Σύμφωνα με την έρευνα EU-SILC της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το κόστος ανατροφής ενός παιδιού στη χώρα μας αντιστοιχεί περίπου στο 39% του κόστους ζωής ενός ενήλικα, καθιστώντας την Ελλάδα μια από τις πιο δαπανηρές χώρες για νέους γονείς. Αντίθετα, χώρες όπως η Σουηδία έχουν περιορίσει αυτό το ποσοστό στο 33%, μέσα από στοχευμένες πολιτικές στήριξης των οικογενειών.
Η οικονομική πίεση των ελληνικών νοικοκυριών
Η καθημερινότητα μιας οικογένειας με παιδιά στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από συνεχείς οικονομικές απαιτήσεις. Στέγαση, διατροφή, ένδυση, ιατρική φροντίδα, εκπαίδευση και εξωσχολικές δραστηριότητες συνθέτουν ένα βάρος που δύσκολα αντέχεται από τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα. Οι δημόσιοι βρεφονηπιακοί σταθμοί είναι λίγοι και οι θέσεις περιορισμένες, γεγονός που ωθεί πολλές οικογένειες να στραφούν σε ιδιωτικές δομές με κόστος που συχνά ξεπερνά τα 500 ευρώ τον μήνα.
Ακόμη και τα προγράμματα επιδότησης μέσω voucher, αν και απαραίτητα, δεν επαρκούν για να καλύψουν την αυξημένη ζήτηση ή να εξασφαλίσουν ποιοτικές υπηρεσίες. Πολλοί γονείς αναγκάζονται να μπουν σε μακροχρόνιες λίστες αναμονής ή να πληρώσουν πολύ υψηλότερα ποσά για να εξασφαλίσουν φροντίδα στα παιδιά τους.
Ευρωπαϊκές συγκρίσεις: τι κάνουν οι άλλοι
Στην Ιρλανδία, το κόστος παιδικής φροντίδας παραμένει υψηλό (μέχρι και 370 ευρώ την εβδομάδα στο Δουβλίνο), όμως το κράτος προσφέρει εκτεταμένα προγράμματα όπως το ECCE, που παρέχουν δωρεάν προσχολική εκπαίδευση για δύο χρόνια. Παράλληλα, η κυβέρνηση έχει θέσει ανώτατα όρια στις αμοιβές των παρόχων.
Η Ιταλία ακολουθεί μικτό μοντέλο, όπου οι δημοτικοί παιδικοί σταθμοί προσφέρουν χαμηλό ή μηδενικό κόστος, ενώ οι ιδιωτικοί κυμαίνονται μεταξύ 350 και 669 ευρώ μηνιαίως, ανάλογα με την περιοχή. Παρά τις επιδοτήσεις, η ζήτηση ξεπερνά κατά πολύ την προσφορά, με αποτέλεσμα το 60% των σταθμών να έχει λίστες αναμονής.
Στη Γαλλία, η συμμετοχή των οικογενειών στο κόστος φροντίδας καθορίζεται ανάλογα με το εισόδημα και τον αριθμό των παιδιών, ενώ παρέχεται έκπτωση φόρου έως 50% των δαπανών. Το αποτέλεσμα είναι μια σαφώς πιο δίκαιη κατανομή του οικονομικού βάρους και καλύτερη κοινωνική ισορροπία.
Η ελληνική πραγματικότητα
Σε αντίθεση με τα ευρωπαϊκά παραδείγματα, η Ελλάδα εξακολουθεί να στηρίζεται σε αποσπασματικά μέτρα. Τα vouchers και οι επιδοτήσεις, αν και χρήσιμα, δεν επαρκούν για να αντιμετωπίσουν την έλλειψη δομών, τις χαμηλές αμοιβές του προσωπικού και την περιορισμένη πρόσβαση των οικογενειών με χαμηλό εισόδημα.
Οι συνέπειες είναι πολλαπλές: οι γυναίκες συχνά αναγκάζονται να εγκαταλείψουν ή να μειώσουν την επαγγελματική τους δραστηριότητα, οι γεννήσεις μειώνονται και το δημογραφικό πρόβλημα εντείνεται. Όπως σημειώνει η 45χρονη Μαρία Π., μητέρα ενός παιδιού, "η καθημερινότητα με ένα μικρό παιδί είναι πανέμορφη, αλλά και εξαντλητική, τόσο ψυχολογικά όσο και οικονομικά. Από τις πάνες μέχρι τα φροντιστήρια, κάθε μήνας είναι ένας αγώνας επιβίωσης".
Μια πολιτική πρόκληση που δεν μπορεί να περιμένει
Η κατάσταση αυτή δεν είναι απλώς οικονομικό ζήτημα, αλλά κοινωνική κρίση που απειλεί τη συνοχή της χώρας. Οι οικογένειες που δεν έχουν πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή φροντίδα βιώνουν κοινωνικό αποκλεισμό, ενώ οι ανισότητες μεταξύ των κοινωνικών στρωμάτων διευρύνονται.
Η λύση απαιτεί μια συνεκτική εθνική στρατηγική:
Ενίσχυση και δημιουργία περισσότερων δημόσιων βρεφονηπιακών σταθμών.
Επέκταση των επιδοτήσεων και των vouchers ώστε να καλύπτουν όλα τα παιδιά κάτω των 4 ετών.
Βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών παιδικής φροντίδας και αξιοπρεπείς αμοιβές για τους εργαζόμενους.
Σύνδεση των πολιτικών στήριξης οικογένειας με την αντιμετώπιση του δημογραφικού και την ενίσχυση της γυναικείας απασχόλησης.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 11/10
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