Νίκος Τσούλιας Ένας ολόκληρος κόσμος τα βιβλία. Όλα τα σχολεία και τα πανεπιστήμια, όλα τα εκπαιδευτικά συστήματα όπου γης και όπου χρόνου, όλα τα εκπαιδευτικά κέντρα και οι σχολές κάθε είδους στα βιβλία στηρίχτηκαν, με αυτά υπηρέτησαν την αποστολή τους, με αυτά υπήρξαν!
Δυστυχώς δεν αξιολογούμε την επίδραση των βιβλίων στον πολιτισμό μας και στη ζωή μας. Δεν έχουμε καν σκεφθεί το αν θα υπήρχαμε ως άνθρωποι, ως κοινωνικά και πολιτισμικά όντα χωρίς τον κόσμο των Γραμμάτων και των βιβλίων.
Οι άνθρωποι που διαβάζουν συστηματικά είναι διαφορετικοί απ’ αυτούς που δεν διαβάζουν, διαφορετικοί με πνευματικές ανησυχίες, με κουλτούρα αισθητικού λόγου, με καλλιέργεια στοχασμού, με δημιουργικότητα γραφής και όχι μόνο… Αλλά, ας δούμε κάποια σημεία που αφορούν τη σχέση μας με τα βιβλία και το διάβασμα.
Η επιλογή των βιβλίων. Προφανώς συνδέεται με τα ενδιαφέροντα κάθε αναγνώστη είτε είναι επαγγελματικά είτε γενικότερα πνευματικά και μαθησιακά. Λίγοι δοκιμάζουν κάποιο δύσκολο ή εντελώς άγνωστο επιμέρους θεματικό πεδίο. Ωστόσο, πιστεύω, ότι εδώ πρέπει να υπάρχει ένας κοινός τόπος όλων των αναγνωστών, που τον συναποτελούν: η γενική παιδεία, η λογοτεχνία, η επιστήμη και η φιλοσοφία.
Αξιολόγηση της μετάφρασης. Ελάχιστοι αναγνώστες δίνουν βάρος σε αυτή, και είναι μείζον λάθος. Η μετάφραση δεν συνιστά απλά μια μετάφραση ενός ξενόγλωσσου κειμένου, όπως κάνουμε στα σχολεία και στα φροντιστήρια. Αντίθετα, για τα λογοτεχνικά βιβλία είναι μια νέα λογοτεχνική γραφή.
Ως εκ τούτου, ο μεταφραστής δεν αρκεί να έχει καλή γνώση με το ξενόγλωσσο κείμενο – οφείλει να έχει και αυτός λογοτεχνική κουλτούρα και γραφή. Στη δε ποίηση, πιο συγκεκριμένα, η απαίτηση αυτή είναι ακόμα πιο ισχυρή. Το ίδιο ισχύει και για άλλα πεδία, για παράδειγμα, στην επιστήμη, στη φιλοσοφία, στις νέες τεχνολογίες. Εδώ το όλο πρόβλημα αντιμετωπίζεται συνήθως με την επιμέλεια εκ μέρους ενός ειδικού – πέραν της απλής μετάφρασης.
Σήμερα, η μετάφραση έχει αναδειχθεί σε σημαντικό παράγοντα για τα βιβλία και το διάβασμα, γι’ αυτό και έχουν θεσπιστεί και ειδικά βραβεία από θεσμικούς παράγοντες της πολιτείας. Παλιότερα οι μεταφράσεις ήταν γενικά κακές έως πολύ κακές. Αν κάνει τον κόπο κάποιος και ξεφυλλίσει βιβλία παλιά στα διάφορα μπαζάρ και στα παλαιοπωλεία, θα διαπιστώσει ακατανόητες εκφράσεις και ασαφές νόημα.
Προετοιμασία για το διάβασμα. Και όμως απαιτείται. Με αυτή εισάγεται ο αναγνώστης πιο εύκολα στο κύριο διάβασμα, και η κατανόηση και η απόλαυση του κειμένου είναι σχεδόν δεδομένη. Φυσικά, σε κάθε περίπτωση το διάβασμα πρέπει να είναι συστηματικό και υπεύθυνο, να έχει ρυθμό και συνέπεια.
Η προετοιμασία έχει δύο βασικές αναφορές. Η πρώτη σχετίζεται με την εισαγωγική και συμπεριληπτική θεώρηση, που κάνει κάθε βιβλίο και παρουσιάζεται κυρίως στο οπισθόφυλλο. Η δεύτερη έχει σχέση με κάποια βιβλιοπαρουσίαση ενός έγκυρου άρθρου. Σε κάθε περίπτωση, το διάβασμα και η όποια πρόσληψή του είναι μια πολύ προσωπική υπόθεση, και ως εκ τούτου ο αναγνώστης έχει την απόλυτη ευθύνη και για την καλή κατανόηση και για καλή απόλαυση.
Επίμετρο ή και σημείωμα του μεταφραστή. Τα καλά βιβλία εδώ και αρκετά χρόνια υιοθετούν αυτά τα δύο συμπληρωματικά κεφάλαια, τα οποία είναι πολύ χρήσιμα, και τα οποία απαιτούν προσεκτική μελέτη. Ένα μόνο θέμα είναι ανοικτό για τον αναγνώστη – όταν δεν προτείνεται κάτι σχετικό από τον εκδότη – αν θα διαβαστούν πριν ή μετά το διάβασμα του περιεχομένου του βιβλίου.
Εδώ υπάρχουν δύο λύσεις: η μία να διαβαστεί το βιβλίο με τη σειρά που έχει τα συμπληρώματα και η άλλη να διαβαστούν και πριν και μετά, και για το «μετά», αφού πρώτα έχει κατασταλάξει ο αναγνώστης με το δικό του προσωπικό διάβασμα σε έναν πυρήνα κατανόησης και πνευματικής αλληλεπίδρασης με το βιβλίο.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Black Friday σε μοριοδοτούμενα σεμινάρια και Πιστοποιήσεις Ξένων Γλωσσών για έξτρα 20 μόρια
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 24/11
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
