Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση – Μαθητεία: μοχλοί οικονομικής ανάπτυξης για τη χώρα μας

«Μπορεί το ζητούμενο για τη χώρα μας να μην είναι μόνο η προσέλκυση κεφαλαίων, με την οικονομική έννοια του όρου, αλλά για να υποστηρίξουμε την ανάπτυξή μας, χρειαζόμαστε ανθρώπινο κεφάλαιο. Εξίσου σημαντικό με το οικονομικό κεφάλαιο [...]. Άρα, επένδυση στη διαρκή μάθηση, στην κατάρτιση, στην επαγγελματική εκπαίδευση. Αυτό το οποίο ανέφερα που είναι πάρα πολύ μεγάλης σημασίας στο νομοσχέδιο το οποίο θα φέρουμε μέσα στους επόμενους δύο μήνες. Ειδικό νομοσχέδιο για την επαγγελματική κατάρτιση (σχόλιο συντάκτη: αναφέρεται στον ήδη υφιστάμενο νόμο 4763 / 2020 για το Εθνικό Σύστημα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Διά Βίου Μάθησης (ΦΕΚ 254 Α΄). Δεν ήθελα να το ενσωματώσω στο νομοσχέδιο για τα σχολεία γιατί αποδίδω εξαιρετικά μεγάλη σημασία στον τρόπο με τον οποίο πρέπει να αναδιατάξουμε όλη την έννοια της επαγγελματικής εκπαίδευσης στη χώρα μας. Η διαρκής κατάρτιση. Η δυνατότητα που μας δίνει σήμερα η τεχνολογία και το απέδειξε πολύ καλά η κρίση του κορονοϊού από την καλή και από την κακή πλευρά μερικές φορές [...]. Μην έχετε καμία αμφιβολία ότι θα υπάρχουν σημαντικότατοι ευρωπαϊκοί πόροι διαθέσιμοι. Αλλά η κατάρτιση πρέπει να γίνει με σωστούς όρους με τη συμμετοχή της ιδιωτικής οικονομίας, με τις επιχειρήσεις να μας υποδεικνύουν πού είναι οι ανάγκες τους, με την πιστοποίηση να είναι απλή και να παρέχεται εύκολα από πιστοποιημένους με τη σειρά τους φορείς. Άρα εκεί έχουμε να κάνουμε πάρα πολλά» (Ομιλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Ετήσια Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών στις 15 Ιουνίου 2020 – Αντλήθηκε από https://primeminister.gr/2020/06/15/24179).

«Η εκπαίδευση είναι αναγκαία για τη ζωτικότητα της ευρωπαϊκής κοινωνίας και οικονομίας. Στόχος του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης είναι να προσφέρει στις κοινότητες εκπαίδευσης και κατάρτισης τη στήριξη που χρειάζονται για να εκπληρώσουν τη βασική αποστολή τους σε απαιτητικούς, αλλά και συναρπαστικούς καιρούς» (Ursula von der Leyen – Πρόεδρος Ευρωπαϊκής Επιτροπής)[i].

Οι παραπάνω αναφορές είναι ενδεικτικές της πρόθεσης η Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (ΕΕΚ) να υποστηριχθεί σθεναρά στο πλαίσιο της προσπάθειας αναβάθμισης των προσόντων και των θέσεων εργασίας, τόσο σε Εθνικό όσο και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, μέσα σε ένα άκρως ανταγωνιστικό παγκόσμιο εργασιακό περιβάλλον, το οποίο προσδιορίζεται από τις ραγδαίες αλλαγές που επιφέρει η εξέλιξη της τεχνολογίας, αλλά, πλέον, και η επικράτηση της πανδημίας COVID -19.

Η ΕΕΚ πρέπει να νοείται ως η εκπαίδευση και η κατάρτιση που στοχεύει στον εφοδιασμό των νέων και των ενηλίκων, με γνώσεις, τεχνογνωσία, δεξιότητες και / ή ικανότητες που απαιτούνται σε συγκεκριμένα επαγγέλματα ή ευρύτερα στην αγορά εργασίας και μπορεί να παρέχεται στην τυπική και στην μη τυπική μορφή εκπαίδευσης, σε όλα τα επίπεδα του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων (EQF), συμπεριλαμβανομένης και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης[ii].

Η πανδημία αναμένεται να οδηγήσει στη βαθύτερη ύφεση στην ιστορία της ΕΕ και οι νέοι που εντάσσονται στο εργατικό δυναμικό σήμερα θα δυσκολευτούν να εξασφαλίσουν την πρώτη τους θέση εργασίας. Οι προηγούμενες κρίσεις έδειξαν ότι οι νέοι είναι πράγματι πιθανόν να πληγούν περισσότερο. Η περαιτέρω ενίσχυση των συστημάτων ΕΕΚ είναι, επομένως, ζωτικής σημασίας για την ανάκαμψη από την κρίση COVID-19, καθώς στην προηγούμενη οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση αποδείχθηκε ότι η ΕΕΚ αποτελεί ουσιαστικό μέρος των προσπαθειών για τη στήριξη της απασχόλησης των νέων.

Σύμφωνα με την Πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την ΕΕΚ για βιώσιμη ανταγωνιστικότητα, κοινωνική δικαιοσύνη και ανθεκτικότητα:

«[...] τα προγράμματα Μαθητείας, η μάθηση που βασίζεται στην εργασία, αλλά και τα βραχυπρόθεσμα προγράμματα ΕΕΚ που απευθύνονται σε ανέργους, αποδείχθηκε ότι αποτελούν μια οδό για την αύξηση της απασχολησιμότητας και τη διευκόλυνση της πρόσβασης ή της επιστροφής στην αγορά εργασίας. Η παρούσα πρόταση θα συμβάλει σε υψηλής ποιότητας προσφορές, ιδίως προγραμμάτων μαθητείας και άλλων προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης στο πλαίσιο του προγράμματος “Εγγυήσεις για τη νεολαία”, μέσω της διασφάλισης της συνάφειας τους με την αγορά εργασίας, της ψηφιοποίησης και της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας της ΕΕΚ. Επίσης, θα ζητήσει την ενίσχυση της στήριξης των προγραμμάτων Μαθητείας και της ευρωπαϊκής συμμαχίας για προγράμματα Μαθητείας με στόχο την ανανέωση και την ενίσχυση της δέσμευσης για ευκαιρίες ποιοτικών και αποτελεσματικών προγραμμάτων μαθητείας»[iii].

