Η «αναβάθμιση του σχολείου» και οι προοπτικές «αυτονομίας» στις σχολικές μονάδες που φέρνει ο νόμος 4823/21 αποτελούν τις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα της
εκπαιδευτικής πολιτικής. Ήδη από τη δεκαετία του 1990, συναντάμε όρους που σχετίζονται με την αυτονομία σε όλες τις εκφάνσεις του πολιτικού λόγου για την εκπαίδευση.
Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε τοποθετήσεις εκάστοτε Υπουργών Παιδείας όπως, του Γ. Παπανδρέου (1995), της Ά. Διαμαντοπούλου (2009), του Ν. Φίλη (2016), του Κ. Γαβρόγλου (2016) καθώς και της Ν. Κεραμέως (2019). Το ενδιαφέρον έγκειται στο ότι παρά την ευρεία χρήση του όρου, δε γίνεται φανερό τι ακριβώς σημαίνει
«αυτονομία στην εκπαίδευση». Επιζητείται ένας σαφής ορισμός. Η αναζήτηση ενός ορισμού δεν είναι φιλοσοφική, αλλά αποτελεί σημαντικό μέρος της κριτικής στάσης.
Δίνοντας έναν ορισμό σε μια πολιτική έννοια κατανοούμε το ιδεολογικό πλαίσιο γέννησης αυτής, το εύρος και τις επιδιώξεις μέσα από τη χρήση της. Αυτό θα μας έδινε τη
δυνατότητα να αντιληφθούμε τις εξελίξεις και να συμμετέχουμε κριτικά στα κοινά.
Αφετηρία στην προσπάθεια ορισμού της αυτονομίας, αποτελεί η αναζήτηση του πλαισίου μέσα στο οποίο εμφανίστηκε. Τις τελευταίες δεκαετίες, παρατηρείται η στροφή του δημόσιου και πολιτικού λόγου στο ζήτημα της ποιότητας της παρεχόμενης δημόσιας εκπαίδευσης. Σε αυτό το πλαίσιο εμφανίζεται έντονο ενδιαφέρον για τον προσδιορισμό εκείνων των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, που θα είναι σε θέση να παρέχουν στο μεγαλύτερο δυνατό ποσοστό ένα μορφωμένο, εξειδικευμένο και παραγωγικό εργατικό δυναμικό, ικανό να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας. Παράλληλα, ο δημόσιος λόγος για την ποιότητα της εκπαίδευσης κυριαρχείται από εκθέσεις επισκόπησης του Ο.Ο.Σ.Α. (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης), που βρίθουν από αναφορές, αξιολογήσεις και προτροπές για την ανάγκη μεταρρύθμισης της εκπαίδευσης. Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα αντιμετωπίζονται ως κινητήρια δύναμη μελλοντικής επιτυχίας και ευημερίας της κοινωνίας και τα «αυτόνομα σχολεία» παρουσιάζονται ως λύση στα προβλήματα της εκπαίδευσης.
Η αυτονομία δεν είναι ένα εύκολα οριοθετημένο χαρακτηριστικό συστήματος ή σχολείου και ποικίλλει, ανάλογα με το εύρος των λειτουργιών που αποκεντρώνονται από τις δυνάμεις λήψης αποφάσεων. Παρά την ασάφεια της έννοιας, αυτή τείνει να χρησιμοποιείται ευρέως στον δημόσιο και τον πολιτικό λόγο, αλλά περιλαμβάνει όρους που χρησιμοποιούνται αντί αυτής, όπως «αποκέντρωση», «μεταβίβαση», «τοπική διαχείριση» ή «διαχείριση σχολείου», «αυτοδιαχειριζόμενα» ή «αυτοδιοικούμενα σχολεία», αλλά και όρους όπως «ενδυνάμωση σχολείων», συνδέοντάς την με την ελπίδα της πολυπόθητης μεταρρύθμισης στην εκπαίδευση που θα προσφέρει μεγαλύτερη ελευθερία σε μαθητές και εκπαιδευτικούς.
Στην προσπάθειά μας να οριοθετήσουμε την έννοια, ανάμεσα στις πολλές ερμηνείες της αυτονομίας του σχολείου, παραθέτουμε έναν ορισμό που αποτυπώνει το «αυτόνομο σχολείο» ως εκείνο, από το οποίο έχει αποκεντρωθεί ένα σημαντικό μέρος της εξουσίας και της ευθύνης για τη λήψη αποφάσεων, σχετικά με την κατανομή των πόρων, παραμένοντας ωστόσο σε ένα κεντρικά καθορισμένο πλαίσιο στόχων, προτύπων, πολιτικών και λογοδοσίας. Τα μέχρι τώρα δεδομένα αποδεικνύουν, ότι το μοντέλο της αυτονομίας στην εκπαίδευση, με τη διοικητική αυτονομία των σχολείων και τις ευκαιρίες που αυτό παρέχει, δεν συνιστά τελικά υπαναχώρηση του κράτους από τον παραδοσιακό του ρόλο.
Για την κατανόηση της πολιτικής της αυτονομίας στην εκπαίδευση και για τη διαμόρφωση της κριτικής μας στάσης απέναντι σε αυτή, οφείλουμε να απαντήσουμε στο
καίριο ερώτημα: Τι είδους πολίτες θέλουμε; Τι κοινωνία επιθυμούμε και ποιος είναι ο ρόλος της εκπαίδευσης μέσα σε αυτήν;
Ένα σχολείο που στοχεύει στην απελευθέρωση του ατόμου δεν θα πρέπει να αρκείται στην προετοιμασία των νέων για την εύρεση μιας θέσης εργασίας, με τη βύθιση της
συνείδησης. Αντίθετα, το σχολείο που οραματιζόμαστε είναι υπεύθυνο για την εξασφάλιση της κατάλληλης προετοιμασίας κάθε ατόμου για τη συμμετοχή του στη
δημοκρατική διοίκηση της κοινωνίας, την προσωπική του ηθική δράση, ανάπτυξη και ευημερία. Πολύ περισσότερο είναι υπεύθυνο για την ανάδυση της συνείδησης και για μια κριτική επέμβαση στην πραγματικότητα.
Το κατά πόσο η πολιτική της αυτονομίας, όπως προωθείται, αποτελεί το κατάλληλο πλαίσιο για το σχολείο που οραματιζόμαστε είναι κάτι που ως εκπαιδευτικοί, αλλά και ως ενεργοί πολίτες, οφείλουμε να εξετάσουμε προσεκτικά.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 11/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
