Διαμελίζεται το Ιράκ - «Εναλλακτικά σχέδια» νέας στρατιωτικής επέμβασης των ΗΠΑ

Αυτό που χαρακτηρίζει αυτήν τη στιγμή τη Μέση Ανατολή είναι μία, από πρώτη όψη, αντιφατική κατάσταση, όπου οι Αμερικανοί ζητούν από τους στοχευμένους «εχθρούς» Ιρανούς να υποστηρίξουν την υπό τον σιίτη Αλ Μαλίκι αμερικανόφιλη κυβέρνηση στη Βαγδάτη, ενώ η Ουάσιγκτον υποστηρίζει τους αντάρτες στη Συρία, οι οποίοι μάχονται για την ανατροπή του 'Ασαντ, ο οποίος 'Ασαντ είναι σύμμαχος του Ιράν.

 Η υπόθεση Ιράκ παρήγαγε νέες και «απρόσμενες» συμμαχίες και συγκλίσεις που μέχρι πρίν λίγο καιρό φαίνονταν απίθανες. Κατ’ αρχάς έχει σχηματιστεί μία στρατιωτική συνεργασία ανάμεσα στους ισλαμιστές του   ISIZ  και τον Ιρακινό Ισλαμικό Στρατό που συγκρότησαν Μπααθιστές, πρώην συνεργάτες του Σαντάμ Χουσεΐν  υπό τον πρώην αντιπρόεδρο  Ιζάτ Ιμπραχίμ αλ Ντούρι με κοινό στόχο τη Βαγδάτη.  Την ίδια στιγμή προκύπτουν δύο τακτικές συγκλίσεις «ορκισμένων εχθρών». Από τη μία ΗΠΑ και Ιράν για διαφορετικούς λόγους υπερασπίζονται τη σιιτική κυβέρνηση Μαλίκι στη Βαγδάτη, ενώ ταυτόχρονα Σαουδική Αραβία και Ισραήλ εκφράζουν κοινό φόβο και ανησυχία από τη σύγκλιση Ουάσιγκτον και Τεχεράνης και την ενδεχόμενη ενίσχυση του ρόλου του Ιράν εντός και εκτός Ιράκ στην ευρύτερη περιοχή.

Ταυτόχρονα η Τουρκία, που έπαιξε και παίζει καθοριστικό ρόλο στη «επιχείρηση Συρία» με το στήσιμο και τον εξοπλισμό των ανταρτών, προσβλέποντας σε έναν προνομιακό ρόλο στην μετά 'Ασαντ εποχή, αντ’ αυτού βλέπει να συγκροτείται  στη Συρία, δίπλα στα σύνορά της, αυτόνομη κουρδική περιοχή και κυρίως στο υπό διαμελισμό Ιράκ, κουρδικό κράτος, εξελίξεις που είναι εκτός στρατηγικής της. Είναι σαφές πως ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός θα διαφυλάξει τα συμφέροντά του με όλους τους τρόπους, ακόμα και με πολεμικές επιχειρήσεις, αν κριθεί απαραίτητο και επίσης ακόμα και αν χρειαστεί να θιχτούν ιδιαίτερα  συμφέροντα παραδοσιακών συμμάχων του, όπως είναι η Τουρκία, το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία.

Οι καταιγιστικές εξελίξεις, αν μη τι άλλο, πέρα από τους εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες και τους εκατοντάδες νεκρούς, ανοίγουν δρόμους για νέα ιμπεριαλιστική επέμβαση στο Ιράκ και ανακάτεμα της τράπουλας στην ευρύτερη περιοχή με στόχο την κατοχύρωση και προώθηση των συμφερόντων τους, όπως αυτά δρομολογήθηκαν μετά την επέμβαση του 2003 και τον πολιτικό, οικονομικό και στρατιωτικό έλεγχο της χώρας.

