Επειδή συμβαίνει να είμαι εκ των υποστηρικτών τού Εθνικού Απολυτηρίου (Εθν. Απ.) με σειρά άρθρων, συνεντεύξεων και δημόσιων αναφορών, όταν δεν ακούγονταν πολλές άλλες υποστηρικτικές φωνές, και επειδή πύκνωσαν τελευταία πρόχειρες ανεπεξέργαστες εκτιμήσεις τόσο «κατά» όσο και «υπέρ» τής καθιέρωσής του, γράφω τις γραμμές που ακολουθούν, συνεισφορά στον διάλογο που φαίνεται να αρχίζει.
Τί θα κερδίσει η Παιδεία μας και η λυκειακή Εκπαίδευση που την υπηρετεί από την καθιέρωση τού Εθν.Απ.; Γιατί επιβάλλεται να επιδιωχθεί; Η θέση μου (από παλιά) είναι ότι επιβάλλεται για δύο κυρίως λόγους: α) για να «αναστηθεί» το απαξιωμένο Λύκειο και να αποκτήσει ξανά η καίρια αυτή παιδευτική βαθμίδα το απαιτούμενο κύρος της με επαναναβάθμιση όλου τού εκπαιδευτικού δυναμικού που διδάσκει στο λύκειο∙ β) για να προχωρήσουμε σταδιακά, σε σύντομο χρόνο, στην κατάργηση των Εισαγωγικών Εξετάσεων στα ΑΕΙ. Οι δύο στόχοι είναι αλληλένδετοι, με τον πρώτο να είναι για την χώρα μεγαλύτερης σημασίας και από τον δεύτερο.
α) Η παιδευτική «ανάσταση» τού απαξιωμένου λυκείου
Οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ γνωρίζουν καλά ότι, όπως έφθασαν να είναι τα πράγματα σήμερα, λύκειο παιδευτικά δεν υπάρχει. Δεν το υπολογίζει κανένας∙ μαθητές, γονείς και κοινωνία. Με τους εκπαιδευτικούς ―τους όχι λίγους φιλότιμους και εργατικούς― να έχουν έντονο το συναίσθημα τής ματαίωσης. Με το σχολείο να θεωρείται από τους μαθητές οιονεί «εκπαιδευτικός καταναγκασμός» και να έχει μετατραπεί στην πράξη σε μορφή Φροντιστηρίου (αναξιόπιστου, ωστόσο, από μαθητές και γονείς) και με τα Φροντιστήρια να έχουν αναλάβει (με καθολική σχεδόν αποδοχή!) τον ρόλο τής προετοιμασίας των μαθητών για τις Εισαγωγικές Εξετάσεις. Μια τραγελαφική κατάσταση εθνικής εκπαιδευτικής σύγχυσης που διαλύει οικογένειες, παιδιά και δασκάλους.
Υπό τις παρούσες συνθήκες πώς μπορεί να επανεύρει τον αρχικό παιδευτικό σκοπό του το λύκειο, το κύρος που είχε παλαιότερα και την γενικότερη αποδοχή και δύναμή του; Αν κατορθώσουμε α) να τού εξασφαλίσουμε αποφασιστική βαρύτητα (για να είμαστε ρεαλιστές) που θα επιτρέπει να γίνονται οι απόφοιτοι τού λυκείου δεκτοί στα ΑΕΙ με βάση την επίδοσή τους στα 3 χρόνια τού λυκείου και β) αν αποκτήσει ξανά το λύκειο τον καίριο παιδευτικό του χαρακτήρα με αυτονόητες απαιτήσεις φοίτησης και συναφών για την ηλικία των 15-18 ετών γνωστικών ικανοτήτων.
Μπορεί η επίδοση των μαθητών στο λύκειο να αποκτήσει κύρος και αξιοπιστία που να αποτελέσει (σταδιακά) το κριτήριο εισαγωγής στα ΑΕΙ και παράλληλα να αποκτήσει η φοίτηση στο λύκειο βαρύτητα που θα επιτρέπει στους κατόχους τού Εθν.Απ. να σταδιοδρομήσουν επαγγελματικά και με εξωπανεπιστημιακές επιλογές; Βεβαίως μπορούν και αυτό είναι άλλωστε το ζητούμενο.
