Αναλυτικά όλες οι αλλαγές στο ασφαλιστικό συνταξιοδοτικό!

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ

Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗ  ΜΕ ΤΟ ΤΡΙΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ

ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΤΙΛΑΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ-Ε.Ε. – ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

του Θανάση Αγαπητού 

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ανέλαβε να… σώσει το ασφαλιστικό. Χωρίς περιστροφές όμως επιχειρεί τη διάλυση της κοινωνικής ασφάλισης όπως την γνωρίσαμε έως σήμερα, αλλά και τη θεμελίωση ενός νέου μοντέλου που ουσιαστικά θα προσφέρει λίγα ψίχουλα σε όσους θα καταφέρνουν μέσα στον ορυμαγδό της γενικευμένης καπιταλιστικής κρίσης και της τεράστιας ανεργίας, να διατηρούν μια «επαφή» με τους νέους όρους του ασφαλιστικού συστήματος. Η κατευθυντήρια οδός για την κυβέρνηση είναι ο «σεβασμός στις δεσμεύσεις της συμφωνίας» και στους «σχετικούς δημοσιονομικούς στόχους». Ό,τι κινείται πέρα και έξω από αυτούς τους «στόχους» θα πετσοκόβεται ή θα καταργείται. Για αυτό θεσπίζουν ως κατώφλι της φτώχειας τα 4.320 ευρώ ετήσιο ατομικό εισόδημα (360 μηνιαίως) και 8.640 ευρώ οικογενειακό, και «κατηγορούν» ως υψηλόμιθους ή υψηλοσυνταξιούχους όσους λαμβάνουν πάνω από 1000 ευρώ το μήνα. Ένα βασικό επιχείρημα της κυβέρνησης είναι η εμφάνιση των σαρωτικών ανατροπών ως πράξη… αλληλεγγύης στη σημερινή γενιά. «Όλες οι μεταρρυθμίσεις του ασφαλιστικού έστελναν το λογαριασμό σε κάποια επόμενη γενιά», είπε χαρακτηριστικά ο Γ. Κατρούγκαλος. Τώρα όμως στοχεύουν …όλες τις γενιές! Και οι σημερινοί συνταξιούχοι θα δουν «μαχαίρι» στις συντάξεις τους, και όσοι βρίσκονται επί θύραις συνταξιοδότησης θα δουν τα ηλικιακά όρια να αυξάνονται δραματικά και οι αποδοχές τους να πετσοκόβονται, αλλά και οι επόμενες γενιές απλώς θα λαμβάνουν –υπό προϋποθέσεις- ένα περιορισμένο βοήθημα φτώχειας, καθώς με την τεράστια και παγιωμένη ανεργία, τη δουλειά με βάουτσερ και τη ζωή σε πεντάμηνες δόσεις, το ένσημο ακούγεται ως …ανέκδοτο.

Χαριστική βολή στα ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα εργαζομένων και συνταξιούχων αλλά και στο ίδιο το σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης, αποτελούν τα μέτρα που ήδη ψήφισε η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, αλλά και οι δεσμεύσεις που συμφώνησε με τους δανειστές και ανέλαβε να προωθήσει.

Με το 3^ο μνημόνιο η ελληνική Κυβέρνηση δεν αρκείται στην αποδοχή και υλοποίηση των αντιασφαλιστικών νόμων του 2010 και του 2012 που ψήφισαν οι προηγούμενες μνημονιακές Κυβερνήσεις, που σφάγιασαν τα δικαιώματα των εργαζομένων και συνταξιούχων και άλλαξαν τον χαρακτήρα της Κοινωνικής Ασφάλισης, αλλά αναλαμβάνει την υποχρέωση να προωθήσει και νέα μέτρα που οδηγούν σε παραπέρα μειώσεις των κύριων και των επικουρικών συντάξεων, στην αύξηση των χρόνων εργασίας και των ορίων ηλικίας, στη διάλυση και στην ιδιωτικοποίηση της κοινωνικής ασφάλισης.  Αυτό που ετοιμάζεται στα πλαίσια των μνημονιακών δεσμεύσεων και θα ανακοινωθεί άμεσα,  θα αποτελέσει τομή στην αντιασφαλιστική λαίλαπα που βρίσκεται σε εξέλιξη την τελευταία τουλάχιστον 15ετία.

Γιατί επείγονται όμως τόσο και γιατί τώρα πια δεν τους αρκούν οι «διορθωτικές» αλλαγές αλλά απαιτούν την ολοκλήρωση μιας διαρθρωτικής τομής, που τα αποτελέσματά της θα λειτουργούν σε βάθος χρόνου; Για δύο λόγους:

Πρώτον, η εξυπηρέτηση του χρέους τις επόμενες δεκαετίες (60-70 χρόνια δεσμεύουν τον ελληνικό λαό τα μνημόνια) θα καταβροχθίζει σταθερά ένα μεγάλο μέρος του κοινωνικού πλούτου που παράγεται στην Ελλάδα (15% του ΑΕΠ, ήτοι 27 δις ευρώ ετησίως, σύμφωνα με την πρόταση της κυβέρνησης). Έτσι, οι πιστωτές (τράπεζες, ΕΚΤ, αστικά κράτη, χεντζ φαντς) απαιτούν την απαλλαγή του προϋπολογισμού από μεγάλο μέρος της ασφαλιστικής δαπάνης, ώστε να σιγουρευτούν οι κρατικοί πόροι που θα κατευθύνονται στη χρεομηχανή – δηλαδή, τα κέρδη τους. Η επιλογή αυτή γίνεται ακόμη πιο επιθετική διότι η υψηλή ανεργία (ιδίως η μακροχρόνια), οι ελαστικές σχέσεις εργασίας, οι διευκολύνσεις προς τους εργοδότες (π.χ. επιδότηση ασφάλισης για πρόσληψη ανέργων) και προς τις χρηματαγορές (επιζήμιο τζογάρισμα αποθεματικών) στερούν τα ασφαλιστικά ταμεία από σημαντικούς πόρους.

Δεύτερον, η ισοπέδωση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων, σε συνδυασμό με τις ασφαλιστικές διευκολύνσεις προς τους εργοδότες, αναγορεύονται σε δέλεαρ-κίνητρο για την προσέλκυση επενδύσεων, την άνοδο της ανταγωνιστικότητας και την επάνοδο στην ανάπτυξη, που παρουσιάζονται σαν ελιξίριο για το ξεπέρασμα της κρίσης. Μάλιστα, σε μια εποχή όπου το άμεσο κόστος εργασίας (μισθοί, μεροκάματα) έχει καταβαραθρωθεί, η καταβαράθρωση και του έμμεσου κόστους εργασίας (ασφάλιση, υγεία) αναγορεύεται σε αποφασιστικό παράγοντα που μπορεί να δώσει ώθηση στην καπιταλιστική κερδοφορία, να διευκολύνει την αξιοποίηση αδρανών κεφαλαίων, να στρώσει το έδαφος στις πολυεθνικές ή τις εγχώριες επιχειρήσεις που θα αγοράσουν τις προς ιδιωτικοποίηση υπηρεσίες, θα επενδύσουν στο εμπόριο ή τις υπηρεσίες, θα χρησιμοποιήσουν την Ελλάδα ως προγεφύρωμα για τα ευρύτερα σχέδιά τους.

1. Οι ρυθμίσεις του τρίτου μνημονίου για την ασφάλιση και ο νόμος που θα προωθηθεί (καθώς αποτελεί «βασικό παραδοτέο» του μνημονίου) ολοκληρώνουν μια πορεία βαθύτατων αντιδραστικών  αλλαγών στην κοινωνική ασφάλιση και πρόνοια.

Τα ψηφισμένα και τα προς ψήφιση μέτρα:

          -Υιοθετούν τις βασικές αρχές της αστικής στρατηγικής για την κοινωνική ασφάλιση:

Την «ανταποδοτική» και «κεφαλαιοποιητική» λογική (συνδέει τις παροχές με τις εισφορές και καταδικάζει τους οικονομικά ασθενέστερους).

Τη λογική που αντιμετωπίζει την ασφάλιση όχι ως κοινωνικό δικαίωμα αλλά ως ατομική ευθύνη.

Τη λογική που θεωρεί το ασφαλιστικό σύστημα «δαπανηρό» και μη βιώσιμο.

- Αποδέχονται το σύστημα των τριών πυλώνων που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά από τη χούντα της Χιλής με βάση τις ιδέες των θεωρητικών του νεοφιλελευθερισμού. Στο μοντέλο αυτό, το κράτος παρέχει μια ελάχιστη εγγυημένη σύνταξη (360 ευρώ με βάση τον ν.3863/2010), η οποία συμπληρώνεται από την επαγγελματική και ιδιωτική ασφάλιση.

- Συλλειτουργούν με το εφιαλτικό τοπίο που διαμορφώνουν οι ελαστικές σχέσεις εργασίας, η τεράστια και μακρόχρονη ανεργία, η απαίτηση για «ισοσκελισμένους» ή πλεονασματικούς προϋπολογισμούς και «εξυπηρέτηση» του χρέους. Αν τα μέτρα αυτά τοποθετηθούν εντός αυτού του ευρύτερου κοινωνικού-οικονομικού τοπίου, αποκτούν πιο δραματική διάσταση (π.χ. ποιος νέος μπορεί σήμερα να συμπληρώσει 40 χρόνια συνεχούς εργασίας ή να πληρώσει ιδιωτική ασφάλιση;).

- Εντάσσονται σε μια λογική «κινήτρων» προς το κεφάλαιο, που διευκολύνουν την προσέλκυση επενδύσεων και την άνοδο των ρυθμών ανάπτυξης με κύριο όχημα τη μείωση του έμμεσου κόστους εργασίας και την δι’ αυτού αύξηση της ανταγωνιστικότητας.

2. Τα μέτρα του τρίτου μνημονίου δεν καταργούν, αντιθέτως εδράζονται στα «κεκτημένα» των αντιασφαλιστικών νόμων της μνημονιακής περιόδου (3863/2010, 3865/2010 κ.λπ.) και δεσμεύονται να τους εφαρμόσουν πλήρως. Εδράζονται, επίσης, στις αντιασφαλιστικές ρυθμίσεις της προ μνημονίων περιόδου (νόμοι Σιούφα, Ρέππα, Πετραλιά κ.λπ.).

Είναι χαρακτηριστικό ότι τη μέρα που ψηφίστηκε το τρίτο μνημόνιο, υπεγράφη εγκύκλιος που υπολογίζει την κατώτερη σύνταξη με βάση τον ν.3863/2010 και τη μειώνει στα 392,7 ευρώ (από 486 που ήταν στο ΙΚΑ και 417 στον ΟΑΕΕ).

3. Οι κύριες κατευθύνσεις της νέας επίθεσης στα ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων και των νέων προωθούνται με δύο αλληλοδιαπλεκόμενους τρόπους:

* Μέσω  ρυθμίσεων άμεσης απόδοσης (έστω κι αν κάποιες εφαρμοστούν σταδιακά), όπως η χορήγηση μόνο της βασικής σύνταξης σε όσους συνταξιοδοτούνται πριν το 67^ο έτος. Οι ρυθμίσεις αυτές αφορούν κυρίως -όχι αποκλειστικά- τους συνταξιούχους ή όσους βρίσκονται κοντά στη σύνταξη.

* Μέσω έμμεσων ρυθμίσεων, που βαφτίζονται «μεταρρυθμίσεις» ή «διαρθρωτικά μέτρα», όπως η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος. Οι ρυθμίσεις αυτές φαντάζουν «λογικές» και εμφανίζονται ως προσπάθεια να εξασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Στην πραγματικότητα, όμως, οδηγούν σε επιπλέον χτύπημα των ασφαλιστικών δικαιωμάτων τόσο των συνταξιούχων όσο και -και αυτή είναι η κυριότερη πλευρά- των νέων και των εργαζομένων μέσης ηλικίας.

Η υλοποίηση αυτών των αλλαγών θα διαμορφώσει -σε βάθος χρόνου- μια ριζικά διαφορετική κατάσταση, όπου η θεμελίωση του δικαιώματος για συνταξιοδότηση θα είναι άπιαστο όνειρο για μεγάλα τμήματα εργαζομένων (ιδιαίτερα των νέων) ή θα εξασφαλίζεται στα πολύ βαθιά γεράματα και η σύνταξη θα είναι ένα πενιχρότατο βοήθημα. 

4. Τα κύρια μέτρα που προβλέπονται στο τρίτο μνημόνιο  και ψηφισμένα περιλαμβάνονται στον πρόσφατο νόμου 4336/2015 («Συνταξιοδοτικές διατάξεις – Κύρωση του Σχεδίου Σύμβασης Οικονομικής Ενίσχυσης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας και ρυθμίσεις για την υλοποίηση της Συμφωνίας Χρηματοδότησης») είναι αναλυτικά στην εγκύκλιο  για τα νέα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης του άρθρου 1 του ν. 4336/2015, όπως ισχύει μετά την τροποποίησή του με τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 4337/2015 και του άρθρου 1 του ν. 4342/2015.

      Α. Άμεσα την περεταίρω μείωση των συντάξεων για τους εν ενεργεία και κυρίως για τους    μελλοντικούς συνταξιούχου υπηρετούν επτά  ρυθμίσεις-«φωτιά» που ψηφίστηκαν και πλήττουν τους χαμηλοσυνταξιούχους που παίρνουν ή θα πάρουν σύνταξη κάτω των 800 €!!

Οι ρυθμίσεις αυτές, που παρόμοιες δεν τόλμησε να πάρει μέχρι τώρα καμία νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση στην Ευρώπη (ούτε ακόμη και η Θάτσερ!) και τον κόσμο ολόκληρο, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι οι παρακάτω:

1) Μείωση του κατώτατου ορίου σύνταξης από 486 € σε 392 €!

Το μέτρο αυτό εφαρμόζεται αναδρομικά από 1-1-2015 και αφορά όλους τους νέους συνταξιούχους που η συνταξιοδότησή τους ξεκίνησε από την ανωτέρω ημερομηνία.