Στο ίδιο κείμενο, εκφράζεται η πεποίθηση ότι με το πλαίσιο πολιτικής για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και κατάρτισης και με τις ειδικές προτεραιότητες για την ΕΕΚ, δόθηκε η ευκαιρία να καθοριστεί μια νέα και πιο φιλόδοξη πολιτική της Ένωσης για την EEK, η οποία να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις που περιγράφονται παραπάνω. Στο πλαίσιο αυτό, ο γενικός στόχος θα πρέπει να είναι ο εκσυγχρονισμός της πολιτικής της ΕΕ στον τομέα της ΕΕΚ, προκειμένου να ανταποκριθεί στις μεγάλες ανάγκες αναβάθμισης των δεξιοτήτων και επανειδίκευσης που απαιτούνται από την κοινή φιλοδοξία να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του 21ου αιώνα, ιδίως να στηρίξει την ανάκαμψη από την πανδημία COVID-19 και να συμβάλει στην οικοδόμηση μιας πιο βιώσιμης, δίκαιης και ανθεκτικής Ευρωπαϊκής Ένωσης[iv].

Η ΕΕΚ στην ΕΕ

Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η ΕΕΚ περιλαμβάνει τους μισούς περίπου μαθητές της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), ενώ δίνει την δυνατότητα στα δύο τρίτα των εργαζομένων της ΕΕ να αναβαθμίζουν ή να επαναπροσδιορίζουν τις επαγγελματικές τους δεξιότητες. Προετοιμάζει κατάλληλα τους νέους για την πρώτη τους εργασία, ενώ επιτρέπει στους ενήλικες να αποκτήσουν νέες δεξιότητες και να αναπτύξουν τη σταδιοδρομία τους[v].

Τα στοιχεία της ΕΕ[vi] για το 2018 δείχνουν ότι το 48,4% των νέων Ευρωπαίων εγγράφηκαν στην ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και κατάρτιση, ενώ το 80% των αποφοίτων ΕΕΚ βρίσκουν την πρώτη μακροχρόνια δουλειά τους εντός έξι μηνών από την ολοκλήρωση των σπουδών τους. Και ακόμη, ενώ όλα τα άτομα σε ηλικία εργασίας που ζουν στην ΕΕ θα πρέπει να συμμετάσχουν σε περαιτέρω επαγγελματική κατάρτιση για να συμβαδίζουν με τις αλλαγές στην αγορά εργασίας, αυτοί που φροντίζουν για την επικαιροποίηση των επαγγελματικών τους δεξιοτήτων είναι λιγότεροι από τους μισούς.

Οι προβλέψεις του CEDEFOP για το 2030 εκτιμούν ότι το μερίδιο στην αγορά εργασίας των επαγγελμάτων ανάλογα με το επίπεδο προσόντων θα προσεγγίσει το 14% για τα χαμηλών προσόντων επαγγέλματα, το 45% για τα μεσαίων προσόντων επαγγέλματα και το 41% για τα υψηλών προσόντων επαγγέλματα, όταν τα αντίστοιχα ποσοστά το 2016 ήταν: 19%, 48% και 32%[vii]. Γίνεται φανερό πως αναμένεται μετακίνηση των μεριδίων στην αγορά εργασίας των επαγγελμάτων ανάλογα με το επίπεδο προσόντων, από τα χαμηλών προσόντων επαγγέλματα προς τα μεσαία και, ιδιαίτερα προς τα υψηλών προσόντων επαγγέλματα, γεγονός που επισημαίνει την αναγκαιότητα της αναβάθμισης και της υποστήριξης της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.

Συγκριτικά για τα έτη 2013 και 2017 σε επίπεδο ΕΕ, το μεγαλύτερο μερίδιο των μαθητών της ΕΕΚ συγκεντρώνεται σε εκπαιδευτικά προγράμματα στο ανώτερο δευτεροβάθμιο επίπεδο, αποτελώντας σχεδόν τους μισούς από τους μαθητές που εγγράφονται στο επίπεδο αυτό[viii]. 

Από τις έρευνες της ΕΕ έχει διαπιστωθεί ότι προκειμένου οι απόφοιτοι ΕΕΚ να είναι ανθεκτικοί σε μια μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας, είναι επιτακτική η ανάγκη να έχουν ισχυρές θεμελιώδεις δεξιότητες. Ωστόσο, η έρευνα για τις δεξιότητες ενηλίκων δείχνει ότι, σε πολλές χώρες, οι απόφοιτοι ΕΕΚ έχουν χαμηλότερες δεξιότητες αριθμητικής, αλφαβητισμού και επίλυσης προβλημάτων από ό,τι οι απόφοιτοι της γενικής εκπαίδευσης. Αυτό το γεγονός θα πρέπει να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά από τους έχοντες το πρόταγμα του εκπαιδευτικού σχεδιασμού.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις δεξιοτήτων ως το 2030 του CEDEFOP[ix], κατά την μετάβαση στην επαγγελματική απασχόληση, η πόλωση της εργασίας αναμένεται να μεγαλώσει περαιτέρω: οι θέσεις εργασίας στο υψηλότερο και στο χαμηλότερο φάσμα δεξιοτήτων αναμένεται να αυξηθούν, ενώ οι μεσαίες θέσεις αναμένεται να μειωθούν. Συνολικά, τέσσερις στις πέντε νέες θέσεις εργασίας (το 80%) θα είναι σε επαγγέλματα υψηλής ειδίκευσης. Οι ίδιες προβλέψεις εκτιμούν ότι έως το 2030 οι ανάγκες της οικονομίας για εργατικό δυναμικό με υψηλό επίπεδο προσόντων θα αντιπροσωπεύουν περίπου το 41% της συνολικής απασχόλησης. Αυτό σημαίνει ότι ένα μη ασήμαντο ποσοστό εργαζομένων υψηλών προσόντων θα καταλήξουν σε θέσεις εργασίας που δεν ταιριάζουν με το επίπεδο εκπαίδευσης τους, με συνέπεια να κατευθυνόμαστε προς ένα εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό, ένα σημαντικό μέρος του οποίου μπορεί να μην έχει την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει τις δεξιότητες που έχουν συσσωρευτεί.

Ταυτόχρονα, ενδέχεται να υπάρξει εντατικοποίηση της εργασίας σε χαμηλότερα επίπεδα, αυξάνοντας τις ανάγκες δεξιοτήτων και καθιστώντας τα επαγγέλματα μεσαίου επιπέδου ακόμη πιο απαιτητικά.