Οι πιέσεις και οι κινήσεις του Ομπάμα

Πρώτοι από όλους οι ΗΠΑ βλέπουν τις εξελίξεις με ιδιαίτερο ενδιαφέρον επιχειρώντας να αποδείξουν ότι τα «δυσαναπλήρωτα» κενά που δημιουργεί η «πλήρης» αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων κατοχής (π.χ. στο Αφγανιστάν), όπως έγινε το 2011 στο Ιράκ, μπορεί, σε συνδυασμό με μία κυβέρνηση που την κατονομάζει ως ανίκανη, να ανατρέψουν τις «ευαίσθητες» ισορροπίες.  Οι Αμερικανοί  κάνουν δηλητηριώδη σχόλια για την  κυβέρνηση Μαλίκι, γιατί δεν άκουσε τις προειδοποιήσεις και συστάσεις τους να ενσωματώσει  σε μια « κυβέρνηση εθνικής ενότητας» τους σουνίτες  κ.λ.π. ενώ ο Μαλίκι  απορρίπτει έξαλλος παρόμοιες συστάσεις  γιατί σημαίνουν – όπως λέει – ότι θέλουν να του κλέψουν τις ψήφους και να ακυρώσουν την ...εκλογική νίκη του!  Η δράση των μισθοφόρων της ISIL προσφέρει τα κατάλληλα προσχήματα στους Αμερικανούς, για επιστροφή στην περιοχή και για επέμβαση, με ενδιάμεσο στάδιο βραχυπρόθεσμες στρατιωτικές λύσεις, όπως «αεροπορικές επιδρομές» ακριβείας. Την ανάληψη τέτοιων «στοχευμένων στρατιωτικών δράσεων ακριβείας» κατά των μισθοφόρων του «Ισλαμικού Κράτους σε Ιράκ και Λεβάντε» (ISIL) «εάν και όταν η κατάσταση στο έδαφος το απαιτήσει», ανακοίνωσε, ο Αμερικανός Πρόεδρος, Μπαράκ Ομπάμα, σημειώνοντας, ωστόσο, ότι επί του παρόντος «δεν πρόκειται να επιστρέψουν ξανά στο ιρακινό έδαφος χερσαίες στρατιωτικές δυνάμεις». Ανήγγειλε την άμεση αποστολή στο Ιράκ 300 Αμερικανών στρατιωτικών συμβούλων (πέρα από τους ισάριθμους κομάντος που έχει στείλει για την περιφρούρηση της αμερικανικής πρεσβείας στη Βαγδάτη), προκειμένου «να βοηθήσουν και να καθοδηγήσουν τους Ιρακινούς στρατιωτικούς αξιωματούχους» στις επιχειρήσεις κατά των μισθοφόρων του  ISIL. Σε αυτή την κατεύθυνση κινείται και η απόφαση της ιρακινής κυβέρνησης του πρωθυπουργού Νούρι Αλ Μαλίκι να καταθέσει και επίσημα αίτημα για την εξαπόλυση αμερικανικών αεροπορικών επιδρομών κατά θέσεων των ισλαμιστών της ISIL .

Αξιοσημείωτο πάντως είναι το γεγονός ότι για πρώτη φορά Αμερικανοί, με πρώτο τον υπουργό Εξωτερικών Τζον Κέρι, άφησαν ανοιχτό το ενδεχόμενο άμεσων συνομιλιών και πιθανής συνεργασίας για το Ιράκ με την Τεχεράνη, μολονότι ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου απέκλεισε, επί του παρόντος, «το συντονισμό στρατιωτικών επιχειρήσεων ΗΠΑ - Ιράν στο Ιράκ».Ειδικότερα, o Κέρι δήλωσε ότι «δεν αποκλείει τίποτα που μπορεί να αποδειχτεί αποτελεσματικό», όταν ρωτήθηκε για μια ενδεχόμενη συνεργασία της Ουάσιγκτον με την Τεχεράνη, δηλώνοντας ανοιχτός «σε οτιδήποτε εποικοδομητικό». Δεν απέκλεισε την περίπτωση της εξαπόλυσης βομβαρδισμών με μη επανδρωμένα αεροσκάφη ως «μία από τις λύσεις» που εξετάζονται.

Στην Τεχεράνη, πάντως, διακρίνει κανείς αντιφατικές διαθέσεις, αναφορικά με το ενδεχόμενο συνεργασίας με τις ΗΠΑ. Ο Ιρανός Πρόεδρος, Χ. Ροχανί, εμφανίστηκε θετικός σε μια συνεργασία με τις ΗΠΑ, εάν οι τελευταίες αναλάβουν δράση κατά των σουνιτών της ISIL, ενώ αντίθετα ο Ιρανός υφυπουργός Εξωτερικών, Χαγκάβ Αμίρ Αμπντολαχίαν, απέρριψε το ενδεχόμενο άμεσων διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ για το Ιράκ. Επίσης, η εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρζίεχ Αφχάμ, δήλωσε πως το Ιράν «είναι κατηγορηματικά αντίθετο σε μία αμερικανική στρατιωτική επέμβαση στο Ιράκ».