Η μείωση έγινε με την περίφημη «εγκύκλιο Χαϊκάλη» σε εφαρμογή του σκληρότερου σε ισχύ ασφαλιστικού νόμου στην Ευρώπη σήμερα, του νόμου 3863/2010 (άρθρο 3 παρ. 3), βάσει του οποίου προβλέφθηκε ότι από 1-1-2015 η κατώτατη σύνταξη θα ισούται με 15 ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη σύμφωνα με την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΕΓΣΣΕ) του έτους 2015.

Αφού, με την υπ’αριθ. 6/2012 Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου μειώθηκε μονομερώς ο κατώτατος μισθός και το κατώτατο ημερομίσθιο, το ημερομίσθιο ανειδίκευτου εργάτη μειώθηκε το 2012 από 33,57 € σε 26,18 €. Ως εκ τούτου, με βάση τη νομοθεσία του 2010 και του 2012, η μειωμένη κατώτατη σύνταξη από 1-1-2015 ανέρχεται σε 392,70 € (26,18 € Χ 15 ημερομίσθια = 392,70€).

Η μείωση στην κατώτατη σύνταξη των 486 €, που αφορά όλους όσους συνταξιοδοτήθηκαν και συνταξιοδοτούνται από 1-1-2015 και μετά (σύμφωνα με τον ν. 3863/2010), εφαρμόζεται σε όλους τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΦΚΑ).

2) Μείωση του τμήματος μεταξύ οργανικού και κατώτατου ποσού (προνοιακού) σύνταξης!

Με το τρίτο Μνημόνιο (ν. 4336/2015, άρθρο 2 παρ.Ε.2, περ.1α) προβλέπεται ότι όσοι συνταξιοδοτούνται από 1-7-2015 και εφεξής λόγω γήρατος από τους Οργανισμούς Κύριας ή Επικουρικής Ασφάλισης, λαμβάνουν ΜΟΝΟ το ποσό της σύνταξης που προκύπτει βάσει των οικείων καταστατικών και γενικών διατάξεων (μόνον το οργανικό ποσό της σύνταξης ). 

 Εάν το προκύπτον οργανικό ποσό σύνταξης είναι κατώτερο του εκάστοτε προβλεπόμενου κατώτατου ορίου, τότε χορηγείται το οργανικό αυτό ποσό σύνταξης. Μετά τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας, με την επιφύλαξη των διατάξεων του ν. 3863/2010 (άρθρο 11 παρ. 3), καταβάλλεται το εκάστοτε προβλεπόμενο ποσό του κατωτάτου ορίου σύνταξης. Στη περίπτωση που το οργανικό ποσό σύνταξης υπερβαίνει το ποσό του κατωτάτου ορίου σύνταξης, τότε εξ’ αρχής καταβάλλεται το οργανικό ποσό σύνταξης.

Το μέτρο αυτό πλήττει όσους συνταξιοδοτούνται με περιορισμένο χρόνο ασφάλισης και χαμηλές συντάξιμες αποδοχές, οι οποίοι είναι αυτοί που παίρνουν τα κατώτατα ποσά.

Σημείωση: Το μέτρο αφορά στην κατάργηση των κατώτατων ορίων στις περιπτώσεις της συνταξιοδότησης λόγω γήρατος, γιατί στις περιπτώσεις αναπηρίας και θανάτου τα κατώτατα όρια διατηρούνται και πριν την ηλικία των 67 ετών.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Μια γυναίκα με 20 χρόνια ασφάλισης, μπορούσε να λάβει σύνταξη 550 €. Με την εφαρμογή τώρα πλέον του οργανικού ποσού και τη μη χορήγηση των κατώτατων ορίων (αναδρομικά από 1-7-2015) και επειδή είναι μειωμένη η σύνταξη, το ποσό που θα παίρνει είναι κάτω από τα 300 €, δηλαδή 250-260 €!!. Θα λαμβάνει περίπου τη μισή σύνταξη μέχρι να γίνει 67 χρονών!

3) Αύξηση της εισφοράς περίθαλψης στις κύριες συντάξεις από 4 σε 6% και επιβολή εισφοράς 6% στις επικουρικές!

Με τις διατάξεις του ν. 4334/2015 (άρθρο 1, παρ.31, ΦΕΚ Α 80) και της ενσωματωμένης εγκυκλίου του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, αυξάνεται από 1-7-2015 η εισφορά υγειονομικής περίθαλψης που παρακρατείται από τις κύριες συντάξεις των Ασφαλιστικών Οργανισμών και του Δημοσίου, από 4% σε 6%.

Σύμφωνα άλλωστε με τη σχετική εγκύκλιο Α.Π. Φ.80000/οικ.35773/ 1207/5.8.2015 του ΥΠΕΚΑΚΑ «η αυξημένη εισφορά υπολογίζεται επί του αρχικού μεικτού μηνιαίου ποσού της κύριας σύνταξης, σύμφωνα με την ΜΠΔΣ/10362/1961/23-4-2013 εγκύκλιο της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου αυτού, η οποία συνεχίζει να ισχύει».

Στην Επικουρική Ασφάλιση θεσπίζεται «εισφορά υγειονομικής περίθαλψης» σε ποσοστό 6%, (από 0% για τις επικουρικές που ήταν),  με παρακράτηση αυτής από τις καταβαλλόμενες επικουρικές συντάξεις, από την ίδια ως άνω ημερομηνία, ήτοι αναδρομικά από 1-7-2015! Η αναδρομική περικοπή (για τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο 2015) διενεργείται από τον Οκτώβριο 2015 και για τρεις μήνες, σε ισόποσες δόσεις.

Η εισφορά αυτή στις επικουρικές συντάξεις, σύμφωνα με σχετική εγκύκλιο του ΕΤΕΑ, εφαρμόζεται στο σύνολο των δικαιούχων επικουρικής σύνταξης, ανεξάρτητα από τον αριθμό συντάξεων.

Οι μειώσεις στην πραγματικότητα είναι πολύ μεγαλύτερες αφού οι κρατήσεις υπολογίζονται στα αρχικά ποσά των συντάξεων.

4) Άμεση κατάργηση του ΕΚΑΣ για το 20% των δικαιούχων και οριστική κατάργησή του έως το 2019!

Η προβλεπόμενη στο τρίτο Μνημόνιο (ν.4336/2015) σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ μέχρι το 2019 και ειδικά η άμεση κατάργηση του ΕΚΑΣ για το 20% των δικαιούχων με τα αναλογικά μεγαλύτερα εισοδήματα, συνεπάγεται επιπλέον μείωση συντάξεων 193 € μηνιαίως και κατά μέσο όρο και θα οδηγήσει στην περαιτέρω εξαθλίωση και φτωχοποίηση όλων των δικαιούχων των παραπάνω παροχών, αφού αυτές είναι τα βασικά οικονομικά βοηθήματα για την αντιμετώπιση μεγάλου μέρους της φτώχειας των χαμηλοσυνταξιούχων και των ηλικιωμένων στην Ελλάδα.

Το μέτρο αυτό, σε πρώτη φάση, αφορά 60.000 δικαιούχους για το 2016 και μέχρι το 2019 θα πληγούν άλλοι 300.000 συνταξιούχοι!

5) Πάγωμα της κατώτερης σύνταξης στη σημερινή ονομαστική της αξία ως το 2021!

Το μέτρο αυτό θεσπίστηκε με το τρίτο Μνημόνιο (ν. 4336/2015, άρθρο 2, περ. 3, υποπαρ.Ε2) και αφορά στο πάγωμα 509.000 συντάξεων του ΙΚΑ!

Είναι από τα πιο σκληρά μέτρα που ψήφισε ποτέ ευρωπαϊκή κυβέρνηση! Το μέτρο αυτό, σε συνδυασμό με την αφαίρεση του προνοιακού τμήματος από την κατώτατη σύνταξη, θα επιταχύνει τη «βουλγαροποίηση» όλων των ελληνικών συντάξεων μέχρι τα τέλη του 2021.

Σημειώνεται ότι οι συνταξιούχοι αυτοί έχουν ήδη χάσει το 23,5% της αγοραστικής τους δύναμης την τελευταία περίοδο (-9,2% από τον πληθωρισμό και -14,3% από τις μειώσεις των συντάξεων)!

6) Κατάργηση χορήγησης σύνταξης ανασφάλιστου υπερήλικα!

Με τις διατάξεις του ν. 4337/2015 (άρθρο 21 παρ. 3) καταργήθηκε, μετά από εντολή των δανειστών(!) που συμπεριελήφθη μάλιστα ρητά στο τρίτο Μνημόνιο (ν. 4336/2015 σελ. 1021), το άρθρο 31 του ν. 4331/2015 («νόμος Στρατούλη»). Καταργήθηκε δηλαδή η επαναφορά της σύνταξης ανασφάλιστου υπερήλικα, που αφορούσε 30.000 χαμηλοσυνταξιούχους και προέβλεπε τη σταδιακή επαναχορήγηση ποσού σύνταξης 260 € αρχικά και έπειτα 360 €.

7) Επιπλέον μείωση 10% σε όλους όσους επιλέγουν να συνταξιοδοτηθούν με μειωμένες συντάξεις λόγω ορίου ηλικίας!

Το μέτρο αυτό θεσπίστηκε με τον ν.4336/2015 (άρθρο 2 περ. 3, υποπαρ.Ε3). Με υπουργική απόφαση καθορίζεται ο τρόπος που θα εφαρμοστεί η επιπλέον «ποινή» («πέναλτι») του 10%, στις περιπτώσεις συνταξιοδότησης με προϋποθέσεις μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος.

Συγκεκριμένα, ορίζεται ότι το επιπλέον ποσοστό μείωσης 10% θα υπολογίζεται επί του ποσού της σύνταξης που προκύπτει ΜΕΤΑ από τις μειώσεις που ήδη προβλέπονται και θα επιβάλλεται μέχρι τη συμπλήρωση του διαμορφούμενου (κατά περίπτωση) νέου ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης (σύμφωνα με τους πίνακες 1 και 2).

Στο άρθρο 2 της σχετικής απόφασης αναφέρεται ότι: «Στις περιπτώσεις συνταξιοδότησης με προϋποθέσεις μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος το επιπλέον ποσοστό μείωσης 10% υπολογίζεται επί του ποσού της σύνταξης που προκύπτει μετά την προβλεπόμενη στο άρθρο 145 παρ. 3 του ν.3655/2008 (ΦΕΚ 58, Α΄) μείωση και επιβάλλεται μέχρι τη συμπλήρωση του διαμορφούμενου, κατά περίπτωση, νέου ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης, σύμφωνα με  τους Πίνακες 1 και 2.».

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Ασφαλισμένη με 700 € πλήρη σύνταξη και 20 έτη ασφάλισης, αν επιλέξει να συνταξιοδοτηθεί σε ηλικία 57 ετών, θα λάβει 420 € κύρια σύνταξη (μείωση 40%)!

Έμμεσα-διαρθρωτικά: Επαναφέρθηκε η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος για τα ταμεία επικουρικής ασφάλισης (δίνουν επικουρική σύνταξη) και τα ταμεία πρόνοιας (δίνουν εφάπαξ)  και μάλιστα αναδρομικά από την 1η Ιουλίου 2015. Η ρύθμιση αυτή θα οδηγήσει άμεσα σε νέες μειώσεις, αφού τα επικουρικά ταμεία εξαιτίας και των μνημονιακών πολιτικών παρουσιάζουν μεγάλα ελλείμματα τα οποία και θα αυξηθούν. Ταυτόχρονα προωθούν την κατάργηση των φόρων υπέρ τρίτων (π.χ. αγγελιόσημο) που χρηματοδοτούν τα ταμεία. Σήμερα τα επικουρικά ταμεία και τα ταμεία πρόνοιας έχουν έλλειμμα 1,4 δις και 900 εκ. αντίστοιχα, ενώ η κατάργηση των φόρων υπέρ τρίτων σημαίνει απώλεια 1,1 δις,

 Β. Η υποχρεωτική ενοποίηση όλων των επικουρικών ταμείων στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (Ε.Τ.Ε.Α.),που θα χρηματοδοτείται  με δικούς του πόρους από 1.1.2015. Αυτό, σε συνδυασμό με τα χρέη των ταμείων και τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος, θα οδηγήσει στη μείωση των επικουρικών συντάξεων ή στην αύξηση των εισφορών. Νέες μειώσεις και μάλιστα μεγαλύτερες θα υπάρξουν και στα μερίσματα που χορηγεί το ΜΤΠΥ εξαιτίας των μεγάλων ελλειμμάτων που παρουσιάζει.

Γ. Η επαναφορά  και υλοποίηση όλου το αντιασφαλιστικού πλαισίου του 2010 και του 2012 με κατάργηση των όποιων παρεμβάσεων έγιναν από τη σημερινή Κυβέρνηση.

      Δ. Η αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης με «ισχυρά αντικίνητρα» για πρόωρες συντάξεις και «κατάργηση σταδιακά των κεκτημένων».

Αυξάνονται και πάλι δραματικά τα χρόνια υπηρεσίας και τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης για πολλές κατηγορίες ασφαλισμένων και καταργούνται κεκτημένα δικαιώματα. Άμεσα αυξάνεται η ηλικία συνταξιοδότησης στα 67 (ή 62 για 40 έτη συνεχόμενης εργασίας).

Πώς θα γίνουν οι αυξήσεις ορίων ηλικίας

Με βάση το περιεχόμενο της εγκυκλίου, «Σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης μέχρι την 1.1.2022,σύμφωνα με τους πίνακες της περίπτωσης 6, της υποπαραγράφου Ε3, της παραγράφου Ε, του άρθρου 2 του ν.4336/2015 (ΦΕΚ 94, Α΄)» ξεκινά η σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας πλήρους και μειωμένης συνταξιοδότησης.

