«Στο χώμα τούτο πάντα ανθούνε κι έχουν αθάνατη ζωή
και μας θαμπώνουν, μας μεθούνε νεράιδες, ήρωες, θεοί»
(Κ. Παλαμάς)
Είχε σημάνει πλέον η ώρα να γραφεί η Ιστορία. Είχε έλθει πια το πλήρωμα του χρόνου. Από την πρώτη εξέγερση των Ελλήνων κατά των Τούρκων στη Μάνη, μέχρι τα Ορλωφικά του 1770 με τη γνωστή τραγική τους κατάληξη και την τελευταία επαναστατική απόπειρα του 1808, η μοίρα ενός ολόκληρου έθνους γραφόταν με καριοφίλια, πιστόλες και γιαταγάνια, βόλι το βόλι, σελίδα τη σελίδα. Μια χούφτα Έλληνες. Πεινασμένοι, ρακένδυτοι, άοπλοι, ανοργάνωτοι. Δεν γεμίζουν τα όπλα τους παρά μόνο με τα βόλια της ψυχής τους: τη λαχτάρα για τη λευτεριά, την πίστη στο Θεό, την ελπίδα να αναγεννηθούν από τις στάχτες τους, την αγάπη για την πατρίδα, την προσδοκία να οργανώσουν ένα ρημαγμένο έθνος σε συγκροτημένο κράτος, να σηκωθούν λίγο ψηλότερα, να σκορπίσουν φως και αθάνατο νερό… ξανά.
Στην αρχή ο νους αντιστέκεται σθεναρά. Η λογική αντιτάσσει επιχειρήματα. Είναι αποκοτιά να τα βάλεις με την «τρόικα» της εποχής, Ρωσία, Αυστρία, Πρωσία και λίγο αργότερα Γαλλία. Δεν συγχωρούν οι Μεγάλες Δυνάμεις τέτοιο θράσος. Το παιγνίδι έχει ενδιαφέρον εφόσον παίζεται με «γνωστούς» και «οικείους» όρους. Η πραγματικότητα επομένως διαψεύδει όνειρα. Χαλκεύει επιθυμίες. Ανακαλύπτει εμπόδια και παγίδες. Όμως η απόφαση είναι ήδη ειλημμένη. Είναι απόφαση καρδιάς πια. Μιας καρδιάς που φλεγόταν χρόνια ολόκληρα από τη λάβα της λευτεριάς. Ποιος μπορούσε να σταματήσει ένα ηφαίστειο που είχε ήδη αρχίσει να δονείται επικίνδυνα; «Σώπα, όπου να΄ ναι σημαίνουν οι καμπάνες»! Και η επανάσταση ξεσπά. Και ένας βασανισμένος λαός ξαναγράφει σελίδες δόξας. Ξεσηκώνει, εμπνέει, αναγεννά ελπίδες, ανατρέπει ένα καλά δομημένο status quo. Για άλλη μια φορά ο Δαβίδ αναμετριέται με τον Γολιάθ. Και στέφεται για άλλη μια φορά νικητής. «Τιμή σ΄εκείνους που στη ζωή τους όρισαν και φυλάττουν Θερμοπύλες».
Σε όλους αυτούς που αγωνίστηκαν στα μαρμαρένια αλώνια και άλλαξαν τον ρου των πραγμάτων και της ιστορίας, όχι μόνο της πατρίδας μας, αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης, κλίνουμε ευλαβικά το γόνατο. Καραϊσκάκης, Κολοκοτρώνης, Διάκος, Ανδρούτσος, Νικηταράς, Παπαφλέσσας, Μπότσαρης, Κανάρης, Μπουμπουλίνα, ελάχιστοι μόνο από εκείνους τους ωραίους, τους ήρωες που πολεμούσαν σαν Έλληνες. Σαν ένα σώμα. Σαν μία ψυχή. Ενωμένοι, μέχρι ο κίνδυνος να πέσει σε ύπνο βαθύ…
Ιστορία όμως σημαίνει αλήθεια. Οφείλουμε συνεπώς να είμαστε ρεαλιστές και να κοιτάμε αυτή την αλήθεια κατάματα. Να την αντιμετωπίζουμε με παρρησία. Γιατί η ιστορία διδάσκει. Γιατί η αλήθεια διδάσκει. Κι ας πονάει καμιά φορά. Τούτες οι μέρες δεν είναι απλώς μέρες μνήμης. Είναι και μέρες περισυλλογής, εθνικής αυτογνωσίας και ενδοσκόπησης. Δοξάσαμε, ναι, τον Καραϊσκάκη, αλλά τον κυνηγήσαμε. Δοξάσαμε τον Κολοκοτρώνη, αλλά τον φυλακίσαμε. Δοξάσαμε τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, αλλά τον εξοντώσαμε. Δοξάσαμε τον Νικηταρά, αλλά τον εξευτελίσαμε. Δοξάσαμε τη Μαντώ Μαυρογένους, αλλά την ειρωνευτήκαμε. Κάποιοι, όχι