Ευαγγελία Ασημακοπούλου Η φροντιστηριακή εκπαίδευση, ο κλάδος που απορροφά ένα σημαντικό κομμάτι των οικογενειακών προϋπολογισμών, μπαίνει επιτέλους στο μικροσκόπιο των ελεγκτικών Αρχών. Στις 30 Απριλίου, η Επιτροπή Ανταγωνισμού προχώρησε σε αιφνιδιαστικό επιτόπιο έλεγχο σε επιχείρηση που δραστηριοποιείται στον χώρο των φροντιστηρίων, στο πλαίσιο αυτεπάγγελτης έρευνας για την πιθανότητα ύπαρξης παράνομων κάθετων συμπράξεων – δηλαδή συμφωνιών μεταξύ επιχειρήσεων σε διαφορετικά επίπεδα της εφοδιαστικής αλυσίδας, που ενδέχεται να περιορίζουν ή να νοθεύουν τον ανταγωνισμό.
Πρόκειται για μια σπάνια και ίσως καθυστερημένη παρέμβαση σε έναν τομέα όπου οι τιμές ανεβαίνουν με ιλιγγιώδη ρυθμό και οι γονείς πληρώνουν ολοένα και περισσότερα, χωρίς πάντα να έχουν εικόνα για το τι καθορίζει το κόστος αυτών των υπηρεσιών.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που δημοσιοποίησε η Επιτροπή, οι δαπάνες των ελληνικών νοικοκυριών για φροντιστήρια γενικής εκπαίδευσης το 2023 ανήλθαν στο 16,2% των συνολικών εκπαιδευτικών δαπανών και στο 0,7% της συνολικής καταναλωτικής δαπάνης. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι οι δαπάνες αυτές αυξήθηκαν κατά περίπου 35% μέσα σε μόλις δύο χρόνια, από το 2021 έως το 2023.
Πρόκειται για ένα ποσοστό που δεν αφήνει περιθώρια για αυταπάτες: η φροντιστηριακή εκπαίδευση έχει εξελιχθεί σε ένα πεδίο υψηλής εμπορευματοποίησης, με σοβαρές υπόνοιες αθέμιτων συμφωνιών και καθοδηγούμενης τιμολόγησης.
Ο έλεγχος και οι προειδοποιήσεις της Επιτροπής
Όπως επισημαίνεται στην επίσημη ανακοίνωση, «η διεξαγωγή επιτόπιων ελέγχων δεν σημαίνει αυτομάτως ότι έχει διαπιστωθεί παράβαση». Ωστόσο, το γεγονός ότι κρίθηκε απαραίτητο να κινηθεί αυτεπάγγελτα η Επιτροπή σε έναν τόσο ευαίσθητο και διαδεδομένο τομέα, δείχνει ότι υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για παραβίαση του δικαίου του ανταγωνισμού.
Οι έλεγχοι αποσκοπούν στη συλλογή στοιχείων από επιχειρήσεις που μπορεί να σχετίζονται με τις καταγγελλόμενες πρακτικές, ενώ η Επιτροπή διευκρινίζει ότι θα συνεχίσει να επεμβαίνει «κατά άμεση προτεραιότητα όπου κρίνεται απαραίτητο», είτε με βάση επίσημες καταγγελίες, είτε μέσω ανώνυμων πληροφοριών από την ψηφιακή πλατφόρμα whistleblowing.
Το νομικό πλαίσιο: Ποιες πρακτικές απαγορεύονται
Η παρέμβαση της Επιτροπής στηρίζεται σε συγκεκριμένες διατάξεις τόσο του εθνικού όσο και του ενωσιακού δικαίου.
Το άρθρο 1 του ν. 3959/2011 και το άρθρο 101 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) απαγορεύουν κάθε συμφωνία ή εναρμονισμένη πρακτική μεταξύ επιχειρήσεων που έχει ως αντικείμενο ή αποτέλεσμα τον περιορισμό του ανταγωνισμού. Αυτό περιλαμβάνει καρτέλ τιμών, καθορισμό όρων εμπορίας, ή κατανομή αγορών.
Το άρθρο 1Α του ν. 3959/2011 καθιστά παράνομη ακόμη και τη μονομερή ανακοίνωση προθέσεων τιμολόγησης προς ανταγωνιστές ή άλλες ενδείξεις συνεννόησης, ακόμα κι αν δεν υπάρχει επίσημη συμφωνία. Αυτό στοχεύει στον περιορισμό των σιωπηρών συμφωνιών που αλλοιώνουν τη λειτουργία της αγοράς.
Το άρθρο 2 του ίδιου νόμου, όπως και το άρθρο 102 ΣΛΕΕ, απαγορεύουν την καταχρηστική εκμετάλλευση δεσπόζουσας θέσης στην αγορά. Πρόκειται για συμπεριφορές όπως η επιβολή υπερβολικών τιμών, ο αποκλεισμός ανταγωνιστών ή η παρεμπόδιση της καινοτομίας.
Η Επιτροπή τονίζει ότι έχει τη δυνατότητα να επιβάλει βαριές διοικητικές κυρώσεις στις επιχειρήσεις που παραβιάζουν τα παραπάνω. Κυρώσεις που δεν περιορίζονται σε απλά πρόστιμα, αλλά μπορεί να φτάσουν έως και την αναστολή ή τον περιορισμό της δραστηριότητας της επιχείρησης, ιδίως αν πρόκειται για συστηματικές παραβάσεις.
Μια αγορά με υπερβολικά μεγάλο κοινωνικό βάρος
Η φροντιστηριακή εκπαίδευση δεν είναι μια οποιαδήποτε υπηρεσία. Είναι στενά συνδεδεμένη με το άγχος των μαθητών, τις εκπαιδευτικές ανισότητες και την αίσθηση των οικογενειών ότι «αν δεν πληρώσεις, το παιδί σου δεν έχει μέλλον». Όταν μια τέτοια αγορά λειτουργεί με όρους αδιαφάνειας, όταν οι τιμές αυξάνονται με όρους που δεν δικαιολογούνται από τον ανταγωνισμό, και όταν υπάρχει υποψία ότι συνεννοήσεις μεταξύ φροντιστηρίων μπορεί να καθοδηγούν τις χρεώσεις, τότε δεν πρόκειται απλώς για ένα εμπορικό πρόβλημα, αλλά για ένα βαθύτατα κοινωνικό ζήτημα.
Η έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού ίσως να είναι η αρχή. Το ζητούμενο είναι να αποδοθεί πραγματική διαφάνεια, λογοδοσία και γιατί όχι, δικαιοσύνη σε έναν χώρο που λειτουργεί, εδώ και χρόνια, εκτός ρυθμιστικού ελέγχου. Οι γονείς πληρώνουν. Η Πολιτεία οφείλει να ελέγχει.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Πανελλήνιος γραπτός διαγωνισμός: Βγήκε η προκήρυξη - Αιτήσεις από 29/4 έως 14/5
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 5/05
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