Ειδικότερα, ορίζεται ότι από την 1^η Ιανουαρίου του 2022 ως όριο ηλικίας συνταξιοδότησης για πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος για τους ασφαλισμένους όλων των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης το 62^ο έτος της ηλικίας (με 12.000 ημέρες ασφάλισης ή 40 έτη) και το 67^ο έτος της ηλικίας (με 15 έτη ή 4.500 ημέρες ασφάλισης). Επιπλέον, από την ίδια ημερομηνία προβλέπεται ως όριο ηλικίας συνταξιοδότησης για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος για όλους τους ασφαλισμένους των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης το 62ο έτος της ηλικίας με 4.500 ημέρες ή 15 έτη ασφάλισης. Στις περιπτώσεις που δεν έχει θεμελιωθεί δικαίωμα πλήρους ή μειωμένης σύνταξης, τα όρια ηλικίας αυξάνονται σταδιακά έως την 1^η Ιανουαρίου του 2022

 Διευκρινίσεις για τις αλλαγές στην συνταξιοδότηση των υπαλλήλων του Δημοσίου τομέα με τις οποίες αυξάνονται τα όρια ηλικίας ως και 17 έτη και παράλληλα επέρχονται μειώσεις μέσω της αλλαγής του τρόπου υπολογισμού, παρέχει η εγκύκλιος που εξέδωσε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Γιώργος Χουλιαράκης. «Οδηγίες για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 1 του ν. 4336/2015, όπως ισχύει μετά την τροποποίησή του με τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 4337/2015 και του άρθρου 1 του ν. 4342/2015».

Οι αλλαγές που επέρχονται συνοψίζονται κυρίως στα εξής :

α) Επέκταση του «νέου» τρόπου υπολογισμού της σύνταξης ο οποίος θεσπίστηκε με τις διατάξεις των άρθρων 3 και 4 του ν. 3865/2010 για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1/1/2015 και μετά και σε όσους έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι την 31/12/2014 και έχουν αποχωρήσει ή θα αποχωρήσουν από την Υπηρεσία από 1/9/2015 και μετά,

β) Θέσπιση προϋποθέσεων για την καταβολή του κατωτάτου ορίου σύνταξης,

γ) Νέος τρόπος υπολογισμού του ποσού της μείωσης της σύνταξης στις περιπτώσεις που ο υπάλληλος αποχωρεί πριν τη συμπλήρωση του κατά περίπτωση νέου ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης και

δ) Σταδιακή αύξηση από 19/8/2015 των ηλικιακών ορίων που ίσχυαν μέχρι και την 18-8-2015 (προηγουμένη της ισχύος του ν. 4336/2015).

Σύμφωνα με την εγκύκλιο, οι αλλαγές στα όρια ξεκινούν από 19 Αυγούστου 2015 και μετά. Αντίθετα, ο νέος τρόπος υπολογισμού της σύνταξης αφορά όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1/1/2015 και μετά, αλλά και όσους έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι την 31/12/2014 και έχουν αποχωρήσει ή θα αποχωρήσουν από την υπηρεσία από 1/9/2015 και μετά.

Στην ίδια εγκύκλιο καθορίζονται οι προϋποθέσεις για την καταβολή του κατώτατου ορίου σύνταξης. Επίσης, αποσαφηνίζεται και ο νέος τρόπος υπολογισμού του ποσού της μείωσης της σύνταξης στις περιπτώσεις που ο υπάλληλος αποχωρεί πριν τη συμπλήρωση του κατά περίπτωση νέου ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης.

Η παρούσα εγκύκλιος αφορά:

- Υπαλλήλους του Δημοσίου, των ΟΤΑ ή άλλων ΝΠΔΔ οι οποίοι υπάγονται στο συνταξιοδοτικό - ασφαλιστικό καθεστώς του Δημοσίου (καταβολή σύνταξης από το Δημόσιο).

- Υπαλλήλους άλλων ΝΠΔΔ, οι οποίοι διέπονται από το ίδιο με τους δημόσιους υπαλλήλους συνταξιοδοτικό καθεστώς και οι συντάξεις τους βαρύνουν τους οικείους φορείς.

- Στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, των Σωμάτων Ασφαλείας και του Πυροσβεστικού Σώματος (κατά το μέρος που η εγκύκλιος αυτή αφορά τον νέο τρόπο υπολογισμού της σύνταξης).

Αναλυτικά:

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

1. Με τις διατάξεις των άρθρων 3 και 4 του ν. 3865/2010 καθιερώθηκε νέος τρόπος υπολογισμού της σύνταξης των ασφαλισμένων του Δημοσίου, για όσους υπαλλήλους του Δημοσίου θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1/1/2015 και μετά.

Τα πρόσωπα αυτά, δικαιούνται , για τα έτη υπηρεσίας τους από 1/1/2011 και μετά:

α. Βασική σύνταξη, το ποσό της οποίας αντιστοιχεί στα έτη ασφάλισής τους από 1/1/2011 έως την ημερομηνία συνταξιοδότησής τους.

β. Τμήμα σύνταξης, που αντιστοιχεί στα έτη ασφάλισής τους μέχρι 31/12/2010, το οποίο υπολογίζεται σύμφωνα με τις συνταξιοδοτικές διατάξεις του ν. 3865/2010 και τμήμα σύνταξης που αντιστοιχεί στα έτη ασφάλισής τους από 1/1/2011 έως την ημερομηνία συνταξιοδότησής τους (αναλογικό ποσό σύνταξης).

2. Με τις διατάξεις των παρ. 1 και 2 του ν. 4336/2015, σε συνδυασμό με τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 4337/2015, επεκτάθηκε ο ανωτέρω τρόπος υπολογισμού της σύνταξης και σε όσους έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι την 31/12/2014 και αποχωρούν από την υπηρεσία από 1/9/2015 και μετά.

Παράδειγμα: Έστω ότι υπάλληλος έχει προσληφθεί στο Δημόσιο την 1/8/1982 και αποχωρεί από την υπηρεσία στις 3/8/2016. Η υπηρεσία του υπαλλήλου αυτού ανέρχεται συνολικά σε 33 έτη. Η σύνταξη του υπαλλήλου με βάση τις προαναφερόμενες διατάξεις του ν. 3865/2010 θα υπολογισθεί ως εξής:

α. για την υπηρεσία του από 1/8/1982 μέχρι και 31/12/2007 (25 έτη υπηρεσίας), με βάση τις διατάξεις του Π.Δ. 169/2007, όπως αυτές ίσχυαν πριν την ισχύ του ν. 3029/2002, β. για την υπηρεσία του από 1 /1/2008 μέχρι και 31/12/2010 (3 έτη υπηρεσίας), με βάση τις διατάξεις του ν. 3029/2002 και γ. για την υπηρεσία του από 1/1/2011 μέχρι 3/8/2016 (έτη 5, μήνες 8), με βάση τις διατάξεις του ν. 3865/2010.

Για την υπηρεσία του αυτή, δικαιούται:

- βασική σύνταξη, της οποίας το ποσό θα ανέρχεται σε 360x5/33 (συνολικός χρόνος ασφάλισης)=54,5€ μηνιαίως και

- αναλογική σύνταξη για την υπηρεσία του από 1/1/2011 μέχρι 31/8/2016 (5 έτη υπηρεσίας). Το άθροισμα των επιμέρους ποσών που προκύπτουν με βάση τον προαναφερόμενο υπολογισμό αποτελεί το συνολικό ποσό της σύνταξης.

Προϋποθέσεις καταβολής κατώτατου ορίου σύνταξης

Με τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 55 του π.δ. 169/2007 προβλέπεται για τους υπαγομένους στο συνταξιοδοτικό καθεστώς του Δημοσίου κατώτατο όριο σύνταξης το οποίο ανέρχεται σε 364,45 € μηνιαίως. Οι διατάξεις αυτές, όπως ισχύουν μετά την τροποποίησή τους με την παρ. 4 του άρθρου 1 του ν. 4337/2015, ορίζουν ότι όσοι έχουν αποχωρήσει ή αποχωρούν από την Υπηρεσία από 1/7/2015 και εφεξής, χωρίς να έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους, θα λαμβάνουν μέχρι τη συμπλήρωση του έτους αυτού το ποσό της σύνταξης που αναλογεί στα έτη ασφάλισής τους. Μετά τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας, η σύνταξή τους θα αναπροσαρμοσθεί στο ποσό των 364,45€.

ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ:

Η συμπλήρωση του προαναφερόμενου 67ου έτους της ηλικίας για την καταβολή του ποσού του κατώτατου ορίου σύνταξης των 364,45€, δεν ισχύει για όσους:

- Είναι ανάπηροι με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω και λαμβάνουν το επίδομα ανικανότητας των    διατάξεων του άρθρου 54 του π.δ 169/2007,

- Λαμβάνουν σύνταξη ως παθόντες στην Υπηρεσία και ένεκα ταύτης,

- Λαμβάνουν σύνταξη ως παθόντες λόγω βίαιου συμβάντος ή τρομοκρατικής ενέργειας,

- Λαμβάνουν κατά μεταβίβαση σύνταξη λόγω θανάτου του/της συζύγου τους ή του γονέα τους.

Καταβολή μειωμένης σύνταξης λόγω αποχώρησης πριν τη συμπλήρωση ορίου ηλικίας.

Προβλέπεται νέος τρόπος υπολογισμού της μείωσης της σύνταξης στις περιπτώσεις που ο υπάλληλος αποχωρεί από την υπηρεσία πριν τη συμπλήρωση του νέου ορίου ηλικίας.

Ειδικότερα ορίζεται ότι το ποσό της μειωμένης σύνταξης το οποίο προκύπτει με βάση τις προϊσχύουσες του ν. 4336/2015 διατάξεις μειώνεται περαιτέρω κατά 10%. Η πρόσθετη αυτή μείωση (10%) θα ισχύει μέχρι τη συμπλήρωση του κατά περίπτωση νέου ορίου ηλικίας.

Παράδειγμα: Υπάλληλος που με βάση τα νέα όρια ηλικίας μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση του 63ου έτους της ηλικίας και αποχωρεί από την υπηρεσία με τη συμπλήρωση του 59ου έτους της ηλικίας. Εάν έχει θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι την 31/12/2011, το ποσοστό μείωσης της σύνταξής του ανέρχεται σε 24% (4 έτη x 6% για κάθε έτος).

Έστω ότι το ακαθάριστο ποσό της βασικής σύνταξης πριν τη μείωση ανέρχεται σε 1.000€. Το ποσό αυτό λόγω και της νέας μείωσης θα διαμορφωθεί σε 760€ μηνιαίως (1000-240=760), ποσό το οποίο θα λαμβάνει ο δικαιούχος καθ' όλη τη διάρκεια του συνταξιοδοτικού του βίου.

Με βάση τις προαναφερόμενες διατάξεις, όπως ισχύουν μετά την τροποποίησή τους με τις διατάξεις της περ. β της παρ. 5 του άρθρου 1 του ν. 4337/2015, το προαναφερόμενο ποσό των 760€ θα μειωθεί περαιτέρω κατά 10% και θα διαμορφωθεί σε 684€ (760-76=684), ποσό το οποίο θα λαμβάνει ο δικαιούχος μέχρι τη συμπλήρωση του 63ου έτους της ηλικίας του (νέο όριο ηλικίας συνταξιοδότησής του).

Αύξηση ορίων ηλικίας για την καταβολή σύνταξης

Τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης των υπαλλήλων-λειτουργών του Δημοσίου, που έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι και την 31/12/2012 και δεν έχουν συμπληρώσει το κατά περίπτωση ισχύον όριο ηλικίας για την καταβολή της σύνταξης μέχρι και την 18/8/2015, αυξάνονται σταδιακά από 19/8/2015 έως και την 1/1/2022 σύμφωνα με τους ακόλουθους Πίνακες 1 και 2. http://aftovi.27210.gr/mediafiles/2015/10/ya_dimosio_oria_ilikias_aftodioikisi.pdf

Στον Πίνακα 1 υπάγονται: «Υπάλληλοι του Δημοσίου που έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι και την 31/12/-2012 (2010,2011,2012) αλλά ΔΕΝ έχουν συμπληρώσει το κατά περίπτωση ισχύον όριο ηλικίας για την καταβολή της σύνταξης μέχρι και την 18/8/2015, με την απαραίτητη προϋπόθεση να έχουν συμπληρώσει ή να συμπληρώνουν τα κατά περίπτωση αναφερόμενα –αυξημένα - έτη ασφάλισης μέχρι την 31/12/2021.»

Όσοι δεν υπάγονται στον Πίνακα 1 υπάγονται στον Πίνακα 2, εκτός από όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1/1/2013 και μετά, όπου ήδη ισχύουν τα γενικά ηλικιακά όρια όπως αυτά διαμορφώθηκαν με τους νόμους 3865/2010 και 4093/2012, δηλαδή το 67ο για πλήρη σύνταξη και το 62ο για μειωμένη ή εναλλακτικά δυνατότητα συνταξιοδότησης με 40 χρόνια ασφάλισης και συμπληρωμένο το 62ο έτος της ηλικίας.

Πώς θα διαβάσετε τους πίνακες

Στη στήλη «Ηλικία» αποτυπώνεται το ισχύον κατά την 18/8/2015 όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, ενώ στη στήλη «Ηλικία συνταξιοδότησης» αποτυπώνεται το ισχύον κατά περίπτωση από 19/8/2015 μέχρι και την 1/1/2022 νέο όριο ηλικίας καταβολής της σύνταξης.

- Τα πρόσωπα που υπάγονται στους Πίνακες, μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με τη συμπλήρωση του νέου ορίου ηλικίας, όπως αποτυπώνεται στους Πίνακες, κατά περίπτωση και αντιστοιχεί στο ημερολογιακό έτος κατά το οποίο συμπληρώνουν το ισχύον, κατά περίπτωση, μέχρι και την 18/8/2015, όριο ηλικίας συνταξιοδότησής τους.

- Στις περιπτώσεις που το ισχύον κατά την 18/8/2015 όριο ηλικίας συνταξιοδότησης είναι δεκαδικός αριθμός, για την εφαρμογή των Πινάκων λαμβάνεται υπόψη ο αμέσως επόμενος ακέραιος αριθμός.

