Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η λέξη: «αξιολογώ» στα λεξικά της ελληνικής γλώσσας αναφέρεται ως εξής: αξιολογώ = κατατάσσω σύμφωνα με την αξία, προσδιορίζω την αξία.
Αξιολόγηση = ο καθορισμός της αξίας ενός πράγματος.
Εν προκειμένω, μπορούμε άραγε να προσδιορίσουμε την αξία του καθενός εκπαιδευτικού; Η Ζωή αυτή καθαυτή, οι διάφορες ανθρώπινες συμπεριφορές μπορούν να καθοριστούν, να προσδιοριστούν με ακρίβεια; Είναι πασιφανές ότι στη Ζωή όλα αλλάζουν, όλα είναι ρευστά, όλα μεταβάλλονται και μάλιστα από τη μία στιγμή στην άλλη. Πως μπορείς να προσδιορίσεις με ακρίβεια και αντικειμενικότητα ένα ανθρώπινο όν το οποίο ολοένα μεταβάλλεται και διαφοροποιείται, ειδικά στον πολυπαραμετρικό σχολικό χώρο;
Κατά συνέπεια, πως μπορείς να κρίνεις και να αξιολογήσεις έναν καθηγητή, όταν από τη φύση του το λειτούργημα το οποίο ασκεί είναι ρευστό και απροσδιόριστο και κατά συνέπεια και ο ίδιος είναι ευμετάβολος;
Και από την άλλη πλευρά, ποιος θα αξιολογήσει, ποιος θα κατατάξει; Αλλά και τι ακριβώς να αξιολογήσει;
Αναρωτιέμαι, όταν ο καθηγητής αφιερώνει χρόνο για έναν μαθητή του, τότε αυτό σε ποιο «κουτάκι» του εντύπου της αξιολόγησης θα γραφτεί, από τη στιγμή κατά την οποία οι ουσιαστικές και γνήσιες αυτές παιδαγωγικές ενέργειες είναι επενδεδυμένες με ταπεινοφροσύνη και διακριτικότητα;
Εάν όλα τα παραπάνω είναι αληθή, τότε βγαίνει αβίαστα το συμπέρασμα: η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού είναι μία πράξη που δεν έχει νόημα, αποτελεί ματαιοπονία. Η ιδέα–πρόταση της αξιολόγησης–κατάταξης των καθηγητών είναι αποτέλεσμα μιας νοητικής–εγκεφαλικής λειτουργίας η οποία, ενώ φαίνεται ότι είναι καλών προθέσεων, στην ουσία, εάν εφαρμοστεί, θα επιφέρει μεγάλη αναστάτωση στη ψυχικοπνευματική ατμόσφαιρα της κάθε σχολικής μονάδας. Είναι προφανές ότι αργά ή γρήγορα, εξαιτίας ακριβώς των αξιολογήσεων όπως σήμερα αυτές προβλέπονται, θα προκύψουν μεταξύ των καθηγητών και των εκάστοτε διευθυντών και συμβούλων, διαφωνίες, αντιδικίες, παράπονα, ευθιξίες, γκρίνιες, συναισθήματα αδικίας. Η δυσαρμονία που θα δημιουργηθεί είναι δεδομένη.
Επιπρόσθετα, είναι μαθηματικώς βέβαιο ότι οι σχέσεις μεταξύ συναδέλφων θα διαρραγούν, επειδή αυτή η προσέγγιση της αξιολόγησης μάλλον, μας παραπέμπει σε ανταγωνιστικά–μετρήσιμα περιβάλλοντα που συναντάμε στον επιχειρηματικό κόσμο. Είναι αλήθεια ότι η αξιολόγηση κρύβει μέσα της, κατά τρόπο ανεπαίσθητο, την έννοια του ανταγωνισμού. Το «ανταγωνίζομαι» έχει σχέση πάντα με τους άλλους κατά τρόπο επιθετικό. Στον ανταγωνισμό ενυπάρχει η σύγκριση, η μάχη για την επίτευξη ενός στόχου, η οποία μάχη είναι εγωιστικά φιλόδοξη. Σε αυτήν την περίπτωση τα συναισθήματα που επικρατούν είναι το άγχος, η αγωνία, ο φόβος. Προκύπτει έτσι μία κατάσταση αρνητική, ψυχικά φθοροποιός και ενεργοβόρα. Αυτό θέλουμε και επιδιώκουμε για τα σχολεία μας;
Και εάν θέλουμε να είμαστε αντικειμενικοί, όλοι μας γνωρίζουμε, ότι η εκ των υστέρων επούλωση αυτών των ψυχικών τραυμάτων που θα προκύψουν είναι εξαιρετικά δυσχερής και αβέβαιη.