όλοι. Γιατί κάθε λαός έχει το σαράκι του. Και το δικό μας σαράκι λέγεται διχόνοια. Και το σέρνουμε μέσα μας. ‘Ισως από κείνη την καταραμένη διαμάχη ανάμεσα στον Αχιλλέα και τον Αγαμέμνονα. Ποιος ξέρει; Το παιγνίδι της εξουσίας θέλει γερούς παίχτες. Και γερά νεύρα. Όμως το σύνολο σχεδόν αυτού του λαού που μπορεί να έχει τα ελαττώματα και τις αδυναμίες του, έχει αποδείξει πως στα δύσκολα λειτουργεί σαν ένα σώμα και στα ριψοκίνδυνα αντιδρά σαν μία ψυχή. Γιατί αυτό το «ατίθασο» και «απείθαρχο» και «ιδιόρρυθμο» DNA διαθέτει κάτι, έστω τόσο δα, από την παλικαριά του Λεωνίδα, την ευφυϊα του Μιλτιάδη, την κρίση του Αριστείδη, την τόλμη του Μεγα Αλέξανδρου, την ψυχή και το ήθος του τελευταίου Αυτοκράτορα. Όταν ο λόγος επικοινωνεί ιδέες και ιδεώδη, όταν η θρησκευτική πίστη εμπνέει, όταν το ήθος ξεσηκώνει, όταν το αίμα κυλά στις φλέβες μπολιασμένο με μια παγκόσμιας αναγνώρισης ιστορική παρακαταθήκη, δεν έχεις πολλές επιλογές. Ή γράφεις ιστορία ή τη σβήνεις από τις σελίδες της κληρονομιάς σου. «Ή ταν ή επί τας». «Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία». Και η ιστορία γράφεται συχνά από εκείνους που ο κόσμος νόμιζε τρελούς.
Ανεκτίμητη ασφαλώς και η συμβολή των ξένων, των φιλελλήνων. Λόρδος Βύρωνας, Τζωρτζ Κάνιγκ, Ιάκωβος Μάγερ, Φρανσουά ντε Σατωμπριάν, Βίκτωρ Ουγκώ, Μορίς Περζά παθιάζονται, εμπνέονται από το «ελληνικό θαύμα», καταθέτουν την ψυχή τους και τη ζωή τους ακόμη, σε έναν αγώνα που στο ξέσπασμά του φαινόταν το πιο αφύσικο και αλλόκοτο πράγμα του «πολιτισμένου» κόσμου. Και ο αγώνας πετυχαίνει το ιερό του χρέος. Και τούτος ο λαός κερδίζει την ελευθερία και την ανεξαρτησία του και από τότε προσπαθεί να σταθεί στα πόδια του με αξιοπρέπεια και περηφάνια, αναζητώντας λίγη από την αίγλη αλλοτινών εποχών… Γιατί οι δάφνες μαραίνονται, αν στις παλιές δεν προσθέσουμε νέες.
Σήμερα, διακόσια χρόνια μετά, ελεύθεροι πια, ελπίζουμε το παθήματα του παρελθόντος να γίνονται μαθήματα του παρόντος και του μέλλοντος. Η τύχη, η μοίρα, το Υπέρτατο, μάς έχουν κληροδοτήσει έναν τόπο ευλογημένο που έχει όμως αναλάβει ένα χρέος βαρύ: όντες ακρίτες, εξακολουθούμε να φυλάττουμε τις Θερμοπύλες της ευρωπαϊκής μας πια οικογένειας. «Ακρίτα στης Ευρώπης τους πυλώνες η Μοίρα σ’ έχει τάξει, Μάννα Ελλάδα, τη λευτεριά να διαφεντεύεις στους αιώνες», αναφωνεί ο ποιητής. Βαρύ χρέος. Βαριά τιμή. Βαριά ευθύνη. Η ιστορία μάς δίδαξε πολλά. Κι εμείς οφείλουμε αυτά τα διδάγματα, φωτεινές και σκοτεινές πλευρές, να τα προσεγγίζουμε με τρυφερότητα και αλήθεια. Για να εξακολουθούμε να κοιτάμε το μέλλον χωρίς συμπλέγματα, παρά μόνο «με λογισμό και μ΄όνειρο». Γιατί, τι θέλει τούτος ο τόπος για να κρατηθεί ζωντανός; «Μια ελιά, ένα αμπέλι, ένα καράβι…»
Α ναι, και μια χούφτα «τρελών» που τολμούν να τα βάζουν με τους «λογικούς» και να κοιτούν τον ήλιο κατάματα…
Γεωργία Γιώτα, φιλόλογος
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 17 Απριλίου
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 17/4
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