- Εάν το προβλεπόμενο από τους Πίνακες μεταβατικό όριο ηλικίας συμπληρώνεται μετά την 1/1/2022, η σύνταξη καταβάλλεται κατά το έτος που συμπληρώνεται το νέο αυτό όριο ηλικίας.

Εφαρμογή πίνακα 1

Υπάλληλοι του Δημοσίου που έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι και την 31/12/2012 και δεν έχουν συμπληρώσει το κατά περίπτωση ισχύον όριο ηλικίας για την καταβολή της σύνταξης μέχρι και την 18/8/2015, υπάγονται στον Πίνακα 1 εφόσον με βάση τις ισχύουσες κατά την 18/8/2015 συνταξιοδοτικές διατάξεις:

α. Έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα το έτος 2010 και λαμβανομένων υπόψη και των διατάξεων του δεύτερου και τρίτου εδαφίου της παρ. 16 του άρθρου 56 του π.δ. 169/2007, μπορούν να συνταξιοδοτηθούν:

1. Με τη συμπλήρωση 35 ετών ασφάλισης και ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας (εάν έχουν προσληφθεί στο Δημόσιο μέχρι την 31-12-1982) ή

2. Με τη συμπλήρωση 35 ετών ασφάλισης και του 58ου έτους της ηλικίας ή με τη συμπλήρωση 37 ετών ασφάλισης και ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας (εάν έχουν προσληφθεί στο Δημόσιο από 1-1-1983 και μετά).

β. έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα το έτος 2011 και μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με τη συμπλήρωση 36 ετών ασφάλισης και του 58ου έτους της ηλικίας.

γ. έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα το έτος 2012 και μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με τη συμπλήρωση 37 ετών ασφάλισης και του 59ου έτους της ηλικίας.

Το νέο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης των ανωτέρω προσώπων αντιστοιχεί στο έτος κατά το οποίο συμπληρώνουν αθροιστικά τα προαναφερόμενα, κατά περίπτωση, έτη ασφάλισης και το ισχύον την 18/8/2015, όριο ηλικίας καταβολής της σύνταξης. Επιπρόσθετα για την υπαγωγή στον Πίνακα 1, απαραίτητη προϋπόθεση είναι τα ανωτέρω πρόσωπα να έχουν συμπληρώσει ή να συμπληρώνουν τα κατά περίπτωση ως άνω αναφερόμενα έτη ασφάλισης μέχρι την 31 /12/2021.

Ειδικά όσοι Δ/Υ:

Α. Δεν έχουν συμπληρώσει τα ως άνω, κατά περίπτωση, έτη ασφάλισης μέχρι και την 31/12/2021, μπορούν να συνταξιοδοτηθούν, είτε με τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης και του 62ου έτους της ηλικίας τους είτε υπαγόμενα στον Πίνακα 2. Εξυπακούεται ότι στην περίπτωση υπαγωγής τους στον Πίνακα 2, ως ισχύοντα κατά την 18/8/2015 όρια ηλικίας καταβολής της σύνταξης λαμβάνονται υπόψη τα γενικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης και όχι αυτά τα οποία αποτελούν προϋπόθεση για την υπαγωγή στον Πίνακα 1 (55ο, 58ο και 59ο) σε συνάρτηση με τη συμπλήρωση των αντίστοιχων ετών ασφάλισης (35, 36 και 37).

Β. Έχουν συμπληρώσει τα ως άνω, έτη ασφάλισης μέχρι και την 31/12/2021, αλλά δεν έχουν συμπληρώσει μέχρι την ημερομηνία αυτή το ισχύον μέχρι την 18/8/2015 όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, η σύνταξη μπορεί να καταβληθεί κατά το έτος που τα πρόσωπα αυτά συμπληρώνουν το νέο όριο ηλικίας, το οποίο αποτυπώνεται στον Πίνακα 1 και αντιστοιχεί στο ημερολογιακό έτος κατά το οποίο συμπληρώνουν τα κατά περίπτωση ισχύοντα ως άνω έτη υπηρεσίας.

Γ. Δεν έχουν συμπληρώσει μέχρι και την 18/8/2015 τα κατά περίπτωση ισχύοντα έτη ασφάλισης (35 ή 37) για καταβολή της σύνταξης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας, από 19/8/2015 και μετά, υπάγονται στον Πίνακα 1, ως έτος δε βάσης για την εισαγωγή τους στις παραμέτρους του Πίνακα ορίζεται το 58ο ή το 55ο έτος της ηλικίας τους, αντίστοιχα, όπως αυτό διαμορφώνεται στην οικεία στήλη του προαναφερόμενου Πίνακα. Από τα ανωτέρω σαφώς προκύπτει ότι όσοι συμπληρώνουν από 19/8/2015 και μετά τα κατά περίπτωση έτη ασφάλισης (35 ή 37) για καταβολή της σύνταξης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας, υπάγονται στον Πίνακα 1.Όσοι έχουν συμπληρώσει τα προαναφερόμενα έτη ασφάλισης (35 ή 37), μέχρι και την 18/8/2015, δεν υπάγονται στις διατάξεις της παρ. 6 του ν. 4336/2015 σχετικά με τη σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας και επομένως εξακολουθούν να συνταξιοδοτούνται ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας, οποτεδήποτε και αν αποχωρήσουν από την Υπηρεσία.

Εφαρμογή Πίνακα 2

Υπάλληλοι του Δημοσίου που έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι και την 31 /12/2012 και δεν έχουν συμπληρώσει το κατά περίπτωση ισχύον όριο ηλικίας για την καταβολή της σύνταξης μέχρι και την 18/8/2015, υπάγονται στον Πίνακα 2 εφόσον δεν πληρούν τις προϋποθέσεις υπαγωγής στον Πίνακα 1.

Τα ηλικιακά όρια του Πίνακα 2 ισχύουν και για τους εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης οι οποίοι μπορούσαν να συνταξιοδοτηθούν με την συμπλήρωση 30έτούς υπηρεσίας και του 55ου έτους της ηλικίας τους ή με την συμπλήρωση 30ετούς υπηρεσίας και του 60ού έτους της ηλικίας τους, ανάλογα με το έτος θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος.

Επισημαίνεται ότι για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1/1/2013 και μετά, ήδη ισχύουν τα γενικά ηλικιακά όρια όπως αυτά διαμορφώθηκαν με τους νόμους 3865/2010 και 4093/2012, δηλαδή το 67ο για πλήρη σύνταξη και το 62ο για μειωμένη ή εναλλακτικά δυνατότητα συνταξιοδότησης με 40 χρόνια ασφάλισης και συμπληρωμένο το 62ο έτος της ηλικίας.

Εξαιρέσεις από την αύξηση των ορίων ηλικίας

Οι διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 1 του ν. 4336/2015 με τις οποίες αυξάνονται σταδιακά από 19/8/2015 τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης δεν έχουν εφαρμογή για τις ακόλουθες κατηγορίες υπαλλήλων του Δημοσίου:

α. Για όσους αποχώρησαν από την Υπηρεσία μέχρι και την 18/8/2015. Για τα πρόσωπα αυτά για τα οποία, είτε εκκρεμεί η έκδοση συνταξιοδοτικής πράξης, είτε έχει εκδοθεί συνταξιοδοτική πράξη και η σύνταξή τους τελεί υπό αναστολή (λόγω μη συμπλήρωσης του κατά περίπτωση ισχύοντος ηλικιακού ορίου), εξακολουθούν να ισχύουν τα ηλικιακά όρια που ίσχυαν κατά τον κρίσιμο χρόνο της αποχώρησής τους από την Υπηρεσία.

β. Για όσους με βάση την προϊσχύουσα του ν. 4336/2015 συνταξιοδοτική νομοθεσία μπορούσαν να συνταξιοδοτηθούν με τη συμπλήρωση 35 ή 37 ετών ασφάλισης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας, κατά περίπτωση και στις 18/8/2015 είχαν συμπληρώσει τα έτη αυτά. Για τα πρόσωπα που συμπληρώνουν τα 35 ή 37 έτη ασφάλισης μετά την ανωτέρω ημερομηνία, το 58ο ή 55ο έτος ηλικίας λογίζεται ως όριο ηλικίας για τις ανάγκες εφαρμογής των Πινάκων 1 & 2 κατά περίπτωση.

γ. Για τους εκπαιδευτικούς που είχαν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31/12/2010 και κατά την 18/8/2015 είχαν συμπληρώσει τα 30 έτη και το 55ο έτος της ηλικίας τους ή τα 30 έτη και το 60ό έτος της ηλικίας τους, κατά περίπτωση. Εάν μία εκ των δύο προϋποθέσεων (30 + 55 ή 30 + 60 κατά περίπτωση) δεν έχει συμπληρωθεί κατά την ανωτέρω ημερομηνία, το νέο όριο ηλικίας των προσώπων αυτών αυξάνεται με βάση τους Πίνακες 1 ή 2, κατά περίπτωση, όπως και των λοιπών δημοσίων υπαλλήλων.

δ. Για αυτούς που απολύθηκαν από την Υπηρεσία λόγω ανικανότητας από 19/8/2015 και μετά ή αποχώρησαν από την Υπηρεσία με παραίτηση από την ίδια ημερομηνία και μετά και ανήκουν στην κατηγορία των πασχόντων από τις «ειδικές παθήσεις» (παραπληγικοί, τετραπληγικοί, τυφλοί, νεφροπαθείς, πάσχοντες από μεσογειακή αναιμία κλπ), καθώς και γι' αυτούς που ενώ έχουν θεμελιώσει δικαίωμα σύνταξης και αποχωρήσει πριν από την ηλικία συνταξιοδότησης καταστούν στο μεταξύ ανίκανοι κατά ποσοστό τουλάχιστον 67% (παρ.3 του άρθρου 56 του Π.Δ. 169/2007).

ε. Για όσους κατά την 18/8/2015 έχουν συμπληρώσει τόσο τον απαιτούμενο για τη συνταξιοδότησή τους χρόνο ασφάλισης όσο και το προβλεπόμενο κατά περίπτωση όριο ηλικίας για την καταβολή πλήρους σύνταξης.

στ. Για τους γονείς που έχουν παιδί άγαμο και ανίκανο για την άσκηση κάθε βιοποριστικού επαγγέλματος κατά ποσοστό 67% και άνω, για τους οποίους εξακολουθεί να ισχύει η συμπλήρωση 25ετίας για την θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος και η συμπλήρωση του 50ού έτους της ηλικίας για την καταβολή της σύνταξης. Χρήση του δικαιώματος αυτού, για συνταξιοδότηση με ευνοϊκότερους όρους, μπορεί να ασκηθεί από τον ένα εκ των γονέων, κατόπιν κοινής δήλωσής τους. Σε περίπτωση διάζευξης ή διάστασης των γονέων, το δικαίωμα μπορεί να ασκηθεί μόνο από αυτόν που έχει την επιμέλεια του παιδιού.

ζ. Για το προσωπικό εσωτερικής φύλαξης και εξωτερικής φρούρησης των σωφρονιστικών καταστημάτων.

η. Για τους υπαλλήλους των ΟΤΑ που απασχολούνται στις ειδικότητες της παρ. 1 του άρθρου 4 του ν. 3660/2008 (Α'78), δηλ. στη συγκομιδή και αποκομιδή, μεταφορά, διαλογή, επιστασία, καταστροφή απορριμμάτων, τους εργάτες αφοδευτηρίων, τους εργάτες ταφής - εκταφής νεκρών κλπ.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

Άνδρες και γυναίκες Δ/Υ είναι διορισμένοι πριν από το 1983, μπορούν να αποχωρήσουν χωρίς όριο ηλικίας αν έχουν συμπληρώσει τα 35 έτη μέχρι τις 18/8/2015 ή με τουλάχιστον 25 έτη αρκεί να είχαν κλείσει οι μεν άνδρες τα 60 για να πάρουν μειωμένη σύνταξη ή τα 65 για να πάρουν πλήρη, και το 55ο ή το 60ό έτος αντίστοιχα οι γυναίκες μέχρι τις 18/8/2015.

Γυναίκες έγγαμες, και με πρόσληψη πριν από το 1983, αποχωρούν χωρίς όριο ηλικίας είτε με 35ετία ως τις 18/8/2015 είτε και με 24,5 έτη ασφάλισης αν είχαν ανήλικο παιδί ως το 2010 ή με 27,5 έτη ασφάλισης, αν τα συμπλήρωσαν το 2011 και το 2012, με ανήλικο τέκνο. Οι περισσότερες γυναίκες που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία έχουν ήδη θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα και δεν τους αγγίζουν οι αυξήσεις των ορίων ηλικίας.

Υπάρχουν χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι, κατ’ εκτίμηση πάνω από 350.000, οι οποίοι εγκλωβίζονται από τις αλλαγές.

Για παράδειγμα, μια κατηγορία είναι οι εκπαιδευτικοί, οι οποίοι παγιδεύονται για σύνταξη στα 67, αν βεβαίως δεν θεμελιώσουν δικαίωμα εξόδου με διατάξεις 35ετίας, ώστε να αποχωρήσουν από τα 58 και 6 μήνες έως τα 62.

Χαμένοι από τις αλλαγές, είναι επίσης οι γονείς με ανήλικο τέκνο. Αν δεν έχουν κλείσει το 52ο ή το 55ο έτος μέχρι τις 18/8/2015, τότε θα οδηγηθούν για σύνταξη σταδιακά στα 67.

Γυναίκα που συμπληρώνει την ηλικία των 50 ετών στις 30-10-15, η οποία είχε 25 έτη (πραγματικά και πλασματικά) και ανήλικο παιδί στις 31/12/2010 θα συνταξιοδοτηθεί στα 55. Επιβάρυνση 5 χρόνια.

Άνδρας ή γυναίκα χωρίς ανήλικο τέκνο που γίνεται 58 ετών το 2020 και είχε 25 έτη στις 31/12/10 θα συνταξιοδοτηθεί στα 62. Επιβάρυνση 3 χρόνια.