Στοιχεία από την έρευνα δεξιοτήτων και θέσεων εργασίας του Cedefop δείχνουν ότι ένα σημαντικό μέρος του ευρωπαϊκού εργατικού δυναμικού βρήκε τις δεξιότητές τους κατά τον χρόνο πρόσληψής τους να είναι κατώτερες από εκείνες που απαιτούνται για την επαρκή εκτέλεση της εργασίας. Επομένως, είναι σημαντικό οι εκπαιδευτικές πολιτικές να συνεργάζονται με τους κοινωνικούς φορείς προκειμένου να εξασφαλίζεται ότι οι εργαζόμενοι είναι εφοδιασμένοι με τις σωστές δεξιότητες. Επιπρόσθετα, τίθεται το ερώτημα για το πώς οι χαμηλά ειδικευμένοι, που μπορεί να ωθήθηκαν να αποδεχτούν χαμηλότερους μισθούς και εργασία σε κατώτερες θέσεις εργασίας, μπορούν να ξεφύγουν από τον φαύλο κύκλο της χαμηλής παραγωγικότητας και των χαμηλών μισθών.

Στις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προκειμένου η ΕΕΚ να αποκτήσει στέρεη βάση για το μέλλον, περιλαμβάνονται τα παρακάτω:

• Ενίσχυση της δυνατότητας προσαρμογής των εκπαιδευτικών δομών και των διδασκόντων στις ολοένα αυξανόμενες και ευμετάβλητες διδακτικές απαιτήσεις, καθώς και στις ψηφιακές δεξιότητες.
• Περισσότερες ευκαιρίες μάθησης στον χώρο εργασίας, ιδιαίτερα μέσω του θεσμού της Μαθητείας
• Τα αναλυτικά προγράμματα σπουδών της ΕΕΚ θα πρέπει να καλύπτουν τις ανάγκες της πράσινης ανάπτυξης και της ψηφιακής οικονομίας

Στα επόμενα πέντε χρόνια, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), θα πρέπει[x]:

• Το ποσοστό των απασχολούμενων πτυχιούχων να είναι τουλάχιστον 82%.
• Το 60% των πρόσφατα αποφοίτων από την ΕΕΚ να επωφελούνται από την μάθηση στους χώρους εργασίας κατά την διάρκεια της επαγγελματικής τους εκπαίδευσης και κατάρτισης. Αυτό θα καλύψει την ηλικιακή ομάδα 15-34, έχοντας ολοκληρώσει την εκπαίδευση και την κατάρτιση πριν από 1-3 έτη. Ο δείκτης θα βασίζεται σε δεδομένα που θα συλλέγονται από το 2021 ως μέρος της ΕΕΔ της ΕΕ. Ο στόχος αυτός αναφέρεται σε όλες τις μορφές μάθησης που βασίζεται στην εργασία και, ως εκ τούτου, θα συμβάλει στην αύξηση των ευκαιριών Μαθητείας που μπορούν να υποστηριχθούν από το πρόγραμμα «Εγγυήσεις για τη νεολαία».
• Το 8% των μαθητών στην ΕΕΚ να επωφελούνται από μια μαθησιακή κινητικότητα στο εξωτερικό.

Η πανδημία του κορονοϊού χαρακτηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως μια ευκαιρία προκειμένου η ΕΕΚ να καταστεί πιο μοντέρνα, ελκυστική, ευέλικτη και ευπροσάρμοστη στα νέα δεδομένα της ψηφιακής εποχής και της πράσινης μετάβασης. Παράλληλα, υποστηρίζεται ότι η ΕΕΚ θα αποτελέσει ένα ουσιαστικό εργαλείο βοήθειας, προκειμένου οι νέοι και οι ενήλικες να καταστούν ικανοί στην εύρεση εργασίας στην μετά πανδημίας κορονοϊού εποχή.

Κάτω από αυτά τα δεδομένα, ο ρόλος της επαγγελματικής εκπαίδευσης επαναπροσδιορίζεται εκ νέου. Ειδικά για τους νέους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ανακοίνωσε στις 01 Ιουλίου 2020 ένα πακέτο μέτρων, που συνθέτουν μία γέφυρα προς την απασχόληση (Youth Employment Support: A Bridge to Jobs for the Next Generation) για την επόμενη γενιά. Κεντρικό πυλώνα της νέας αυτής δέσμης μέτρων αποτελεί η βελτίωση της λειτουργικότητας και της αποτελεσματικότητας της ΕΕΚ, για την υποστήριξη του βιομηχανικού μετασχηματισμού και της μετάβασης στην ψηφιακή και στην πράσινη οικονομία[xi].

Η ΕΕΚ στην Ελλάδα

Σύμφωνα με τον δείκτη ESI (European Skills Index)[xii], για το 2020, σε επίπεδο δείκτη η Ελλάδα βρίσκεται μόλις στην προτελευταία (29η) θέση. 

Ειδικότερα:

• Στον πυλώνα: «Ανάπτυξη δεξιοτήτων» η χώρα μας κατατάσσεται στην 26η θέση, αποδίδοντας καλύτερα μόνο στην αναλογία μαθητή προς δάσκαλο στην προσχολική εκπαίδευση (κατάταξη στην 9η θέση), καθώς και στις υψηλές δεξιότητες υπολογιστών (15η θέση). 
• Στον πυλώνα: «Ενεργοποίηση δεξιοτήτων» η Ελλάδα κατατάσσεται στην 27η θέση, παρουσιάζοντας ακόμη χαμηλότερα ποσοστά στην «Ενεργοποίηση των δεξιοτήτων στους νέους ηλικίας 20-24 ετών» (30η – τελευταία θέση). Στην τελευταία θέση βρίσκεται η χώρα μας και στον δείκτη: «συμμετοχή στην αγορά εργασίας πρόσφατα αποφοιτησάντων», ενώ εμφανίζει καλύτερη θέση στον δείκτη: «Πρόωρη εγκατάλειψη της εκπαίδευσης και της κατάρτισης» (8η θέση).
• Στον πυλώνα: «Αντιστοίχιση δεξιοτήτων», η Ελλάδα κατατάσσεται στην τελευταία θέση, με χαμηλές βαθμολογίας σε όλους τους δείκτες του πυλώνα αυτού. Την καλύτερη (25η θέση) από τους δείκτες αυτούς έχει ο δείκτης: «Εργαζόμενοι εκπαιδευτικού επιπέδου ISCED 5-8, με χαμηλά εισοδήματα».
• Η Ελλάδα κατατάσσεται στην χαμηλότερη (χειρότερη) θέση και στον υποπυλώνα: «Αναντιστοιχία δεξιοτήτων». Στην τελευταία αυτή θέση η Ελλάδα παρέμεινε τόσο το 2016 όσο και το 2017.

