνθρωποι του αθλητισμού δεν ξεκίνησαν από εκείνο το μάθημα που οι συμμαθητές τους θεωρούσαν «χαλαρό»;
Οι εκπαιδευτικοί ως σιωπηλοί ήρωες
Οι εκπαιδευτικοί ειδικοτήτων δεν διδάσκουν μόνο «γνωστικό αντικείμενο». Διδάσκουν επιμονή, σεβασμό, συνεργασία, δημιουργικότητα. Μέσα σε τάξεις δύσκολες, με μαθητές κουρασμένους ή αδιάφορους, γίνονται οι «φύλακες» μιας άλλης παιδείας — εκείνης που δεν μετριέται με μόρια, αλλά με ζωή.
Η ελληνική πολιτεία, αν θέλει να φτιάξει σχολεία που δεν θα είναι μόνο εξεταστικά κέντρα, οφείλει να στηρίξει αυτούς τους ανθρώπους και τα μαθήματά τους. Γιατί χωρίς τέχνη, μουσική, άθληση, δημιουργία και τεχνολογία, το σχολείο χάνει τη μισή του ψυχή.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Προσοχή: Σαρώνει η νέα ηλεκτρονική απάτη με το όνομα της BOOKING – Πώς «ψαρεύουν» τα θύματα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 4/8
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