Γυναίκα τρίτεκνη που το 2010 είχε 20 έτη υπηρεσίας και συμπληρώνει τα 50 χρόνια το 2020 θα συνταξιοδοτηθεί στα 62. Επιβάρυνση 12 χρόνια.

           Γυναίκα υπάλληλος που έχει θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα (συμπλήρωση 25ετών υπηρεσίας) το έτος 2010, χωρίς ανήλικο παιδί, μπορούσε μέχρι την 18/8/2015 να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση του 60ου έτους της ηλικίας ή με τη συμπλήρωση 35 ετών υπηρεσίας και του 58ου έτους της ηλικίας. Εάν στις 18/8/2015, δεν είχε συμπληρώσει το 60ο έτος, το οποίο λ.χ. συμπληρώνει το έτος 2019, τότε με βάση τον Πίνακα 2, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση του 64ου έτους και 5 μηνών. Αφού όμως το έτος 2010 είχε 25 έτη υπηρεσίας και ήδη 30 το έτος 2015 και επομένως θα συμπληρώσει τα 35 έτη το έτος 2020 (εντός της μεταβατικής περιόδου), μπορεί κατ’ αρχήν να υπαχθεί στον Πίνακα 1. Επειδή κατά το ίδιο έτος θα έχει ήδη συμπληρώσει το 58ο έτος της ηλικίας της, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί, με βάση τον Πίνακα 1, με τη συμπλήρωση του 61ου έτους, που αντιστοιχεί στο έτος (2020) που η προαναφερόμενη υπάλληλος συμπληρώνει αθροιστικά και τα χρόνια υπηρεσίας (35) και το ισχύον μέχρι 18-8-2015 όριο ηλικίας συνταξιοδότησης (58ο έτος).

 Άνδρας υπάλληλος που έχει θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα (συμπλήρωση 25ετών υπηρεσίας) το έτος 2011, χωρίς ανήλικο παιδί, μπορούσε μέχρι την 18/8/2015 να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση του 61ου έτους της ηλικίας ή με τη συμπλήρωση 36 ετών ασφάλισης και του 58ου έτους της ηλικίας. Εάν δεν είχε συμπληρώσει το 61ο έτος στις (18/8/2015),  το οποίο λ.χ. συμπληρώνει το έτος 2022, τότε με βάση τον Πίνακα 2, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας. Αφού όμως το έτος 2011 είχε 25 έτη υπηρεσίας και ήδη 29 το έτος 2015, μπορεί κατ’ αρχήν να υπαχθεί στον Πίνακα 1, δεδομένου ότι θα συμπληρώσει τα 36 έτη ασφάλισης το έτος 2022 (εκτός μεταβατικής περιόδου). Επομένως με βάση τον Πίνακα 1 μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης και του 62ου έτους της ηλικίας, δηλαδή με ευνοϊκότερες προϋποθέσεις από αυτές του Πίνακα 2.

Άνδρας υπάλληλος που έχει προσληφθεί στο Δημόσιο το έτος 1981 και έχει θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα (συμπλήρωση 25 ετών υπηρεσίας) το έτος 2006, μπορούσε μέχρι την 18/8/2015 να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση του 64ου έτους και 5 μηνών ή με τη συμπλήρωση 35 ετών ασφάλισης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας. Ο συγκεκριμένος υπάλληλος, το έτος 2010 είχε 29 έτη υπηρεσίας και ήδη 34 το έτος 2015 (δεν είχε συμπληρώσει τα 35 έτη μέχρι την 18/8/2015). Επομένως μπορεί κατ’ αρχήν να υπαχθεί στον Πίνακα 1, δεδομένου ότι θα συμπληρώσει τα 35 έτη ασφάλισης το έτος 2016 (εντός μεταβατικής περιόδου - δεν ισχύει πλέον για αυτόν το δικαίωμα της συνταξιοδότησης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας). Επομένως θα συνταξιοδοτηθεί όταν θα έχει συμπληρώσει το νέο όριο ηλικίας που αντιστοιχεί στο 58ο έτος της ηλικίας όπως αυτό αναδιαμορφώνεται κατά το έτος που συμπληρώνει τα 35 έτη ασφάλισης, δηλαδή με τη συμπλήρωση του 59ου έτους της ηλικίας του.

 Γυναίκα υπάλληλος που έχει προσληφθεί στο Δημόσιο το έτος 1983, χωρίς ανήλικο παιδί και επομένως μπορούσε να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση του 60ου έτους της ηλικίας ή με τη συμπλήρωση 35 ετών ασφάλισης και του 58ου έτους της ηλικίας ή με τη συμπλήρωση 37 ετών ασφάλισης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας. Αυτή η υπάλληλος, το έτος 2010 είχε 27 έτη υπηρεσίας και ήδη 32 το έτος 2015 (δεν είχε συμπληρώσει τα 35 έτη μέχρι την 18/8/2015). Επομένως μπορεί κατ’ αρχήν να υπαχθεί στον Πίνακα 1, δεδομένου ότι θα συμπληρώσει τα 35 έτη ασφάλισης το έτος 2018 (εντός της μεταβατικής περιόδου - δεν ισχύει πλέον για αυτήν το δικαίωμα της συνταξιοδότησης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας) και υπαγόμενη στον Πίνακα 1να συνταξιοδοτηθεί όταν θα έχει συμπληρώσει το νέο όριο ηλικίας που αντιστοιχεί στο 58ο έτος όπως αυτό αναδιαμορφώνεται κατά το έτος που συμπληρώνει τα 35 έτη ασφάλισης, δηλαδή με τη συμπλήρωση του 60ου έτους της ηλικίας της.

Παγίδες κρύβει και η πρόωρη έξοδος ακόμη και για όσους είχαν το όριο ηλικίας για να πάρουν μειωμένη σύνταξη πριν από τις 18/8/2015, καθώς το ποσοστό της περικοπής που θα έχουν θα υπολογιστεί με βάση τα έτη ηλικίας που υπολείπονται από το νέο όριο ηλικίας για πλήρη σύνταξη που ισχύει μετά τις 19/8/2015.

Από την ανάλυση των μεταβατικών διατάξεων για τις νέες αυξήσεις ορίων ηλικίας προκύπτει ότι το «μάρμαρο θα πληρώσουν» κυρίως όσοι γεννήθηκαν από το 1960 και μετά. Αυτό σημαίνει ότι οι αλλαγές αφορούν και σε όσους «κόλλησαν» το πρώτο τους ένσημο μέχρι και το 1982, πολλοί εκ των οποίων προσδοκούσαν να συνταξιοδοτηθούν στα 58 έτη της ηλικίας τους με τη συμπλήρωση 35 ετών εργασίας. Η δυνατότητα αυτή φαίνεται να περνά στο «χρονοντούλαπο»…

Από τα μέτρα δε θίγονται όσοι  συμπληρώνουν  τα απαιτούμενα  έτη ασφάλισης και την απαιτούμενη ηλικία έως 19-8-2015 καθώς και οι εργαζόμενοι στα βαρέα και οι μητέρες και οι χήροι πατέρες ανάπηρων παιδιών.

Σύμφωνα με το ΓΛΚ από την αύξηση των ορίων ηλικίας προκύπτει εξοικονόμηση 5 εκατ. ευρώ για το 2015, 29 εκατ. ευρώ για το 2016, 79 εκατ. ευρώ το 2017, 157 εκατ. ευρώ για το 2018 και 263 εκατ. ευρώ για το 2019.

Τα κύρια μέτρα που προβλέπονται στο ίδιο το τρίτο μνημόνιο  και θα ψηφιστούν το 2015:

«Βασικό παραδοτέο» του μνημονίου είναι ο νέος νόμος που υποχρεούται να ψηφίσει άμεσα η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, «προκειμένου να αποκατασταθεί η βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος». Με το νόμο αυτό μειώνονται οι πόροι του κρατικού προϋπολογισμού που θα διατεθούν για τις κύριες συντάξεις κατά 0,25% το 2015 και 1% του ΑΕΠ από το 2016 και μετά και μάλιστα σε μια περίοδο που αυξάνεται ο αριθμός των συνταξιούχων.

Σε αυτά τα μέτρα -όπως προκύπτει από το ίδιο το μνημόνιο ή από τα δημοσιεύματα των τελευταίων ημερών θα περιλαμβάνονται:

 * Η στενότερη σύνδεση μεταξύ εισφορών και παροχών.

* Νέες μειώσεις των συντάξεων μέσω: της άμεσης μείωσης των συντάξεων πάνω από 1.000 ευρώ (11% μεσοσταθμιστικά), του υπολογισμού της σύνταξης με βάση τις αποδοχές όλου του εργασιακού βίου κι όχι με βάση τον καταληκτικό και κατά τεκμήριο υψηλότερο μισθό ή της επιβολής κατώτερου πλαφόν από αυτό που υπάρχει σήμερα για το άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης.

* Η καθολική ενοποίηση και των ταμείων κύριας ασφάλισης, η κατάργηση όλων των ειδικών τρόπων χρηματοδότησής τους και η εναρμόνιση των κανόνων σχετικά με τις εισφορές με τους κανόνες του ΙΚΑ. Η μείωση της κρατικής χρηματοδότησης θα οδηγήσει ταμεία όπως ο ΟΓΑ και το ΝΑΤ (όπου η χρηματοδότηση αυτή αποτελεί το 85% και 90% των εσόδων τους) ή το ΤΑΠ-ΟΤΕ και το ΤΑΠ-ΔΕΗ σε κατάρρευση ή μεγάλη αύξηση των εισφορών (ως και τριπλασιασμό στον ΟΓΑ). Αντίστοιχη επίπτωση θα έχει η «εναρμόνιση με τη δομή εισφορών του ΙΚΑ». Συνολικά, η «καθολική ενοποίηση» θα οδηγήσει σε μια εξίσωση-ισοπέδωση προς τα κάτω των ασφαλιστικών «παροχών» κι όχι στη βελτίωσή τους.

* Η κατάργηση όλων των περιττών επιβαρύνσεων κατά τη χρηματοδότηση των συντάξεων και η αντιστάθμισή τους με τη μείωση των παροχών.

* Κατάργηση της Πρόνοιας και όλων των επιδομάτων. Με το 3ο μνημόνιο η κυβέρνηση αναλαμβάνει την υποχρέωση να «επανεξετάσει» όλο το σύστημα Κοινωνικής Πρόνοιας. Το χαράτσι σε βάρος των προνοιακών επιδομάτων ανέρχεται στα 900 εκατομμύρια ευρώ (0,5% του ΑΕΠ) το χρόνο.

* Η αύξηση των εισφορών για τους αγρότες και τους αυτοαπασχολούμενους, καθώς θα συνδεθούν με το πραγματικό (και όχι με το ονομαστικό) τους εισόδημα και θα οριστεί κατώτερο επίπεδο εισφορών.

 * Η αντιστάθμιση των οικονομικών επιπτώσεων (περίπου 3 δις) από την εκτέλεση των αποφάσεων του ΣτΕ που έχουν κρίνει αντισυνταγματικές τις περικοπές στις συντάξεις που επιβλήθηκαν με τις μεταρρυθμίσεις του 2012. Η αντιστάθμιση αυτή θα βαρύνει και πάλι μισθωτούς και συνταξιούχους.

  Οι νέες θεσμικές παρεμβάσεις για το ασφαλιστικό και μάλιστα στην κατεύθυνση μεγαλύτερης σύνδεσης εισφορών–παροχών στοχεύουν στη μετατροπή του συστήματος σε πλήρες κεφαλαιοποιητικό.

   Η οριστική μορφή αυτών των κατευθύνσεων και τα ενδεχόμενα πρόσθετα μέτρα θα γίνουν γνωστά όταν δημοσιοποιηθεί το προς ψήφιση σχέδιο νόμου.

  Ήδη βέβαια, η κυβέρνηση, τα ΜΜΕ και η τρόικα, με καθημερινές δηλώσεις, δημοσιεύματα και «αναλογιστικές μελέτες», προετοιμάζουν το έδαφος για την αποδοχή του νέου νόμου.

Δημιουργούν ένα προπέτασμα καπνού, εστιάζοντας στις συντάξεις πάνω από 1.000 ευρώ και στην ανάγκη να μειωθούν για λόγους «κοινωνικής αλληλεγγύης». Ωστόσο, οι συντάξεις αυτές καλύπτουν μόνο το 34,3% των συνταξιούχων και δεν μπορούν να θεωρηθούν υψηλές με βάση το κόστος ζωής, την αύξηση της συμμετοχής των συνταξιούχων σε φάρμακα και ιατρικές εξετάσεις, τη συχνότερη προσφυγή σε ιδιώτες γιατρούς. Επιπλέον, οι μειώσεις δεν αφορούν μόνο αυτές τις συντάξεις, αλλά και όλες τις υπόλοιπες.

Καλλιεργούν την άποψη ότι το ασφαλιστικό σύστημα είναι «δαπανηρό, σπάταλο, μη βιώσιμο», ιδιαίτερα σε μια εποχή όπου «δεν υπάρχουν πόροι», «η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση», «λείπουν οι επενδύσεις» και πρέπει να «αποπληρώνουμε το χρέος». Αυτή η φιλολογία αντιμετωπίζει την ασφάλιση ως οικονομικό και όχι ως κοινωνικό ζήτημα, υποβάλλει την ιδέα της μείωσης της ασφαλιστικής προστασίας, παρακάμπτει το πώς και γιατί το ασφαλιστικό σύστημα είναι ελλειμματικό (λεηλασία κατά από κράτος, τράπεζες, εργοδότες, απώλειες από το τζογάρισμα των αποθεματικών στο χρηματιστήριο, από τα δομημένα ομόλογα και από το PSI, «σκούπισμα» των αποθεματικών από την πρώτη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ για να πληρωθούν οφειλές στο ΔΝΤ) και συνδέει τη βελτίωση της ασφαλιστικής προστασίας  όχι με το χτύπημα του καπιταλιστικού πλούτου αλλά με τη στήριξη της καπιταλιστικής κερδοφορίας και ανάπτυξης.