Γενικότερα, από το 2018 ως το 2020, η χώρα μας συνεχίζει να βρίσκεται στην προτελευταία θέση του δείκτη, χωρίς να σημειώνει κάποια θετική μεταβολή[xiii].

Σύμφωνα με στοιχεία των ετών 2015-2017[xiv], στην Ελλάδα, το 2017, μόνο το 28,8% των σπουδαστών της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (έναντι 29,9 %, το 2015) επιλέγει την αρχική επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο να είναι στο 47,8%. Επίσης, στην χώρα μας η απασχόληση των αποφοίτων της αρχικής ΕΕΚ είναι σχεδόν κατά μία ποσοστιαία μονάδα χαμηλότερη από την αντίστοιχη των αποφοίτων της γενικής εκπαίδευσης, όταν στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες οι απόφοιτοι της αρχικής ΕΕΚ απολαμβάνουν υψηλότερα ποσοστά απασχόλησης (τα ποσοστά απασχόλησης των αποφοίτων της ΕΕΚ σε Ευρωπαϊκό επίπεδο αυξάνονταν σταδιακά από 73,7% το 2009 σε 79,5% το 2018)[xv]. Αυτό αναδεικνύει και τη δυσκολία κάλυψης κενών θέσεων εργασίας που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις[xvi].

Το 2018, το ποσοστό απασχόλησης των αποφοίτων της αρχικής ΕΕΚ ηλικίας 20-34 ετών και μεσαίου επιπέδου εκπαίδευσης (ISCED 3-4) ανέρχονταν μόλις σε 63,1%, επίδοση που κατατάσσει την Ελλάδα στην τελευταία θέση, με σημαντική απόκλιση από τον αντίστοιχο μέσο όρο της ΕΕ-28 (80,5%)[xvii]. Αντίστοιχα, η χώρα μας εμφανίζει το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας των αποφοίτων της ΕΕΚ (ISCED 3-4), ηλικίας 20-34 ετών, με συντριπτική απόκλιση από τα περισσότερα κράτη-μέλη (30,9% έναντι 8,5% στην ΕΕ, το 2018)[xviii].

Κατηγοριοποιώντας τα επαγγέλματα με κριτήριο το επίπεδο των προσόντων που απαιτούνται για την εκτέλεσή τους, από την ίδια έρευνα προκύπτει ότι οι μεγαλύτερες ελλείψεις σε δεξιότητες στην χώρα μας αφορούν στα επαγγέλματα μεσαίων προσόντων (42,6%), έναντι 35,2% για τα επαγγέλματα υψηλών προσόντων και 22,2% για αυτά των χαμηλών προσόντων. Οι επιχειρήσεις ιεραρχούν ως σημαντικότερο εμπόδιο στην κάλυψη κενών θέσεων εργασίας τις ελλείψεις σε δεξιότητες και όχι τη μη διαθεσιμότητα τυπικών προσόντων (τίτλοι σπουδών κλπ.)[xix].

Στην Ελλάδα, ενώ έχουν θεσπιστεί σημαντικές μεταρρυθμίσεις στην ΕΕΚ, η ελκυστικότητα της παραμένει ακόμη περιορισμένη. Το ποσοστό των μαθητών ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που εγγράφονται στην ΕΕΚ ήταν 28,8% το 2017 (μέσος όρος της ΕΕ: 47,8%), σημειώνοντας αργή, αλλά σταθερή μείωση από το 2013, ενώ ο μέσος όρος της ΕΕ είναι γενικά σταθερός σε ποσοστό περίπου 48%. Το ποσοστό απασχόλησης για τους αποφοίτους ΕΕΚ, παρότι παραμένει χαμηλό, αυξήθηκε από το χαμηλότερο ποσοστό όλων των εποχών του 37,5% το 2015 σε 50,5% το 2018 (μέσος όρος της ΕΕ: 79,5%). Το πρόγραμμα «Μια Νέα Αρχή στα ΕΠΑΛ» (ΜΝΑΕ) επεκτάθηκε και στα 401 επαγγελματικά λύκεια. Το προαιρετικό τέταρτο έτος Μαθητείας, το οποίο περιλαμβάνει μια ισχυρή συνιστώσα εργασιακής μαθητείας για τους αποφοίτους ΕΕΚ ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης επεκτάθηκε. Η ζήτηση για μαθητευόμενους αυξάνεται, αλλά, συνολικά, οι προσφορές θέσεων Μαθητείας από τις επιχειρήσεις παραμένουν σε χαμηλό επίπεδο, στο 48% του συνόλου των προσφορών[xx].

Γίνεται φανερό ότι η ΕΕΚ στην χώρα μας έχει ανάγκη ουσιαστικής αναβάθμισης του συνόλου της παρουσίας της στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, στο πλαίσιο της αποτελεσματικής προσφοράς της σε μια εποχή συνεχών αλλαγών και αναδιαρθρώσεων σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής και οικονομικής ζωής. Η εναρμόνισή της με τις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας και η ετοιμότητά της να προσφέρει σύγχρονη επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση είναι μονόδρομος, χωρίς αυτό να γίνεται σε βάρος της απόκτησης εκείνων των γνώσεων που απαιτούνται, προκειμένου οι απόφοιτοι της ΕΕΚ να είναι σε θέση να αναπτύξουν τις ικανότητές τους και τις δεξιότητές τους στην επαγγελματική του διαδρομή, καθώς και να έχουν το γνωσιακό υπόβαθρο που είναι απαραίτητο για την συνέχιση των σπουδών τους στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.

Προτάσεις αναβάθμισης της ΕΕΚ

Η αρχική Επαγγελματική Εκπαίδευση των μαθητών/-τριών, καθώς και η κατάρτιση, θα πρέπει να πραγματοποιείται με την χρήση νέων τεχνολογιών, καινοτόμων εκπαιδευτικών εργαλείων και αναμορφωμένων προγραμμάτων σπουδών. Η διαμόρφωση ενός σύγχρονου εκπαιδευτικού περιβάλλοντος, το οποίο θα προσφέρει πρόσβαση στην τεχνολογία αιχμής είναι όχι απλά ένας θετικός παράγοντας μάθησης, αλλά επιτακτική αναγκαιότητα και υποχρέωση υλοποίησης της από την Πολιτεία, ενώ οι ευκαιρίες κινητικότητας μέσω των Ευρωπαϊκών προγραμμάτων Erasmus+ θα πρέπει να διαχέονται σε όλη την μαθητική κοινότητα και να ενθαρρύνεται η συμμετοχή των μαθητών /-τριών, καθώς και η εμπλοκή των εκπαιδευτικών σε αυτές.