Ευρωπαϊκές αντιδράσεις

Και ενώ κάποιες πιο συγκεκριμένες αποφάσεις, από αμερικανικής πλευράς, αναμένονται, «μετά από προσεκτική εκτίμηση των δεδομένων», όπως σημείωσε ο Ομπάμα, και άλλες δυνάμεις παρακολουθούν τις εξελίξεις με επίσης μεγάλο ενδιαφέρον.

Οι πάντα «ετοιμοπόλεμοι» Γάλλοι του «σοσιαλιστή» Προέδρου Φρανσουά Ολάντ έσπευσαν διά του υπουργού Εξωτερικών, Λοράν Φαμπιούς, να δηλώσουν, αμέσως μετά την πτώση της Μοσούλης, ότι «οι "διεθνείς" δυνάμεις πρέπει να δράσουν άμεσα».Οι Βρετανοί ξεκαθάρισαν, επίσης διά του υπουργού Εξωτερικών, Γουίλιαμ Χέιγκ, ότι δεν πρόκειται να στείλουν χερσαίες δυνάμεις στο ιρακινό «ναρκοπέδιο» πέραν ίσως μίας ανθρωπιστικής βοήθειας. Ο γγ του ΝΑΤΟ, Αντερς Φογκ Ράσμουσεν,  διέγνωσε ότι «δεν υπάρχει κανένας ρόλος» για το ΝΑΤΟ στο Ιράκ στο παρόν στάδιο.

Οι Ρώσοι, με πρώτο τον υπουργό Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, διαπίστωναν πως ό,τι συμβαίνει σήμερα στο Ιράκ δεν είναι παρά επακόλουθο της ιμπεριαλιστικής επέμβασης του 2003, σημειώνοντας: «Αυτό που συμβαίνει στο Ιράκ δείχνει την πλήρη αποτυχία της περιπέτειας που ξεκίνησαν πρώτοι από όλους οι ΗΠΑ και η Βρετανία χάνοντας οριστικά τον έλεγχο. Διακυβεύεται πλέον η ενότητα του Ιράκ».

Το ίδιο ανήσυχος για τις εξελίξεις που δρομολογούνται στο Ιράκ μετά την κατάληψη της Μοσούλης και του Τικρίτ (της γενέτειρας του Σαντάμ Χουσεΐν) εμφανίστηκε ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Φρανκ - Βάλτερ Σταϊνμάγιερ, που εκτίμησε πως οι εξτρεμιστές της οργάνωσης ISIL είναι «υπολογίσιμος παράγοντας ισχύος που βρίσκεται πλέον πέρα από τις τρομοκρατικές επιθέσεις» και που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί «στο μέλλον όχι μόνο στο Ιράκ, αλλά και σε όλη την ευρύτερη περιοχή». Ο Σταϊνμάγιερ ήταν και ο πρώτος δυτικός υπουργός που έθεσε εμμέσως πλην σαφώς ζήτημα μεσοπρόθεσμης εδαφικής ακεραιότητας του Ιράκ διαπιστώνοντας πως είναι ορατότερος από ποτέ ο κίνδυνος διαμελισμού της χώρας...

Οι κινήσεις Κούρδων, Σαουδαράβων και Τούρκων

Ενδεχομένως ο Σταϊνμάγιερ να διέβλεψε υστερόβουλα κίνητρα πίσω, π.χ., από τη σπουδή των κουρδικών δυνάμεων ασφαλείας (γνωστές ως «Πεσμεργκά») από το αυτόνομο Ιρακινό Κουρδιστάν να «καθαρίσουν» την πετρελαιοφόρα πόλη Κιρκούκ, που διεκδικούν ιστορικά ως τμήμα του εδάφους τους. Εξυπακούεται ότι οι Κούρδοι παραμένουν στο Κιρκούκ και το περιφρουρούν και ότι δύσκολα θα μπορέσει κανείς να τους εκτοπίσει στο μέλλον. Το Ιράκ διολισθαίνει σε τριχοτόμηση, εκτιμούν στο Κουρδιστάν, με μόνη λύση για να παραμείνει τυπικά ενιαία η χώρα, τον πολιτικό διάλογο για τη δημιουργία συνομοσπονδίας τριών οντοτήτων, σιιτών, σουνιτών και Κούρδων. Οι Κούρδοι του Ιράκ όρκισαν την κυβέρνησή τους, μετά από εννέα μήνες διαπραγματεύσεων και αδιεξόδου, που ξεπεράστηκε χάρη  στις τελευταίες εξελίξεις. Μπροστά στον κίνδυνο, οι τρεις μεγάλες πολιτικές παρατάξεις του ιρακινού κουρδιστάν, το Δημοκρατικό Κόμμα, η Πατριωτική Ενωση και το κίνημα «Γκοράν» (Αλλαγή), συμφώνησαν σε κυβέρνηση ενότητας με τον Νεχιρβάν Μπαρζανί πρωθυπουργό. Η νέα κυβέρνηση κάλεσε τους Κούρδους σε γενική επιστράτευση και ανακοίνωσε ότι οι δυνάμεις της δεν θα αποσυρθούν από το Κιρκούκ και δεν θα επιτεθούν στους τζιχαντιστές, παρά μόνο σε περίπτωση αυτοάμυνας. Σε σύσκεψη κυβερνητικών στελεχών στο Αρμπίλ, οι Κούρδοι επέρριψαν ευθύνες στον Μαλίκι για τη χαοτική κατάσταση που επικρατεί στη χώρα και υποστήριξαν ότι ο Ιρακινός πρωθυπουργός πρέπει να παραιτηθεί μετά το τέλος της κρίσης.