Εστιάζουν στις πρόωρες συντάξεις, παρουσιάζοντάς τες ως μία από τις βασικές -αν όχι τη βασική- αιτίες κατάρρευσης του συστήματος. Προφανώς δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Επιπλέον, το «αντίδοτο» που προτείνεται -η αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης- θα πλήξει κυρίως τους νέους που, με βάση την ανεργία και την ελαστική εργασία, δύσκολα θα συγκεντρώσουν τις προϋποθέσεις για πλήρη σύνταξη ακόμη και στο 67^ο έτος.

Τέλος, καλλιεργούν τον εμφύλιο εντός της τάξης, υποδαυλίζοντας τις διαμάχες μεταξύ δημόσιου-ιδιωτικού τομέα, χαμηλοσυνταξιούχων-υψηλοσυνταξιούχων παλιών-νέων ασφαλισμένων, μισθωτών-αγροτών. Ωστόσο, ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά των προωθούμενων μέτρων είναι ότι πλήττουν ενιαία και ταυτόχρονα όλες αυτές τις κατηγορίες και ότι έχουν την τάση να εξισώσουν προς τα κάτω το ασφαλιστικό καθεστώς όλων.

 «Καρπός» όλων των παραπάνω είναι και το πόρισμα της Επιτροπής που σύστησε το υπουργείο Εργασίας και δούλεψε πάνω σε κατευθύνσεις που της έδωσε.

   Το περιεχόμενο του Πορίσματος δεν πρέπει να εκπλήσσει. Είναι οι γνωστές νεοφιλελεύθερες προτάσεις που «πατώντας» στα αντιασφαλιστικά νομοθετήματα Λοβέρδου-Κουτρουμάνη, ενσωματώνουν τις δεσμεύσεις του τρίτου μνημονίου.

      Στο πόρισμα υιοθετείται η προώθηση του ατομικού κεφαλαιοποιητικού συστήματος, με πλήρη ανταποδοτικότητα μεταξύ εισφορών και παροχών, πρόκειται για θεσμοθέτηση της αρχής των συγκεκριμένων εισφορών (και αβέβαιων παροχών), την ενοποίηση κύριας, επικουρικής σύνταξης και εφάπαξ, την  αύξηση των χρόνων εργασίας και τη χορήγηση εθνικής σύνταξης βάσει εισοδηματικών κριτηρίων. Το τελικό ποσό της σύνταξης θα διαμορφώνεται με βάση το προσδόκιμο ζωής και το συνολικό αριθμό ετών ασφάλισης του εργαζόμενου. Ακόμη, προτείνεται ο επανυπολογισμός των συντάξεων που δίνονται σήμερα, με βάση τα δεδομένα του νέου συστήματος με αδιευκρίνιστο ποσοστό αναπλήρωσης.

      Η κυβέρνηση υιοθετώντας –σε μεγάλο βαθμό- το πόρισμα της Επιτροπής, σκοπεύει να νομοθετήσει τα παρακάτω:

Νέο τρόπο υπολογισμού της σύνταξης. Η ΝΕΑ σύνταξη θα αποτελείται από δύο μέρη: την εγγυημένη από το κράτος εθνική ή κοινωνική σύνταξη, η οποία θα είναι σύνταξη πείνας και δεν θα δίνεται σε όλους, και την αναλογική ή ανταποδοτική.

  Η εθνική σύνταξη δεν θα είναι σταθερή. Θα είναι συνδεδεμένη με το λεγόμενο «κατώφλι κινδύνου φτώχειας», που ορίζεται ως το 60% του μέσου εισοδήματος. Σήμερα, όπως είπε ο Γ. Κατρούγκαλος αυτό υπολογίζεται περίπου στα 390 ευρώ.

 Δεν θα είναι για όλους: Η Πρόταση της Επιτροπής (σελ.16), είναι να χορηγείται με εισοδηματικό κριτήριο: «Το ποσό της εθνικής σύνταξης, στο οποίο θα έχουν δικαίωμα όλοι οι συνταξιούχοι, θα κλιμακώνεται ανάλογα με το ύψος της αναλογικής σύνταξης και τα μέλη οικογένειας. Έτσι, η εθνική/ κοινωνική σύνταξη θα πρέπει να μειώνεται προοδευτικά, όχι μόνο όταν αυξάνει η αναλογική σύνταξη, αλλά κι όταν αυξάνει το ατομικό και οικογενειακό εισόδημα του δικαιούχου…»

Θα μειώνεται όταν δεν εκπληρώνονται οι δημοσιονομικές δεσμεύσεις των μνημονίων, όπου θα μπαίνουν σε λειτουργία οι λεγόμενοι «αυτόματοι οικονομικοί σταθεροποιητές».

Θα χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από τον προϋπολογισμό – στην ουσία από τη φορολογία των λαϊκών στρωμάτων που εισφέρουν το μεγαλύτερο μέρος των κρατικών εσόδων.

Για να πάρουμε μια γεύση του τι ανάλογα συμβαίνουν σε άλλες χώρες της ΕΕ, αρκεί να πούμε ότι στην Ιταλία, που έχει καθιερωθεί το σύστηµα ΝDC, δεν υπάρχει ελάχιστη σύνταξη και απλώς προβλέπεται ένα χρηματικό βοήθηµα σε όσους έχουν ηλικία άνω των 65 ετών και πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια. Ή στη Σουηδία, η πλήρης ελάχιστη σύνταξη εξασφαλίζει εισόδημα ισοδύναμο µε το ένα τρίτο του μέσου μισθού.

Η αναλογική-ανταποδοτική σύνταξη, που θα στηρίζεται στη σύνδεση εισφορών-παροχών.

• Στη χρηματοδότησή της δεν συμμετέχει η πολιτεία

• Το ύψος της στηρίζεται στις εισφορές όλου του ασφαλιστικού βίου. Δηλαδή, η αναλογική σύνταξη θα διαμορφώνεται από τις εισφορές που θα καταβάλλει ο εργαζόμενος σε όλο τον εργασιακό του βίο. Οι εισφορές αυτές θα συσσωρεύονται σε έναν ατομικό λογαριασμό, ο οποίος φυσικά θα είναι εικονικός, μιας και από τα χρήματα αυτά θα παρέχονται οι συντάξεις στους τωρινούς συνταξιούχους.

• Το ύψος της δεν είναι σταθερό. Εξαρτάται από το κεφάλαιο που έχει συσσωρευτεί στο λογαριασμό του εργαζόμενου τη στιγμή της αποχώρησής του από την εργασία. Το ύψος του κεφαλαίου αυτού εξαρτάται από το εικονικό επιτόκιο με το οποίο τοκίζονται οι εισφορές του. Αυτό, θα είναι συνδεμένο με τη μεταβολή του ΑΕΠ, δηλαδή, σε περιόδους ύφεσης και αρνητικών ρυθμών ανάπτυξης το κεφάλαιο του ασφαλισμένου θα μειώνεται.

• Το κεφάλαιο δεν είναι ασφαλές: Το «αποθεματικό» αυτό, και πάλι θα «αξιοποιηθεί» σε διάφορα χρηματοπιστωτικά προϊόντα -όπως σαφέστατα προτείνει το Πόρισμα. Και φυσικά υπάρχει κίνδυνος περαιτέρω μείωσης της σύνταξης αν αυτή η επένδυση αποβεί ζημιογόνα. Γι’ αυτό και οι «σοφοί» δεν υπόσχονται ένα εγγυημένο από το κράτος ύψος αναλογικής σύνταξης, αλλά λένε απλώς ότι «τον επενδυτικό κίνδυνο από την αξιοποίηση των εισφορών δεν φέρει ο ίδιος ο ασφαλισμένος» και μιλούν γενικά για «εγγύηση της λειτουργίας ενός τέτοιου συστήματος από το κράτος».

• Το ύψος της σύνταξης θα είναι διαφορετικό για τον καθένα, με ένα σύστημα που μοιάζε με αυτό των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών. Όπως καθαρά λέει η επιτροπή, το κεφάλαιο διαιρείται με τα (υπόλοιπα) χρόνια μέχρι το προσδόκιμο ζωής και από αυτό προκύπτει η σύνταξη. Αν ανέβει το προσδόκιμο ζωής, ή χειροτερέψει η οικονομική κατάσταση, τότε αυτόματα, θα περικόπτονται οι συντάξεις, αφού, το σύστημα θα έχει ενσωματωμένους «αυτόματους σταθεροποιητές για την περίπτωση αρνητικών εξελίξεων σε δημογραφικές ή οικονομικές παραμέτρους»!

• Δεν προσδιορίζεται συγκεκριμένα  ούτε το ποσοστό συμμετοχής των εργοδοτών.

 Είναι αποκαλυπτική η περιγραφή της ίδιας της Επιτροπής  για τα μειονεκτήματα της πρότασης που η ίδια κάνει.

«ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

-Χωρίς την εισαγωγή της εθνικής σύνταξης, το σύστημα θα ήταν αυστηρά αναλογικό. Ο τονισμός της σύνδεσης παροχών και εισφορών επιτείνει τις ανισότητες μεταξύ πλήρους και επισφαλούς απασχόλησης. Το μελλοντικό συνταξιοδοτικό σύστημα θα αποβεί σε βάρος κυρίως όσων απασχολούνται με ατυπικές μορφές απασχόλησης και γενικά χαρακτηρίζονται από χαμηλή απασχολησιμότητα. Η ασυνέχεια στην απασχόληση λόγω μεσοδιαστημάτων ανεργίας θα οδηγεί στις ελάχιστες (κοινωνικού χαρακτήρα) παροχές. Για το λόγο αυτό, το σύστημα συμπληρώνεται με την εθνική σύνταξη, που λειτουργεί αναδιανεμητικά και προστατεύει όσους δεν έχουν σταθερό εργασιακό βιογραφικό.

-Οι αυτόματοι οικονομικοί σταθεροποιητές που ενσωματώνονται από ένα τέτοιο σύστημα, μεταφέρουν το βάρος της βιωσιμότητας (δημογραφική γήρανση, μείωση ρυθμών ανάπτυξης) από το κράτος στα άτομα. Οι μειώσεις θα επέρχονται αυτόματα και δεν θα εξαρτώνται από δύσκολες πολιτικές αποφάσεις Για το λόγο αυτό, προτείνεται η δημιουργία του ταμείου για την κάλυψη των ελλειμμάτων.

-Το NDC δεν είναι μακροχρόνια δοκιμασμένο. Όμως, μια σειρά χώρες έχουν ήδη υιοθετήσει τις κατευθύνσεις του. Γενικά, στο χώρο των συνταξιοδοτικών πολιτικών θεωρείται μια καλή πρακτική.

-Απαιτείται μακρά μεταβατική περίοδος, για την πλήρη απόδοση του συστήματος.

-Το νέο σύστημα δεν προχωρά σε διαφοροποίηση των κοινωνικο-οικονομικών ομάδων που υπάγονται σε αυτό. Λόγω του ότι το προσδόκιμο της επιβίωσης είναι υψηλότερο για τους πλουσιότερους, η χρήση ενός ενιαίου προσδόκιμου επιβίωσης για όλους τους συνταξιούχους, ουσιαστικά οδηγεί σε μια αντίστροφη αναδιανομή.

-Οδηγούμαστε σ’ ένα εξατομικευμένο σύστημα, όπου το τελικό ποσό της σύνταξης είναι αβέβαιο.

-Ο ισχυρισμός ότι οι εικονικοί λογαριασμοί ανοσοποιούν πολιτικά το σύστημα δεν ευσταθεί, γιατί η επιλογή των παραμέτρων (σ.σ. πχ επιτόκιο)  καθορίζονται νομοθετικά και άρα εισέρχονται στην πολιτική αρένα.

-Δεν επιλύεται το ζήτημα της απασχόλησης. Το προτεινόμενο σύστημα δημιουργεί κίνητρα για την παραμονή στην αγορά εργασίας.

-Θα πρέπει το σύστημα να συμπεριλάβει ειδικές προβλέψεις για όσους ανήκουν στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, καθώς και για τις συντάξεις αναπηρίας και επιζώντων.»

-Αλλά και ΜΕΙΟΨΗΦΙΚΑ, στην επιτροπή, «Διατυπώθηκε η άποψη της εισαγωγής του νέου συστήματος χωρίς θεσμοθέτηση της λεγόμενης «ρήτρας μηδενικού ελλείμματος». Οι μηχανισμοί αυτόματης σταθεροποίησης αφορούν φυσιολογικές οικονομικές περιόδους. Κατά τη διάρκεια μιας σοβαρής οικονομικής κρίσης, οι μηχανισμοί αυτοί λειτουργούν αντίστροφα, δηλαδή ως «αποσταθεροποιητές της οικονομίας». Γι’ αυτό έχει ανοίξει διεθνώς η συζήτηση για την καταλληλότητά τους. Από τον ΟΟΣΑ προτείνεται η περιορισμένη εφαρμογή τους. Γενικά, δεν θα πρέπει να οδηγούν στη μείωση του επιπέδου των παροχών κάτω από ένα αποδεκτό όριο. Η αλήθεια είναι ότι οι αυτόματοι σταθεροποιητές εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα του συστήματος, όχι όμως την επάρκεια των παροχών.»

 Θα γίνει επανυπολογισμός των συντάξεων όλων των ήδη συνταξιούχων!

 Η Επιτροπή «σοφών» προτείνει (σελ.11)Και η κυβέρνηση  θα εφαρμόσει: Τον «ανακαθορισμό», δηλαδή επανυπολογισμός των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων με στόχο να μειωθούν και οι συντάξεις των ΗΔΗ συνταξιούχων. Αυτό, σύμφωνα με τον Υπουργό, είναι το προτεινόμενο ισοδύναμο της κυβέρνησης για να μην υπάρξει νέα οριζόντια μείωση συντάξεων!