Η εφαρμογή του δυϊκού συστήματος στην ΕΕΚ, με την υλοποίηση προγραμμάτων Μαθητείας φαίνεται να κερδίζει συνεχώς έδαφος. Ειδικότερα για την Μαθητεία, η προσπάθεια καθιέρωσής της στην ΕΕΚ γίνεται όλο και εντονότερη στις χώρες της ΕΕ. Στην κατεύθυνση αυτή, γίνονται προσπάθειες επιμόρφωσης του εκπαιδευτικού προσωπικού, με την τοποθέτησή τους  για τον σκοπό αυτό μέσα στις επιχειρήσεις.

Στο νέο στρατηγικό θεματολόγιο για την ΕΕ για την περίοδο 2019-2024, το οποίο εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 20 Ιουνίου 2019, τονίζεται ότι τα κράτη μέλη «πρέπει να αυξήσουν τις επενδύσεις στις δεξιότητες και την εκπαίδευση των πολιτών». Στην πρώτη στα χρονικά κοινή πολιτική συζήτηση στις 8 Νοεμβρίου 2019, οι Υπουργοί Παιδείας και οι Υπουργοί Οικονομικών συμφώνησαν ότι οι επενδύσεις στην εκπαίδευση, στις δεξιότητες και στις ικανότητες συνιστούν αναγκαιότητα για όλα τα κράτη μέλη και θα πρέπει να αποτελούν στρατηγική προτεραιότητα για την ΕΕ. Για ορισμένα κράτη μέλη, η άμεση πρόκληση είναι να εξασφαλιστεί επαρκές επίπεδο επενδύσεων στην εκπαίδευση και την κατάρτιση. Για άλλα κράτη μέλη, το κυριότερο ζήτημα είναι οι δαπάνες να πραγματοποιούνται αποδοτικά και αποτελεσματικά[xxi].

Εξάλλου, στη Διακήρυξη της Ρώμης τον Μάρτιο του 2017, οι ηγέτες της ΕΕ δήλωσαν ότι θα καταβάλουν προσπάθειες για να υλοποιήσουν «μια Ένωση όπου οι νέοι θα λαμβάνουν την καλύτερη δυνατή εκπαίδευση και κατάρτιση και θα μπορούν να σπουδάζουν και να αναζητούν εργασία σε όλη την ήπειρο»[xxii].

Η πρόταση της Επιτροπής για σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με την ΕΕΚ για βιώσιμη ανταγωνιστικότητα, κοινωνική δικαιοσύνη και ανθεκτικότητα[xxiii] αποσκοπεί στην ανανέωση της πολιτικής της ΕΕ για την ΕΕΚ με τους εξής τρόπους:

α) Εκσυγχρονισμός της πολιτικής της Ένωσης στον τομέα της ΕΕΚ μέσω της στήριξης της μετάβασης σε μια πράσινη και ψηφιακή οικονομία σε καιρούς δημογραφικής αλλαγής, καθώς και ανοδική σύγκλιση των εθνικών συστημάτων ΕΕΚ. Δεδομένου του κρίσιμου ρόλου που διαδραματίζει η ΕΕΚ και, ειδικότερα, τα προγράμματα Μαθητείας, στη βελτίωση της απασχολησιμότητας, ο προτεινόμενος εκσυγχρονισμός θα στηρίξει εξίσου την απασχολησιμότητα των νέων και τους ενήλικες που χρειάζονται συνεχή αναβάθμιση των δεξιοτήτων και επανειδίκευση. Θα περιλαμβάνει επίσης την αυξημένη χρήση ψηφιακών εργαλείων και τη συνεχή ψηφιοποίηση των συστημάτων ΕΕΚ, η οποία θα συμβάλει στην αύξηση της ανθεκτικότητάς τους.

β) Επιβεβαίωση του κεντρικού ρόλου της ΕΕΚ στη συνεχή πορεία της διά βίου μάθησης και της ισχυρής σύνδεσής της με όλους τους τομείς της εκπαίδευσης και κατάρτισης, γεγονός που απαιτεί διαπερατότητα και διαφάνεια.

γ) Εξορθολογισμός της διαδικασίας ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της ΕΕΚ μέσω της ενσωμάτωσης και της προσαρμογής των μέσων για τη διασφάλιση της ποιότητας της ΕΕΚ (EQAVET), της ευελιξίας και της παροχής εξατομικευμένων υπηρεσιών της ΕΕΚ (ECVET).

δ) Απλούστευση της διακυβέρνησης της ΕΕΚ σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης (που σχετίζεται με την ενσωμάτωση των υφιστάμενων συστάσεων ECVET (European Credit System for Vocational Education and Training) και EQAVET (European Quality Assurance in Vocational Education and Training - Ευρωπαϊκή διασφάλιση της ποιότητας στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση) στην παρούσα πρόταση και την κατάργησή τους ως συνέπεια) και καθορισμό των μεθόδων εργασίας, των τύπων δραστηριοτήτων στήριξης σε επίπεδο Ένωσης και ενός πλαισίου παρακολούθησης για την αξιολόγηση της προόδου ως προς την εφαρμογή της παρούσας σύστασης, σε πλήρη συνοχή με το ευρύτερο πλαίσιο διακυβέρνησης για την εκπαίδευση και την κατάρτιση.