Σημαίνει αυτό επανενεργοποίηση όλου τού εκπαιδευτικού δυναμικού και αναγνώριση τού ρόλου όλων των ειδικοτήτων στο λύκειο; Μα, είναι αυτονόητο. Και πώς εξασφαλίζεται στην αξιολόγηση των μαθητών στο λύκειο το περίφημο «αδιάβλητο» ―το μόνο θετικό που έχουν οι Εισαγωγικές Εξετάσεις; Δεν θα πιέζονται οι εκπαιδευτικοί ασφυκτικά να πριμοδοτούν τους μαθητές τους με υψηλούς βαθμούς που θα ανεβάζουν πλασματικά την επίδοση και θα υποσκάπτουν το αδιάβλητο; Ε, δεν θα ανακαλύψουμε εμείς τον τροχό! Μια αξιόπιστη αντικειμενική ετήσια εξέταση στις 3 λυκειακές τάξεις με μελετημένα και διαβαθμισμένα θέματα από την διδακτέα ύλη, προερχόμενα από μια έγκυρη Τράπεζα Θεμάτων, θέματα με τα οποία θα είναι εξοικειωμένοι οι μαθητές κατά την διάρκεια των σπουδών τους μέσα στο σχολείο τους, εξασφαλίζει όχι μόνο το αδιάβλητο, αλλά και στοιχεία που δεν έχουν οι σημερινές Εισαγωγικές Εξετάσεις: ανθρωπιά (δεν μπορεί να κρίνεται το μέλλον σου σε μια 3ωρη εξέταση), αξιοπιστία (είναι γνωστό ότι σημαντικός αριθμός ικανών υποψηφίων μένουν εκτός ΑΕΙ), απελευθέρωση από την οικονομική επιβάρυνση σε φροντιστήρια και ιδιαίτερα (που επιφέρουν μεγάλες ανισότητες και συχνά ασήκωτη υλική πίεση τής ελληνικής οικογένειας). Άλλο να κρίνεσαι από την επίδοσή σου σε 3 χρόνια και άλλο να κρίνεσαι από ένα γραπτό σου σε 3 ώρες! Δεν είναι τυχαίο ότι αυτό το σύστημα τής αξιολογημένης λυκειακή επίδοσης με παραλλαγές έχει υιοθετηθεί γενικότερα ως σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ.
Ας προσθέσω και με αυτή την ευκαιρία ότι οι προαγωγικές αυτές εξετάσεις στο λύκειο με θέματα από Τράπεζα Θεμάτων πρέπει οπωσδήποτε να διεξάγονται από έναν Εθνικό Εξεταστικό φορέα (εποπτευόμενο από το Υπουργείο Παιδείας), με εκπαιδευτικούς εξειδικευμένους στην αξιολόγηση των γραπτών και την όλη διαδικασία των σχολικών εξετάσεων. Σημειώνεται ότι τέτοιος φορέας υπάρχει ήδη, ελάχιστα αξιοποιούμενος.
Ήδη από πρώτες συζητήσεις για το θέμα (προσωπικά δεν έχω ανάμιξη σε Επιτροπές ή συναφείς εργασίες στο Υπουργείο Παιδείας) και κάποιες κινητοποιήσεις ακούστηκαν αντιφατικά συνθήματα κατά τού Εθν.Απ., κατά τής λυκειακής αξιολόγησης με εξετάσεις από Τράπεζα Θεμάτων κ.λπ. Πρόκειται για μια λαϊκίστικη χαριστική άποψη, όζουσα «ήσσονος προσπαθείας» και υποστηριζόμενη από ανενημέρωτους ή βολεμένους: όχι προαγωγικές εξετάσεις από Τράπεζα Θεμάτων∙ συνέχιση (ες αεί; ) των Εισαγωγικών Εξετάσεων ως έχουν, με απαξιωμένο το λύκειο και θρίαμβο τής φροντιστηριακής εκπαίδευσης. Φυσικά ―δεν το καταλαβαίνουν;― με την ελληνική κοινωνία απέναντι, αφού το μεγαλύτερο μέρος της έχει συνειδητοποιήσει τα δεινά τού εκπαιδευτικού μας συστήματος και ζητεί να βρεθεί άμεσα λύση από την Κυβέρνηση και την Αντιπολίτευση.
β) Σταδιακή κατάργηση των Εισαγωγικών Εξετάσεων
Όταν καθιερώθηκε το ισχύον σύστημα των Εισαγωγικών Εξετάσεων είχε νόημα. Εξορθολόγιζε το προηγούμενο σύστημα και εμπέδωνε το αδιάβλητο. Οι συνακόλουθες ρυθμίσεις με το ευρύ Μηχανογραφικό και με ανυπαρξία βάσεων εισαγωγής εξασφάλιζαν περισσότερες θέσεις στα ΑΕΙ. Αρχικά μάλιστα και για ένα διάστημα το λύκειο εξακολουθούσε να διατηρεί το παιδευτικό του κύρος. Ωστόσο, βαθμηδόν διαμορφώθηκε μια άλλη νοοτροπία με τις Εισαγωγικές Εξετάσεις να μονοπωλούν το ενδιαφέρον, με το λύκειο να απαξιώνεται όλο και περισσότερο και με το απολυτήριο λυκείου από «διαβατήριο» να ευτελίζεται σε «απλό χαρτί».