Για να είμαστε όμως δίκαιοι απέναντι στο θέμα που εξετάζουμε, υπάρχουν άραγε ενέργειες των εκπαιδευτικών που μπορούν να μετρηθούν και να προσδιοριστούν; Η απάντηση είναι καταφατική. Τέτοιες ενέργειες μεταξύ άλλων είναι: η έγκαιρη προσέλευση στη σχολική μονάδα, η τήρηση της εφημερίας, η έγκαιρη και έγκυρη εκτέλεση των εξωδιδακτικών μας καθηκόντων κ.α.
Αυτού του τύπου τις μετρήσιμες ενέργειες, μπορεί άνετα η διεύθυνση του σχολείου να αποκρυσταλλώσει σε μορφή μιας λίστας ελέγχου (check list), την οποία, όποτε κριθεί σκόπιμο, να την γνωστοποιεί στον ασυνεπή εκπαιδευτικό, επισημαίνοντας τις δυσκολίες και τις δυσλειτουργίες οι οποίες αναδύονται από τη μη τήρησή τους, (π.χ. από τη μη τήρηση της εφημερίας).
Επομένως το θέμα της υπηρεσιακής εποπτείας των καθηγητών εύκολα επιλύεται, μέσω των διαδικασιών οι οποίες προβλέπονται από την υπάρχουσα εκπαιδευτική νομοθεσία και βέβαια μέσα από τη συνεργασία της διεύθυνσης του κάθε σχολείου με τους υπηρετούντες εκπαιδευτικούς.
Ερχόμαστε τώρα στην επιστημονική πλευρά του ζητήματος, καθώς επίσης και στην παιδαγωγική του πτυχή. Χρειαζόμαστε βελτίωση εμείς οι εκπαιδευτικοί σε ό,τι αφορά την επιστημονική αλλά και παιδαγωγική μας συγκρότηση; Απάντηση: Βεβαιότατα.
Η βελτίωσή μας μπορεί να υλοποιηθεί με την υποστήριξη του Συμβούλου Εκπαίδευσης επειδή ακριβώς αυτό είναι το πρόσωπο που είναι το πιο “κοντινό” στον καθηγητή σε σχέση με τα επιστημονικά και παιδαγωγικά ζητήματα.
Εάν δεν απατώμαι, σήμερα, ένας Σύμβουλος Εκπαίδευσης αντιστοιχεί σε 200 καθηγητές. Εάν ο Σύμβουλος αντιστοιχούσε επί παραδείγματι, σε 70 καθηγητές, τότε θα προέκυπτε μία επαγγελματική σχέση πολύ πιο στενή, όπου μέσω αυτής θα διασφαλιζόταν η βελτίωση της επιστημονικής μας συγκρότησης. Η σχέση αυτή θα λειτουργούσε αποτελεσματικά, επειδή ακριβώς θα είχαμε σε πρώτη φάση τον σαφή εντοπισμό των διαφόρων αδυναμιών μας. Με συχνές επισκέψεις του Συμβούλου στο κάθε σχολείο της αρμοδιότητάς του, πολύ γρήγορα θα είχαμε ανάπτυξη των τεχνικών μας ικανοτήτων και δυνατοτήτων. Και για να μην φανεί ότι υπεκφεύγω, θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο και δημιουργικό, ο κάθε εκπαιδευτικός να πραγματοποιεί σε κάθε διδακτικό έτος, υποχρεωτικά, δύο ή και περισσότερες υποδειγματικές διδασκαλίες ενώπιον του Συμβούλου και των καθηγητών της ίδιας ειδικότητας, προκειμένου να επισημανθούν οι όποιες ατέλειες και αδυναμίες. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ενσυναίσθησης αλλά και με ένα τέτοιο ευέλικτο και σχεδόν προσωπικό, εάν θέλετε, σχήμα, η επιστημονική και παιδαγωγική μας εξέλιξη θα ήταν δεδομένη. Σε αυτήν την περίπτωση, στην προαναφερθείσα ομάδα, δεν κυριαρχεί η συγκριτική κατάταξη και η ψυχοφθόρα αξιολόγηση αλλά ο αλληλοσεβασμός, η αλληλοκατανόηση και η αλληλοϋποστήριξη.
