Άγγελος Ροδαφηνός Η πρόταση που ακολουθεί δεν βασίζεται σε “αυτό που θα έπρεπε να έχουμε”.
Βασίζεται σε αυτό που ήδη έχουμε. Πράγματα υπαρκτά, προσβάσιμα, διαθέσιμα - αλλά διάσπαρτα, σιωπηλά, αχρησιμοποίητα.
Για παράδειγμα:
• Όλα τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας (μαθητές, φοιτητές, διοικητικό και διδακτικό προσωπικό) μπορούν σήμερα να έχουν δωρεάν πρόσβαση στο Gemini Pro AI, την πλατφόρμα τεχνητής νοημοσύνης της Google. Και όμως, αυτή η πληροφορία δεν έχει ανακοινωθεί επίσημα στα σχολεία ή τα ΑΕΙ, ούτε έχει ενταχθεί σε οδηγούς ή επιμόρφωση.
• Από το 2022, έχω δημιουργήσει ένα σύντομο, δωρεάν online μάθημα για εκπαιδευτικούς με τίτλο AI Tools in Education (σε όλες τις γλώσσες). Περιλαμβάνει prompts, παραδείγματα, σενάρια χρήσης και μπορεί να καλύψει όσα χρειάζεται ένας εκπαιδευτικός για να ξεκινήσει. Το μάθημα αυτό έχει αξιοποιηθεί από χιλιάδες συναδέλφους διεθνώς - αλλά δεν υπήρξε ποτέ κεντρική διάχυση, ούτε ενσωμάτωση σε Ελληνικές δημόσιες πλατφόρμες επιμόρφωσης.
Αν κάτι χρειαζόμαστε σήμερα στην εκπαίδευση, δεν είναι “περισσότερη τεχνητή νοημοσύνη”.
Είναι ένα πλαίσιο. Ένα σύστημα επικοινωνίας.
Και μερικές μικρές νίκες - γρήγορες, ρεαλιστικές, κοινές.
1. Ψηφιακή κοινότητα + forum: η βάση κάθε πρακτικής χρήσης ΤΝ
Προτείνεται η δημιουργία ενός ενιαίου ψηφιακού χώρου, όπου η εκπαιδευτική κοινότητα - εκπαιδευτικοί, φοιτητές, διοικητικό προσωπικό - μπορεί να:
• ενημερώνεται για σημαντικές εξελίξεις (π.χ. η δωρεάν πρόσβαση της εκπαιδευτικής κοινότητας στο Gemini Pro AI),
• μοιράζεται πρακτικές, prompts και διδακτικά σενάρια,
• υποβάλλει ερωτήματα ή προτάσεις σε forum με ενεργό moderation,
• συμμετέχει σε διαβούλευση με ανοιχτή ιεράρχηση ιδεών (upvotes, δημόσιος πίνακας προόδου),
• προσφέρει και λαμβάνει υποστήριξη (AI buddies),
• παρακολουθεί μηνιαίες διαδικτυακές συναντήσεις και εβδομαδιαία ενημέρωση μέσω newsletter.
Η πλατφόρμα μπορεί να φιλοξενηθεί σε υπάρχον σύστημα (π.χ. κάτι σαν το forum πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης) με ελάχιστο κόστος. Το περιεχόμενο και η δυναμική θα προκύψει από την ίδια την κοινότητα. Αυτός ο χώρος δεν είναι απλώς υποστήριξη. Είναι η απαραίτητη υποδομή για να αποκτήσει η τεχνητή νοημοσύνη παιδαγωγικό νόημα στην πράξη.
Αυτό που λείπει είναι η εκκίνηση.
Η ΤΝ δεν χρειάζεται περισσότερη θεωρία. Χρειάζεται κοινότητες που να την καταλαβαίνουν στην πράξη.
2. Ένα πρακτικό online μάθημα ΤΝ - κοινό, σύντομο και προσβάσιμο σε όλους
Η έλλειψη επίσημης κατάρτισης δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν εργαλεία.
Το μάθημά μου AI Tools in Education είναι διαθέσιμο για εκπαιδευτικούς και μαθητές από το 2022, όταν προέβλεψα ότι μάλλον θα αργούσε να γίνει κάτι ανάλογο από το υπουργείο.
Έχει χρησιμοποιηθεί σε εκπαιδεύσεις, ΑΕΙ, σεμινάρια και ανεξάρτητα. Είναι δωρεάν, εφαρμοσμένο, διασκεδαστικό και μπορεί να ενσωματωθεί αυτούσιο ή να αποτελέσει τη βάση για εθνική έκδοση.
Προτείνω να δημιουργηθεί ένα κοινό micro-course 3–5 ωρών, ασύγχρονο αλλά με σύγχρονες τεχνολογίες, με quizzes και παραδείγματα ανά γνωστικό αντικείμενο – χωρίς κουραστικά βίντεο ομιλούντων.
Σε γλώσσα κατανοητή, με σεβασμό στον χρόνο και την τεχνολογική επάρκεια κάθε εκπαιδευτικού.
3. Υπεύθυνη Χρήση ΤΝ: ανάγκη για ενιαίο, επίσημο οδηγό
Το 2025 δεν είναι αποδεκτό να υπάρχουν φοιτητές και εκπαιδευτικοί που δεν γνωρίζουν αν επιτρέπεται ή όχι να χρησιμοποιήσουν ΤΝ σε μια εργασία.
