Νίκος Τσούλιας Μπορούμε να ξεκινήσουμε από μια απλή και απόλυτα καθολική παραδοχή. Χωρίς τον διάλογο δεν μπορεί να υπάρξει δημόσια ζωή ούτε ολοκλήρωση του ανθρώπου ούτε η καθημερινή μας λειτουργία. Τίποτα δεν μπορεί να νοηθεί σε οποιαδήποτε κοινότητα των ανθρώπων χωρίς αυτόν. Σε όλες τις συλλογικότητες, στους κοινωνικούς θεσμούς, στα κάθε λογής πολιτιστικά κινήματα, στην άσκηση της πολιτικής, στη διακυβέρνηση, στις κομματικές λειτουργίες ο διάλογος είναι το «άλας».
Αλλά και στην επιστήμη και στην τέχνη και στη φιλοσοφία τίποτα δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς τον διάλογο. Ο διάλογος είναι το οξυγόνο της δημοκρατίας και του πολιτισμού. Τέλος, στις ανθρώπινες σχέσεις, στην πνευματική μας επικοινωνία, στο παιχνίδι των προβληματισμών και των στοχασμών μας αλλά, και το εξίσου σημαντικό, στην εκπαίδευση, στο σχολείο, στο πανεπιστήμιο, στην έρευνα ο διάλογος είναι το πεδίο, στο οποίο όλα συμβαίνουν, όλα εδώ δοκιμάζονται, κρίνονται και αξιολογούνται.
Αλλά υπάρχει και μια ακραία και ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα όψη του διαλόγου: ο προσωπικός, ο διάλογος με τον εαυτό μας, που είναι διαρκής και αδιάλειπτος και αφορά από τα πιο άσημα ζητήματα μέχρι τις πιο εμβριθείς φιλοσοφικές και υπαρξιακές ανησυχίες μας και αναζητήσεις μας.
Συμπερασματικά, ο διάλογος δημιούργησε μέσω της γλώσσας τον κοινωνικό άνθρωπο από τον βιολογικό πρόγονό μας, που πλέον δεν υπάρχει εδώ και χιλιάδες χρόνια. Χωρίς τον διάλογο δεν υπάρχει «Λόγος». Αποξηραίνεται το συναίσθημά μας. Επιστρέφουμε στη μακρά ζωώδη κατάστασή μας.
Εδώ ανακύπτει ένα θεμελιακό ερώτημα. Αν ο διάλογος είναι απόλυτα αναγκαίος συνολικά στη ζωή μας, γιατί δεν γνωρίζει «ημέρες δόξας», αλλά γενικά ταλαιπωρείται και υπονομεύεται;
Θεωρώ ότι υπάρχουν ερμηνείες. α) Ο εγωισμός του ανθρώπου είναι ο μεγαλύτερος εχθρός, εχθρός του διαλόγου αλλά και του ίδιου του ανθρώπου. Δεν αφήνει το «εγώ» να μελετήσει, να διερευνήσει ακόμα και να «ακούσει» τον άλλον. Θωρακίζει τη νοοτροπία μας με μια πρακτική «κάστρου», επί του οποίου δεν επιτρέπεται καμιά εξωτερική επίδραση και αλλαγή.
β) Η αδυναμία της σκέψης μας, των γνώσεών μας, η ελλειμματική εικόνα της προσωπικότητάς μας μας οδηγούν στο να οχυρωνόμαστε γύρω από το σαθρό περίγραμμά του εαυτού μας. Συνοδός σε εαυτή την πρακτική είναι το πάντα ισχυρό πλέγμα των προκαταλήψεών μας, η άγνοιά μας και η ημιμάθειά μας.
γ) Ο διάχυτος και κραταιός φόβος μας, που αναγνωρίζοντας αλλά μη ομολογώντας τα, τα πολλά αδύνατα σημεία μας, διαμορφώνει ένα τείχος άρνησης του άλλου, χωρίς να μπαίνει καν στον κόπο να επεξεργάζεται τις όποιες διαφορετικές απόψεις. Είναι φόβος προφύλαξής μας και αυτοαναφορικής επιβεβαίωσής μας, αποδοχής της ηττοπάθειάς μας.
δ) Ο δογματισμός και η υποκουλτούρα της βεβαιότητας είναι τα μακρινά τείχη μας, στα οποία συναθροιζόμαστε και συναγελαζόμαστε με άλλους ομοειδείς και κάπως έτσι νιώθουμε ισχυροί και εξ ορισμού «δικαιωμένοι». Εδώ φύεται και αναπτύσσεται «καρκινοειδώς» ο φανατισμός και έτσι κλείνουν οι όποιες χαραμάδες για κάθε έννοια διαλόγου.
Δογματισμός και φανατισμός μάλιστα πάνε ακόμα πιο πέρα. Δεν είναι απλά και μόνο αμυντικοί μηχανισμοί – γίνονται επιθετικοί και κάνουν κάθε διαφορά εχθροπραξία, μέσω της οποίας όχι απλά και μόνο δεν απορρίπτουν την άποψη του άλλου, αλλά προχωρούν και στην πλήρη απαξίωσή του ή και στην εξόντωσή του. Άπειρα τα παραδείγματα, με τις συγκρούσεις των θρησκειών, των εθνικισμών, των ρατσισμών, των σκληρών και άγονων κομματικών μηχανισμών, των ποδοσφαιρικών ομάδων κλπ κλπ.
Η έλλειψη διαλόγου έχει τις πιο σοβαρές επιπτώσεις στη ζωή μας και στην προσωπικότητά μας. Δεν θα κατανοήσουμε ποτέ τον εαυτό μας. Δεν θα γευθούμε την ομορφιά της ζωής. Δεν θα έχουμε ζήσει!
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Η ύλη για 47.000 υποψήφιους ως 28/5 με τις λύσεις
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 28/05
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