Σε μία τέτοια κατάσταση θα απουσίαζ-ε (-αν): η εμπλοκή του πολύπαθου διευθυντή στην αξιολόγηση, η γραφειοκρατία, οι εκθέσεις επί εκθέσεων, οι αναλύσεις επί αναλύσεων και οι συνακόλουθες δυσαρμονικές επιπλοκές. Η βελτίωση θα βασίζεται στην ενσυναίσθηση μεταξύ του Συμβούλου και των εκπαιδευτικών της ομάδας του. Η σύνταξη μιας απλής περιγραφικής έκθεσης από την πλευρά του Συμβούλου για τα πεπραγμένα εκάστου διδακτικού έτους και η κατάθεσή της στις κατά τόπους περιφερειακές διευθύνσεις εκπαίδευσης θα ήταν αρκετή.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι σχέσεις που βασίζονται στην ενσυναίσθηση σμιλεύονται με το χρόνο, γιαυτό ακριβώς και η αγάπη σήμερα, από μιας πλευράς, σημαίνει αφιέρωση χρόνου. Χρειάζεται χρόνος επαφών και αυτός θα εξασφαλιστεί όταν μεταβληθεί άρδην, ο αριθμός των εκπαιδευτικών ανά Σύμβουλο.
Προσωπικά πιστεύω ότι στη σημερινή εποχή, εάν θέλουμε να εξελισσόμαστε ψυχικοπνευματικά, σε αρκετές περιπτώσεις πρέπει να αφαιρούμε πράγματα και όχι να προσθέτουμε, όπως έχει γίνει το τελευταίο διάστημα στα σχολεία με την υπέρμετρη αύξηση της γραφειοκρατίας. Οι καρδιές των ανθρώπων μιας σχολικής κοινότητας έχουν ανάγκη από χρόνο και «χώρο» για να αναπτυχθούν. Αντίθετα, στην περίπτωση γενικά των αξιολογήσεων, θα απαιτηθούν, αφενός χρονοβόρες και κουραστικές συνεδριάσεις των συλλόγων των εκπαιδευτικών και αφετέρου ποικίλες εκθέσεις, οι οποίες σε αρκετές περιπτώσεις ενδεχομένως να είναι αποτέλεσμα αντιγραφής και επικόλλησης (copy – paste).
Και σε τελευταία ανάλυση, τι ακριβώς επιζητούν οι γονείς των παιδιών που φοιτούν στα σχολεία μας; Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο για τους αγαπημένους μαθητές μας ή να παραμένουν στα γραφεία τους, συντάσσοντας τις αντίστοιχες εκθέσεις αξιολόγησης; Μας ενδιαφέρει «το φαίνεσθαι» ή «το είναι»;
Εν κατακλείδι, ας επιτρέψουμε στα σχολεία να ανθίσει η ενσυναίσθηση, δηλαδή η γλώσσα της καρδιάς και ας φροντίσουμε, Πολιτεία και εκπαιδευτικοί, να αποφύγουμε το σχολείο να εξελιχθεί(?) μέσα σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον. Η πεμπτουσία της φυσικής λειτουργίας μιας σχολικής μονάδας είναι η επικοινωνία, είναι οι ανθρώπινες εγκάρδιες σχέσεις μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων προσώπων.
Υ.Γ. Και ένα «μυστικό» το οποίο γνωρίζουμε όλοι μας: οι δάσκαλοι και οι καθηγητές είναι άνθρωποι της δράσης και όχι της γραφειοκρατίας.
*εκπαιδευτικός της Δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπ/σης
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΑΣΕΠ: Σε 2 ημέρες ΕΥΚΟΛΟ Online Proficiency GOLEARN ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση (Μόνο 10 ημέρες έμειναν για την ΑΛΛΑΓΗ!)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 15/5
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