Έγραψα πρόσφατα ένα άρθρο στο Alfavita (2025) για την ανάγκη ενός εθνικού οδηγού - όπως έχει συμβεί ήδη στην UNESCO, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και τα περισσότερα κράτη μέλη. Ετοίμασα και ένα δείγμα κανονισμού προς υιοθέτηση.
Ο οδηγός μπορεί να περιλαμβάνει:
• Δήλωση χρήσης AI σε κάθε μαθητικό/φοιτητικό έργο
• Εργαλεία ανίχνευσης χρήσης AI
• Οδηγίες για αναμόρφωση της αξιολόγησης
• Rubrics που διαχωρίζουν ανθρώπινη και μηχανική συνεισφορά
• Προστασία δεδομένων & συμμόρφωση με GDPR
4. Ενσωμάτωση εργαλείων ΤΝ σε κάθε μάθημα
Χωρίς νέα ύλη. Με αναδιατύπωση της υπάρχουσας.
Ενδεικτικά:
• Φυσικές επιστήμες: προσομοίωση πειραμάτων με ΤΝ
• Ιστορία: δημιουργία ερωταπαντήσεων μεταξύ ιστορικών προσώπων
• Πληροφορική: δημιουργία chatbots για projects, apps κλπ.
• Γλώσσα: επαναδιατύπωση / περίληψη με έλεγχο λεξιλογίου
Δείτε το Εγχειρίδιο για Προγράμματα Σπουδών με ΤΝ για συγκεκριμένα παραδείγματα και προτεινόμενα prompts.
5. Βελτίωση των προγραμμάτων σπουδών με ανάλυση δεξιοτήτων και σύνδεση με την αγορά εργασίας
Η σύνδεση της ύλης με τις δεξιότητες που ζητούνται σήμερα είναι εφικτή.
Το εργαλείο που έχω σχεδιάσει, το AI-Ready Curriculum Studio, επιτρέπει σε κάθε ηγέτη εκπαιδευτικό να:
• ανεβάσει το πρόγραμμα του τμήματος (προπτυχιακό, μεταπτυχιακό κλπ.)
• εντοπίσει δεξιότητες που απαιτεί η αγορά αλλά απουσιάζουν από το πρόγραμμα
• πάρει προτάσεις για ανασχεδιασμό
Το εργαλείο μπορεί να λειτουργήσει υποστηρικτικά για όλους τους βαθμούς εκπαίδευσης.
Γρήγορες νίκες - με όσα ήδη έχουμε
• Δημοσιοποίηση της δωρεάν πρόσβασης στο Gemini Pro AI για όλη την εκπαιδευτική κοινότητα
• Ενσωμάτωση και διάχυση πρακτικών μαθημάτων AI όπως το AI Tools in Education σε εθνικές επιμορφώσεις
• Εκκίνηση Community of Practice για εκπαιδευτικούς
• Δημιουργία οδηγού υπεύθυνης χρήσης ΤΝ, με επίσημη υποστήριξη
• Πιλοτική ενσωμάτωση δραστηριοτήτων ΤΝ ανά γνωστικό αντικείμενο
• Ανάλυση και προσαρμογή ύλης των μαθημάτων/προγραμμάτων (βλ. Graduate attributes, curriculum design & alignment with assessment)
Κλείνοντας
Αν συμφωνείτε, κοινοποιήστε αυτή την επιστολή.
Αν διαφωνείτε, ας το συζητήσουμε στο forum που ακόμα δεν έχουμε.
Κι αν απλώς αναρωτιέστε “γιατί δεν το κάνουμε ήδη;” - ίσως αυτό είναι το πιο επείγον ερώτημα από όλα. Γιατί αυτό που λείπει, τελικά, δεν είναι τα εργαλεία. Είναι η βούληση να τα ενεργοποιήσουμε μαζί.
Σημείωση: Οι αναφορές σε εργαλεία και πρωτοβουλίες που έχω δημιουργήσει δεν γίνονται για λόγους προσωπικής προβολής ή προώθησης, αλλά ως υπαρκτά παραδείγματα που μπορούν να αξιοποιηθούν άμεσα από την εκπαιδευτική κοινότητα - εφόσον υπάρξει το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο.
Ο Δρ Άγγελος Ροδαφηνός είναι Αναπληρωτής Καθηγητής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και διδάσκει Νέες Τεχνολογίες. Σπούδασε και εργάστηκε σε 13 πανεπιστήμια στην Αμερική, Αυστραλία, Κύπρο και Ελλάδα.
Books: Idiots are invincible, Prince to frog and vice versa, Λογική και Παραλογική
Online courses: AI tools for work, AI tools in education, Stress management, Λογική και Παραλογική
* Το άρθρο δημιουργήθηκε σε συνεργασία με το GPT που γράφει με στυλ Malcolm Gladwell. Ό,τι λάθος είναι της ΤΝ. Ό,τι έξυπνο, ανθρώπινο και χρήσιμο ανήκει στον Δρ Ρο, που έκανε τις σωστές προτροπές, τη σωστή επεξεργασία, και τις σωστές ερωτήσεις.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 11/10
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