Στις δράσεις που πρέπει να αναληφθούν σε εθνικό επίπεδο, περιλαμβάνεται ο καθορισμός ενός συνόλου δεικτών και στόχων που θα επιτρέψουν τόσο την ποσοτική όσο και την ποιοτική παρακολούθηση των επιδόσεων των συστημάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Στην δέσμη δεικτών αναφοράς EQAVET που μπορούν να χρησιμοποιούνται για τη στήριξη της αξιολόγησης και της βελτίωσης της ποιότητας των εθνικών/περιφερειακών συστημάτων ΕΕΚ και/ή των παρόχων ΕΕΚ κατά την εφαρμογή του πλαισίου EQAVET αναφέρεται ότι στους γενικούς δείκτες για την διασφάλιση της ποιότητας προβλέπονται επενδύσεις στην κατάρτιση εκπαιδευτικών και εκπαιδευτών για συμμετοχή τους σε περαιτέρω κατάρτιση προκειμένου να επιτευχθούν οι παρακάτω σκοποί[xxiv]:

• Οι εκπαιδευτικοί και εκπαιδευτές υποβοηθούνται να γίνουν κύριοι της διαδικασίας ανάπτυξης της ποιότητας στην ΕΕΚ
• Βελτίωση της ανταπόκρισης της ΕΕΚ στη μεταβαλλόμενη ζήτηση της αγοράς εργασίας
• Αύξηση της ικανότητας μάθησης κατ’ άτομο
• Βελτίωση των επιτευγμάτων των εκπαιδευομένων

Εκτός από την εκ νέου επιβεβαίωση του ρόλου της τριμερούς Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Επαγγελματική Κατάρτιση (ΣΕΕΚ), η πρόταση, μεταξύ άλλων, προσδιορίζει, σε επίπεδο ΕΕ, την παροχή υπηρεσίας υποστήριξης που θα καλύπτει τις διάφορες διαστάσεις των συστημάτων ΕΕΚ (π.χ. προγράμματα Μαθητείας, Κέντρα Επαγγελματικής Αριστείας, συνεχής επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, διασφάλιση της ποιότητας), η οποία θα συνδυάζει τη διαχείριση διαφόρων χωριστών δομών στήριξης (γραμματείες EQAVET και ECVET, υπηρεσίες υποστήριξης των προγραμμάτων μαθητείας, ομάδες εργασίας εμπειρογνωμόνων)[xxv].

Η μάθηση που βασίζεται στην εργασία και η Μαθητεία αποτελούν αποτελεσματικές προσεγγίσεις για τη διασφάλιση της συνάφειας της ΕΕΚ με την αγορά εργασίας[xxvi].

Ενώ η ΕΕΚ παρέχει πολύ καλές προοπτικές απασχόλησης στα επαγγέλματα με υψηλή ζήτηση στην αγορά εργασίας, εξακολουθεί να αντιμετωπίζει την πρόκληση της χαμηλής ελκυστικότητας για τους εκπαιδευόμενους και τις επιχειρήσεις στα περισσότερα κράτη μέλη. Αυτό σημαίνει ότι απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για την αύξηση της ελκυστικότητας της ΕΕΚ μέσω της εισαγωγής καινοτομιών και του εκσυγχρονισμού της ΕΕΚ, ιδίως όσον αφορά στο νέο μαθησιακό περιβάλλον, στα εργαλεία και στις παιδαγωγικές μεθόδους, με ιδιαίτερη έμφαση στην ψηφιοποίηση. Τα εργαλεία προσομοίωσης και τα εργαλεία επαυξημένης πραγματικότητας που βασίζονται σε ΤΠΕ έχουν τη δυνατότητα να εκσυγχρονίσουν σημαντικά και να καινοτομήσουν σε σημαντικό βαθμό την παροχή ΕΕΚ, να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα και την προσβασιμότητά της σε σύγκριση με τον ακριβό υλικό εξοπλισμό. Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα επωφελές για τις μικρές επιχειρήσεις και τα προγράμματα Μαθητείας που διοργανώνονται σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

Νέοι τύποι δεξιοτήτων μπορούν να αποκτηθούν μέσω της συνεργατικής διδασκαλίας, της διεπιστημονικής μάθησης και της μάθησης που βασίζεται στην εκπόνηση εργασιών.

Μια άλλη πτυχή της ελκυστικότητας είναι η διαπερατότητα: τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης θα πρέπει να επιτρέπουν κάθετες και οριζόντιες διαδρομές μεταξύ της ΕΕΚ, της γενικής σχολικής εκπαίδευσης, της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της εκπαίδευσης ενηλίκων. Τα προγράμματα ΕΕΚ υψηλότερου επιπέδου θα πρέπει να επεκταθούν περαιτέρω, ώστε να στηρίζουν τις αυξημένες ανάγκες για προηγμένες επαγγελματικές δεξιότητες. Οι υψηλής ποιότητας υπηρεσίες καθοδήγησης έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν και την ελκυστικότητα της ΕΕΚ[xxvii].

Ως βασική δράση παρακολούθησης της σύστασης του Συμβουλίου σχετικά με ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για ποιοτικά και αποτελεσματικά προγράμματα Μαθητείας, η Επιτροπή δρομολόγησε, τον Νοέμβριο του 2018, μια υπηρεσία στήριξης της Μαθητείας. Στόχος είναι η υποστήριξη των μελών της Ευρωπαϊκής Συμμαχίας για θέσεις Μαθητείας, ώστε να εργαστούν προς την κατεύθυνση περισσότερων και καλύτερων θέσεων Μαθητείας μέσω ενός κόμβου γνώσης και δικτύωσης. Περιλαμβάνει επίσης τη συγκριτική μάθηση, μια μεθοδολογία που συνδυάζει συγκριτική αξιολόγηση με τη μάθηση από ομοτίμους, και η οποία παρέχει μια δομημένη διαδικασία για την αμοιβαία μάθηση μεταξύ των κρατών μελών σχετικά με τη βελτίωση των συστημάτων Μαθητείας τους[xxviii].

Από το 2013, το πρόγραμμα «Εγγυήσεις για τη Νεολαία» (ΕΕ C 120 της 26.4.2013, σσ. 1-6) έχει βοηθήσει τους νέους να εισέλθουν στην αγορά εργασίας, προσφέροντάς τους ποιοτική προσφορά απασχόλησης, συνεχή εκπαίδευση, προγράμματα Μαθητείας ή πρακτικής άσκησης εντός τεσσάρων μηνών από τη στιγμή που καθίστανται άνεργοι ή εγκαταλείπουν το σχολείο. Η ΕΕΚ είναι αποτελεσματική στην εξομάλυνση της μετάβασης στην αγορά εργασίας για τους νέους που διατρέχουν κίνδυνο αποκλεισμού. Στο μέλλον, η ελκυστική και σχετική με την αγορά εργασίας εκπαίδευση και κατάρτιση, ιδίως τα προγράμματα Μαθητείας, μπορεί να διαδραματίσει ακόμη ισχυρότερο ρόλο στο πλαίσιο του προγράμματος «Εγγυήσεις για τη Νεολαία» για την πρόληψη της ανεργίας των νέων και την προετοιμασία τους για μελλοντικές ευκαιρίες στην αγορά εργασίας, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης[xxix].