Ποιο θα είναι το ΝΕΟ ποσοστό αναπλήρωσης;  Ή αλλιώς: πόσο θα μειωθούν οι συντάξεις;

      Σήμερα η αναπλήρωση είναι κατά ΜΟ στο 70% για 35 χρόνια ασφάλισης. Σύμφωνα με το Πόρισμα της Επιτροπής, το ποσοστό αναπλήρωσης για κύρια και επικουρική σύνταξη μαζί, πρέπει να περιοριστεί. Δεν προτείνεται ποσοστό, προτείνονται όμως «καλές πρακτικές» άλλων χωρών όπως η Λετονία, όπου το ποσοστό αναπλήρωσης είναι 50% των αποδοχών προ φόρου.  

       Επιπλέον, επειδή όλες οι μέχρι σήμερα οριζόντιες μειώσεις έχουν γίνει υπολογιζόμενες στο αρχικό ποσόν των συντάξεων και πριν τις μνημονιακές κρατήσεις, οι πρώτες αναλύσεις δείχνουν ότι ο λεγόμενος επανακαθορισμός με βάση μειωμένους συντελεστές αναπλήρωσης, αν θα γίνει στο αρχικό ποσό πριν από τις μνημονιακές περικοπές, θα οδηγήσει σε μειώσεις συντάξεων και των σημερινών συνταξιούχων έως και 30%.

Θεωρούν ότι αν δεν αλλάξει η αρχιτεκτονική του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης είναι αδύνατον να βρεθούν... ισοδύναμα για να αποφευχθούν νέες μειώσεις στις επικουρικές και στα εφάπαξ με βάση τις ρήτρες μηδενικών ελλειμμάτων. Εισηγούνται:

• Για τα επικουρικά είτε την ενοποίηση με την κύρια ασφάλιση (που όμως έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά και προβλέπει την υποχρεωτική κρατική συμμετοχή, στο πλαίσιο της τριμερούς χρηματοδότησης), είτε τη μετατροπή τους σε ταμεία επαγγελματικής ασφάλισης.

• Για τα Ταμεία Πρόνοιας προτείνεται η ενοποίησή τους κατά τα πρότυπα του ΕΤΕΑ σε ένα ενιαίο ταμείο.

• Να αυξηθούν όσες εισφορές παραμένουν χαμηλές ή είναι αναντίστοιχες σε σχέση με τις παροχές είτε λόγω των εσόδων από κοινωνικούς πόρους (προβλέπεται να καταργηθούν από τις 31 Οκτωβρίου), είτε εξαιτίας της υψηλής χρηματοδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό (π.χ. για τους αγρότες).

Η κυβέρνηση αποδέχεται τη λογική της «παθογένειας» και της «μη βιωσιμότητας».

     Οι «σοφοί» αποδίδουν παθογένειες στο υπάρχον ασφαλιστικό μοντέλο. Η αρχική –αξιωματικού χαρακτήρα-παραδοχή είναι ότι δεν είναι βιώσιμο. (σελ.3). Η μη βιωσιμότητά του αποδίδεται στην πίεση των συνδικαλιστικών-επαγγελματικών οργανώσεων, στον κατακερματισμό του συστήματος και τις διαφοροποιήσεις μεταξύ των ταμείων, στο πελατειακό σύστημα που οδηγούσε σε «επίμονη τάση διόγκωσης των δαπανών», στην έλλειψη ισότητας μεταξύ των γενεών και εντός της ίδιας γενεάς, στη σύγχυση μεταξύ ασφάλισης και αλληλεγγύης-πρόνοιας κ.λπ. (σελ. 5).

   Είναι φανερό, ότι οδηγός είναι η αντίληψη: «ότι φαγώθηκε-φαγώθηκε, τώρα να δούμε τι θα κάνουμε» η οποία είναι ντυμένη με μεγάλα λόγια περί «νέου κοινωνικού συμβολαίου», για ένα «μεγάλο εθνικό σχέδιο για την κοινωνική ασφάλιση» κλπ, για να προτείνει την ενοποίηση προς τα κάτω.

  Ενοποίηση προς τα κάτω της ασφαλιστικής προστασίας και προς τα πάνω της ασφαλιστικής επιβάρυνσης των εργαζομένων. Τα προτεινόμενα πχ ενιαία ποσοστά εισφορών οδηγούν από τη μια σε τριπλασιασμό της εισφοράς ορισμένων κατηγοριών (π.χ. αγρότες) και, από την άλλη, σε «ανακαθορισμό», μείωση των συντάξεων των ήδη συνταξιούχων στη βάση των νέων κανόνων του συστήματος. 

    Βασικός κανόνας του νέου συστήματος είναι ότι το μεγαλύτερο αν όχι όλο το βάρος της ασφαλιστικής προστασίας και δαπάνης πρέπει να φορτωθεί στους ίδιους τους εργαζόμενους, έμμεσα ή άμεσα.

    Η κυβέρνηση αποδέχεται αυτή τη λογική και με τη μέχρι σήμερα στάση της αξιοποιώντας τις γνωστές κάθε φορά κατευθύνσεις των επιτροπών «σοφών» δεν αντιμετωπίζει τις αιτίες και τα πραγματικά προβλήματα του ασφαλιστικού συστήματος και αφήνει στο απυρόβλητο αυτά που επανειλημμένα έχουν καταγραφεί ως ζητήματα που χρειάζονται άλλη πολιτική παρέμβαση.

«Το παρατεταμένο υψηλό επίπεδο της ανεργίας (26%), η μείωση των μισθών (40%-45%), η εκτεταμένη εισφοροδιαφυγή (15 δισ. ευρώ), οι οφειλές προς τα ασφαλιστικά (17,4 δισ. ευρώ), το PSI (απώλειες 12,5 δισ. ευρώ), η μείωση της κρατικής επιχορήγησης προς τα ασφαλιστικά ταμεία (από 18,9 δισ. ευρώ το 2009 σε 8,6 δισ. ευρώ το 2014), οι δυσμενείς δημογραφικές εξελίξεις κλ.π., οδήγησαν το Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΣΚΑ), στη χώρα μας, σε ασφυξία οικονομική και λειτουργική, παρά τη μείωση των συντάξεων κατά 45% - 44,8% των συνταξιούχων έχει σύνταξη που αντιστοιχεί κάτω από το όριο της φτώχειας (655 ευρώ)- τη θεσμική και λειτουργική κακοποίησή του, τον δομικό μετασχηματισμό του χαρακτήρα του (από αναδιανεμητικό σε κεφαλαιοποιητικό) και τον ιδιωτικοποιημένο προσανατολισμό του.» (καθηγητής Σ. Ρομπόλης). 

Θέλει να ξεχάσουμε και να διαγράψουμε όλα όσα έχουν κλαπεί διαχρονικά από τα Ταμεία. Δεν λέει κουβέντα για τα 70 δις που λεηλάτησαν τα προμνημονιακά χρόνια από τα ταμεία κράτος, τράπεζες και εργοδότες,  για ότι χάθηκε με τα σκάνδαλα του ΤΕΑΔΥ. Για το ότι, στη διαχρονική λεηλασία των αποθεματικών των Ταμείων, προστίθενται και οι συνέπειες των Μνημονίων, οι οποίες έχουν στερήσει από το 2010 έως το 2015 το Ασφαλιστικό Σύστημα πόρους δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ.

Δεν αγγίζει (είναι μνημονιακές υποχρεώσεις εξάλλου) το πρόβλημα της εκτίναξης της ανεργίας σε δυσθεώρητα ύψη, την ραγδαία μείωση των μισθών, τις «ευέλικτες» μορφές απασχόλησης και τα πεντάμηνα των ΕΣΠΑ, την περικοπή της κρατικής επιχορήγησης προς τα Ταμεία, τις διαρκείς μειώσεις των εργοδοτικών εισφορών, τη μνημονιακή ασφυξία των Ταμείων Επικουρικής Ασφάλισης με την κατάργηση των κοινωνικών πόρων, την έκρηξη της ανασφάλιστης και «μαύρης» εργασίας

Δηλαδή με βάση αυτά που προτείνουν δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τόσο το πόρισμα, όσο και το «μοντέλο» που περιγράφεται σε αυτό, συνεχίζουν και εμβαθύνουν τις ανατροπές προηγούμενων νόμων. Μειώνουν τις συντάξεις που αποδίδονται με τον περίφημο «επανυπολογισμό» τους, συρρικνώνουν τις παροχές μέσω της «ενοποίησης» των Ταμείων Κύριας Ασφάλισης, ανοίγουν το δρόμο για την κατάργηση των επικουρικών μέσω της υπαγωγής τους στην κύρια σύνταξη, περιορίζουν την κρατική χρηματοδότηση, αυξάνουν εμμέσως τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης μέσω της υποβολής των ασφαλισμένων να παραμένουν στην εργασία όσο γίνεται μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Παράλληλα όμως, μετατρέπουν το υπάρχον ασφαλιστικό σύστημα από «σύστημα καθορισμένων παροχών» σε «σύστημα καθορισμένων εισφορών»! Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Με το νέο σύστημα υπάρχει και μια μεγάλη τομή. Και αυτό γιατί ενώ ο ασφαλισμένος υποχρεώνεται να καταβάλλει τις εισφορές του για 40 ολόκληρα χρόνια - αν βέβαια έχει εργασία - δεν γνωρίζει στο τέλος του εργάσιμου βίου του ποιο θα είναι το ύψος της σύνταξης που θα λάβει.

Αλλά ακόμα και αν μπουν κάποιοι συντελεστές στο νοητό υπολογισμό των συντάξεων με βάση τις εισφορές και τα χρόνια ασφάλισης του κάθε ασφαλισμένου, το σύστημα δεν εγγυάται το ύψος της σύνταξης. Και δεν το εγγυάται, επειδή σε αντίθεση με τα μέχρι τώρα ισχύοντα, το μοντέλο αυτό προσθέτει επιπλέον προϋποθέσεις σε ό,τι αφορά τον υπολογισμό της σύνταξης. Μεταξύ αυτών είναι το προσδόκιμο ζωής της κάθε γενιάς. Ετσι, όσο αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής, τόσο θα μειώνεται το ύψος της σύνταξης, αφού το συνολικό ποσό το οποίο θα αναλογεί σε κάθε συνταξιούχο, θα κατανέμεται σε περισσότερα χρόνια ζωής.

Επιπλέον, προκειμένου να αποφεύγεται οποιαδήποτε «ανισορροπία», το σύστημα θα έχει «ενσωματωμένους αυτόματους σταθεροποιητές για την περίπτωση αρνητικών εξελίξεων σε δημογραφικές ή οικονομικές παραμέτρους». Αυτό σημαίνει ότι αν η οικονομική πορεία της χώρας, δηλαδή τα κέρδη του κεφαλαίου, η δημοσιονομική κατάσταση ή το δημογραφικό δεν εξελιχθούν σύμφωνα με τις επισφαλείς προβλέψεις, θα τίθενται σε λειτουργία «αυτόματοι κόφτες»των συντάξεων.

  Κατά συνέπεια, αφού το ύψος της σύνταξης δεν είναι προκαθορισμένο και το κράτος δεν είναι υποχρεωμένο να εγγυηθεί κάποια συγκεκριμένη σύνταξη στο τέλος του εργάσιμου βίου, οι υποχρεώσεις του περιορίζονται μόνο στο κομμάτι που αφορά τη λεγόμενη «εθνική σύνταξη», που σήμερα υπολογίζεται περίπου στα 390 ευρώ. Εδώ τελειώνουν οι υποχρεώσεις του κράτους απέναντι στους συνταξιούχους και γενικά απέναντι στην Κοινωνική Ασφάλιση, ενώ μέχρι τώρα, τουλάχιστον στα χαρτιά, υπήρχε η υποχρέωση του κράτους να εγγυάται το σύνολο του ποσού των κύριων συντάξεων.

Επομένως, βασικό χαρακτηριστικό του νέου συστήματος είναι ότι μεταφέρει το βάρος της «βιωσιμότητας» από το κράτος στον εργαζόμενο ατομικά. Από εδώ προκύπτει και η δημιουργία «ατομικών λογαριασμών» σε κάθε ασφαλισμένο.

Βέβαια και στο υπάρχον σύστημα οι συντάξεις καθορίζονταν με βάση τον μισθό κάθε εργαζόμενου και τα έτη ασφάλισης. Όμως πλάι στο στοιχείο της ατομικότητας, ενυπήρχε και το στοιχείο της εσωτερικής αναδιανομής στον υπολογισμό της σύνταξης, που στήριζε αυτούς οι οποίοι μέσα στη ζούγκλα της «ελεύθερης» καπιταλιστικής αγοράς είχαν μεγάλα διαστήματα ανεργίας, ήταν θύματα της μαύρης ανασφάλιστης εργασίας, είχαν χαμηλούς μισθούς.

Με τη «νέα αρχιτεκτονική» καταργείται κάθε στοιχείο εσωτερικής αλληλεγγύης και η σύνταξη γίνεται αποκλειστικά ατομική υπόθεση του κάθε μεμονωμένου εργαζόμενου. Εννοείται ότι σε μια τέτοια περίπτωση οι εργαζόμενοι με ευελιξία, οι άνεργοι, γενικά όσοι εργάζονται σε επισφαλείς μορφές απασχόλησης και όσοι έχουν κατά τη διάρκεια του εργάσιμου βίου τους χαμηλά εισοδήματα, θα είναι τα μεγάλα θύματα και όταν τελειώσουν τον εργασιακό τους βίο.