Από το παζλ των τελευταίων δραματικών εξελίξεων στο Ιράκ δεν θα μπορούσε κανείς να παραβλέψει το ρόλο και την ανάμειξη της Τουρκίας, η κυβέρνηση της οποίας στήριξε κάθε λογής μισθοφόρους και ακραίους ισλαμιστές, όπως η οργάνωση ISIL, ενάντια στην κυβέρνηση 'Ασαντ. Άλλωστε, τον περασμένο Μάρτη αποκαλύφθηκε πως σχεδίαζε προβοκάτσια σε βάρος της Συρίας για να δικαιολογήσει μία επέμβαση του τουρκικού στρατού στη χώρα ώστε να αναβαθμίσει και το ρόλο της στην περιοχή και την ιμπεριαλιστική επέμβαση.

Η Σαουδική Αραβία εμφανίστηκε αντίθετη σε οποιαδήποτε στρατιωτική επέμβαση στο Ιράκ, επιρρίπτοντας ευθύνες για την όλη κατάσταση αποκλειστικά στην κυβέρνηση Μάλικι, επειδή στηρίχτηκε στο σιιτικό θρησκευτικό δόγμα που οδήγησε στην αποσταθεροποίηση της χώρας. Ζήτησε έτσι και αυτή τον άμεσο σχηματισμό ιρακινής κυβέρνησης εθνικής ενότητας, ενώ αρνήθηκε τις κατηγορίες του Ιρακινού πρωθυπουργού, περί υποστήριξης, χρηματοδότησης και εξοπλισμού των ισλαμιστών εξτρεμιστών της οργάνωσης ISIL και τις απέρριψε ως «φαιδρές» με το επιχείρημα ότι η δράση ισλαμικών τρομοκρατικών οργανώσεων και δη του ISIL απαγορεύτηκε στη Σαουδική Αραβία. Υπενθυμίζεται ότι οι ένοπλοι μισθοφόροι ισλαμιστές και μάλιστα από πολλές ευρωπαϊκές χώρες στηρίζονταν αποδεδειγμένα από τη Σ. Αραβία, το Κατάρ και την Τουρκία, στην ιμπεριαλιστική επέμβαση που έγινε για την ανατροπή της συριακής κυβέρνησης από το 2011.  Έχει εκφράσει μαζί με το Ισραήλ την έντονη δυσφορία και ανησυχία για τη συνεργασία ΗΠΑ και Ιράν και για τον αναβαθμισμένο ρόλο της Τεχεράνης στις εξελίξεις στο Ιράκ.

Συμπερασματικά, αυτά που συμβαίνουν τώρα στην περιοχή, είναι πολύ σημαντικά, καθώς εκτιμάται ότι θα αναδιατάξουν τις υπάρχουσες ισορροπίες στην ευρύτερη περιοχή. Και το κυριότερο, από τη δυναμική αυτών των γεγονότων θα εξαρτηθεί αν η κατάσταση εξελιχθεί σε μία γενικευμένη αποσταθεροποίηση της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής, με νέες ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και συγκρούσεις μεταξύ κρατών. Ο ενδεχόμενος διαμελισμός του Ιράκ θα έχει ευρύτερες επιπτώσεις και θα προκαλέσει ισχυρές γεωπολιτικές αναταράξεις, που θα απλωθούν από τον Περσικό Κόλπο μέχρι την Α. Μεσόγειο.

 

 

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα ΛΑΙΚΟΣ ΔΡΟΜΟΣ