Στις συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης προς τα κράτη – μέλη της Ε.Ε. εντάσσεται και η προτροπή ότι η ΕΕΚ θα πρέπει να είναι ευκίνητη στην προσαρμογή σε δυναμικές αλλαγές στην αγορά εργασίας. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό, μεταξύ άλλων προτείνεται τα προγράμματα ΕΕΚ σε όλα τα επίπεδα να περιλαμβάνουν στοιχεία μάθησης που να βασίζεται στην εργασία, τα οποία επεκτείνονται περαιτέρω και στη συνεχή ΕΕΚ, να αναπτυχθούν περαιτέρω προγράμματα Μαθητείας για την ενίσχυση των προσφορών εγγυήσεων για τη νεολαία και να συμπληρωθούν με την κατάλληλη στήριξη και μέτρα για τη σταθεροποίηση της προσφοράς προγραμμάτων Μαθητείας[xxx]. Ακόμη, συστήνεται ότι η ΕΕΚ θα πρέπει να αποτελεί μια ελκυστική επιλογή που να βασίζεται σε σύγχρονη και ψηφιοποιημένη παροχή κατάρτισης/δεξιοτήτων. Στο πλαίσιο αυτό, μεταξύ άλλων, προτρέπονται τα κράτη – μέλη της Ε.Ε. οι εκπαιδευτικοί, οι εκπαιδευτές και τα διευθυντικά στελέχη στον τομέα της ΕΕΚ να αναλαμβάνουν την αρχική και συνεχή επαγγελματική εξέλιξη προκειμένου να παρέχουν υψηλής ποιότητας κατάρτιση, να προωθούν τεχνικές και ψηφιακές δεξιότητες και αποτελεσματικές καινοτόμους μεθόδους κατάρτισης, να εργάζονται με ψηφιακά εργαλεία μάθησης και σε ποικίλα και πολυπολιτισμικά περιβάλλοντα. Τονίζεται ότι οι σταδιοδρομίες τους γίνονται πιο ελκυστικές μέσω ευρύτερων προσεγγίσεων πρόσληψης, αυξημένων ευκαιριών σταδιοδρομίας, καθώς και ενισχυμένης συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών/εκπαιδευτών και των επιχειρήσεων[xxxi].

Στις συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης προς τα κράτη – μέλη της Ε.Ε. αναφέρεται επίσης ότι η ΕΕΚ θα πρέπει να στηρίζεται από μια νοοτροπία διασφάλισης της ποιότητας. Το ευρωπαϊκό πλαίσιο αναφοράς για τη διασφάλιση της ποιότητας (το πλαίσιο EQAVET), όπως περιγράφεται στο παράρτημα ΙΙ, θα πρέπει να ενσωματώνεται στα εθνικά συστήματα διασφάλισης της ποιότητας, τόσο για την αρχική όσο και για τη συνεχή επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, καλύπτοντας την ΕΕΚ σε όλα τα μαθησιακά περιβάλλοντα (όπως η παροχή ΕΕΚ στο σχολείο και η βασιζόμενη στην εργασία μάθηση, συμπεριλαμβανομένων των προγραμμάτων Μαθητείας) και όλους τους τύπους μάθησης (ψηφιακής, με φυσική παρουσία ή μικτής), που παρέχονται από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς και υποστηρίζεται από ένα σύνολο κοινών δεικτών για τη διασφάλιση της ποιότητας στην ΕΕΚ που εφαρμόζονται τόσο σε επίπεδο συστημάτων όσο και παρόχων[xxxii].

Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκτιμά, μεταξύ άλλων, ότι[xxxiii]:

• Ποιοτικά και αποτελεσματικά προγράμματα Μαθητείας που οδηγούν σε ένα συνδυασμό επαγγελματικών δεξιοτήτων, εμπειρίας και μάθησης βάσει της εργασίας και βασικών ικανοτήτων, διευκολύνουν τους νέους να εισέλθουν στην αγορά εργασίας, καθώς και τους ενήλικες να προοδεύσουν στη σταδιοδρομία τους και να περάσουν στην απασχόληση. Αποτελούν μέρος των συστημάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΕΕΚ) και υφίστανται παράλληλα με άλλες οδούς μάθησης με βάση την εργασία και/ή επαγγελματικής κατάρτισης.
• Καλά σχεδιασμένα προγράμματα Μαθητείας ωφελούν τόσο τους εργοδότες όσο και τους εκπαιδευόμενους, και επίσης ενισχύουν το σύνδεσμο του κόσμου της εργασίας με τον κόσμο της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Με την καθιέρωση προτύπων υψηλής ποιότητας αποφεύγεται το ενδεχόμενο τα προγράμματα μαθητείας να προσανατολίζονται σε θέσεις εργασίας χαμηλής ειδίκευσης και σε ανεπαρκή κατάρτιση που βλάπτουν τη φήμη τους. Πέραν του ότι παρέχουν μια δίοδο προς την αριστεία, τα προγράμματα μαθητείας υψηλής ποιότητας μπορούν να συμβάλουν επίσης στην προώθηση της ενεργού συμμετοχής του πολίτη και της κοινωνικής ένταξης, ενσωματώνοντας στην αγορά εργασίας άτομα με διαφορετικό κοινωνικό και προσωπικό υπόβαθρο.

Στην προσπάθεια στήριξης και προώθησης του θεσμού της Μαθητείας, η Ε.Ε. προχώρησε σε σειρά προτάσεων και ενεργειών.

Ειδικότερα:

• Η σύσταση του Συμβουλίου της 22ας Απριλίου 2013 για τη θέσπιση Εγγυήσεων για τη Νεολαία καλεί τα κράτη μέλη να εξασφαλίζουν ότι όλοι οι νέοι ηλικίας κάτω των 25 ετών λαμβάνουν προσφορά απασχόλησης καλής ποιότητας, συνεχούς εκπαίδευσης, Μαθητείας ή άσκησης εντός περιόδου τεσσάρων μηνών από τη στιγμή που καθίστανται άνεργοι ή εξέρχονται από την επίσημη εκπαίδευση.
• Σε κοινή δήλωση της 2ας Ιουλίου 2013 για τη θέσπιση της Ευρωπαϊκής Συμμαχίας για Θέσεις Μαθητείας, οι Ευρωπαίοι κοινωνικοί εταίροι, δεσμεύτηκαν να συμβάλουν στην προσφορά, την ποιότητα και την ελκυστικότητα των προγραμμάτων Μαθητείας.
• Βάσει της διαδικασίας της Κοπεγχάγης για ευρωπαϊκή συνεργασία στην ΕΕΚ, τα συμπεράσματα της Ρίγας, της 22ας Ιουνίου 2015, τα οποία εγκρίθηκαν από τους αρμόδιους υπουργούς για θέματα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθόρισαν τη μάθηση στον χώρο εργασίας σε όλες τις μορφές της, με ιδιαίτερη προσοχή σε προγράμματα Μαθητείας, και στην ανάπτυξη μηχανισμών διασφάλισης της ποιότητας ως δύο από τις πέντε ευρωπαϊκές προτεραιότητες για την περίοδο 2015-2020.
• Στην ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Επένδυση στη Νεολαία της Ευρώπης», της 7ης Δεκεμβρίου 2016, διατυπώθηκε το αίτημα να καταβάλλουν οι αρμόδιοι φορείς περαιτέρω προσπάθειες υποστήριξης των νέων, ώστε να έχουν την καλύτερη δυνατή αφετηρία στη ζωή, επενδύοντας στις γνώσεις, στις δεξιότητες και στις εμπειρίες τους, βοηθώντας τους να βρουν την πρώτη τους θέση εργασίας ή κατάρτισης. Ο στόχος ήταν να βοηθηθούν οι νέοι να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες, να ενσωματωθούν αποτελεσματικά στο κοινωνικό σύνολο, να γίνουν ενεργοί πολίτες και να ακολουθήσουν επιτυχώς μια επαγγελματική σταδιοδρομία, μεταξύ άλλων και μέσω ενός πλαισίου ποιότητας που θα περιγράφει τις βασικές αρχές για τα προγράμματα μαθητείας.
• Στη Διακήρυξη της Ρώμης, της 25ης Μαρτίου 2017, περιλαμβάνεται η δέσμευση να καταβληθούν προσπάθειες, ώστε οι νέοι να λαμβάνουν την καλύτερη δυνατή εκπαίδευση και κατάρτιση και να μπορούν να σπουδάζουν και να αναζητούν εργασία σε όλη την ήπειρο.
• Στον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων, ο οποίος εξαγγέλθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2017, διατυπώνεται μια σειρά αρχών που έχουν σκοπό να στηρίξουν τη δημιουργία δίκαιων και εύρυθμων αγορών εργασίας και συστημάτων πρόνοιας, περιλαμβανομένου του δικαιώματος σε ποιοτική και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευση και κατάρτιση, για την απόκτηση δεξιοτήτων που είναι χρήσιμες για την αγορά εργασίας και για τη συμμετοχή στην κοινωνία.
• Η διαμόρφωση κοινής αντίληψης μεταξύ κρατών μελών για ποιοτικά και αποτελεσματικά προγράμματα Μαθητείας στηρίζει τις προσπάθειές τους να μεταρρυθμίσουν και να εκσυγχρονίσουν τα συστήματα Μαθητείας, ώστε να παρέχουν άριστη διαδρομή μάθησης και επαγγελματικής σταδιοδρομίας. Η κοινή αντίληψη συμβάλλει στην αύξηση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και έτσι διευκολύνει τη διασυνοριακή κινητικότητα των μαθητευόμενων.

Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης συστήνει στα κράτη μέλη ότι θα πρέπει, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία και σε στενή συνεργασία με τα ενδιαφερόμενα μέρη, να διασφαλίσουν ότι τα προγράμματα Μαθητείας ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς εργασίας και παρέχουν οφέλη τόσο στους εκπαιδευόμενους όσο και στους εργοδότες, με βάση τα κριτήρια που παρατίθενται κατωτέρω για ποιοτικά και αποτελεσματικά προγράμματα μαθητείας[xxxiv].

Στα κριτήρια για τους όρους μάθησης και εργασίας, το Συμβούλιο της Ε.Ε. θέτει την Παιδαγωγική Υποστήριξη, σύμφωνα με την οποία: «Οι εκπαιδευτές που παρέχουν ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση θα πρέπει να ορίζονται και να επιφορτίζονται με το καθήκον να συνεργάζονται στενά με ιδρύματα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και με εκπαιδευτικούς για να παρέχουν καθοδήγηση στους μαθητευόμενους και να εξασφαλίζουν αμοιβαία και τακτική αναπληροφόρηση. Οι εκπαιδευτικοί, οι εκπαιδευτές και οι σύμβουλοι, ειδικά στις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, θα πρέπει να λαμβάνουν στήριξη για να επικαιροποιούν τις δεξιότητες, τις γνώσεις και τις ικανότητές τους, ώστε να εκπαιδεύουν τους μαθητευόμενους σύμφωνα με τις πλέον πρόσφατες μεθόδους διδασκαλίας και κατάρτισης και τις ανάγκες της αγοράς εργασίας»[xxxv].

Στον πρόσφατο νόμο 4763 του 2020 (ΦΕΚ 254 Α΄) για το Εθνικό Σύστημα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Διά Βίου Μάθησης επανακαθορίζεται το πλαίσιο υλοποίησης του φιλόδοξου σχεδιασμού της Ε.Ε. για την ΕΕΚ στην χώρα μας. Οι επιταγές των απαιτήσεων της σύγχρονης πραγματικότητας στον τομέα της εργασίας και της οικονομίας είναι πολύ συγκεκριμένες και ξεκάθαρες. Οι προθέσεις της Πολιτείας να τις υπηρετήσει, όπως αυτές περιγράφονται από την θέσπιση του ν. 4763/2020, φαίνονται επίσης να κινούνται προς την επιθυμητή κατεύθυνση. Μένει να φανεί αν υφίσταται το ίδιο συγκεκριμένη και ξεκάθαρη η πολιτική βούληση να αναληφθούν όλες εκείνες οι πρωτοβουλίες και να υλοποιηθούν οι απαραίτητες ενέργειες, προκειμένου η ΕΕΚ και, σε ένα παράλληλο επίπεδο, η Μαθητεία, να καταστούν πραγματικοί μοχλοί ανάκαμψης της οικονομίας της χώρας μας, όπως, άλλωστε, έχει δείξει μέχρι σήμερα η διεθνής εμπειρία.

Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα

Σχολεία: Αλλάζουν οι ώρες αποχώρησης των μαθητών

Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 24 Απριλίου

Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 24/4

2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη

Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)

ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα

Ακολουθήστε το Alfavita στo Google News Ακολουθήστε το Alfavita στo Viber