Αλλά δεν είναι μόνο αυτά. Στη «νέα αρχιτεκτονική», όπως θέλει να την παρουσιάζει η κυβέρνηση, προκύπτει σοβαρό πρόβλημα με τις συντάξεις θανάτου και αναπηρίας. Αλήθεια, ποιος θα καλύπτει τη σύνταξη των δικαιούχων στην περίπτωση θανάτου ενός ασφαλισμένου κατά τη διάρκεια του εργάσιμου βίου του; Ποιος θα πληρώνει τις συντάξεις αναπηρίας όταν εκλείψει το στοιχείο της εσωτερικής αναδιανομής και κάθε εργαζόμενος συνεισφέρει στον «ατομικό του λογαριασμό»;

Για να κατανοηθεί το μέγεθος του προβλήματος, αρκεί να σημειώσουμε ότι από τους 2,6 εκατομμύρια σημερινούς συνταξιούχους, οι 630 χιλιάδες είναι συνταξιούχοι λόγω θανάτου ή αναπηρίας. Πώς θα εξασφαλιστούν τα δικαιώματα αυτά στο νέο αυστηρά εξατομικευμένο σύστημα;

Με άλλα λόγια, το συστημικό κέντρο βάρους του ΣΚΑ μετατοπίζεται από ένα σύστημα κοινωνικής αλληλεγγύης, αναδιανεμητικό και συλλογικό, σε ένα εξατομικευμένο σύστημα, κεφαλαιοποιητικό (βασική σύνταξη, ιδιωτικά επικουρικά συνταξιοδοτικά σχήματα, επαγγελματική και ιδιωτική ασφάλιση).Θεσμοποιούν σταδιακά την ιδιωτική διαχείριση των κοινωνικών δαπανών και την ατομική ευθύνη της ασφάλισης κινδύνων (κεφαλαιοποιητικό σύστημα), θεωρώντας λανθασμένα, όπως αποδεικνύεται από την αναλογιστική ανάλυση, ότι το κεφαλαιοποιητικό σύστημα είναι αποτελεσματικότερο από το αναδιανεμητικό. Ταυτόχρονα παραβλέπουν ότι το σύστημα των προσδιορισμένων εισφορών και η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος δημιουργούν συνθήκες διεύρυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων, της φτωχοποίησης μεγάλου τμήματος πληθυσμού και συρρίκνωσης της κοινωνικής λειτουργίας της δημοκρατίας.

Η κοινωνία των πολιτών μεταμορφώνεται σε κοινωνία ατόμων που λειτουργούν ως καταναλωτές των υπηρεσιών ασφάλισης των αγορών και όχι ως χρήστες συλλογικών-κοινωνικών υπηρεσιών και παροχών. Η παρατήρηση αυτή σημαίνει ότι τα κοινωνικά δικαιώματα διαχειρίζονται ως ατομικά δικαιώματα ιδιοκτησίας, ενώ οι κοινωνικές ανάγκες διαχειρίζονται σε όρους αγοράς θεωρούμενες ως ατομική επιθυμία και όχι ως συλλογική-κοινωνική ανάγκη που το κράτος εγγυάται τη δυναμική ικανοποίησή της.

Έτσι, συντελείται η ιδιωτικοποίηση ικανοποίησης των κοινωνικών αναγκών σε όρους ατομικότητας και χρησιμότητας και περιορίζεται σημαντικά η ικανοποίησή τους σε όρους συλλογικότητας και κοινωνικότητας, με ό,τι αρνητικό συνεπάγεται για το βιοτικό επίπεδο του πληθυσμού στην Ελλάδα

Με μια φράση, η απόλυτη ανασφάλεια και μετά το τέλος του εργάσιμου βίου θα είναι το χαρακτηριστικό του νέου ασφαλιστικού μοντέλου που επεξεργάζεται η κυβέρνηση, για να συμπληρώσει την ανασφάλεια που έχει ήδη εγκαθιδρυθεί στη σημερινή αγορά εργασίας με την ευελιξία που εξαπλώνεται και χτυπά αλύπητα ειδικά τις νέες γενιές.

Στη βάση όλων αυτών η απάντηση του εργατικού κινήματος πρέπει:

* Να προτάσσει τις ασφαλιστικές ανάγκες των εργαζομένων και των νέων. Να μη μένει στο «όχι στο νέο νόμο» ή «όχι στους αντιασφαλιστικούς νόμους της μνημονιακής περιόδου, αλλά να προβάλει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο στόχων για τα ασφαλιστικά δικαιώματα στην εποχή μας και, στη βάση αυτή, να απαιτεί το ξήλωμα παλιών και πρόσφατων νόμων και την απόκρουση του νέου νόμου.  

* Να ενοποιεί όλα τα τμήματα των εργαζομένων και των νέων. Τέτοια συσπείρωση μπορεί να επιτευχθεί μόνο στη βάση ενός πλαισίου στόχων για τα ασφαλιστικά δικαιώματα στην εποχή μας, όχι με τη λογική του απλού «να μην περάσει το ν/σχ» (που προφανώς αποτελεί κομβικό στόχο της πάλης), της «εξαίρεσης του δικού μας ταμείου» ή του «να μη θιγούν ώριμα ασφαλιστικά δικαιώματα». Τέτοιες λογικές αγγίζουν πλέον μόνο μικρά τμήματα των εργαζομένων (κυρίως αυτά που είναι κοντά στη σύνταξη), όχι όμως τους ανέργους, τους ελαστικά εργαζόμενους, τους νέους. Άρα, δεν μπορούν να δημιουργήσουν πραγματικά μαζικό και πλειοψηφικό εργατικό κίνημα.   

* Να αντικρούει τα αστικά σχήματα-στερεότυπα που στηρίζουν την επίθεση με πλούτο και επάρκεια, εντός των διαδικασιών της πάλης και όχι έξω από αυτές.

* Να συνδέεται με τους συνολικούς πολιτικούς στόχους (διαγραφή χρέους, να χάσει πλούτο το κεφάλαιο, ρήξη/έξοδος από ευρώ/ΕΕ κ.λπ.) που απαιτούνται ώστε να υλοποιηθεί το προαναφερθέν πλαίσιο στόχων.

Η διαβίωση με όρους ασφάλειας είναι δικαίωμα και ανάγκη κάθε ανθρώπου -νέου, εργαζόμενου ή συνταξιούχου- και υποχρέωση της κοινωνίας απέναντί του.

Ένα δικαίωμα που πρέπει να καλύπτεται από την κοινωνία συνολικά αλλά και από ιδιαίτερους θεσμούς κοινωνικής ασφάλισης και πρόνοιας.

Μια ανάγκη που μπορεί και πρέπει να καλύπτεται πλήρως, με προτεραιότητα στην ποιότητα ζωής των ανθρώπων και όχι στους ψυχρούς οικονομικούς δείκτες.

Με βάση αυτά τα κριτήρια απαιτούμε:

1. Όλοι οι πολίτες μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους να ασφαλίζονται αυτόματα και αυτοδίκαια.

2. Αποκλειστικά δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα, που θα λειτουργεί με κριτήριο τις κοινωνικές ανάγκες. Να κλείσουν οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες και να «αποβληθούν» η λογική του «κόστους-ωφέλειας»,  της «ανταποδοτικότητα» και της αγοράς από την ασφάλιση.

3. Το κόστος της ασφάλισης να βαρύνει τους εργοδότες και την πολιτεία τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για τους ανέργους (νεοεισερχόμενους ή απολυμένους). Να καταργηθούν τα «ασφαλιστικά» κίνητρα προς τους εργοδότες (μείωση, απαλλαγή ή επιδότηση από το δημόσιο των εργοδοτικών εισφορών, ρυθμίσεις οφειλών κ.ά.).

4. Σύνταξη στα 60 ή στα 30 χρόνια εργασίας. Η περίοδος ανεργίας να μετρά ως χρόνος ασφάλισης. Πλήρης ασφάλιση για τη μερική απασχόληση, την ελαστική και εκ περιτροπής εργασία, τις διάφορες μορφές μαθητείας και κατάρτισης, την απασχόληση με βάουτσερ ή σε προγράμματα «κοινωφελούς εργασίας».

5. Καμιά σύνταξη κάτω από 900 ευρώ. Διασφάλιση όλων των συντάξεων που υπερβαίνουν αυτό το ύψος και των εφάπαξ.

6. Ενιαίος φορέας ασφάλισης για όλους τους μισθωτούς ή ανέργους, με εξίσωση προς το υψηλότερο επίπεδο προστασίας και ενοποίηση κύριας κι επικουρικής ασφάλισης.

7. Όλοι οι πολίτες που διαμένουν στη χώρα, Έλληνες ή μετανάστες, εργαζόμενοι ή άνεργοι να έχουν ελεύθερα και χωρίς προϋποθέσεις δωρεάν περίθαλψη από ένα αποκλειστικά δημόσιο υγειονομικό σύστημα.

   Για να κατοχυρωθεί ένα τέτοιο πλαίσιο κοινωνικής προστασίας απαιτείται:

* Να καταργηθούν οι αντιασφαλιστικοί νόμοι που ψηφίστηκαν τα τελευταία χρόνια (Σιούφα, Ρέππα, Πετραλιά κ.λπ.) και οι ρυθμίσεις που προωθήθηκαν την πενταετία των μνημονίων.

* Να μην περάσουν τα βάρβαρα μέτρα του τρίτου μνημονίου για την ασφάλιση.

* Να επιστραφούν στα ασφαλιστικά ταμεία τα αποθεματικά που υπεξαίρεσαν οι τράπεζες, οι εργοδότες και το κράτος: τα 70 δις ευρώ που λεηλατήθηκαν έως το 2010, τα δεκάδες δις που χάθηκαν με τα δομημένα ομόλογα και το «κούρεμα» του PSI, αλλά και τα δις που αρπάχτηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2015 από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ για να αποπληρωθεί το ΔΝΤ.

Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί αν δεν αγωνιστούμε να απαλλαγεί η κοινωνική ασφάλιση και η ζωή μας απ’ ό,τι εμποδίζει την ικανοποίηση των αναγκών μας:

 * Από τη μηχανή του χρέους, που καταβροχθίζει τον πλούτο που παράγουμε και τα αποθεματικά των ταμείων. Γι’ αυτό απαιτούμε: πλήρης διαγραφή του χρέους. 

* Από τους «ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς», στο βωμό των οποίων θυσιάζονται οι κοινωνικές δαπάνες κι οι ασφαλιστικές ανάγκες. Γι’ αυτό απαιτούμε: αύξηση των κοινωνικών δαπανών με επιβάρυνση της εργοδοτικής πλευράς και όχι των μισθών.

* Από τους νόμους των αγορών και των τραπεζών, που εξανεμίζουν τα αποθεματικά των ταμείων στο όνομα της υψηλότερης «απόδοσης». Γι’ αυτό απαιτούμε: έξω οι τράπεζες και οι αγορές από τα ταμεία, έξω τα ταμεία από το χρηματιστηριακό τζόγο.

* Από τις απαιτήσεις των εργοδοτών, των «επενδυτών» και της «ανάπτυξης», που θέλουν μια τυπικά ή ουσιαστικά ανασφάλιστη εργασία, με τη μείωση της εισφοράς τους ή κάλυψή της από το κράτους (δηλ. απ’ τους ίδιους τους εργαζόμενους μέσω της φορολογίας).

* Από τη μέγγενη του ευρώ και της ΕΕ, που βρίσκονται -χρόνια τώρα, αλλά και στην εποχή των μνημονίων- πίσω από κάθε αντιασφαλιστικό μέτρο. Γι’ αυτό απαιτούμε: μη εφαρμογή των αντιασφαλιστικών κατευθύνσεων της ΕΕ. Ρήξη/έξοδο από ευρώ και ΕΕ.

* Από τα τρία μνημόνια και κάθε κυβέρνηση ή μηχανισμό που τα προωθεί.

Αυτόν ο αγώνας μας βρίσκει όλους στην ίδια πλευρά: εργαζόμενους και άνεργους, νέους και ενήλικους, ελαστικά απασχολούμενους και συνταξιούχους, μισθωτούς του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, Έλληνες και μετανάστες. Ας τον δώσουμε ενωμένοι, με μαχητικότητα και αποφασιστικότητα. Είναι ο μόνος τρόπος να κατοχυρώσουμε τα δικαιώματα και το μέλλον όλων μας.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ:

ΝΟΜΟΙ-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ

1) Το ΦΕΚ του 3ου μνημονίου, νόμος 4336/2015

esos.gr/

2) Νόμος 4337/2015: Μέτρα για την εφαρμογή της συμφωνίας δημοσιονομικών στόχων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων ΜΕΡΟΣ Α' ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

prosvasis.com/

3) ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ: Οδηγίες για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 1 του ν. 4336/2015, όπως ισχύει μετά την τροποποίησή του με τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 4337/2015 και του άρθρου 1 του ν. 4342/2015.

Λήψη αρχείου Προβολή αρχείου

diavgeia.gov.gr/

4) Ν.4337/2015 (ΦΕΚ 129/Α’/17.10.2015) - ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΩΝ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΝ

http://www.prosvasis.com/pros-news/item/694-n4337-2015

5)  ΑΔΑ: Ψ40Ι465Θ1Ω-ΑΒΟ - «Γνωστοποίηση διατάξεων του άρθρου 14, παράγραφοι 1-4, και του άρθρου 21 του ν. 4337/2015 (ΦΕΚ 129, Α΄) - Παροχή διευκρινίσεων για διατάξεις του ν.3863/2010 (ΦΕΚ 115, Α΄)»

 Λήψη αρχείου

6)  ΑΔΑ: 7ΕΣΘ465Θ1Ω-ΚΨΛ - Σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης μέχρι την 1.1.2022, σύμφωνα με τους πίνακες της περίπτωσης 6, της υποπαραγράφου Ε3, της παραγράφου Ε, του άρθρου 2 του ν.4336/2015 (ΦΕΚ 94, Α΄)

 Λήψη αρχείου

7) ΠΟΡΙΣΜΑ [Επιτροπής του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής

Αλληλεγγύης για την πρόταση ενός νέου ασφαλιστικού συστήματος (ΥΑ

37564/Δ9.10327/21.8.2015)]

dikaiologitika.gr

 ΚΕΙΜΕΝΑ: Ανακοινώσεις των Παρεμβάσεων Δημοσίου-Ιδιωτικού Τομέα – Ανακοινώσεις, μελέτες   των Παρεμβάσεων και των σχημάτων Π.Ε.

ΑΡΘΡΑ-ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ

Ρομπόλης  Σ.

Μηνακάκης Β.

Σταμούλης  Δ. 

Μητρόπουλος Α.

Θεσσαλονίκη 20/11/15

Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα

ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση

Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό

ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)

Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 14/12

ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ

2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη

Ακολουθήστε το Alfavita στo Google News Ακολουθήστε το Alfavita στo Viber