Αυτή η κατάσταση με αυτό το σύστημα και με ένα απαξιωμένο και απαξιούμενο συνεχώς λύκειο επιδέχεται βελτίωση; Όχι, έστω και με οποιεσδήποτε μικροπαρεμβάσεις σε αυτό το σύστημα, που έχει πλέον αποδειχθεί ανεπιστρεπτί απάνθρωπο, αναξιόπιστο, άδικο και αβάσταχτου οικονομικού κόστους. Με παράλληλο, καθόλου μικρότερο, εθνικό κόστος: την παιδευτική καταβύθιση τού λυκείου, ιδίως για όσα Ελληνόπουλα τελειώνουν την μόρφωσή τους σε αυτό.
Και τώρα τα κρίσιμα ερωτήματα:
- Μπορούν να καταργηθούν οι Εισαγωγικές Εξετάσεις; Ναι, αν αναστηθεί και επανακτήσει το κύρος του το Λύκειο και αν με αδιάβλητες πανελλήνιες προαγωγικές (Α΄ και Β΄ λυκείου) και απολυτήριες (Γ΄λυκείου) εξετάσεις από την Τράπεζα Θεμάτων η επίδοση των μαθητών αποτελέσει ―όπως σε πολλές χώρες τής Ευρώπης―το μόνο κριτήριο εισαγωγής στα ΑΕΙ (με άμεση εισαγωγή στις περισσότερες πανεπιστημιακές Σχολές και με προσδιοριζόμενη βαρύτητα μορίων μόνο από ελάχιστες Σχολές ΑΕΙ πολύ μεγάλης ζήτησης).
- Χωρίς εξετάσεις δεν γίνεται (όπως διατείνονται μερικοί); Όχι, διότι δεν εξασφαλίζεται το απαραίτητο αδιάβλητο τής τρίχρονης λυκειακής επίδοσης.
- Και η κατάργηση των Εισαγωγικών Εξετάσεων μπορεί να γίνει αμέσως; Όχι, προτού εξασφαλισθούν οι απαραίτητες προϋποθέσεις: ενημέρωση-επικαιροποίηση-εμπλουτισμός των θεμάτων τής Τράπεζας Θεμάτων, ενεργοποίηση τού Εθνικού Εξεταστικού Φορέα και στελέχωσή του με έμπειρους εξειδικευμένους εκπαιδευτικούς, συζήτηση με τους πρυτάνεις των ΑΕΙ που δέχονται τους φοιτητές.
Και τελευταίος αλλά πρώτος σε σπουδαιότητα όρος: για να καταργηθούν οι Εισαγωγικές Εξετάσεις, είναι απαραίτητο να υπάρξουν συναίνεση και δέσμευση σε επίπεδο αρχηγών κομμάτων ότι θα συζητήσουν οι εκπρόσωποί τους και θα δεχθούν τα κόμματα να εφαρμοσθεί το νέο σύστημα από όποιο κόμμα / όποια κόμματα είναι εκάστοτε στην κυβέρνηση και όποιος υπουργός αναλάβει το Υπουργείο Παιδείας.
Η παρατήρηση και τού καλοπροαίρετου αναγνώστη αναμενόμενη: Καλά, αλλά ένα τέτοιο σύστημα απαιτεί χρόνο, συμφωνία εκπαιδευτικών φορέων, συναίνεση κομμάτων, πολλή δουλειά για την Τράπεζα Θεμάτων, ειδικές ομάδες σκληρής εργασίας στο Υπουργείο Παιδείας, ενημέρωση των ενδιαφερομένων και τής κοινής γνώμης και πολλά άλλα. Ναι, έτσι είναι. Αλλά ένα μείζον πρόβλημα τής Εκπαίδευσης και τής Παιδείας μας περιμένει κανείς να λυθεί αβρόχοις ποσί και από την μια μέρα στην άλλη;
* Καθηγητής Γλωσσολογίας και πρ. πρύτανης τού ΕΚΠΑ
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Black Friday σε μοριοδοτούμενα σεμινάρια και Πιστοποιήσεις Ξένων Γλωσσών για έξτρα 20 μόρια
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 24/11
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
