Λεωνίδας Βουρλιώτης «Είμαι μόνιμη εκπαιδευτικός τα τελευταία 16 χρόνια και σκέφτομαι φέτος εκει κατα τον Φλεβαρη να υποβαλλω την παραιτηση μου. Δεν παει αλλο, η σχολικη πραγματικοτητα με εχει κουρελιασει. Το ψυχολογικο αντικτυπο ειναι μεγαλο. Απο που να το πιασεις...απο τα παιδια που καθε χρονο ειναι και πιο δυσκολα, την επιβαρυνση απο τα ολο και αυξανομενα καθηκοντα των πολλαπλων μας ρολων, την υποκρισια της διοικησης, τις αθλιες συνθηκες (27 παιδια, φασαρια εξω απο τη γυμναστικη, φασαρια μεσα, ο λαιμος στα ορια της εξαντλησης καθε μερα)....τελοσπαντων να μη σας κουραζω, τα ξερετε. Μιλαμε εχω σιχαθει τα παντα σχετικα με την εκπαιδευση, ουτε αδεια θελω ουτε αποσπαση, μου φαινονται ημιμετρα. Θελω να ξεκοψω οριστικα, εχω παθει burn out. Ειναι που ειμαι και ευσυνειδητη τρομαρα μου και θελω να τα κανω ολα παντα οπως πρεπει, να μαθαινουν τα παιδια, να κερδισω και τον αδιαφορο, να στεκομαι αξιοπρεπως στην ταξη...ουφ κουραστηκα. Οπως ολοι κι εγω διοριστηκα με κοπο, με ορεξη...με αλλα μυαλα...»
Τα παραπάνω σημειώνει μια εκπαιδευτικός για την κατάσταση όπως την βιώνει στο ελληνικό σχολείο. Δεν είναι η πρώτη/ος ούτε η μόνη/ος που βρίσκεται σε απόγνωση. Πολλοί εκπαιδευτικοί, έχουν υποστεί μια δραματική φθορά και βρίσκονται στα μονοπάτια μια σιωπηλής παραίτησης. Και όχι επειδή έχασαν το πάθος τους για τη δουλειά, αλλά επειδή δεν αντέχουν τη δουλειά υπό αυτές τις συνθήκες.
Και οι νέοι εκπαιδευτικοί;
Ο διορισμός ενός νέου εκπαιδευτικού συνοδεύεται πάντα από ενθουσιασμό και όνειρα. «Θα μπω στην τάξη και θα μεταδώσω όσα έμαθα, θα ανοίξουμε διάλογο, θα εμπνεύσω τους μαθητές», σκέφτεται. Η πραγματικότητα, όμως, συχνά τον περιμένει στη γωνία∙ και μάλιστα με τον πιο σκληρό της τρόπο: Γ΄ Λυκείου με «δευτερεύον μάθημα», Γ΄ Γυμνασίου με ορμητική εφηβεία, σχολεία σε περιοχές που οι κοινωνικές εντάσεις χτυπούν την πόρτα κάθε τάξης.
«Στην Γ΄ Λυκείου ένιωθα αόρατος»
«Δίδασκα θρησκευτικά στη Γ΄ Λυκείου. Οι μαθητές μου κοιτούσαν το ρολόι∙ περίμεναν απλώς να τελειώσει η ώρα για να συνεχίσουν την Ιστορία ή τα Μαθηματικά. Κάποιοι με ρωτούσαν ευθέως: “Κύριε, έχει νόημα να το κάνουμε; Δεν εξεταζόμαστε σε αυτό”», περιγράφει ο Γιώργος, νέος φιλόλογος με δύο χρόνια υπηρεσίας.
Η άτυπη ιεραρχία των μαθημάτων ακυρώνει τον κόπο του καθηγητή. Το μάθημα υποβιβάζεται σε «ανάπαυλα» ή σε «χαμένο χρόνο». Ο εκπαιδευτικός αισθάνεται «φιλοξενούμενος» σε μια αίθουσα που τον ανέχεται, όχι που τον περιμένει.
Τα «θηριοτροφεία» της Γ΄ Γυμνασίου
Αντίστοιχα, στη Γ΄ Γυμνασίου η πρόκληση είναι άλλης φύσης. Η εφηβεία εκρήγνυται μέσα στην αίθουσα. «Έμπαινα στην τάξη και ένιωθα ότι έδινα μάχη να επιβληθώ στη φωνή τους. Άλλοι πετούσαν ατάκες, άλλοι απλώς γελούσαν ειρωνικά. Μια φορά, μαθητής μου είπε κατάμουτρα: “Δεν σε παίρνει στα σοβαρά κανείς εδώ”», θυμάται η Μαρία, νεοδιόριστη φυσικός.
Η μάχη δεν είναι μόνο παιδαγωγική, αλλά και ψυχολογική. Ο νέος δάσκαλος δοκιμάζει όρια και αντοχές: θα επιμείνει με υπομονή ή θα σπάσει υπό την πίεση;
Σχολεία «δύσκολων» περιοχών
Εκεί όπου η φτώχεια και οι κοινωνικές ανισότητες σφραγίζουν τη ζωή, η τάξη γίνεται καθρέφτης. «Έχεις μπροστά σου παιδιά που δουλεύουν το απόγευμα, που κουβαλούν βία από το σπίτι, που σε αντιμετωπίζουν καχύποπτα: “Κι εσύ τι μπορείς να μας μάθεις που να αλλάξει τη ζωή μας;”», λέει ο Κώστας, μαθηματικός σε σχολείο υποβαθμισμένης περιοχής.
Σε τέτοιο περιβάλλον, ο εκπαιδευτικός γίνεται κάτι πολύ περισσότερο από δάσκαλος. Είναι ακροατής, ψυχολόγος, μεσολαβητής — και πολλές φορές, στόχος.
Απόγνωση, συγκρούσεις, παραίτηση
Η λέξη απόγνωση ταιριάζει απόλυτα σε αυτές τις συνθήκες: το συναίσθημα ότι βρίσκεσαι σε αδιέξοδο. Ο εκπαιδευτικός παλεύει με ερωτήματα αυτοαμφισβήτησης: «Μήπως δεν κάνω για αυτή τη δουλειά;» Οι συγκρούσεις με μαθητές, γονείς ή συναδέλφους πολλαπλασιάζουν το βάρος. Και, κάποιες φορές, έρχεται η παραίτηση. Άλλοτε κυριολεκτική, άλλοτε εσωτερική: ένας καθηγητής που απλώς «μπαίνει και βγαίνει» στην τάξη χωρίς να νοιάζεται πια.
Όμως υπάρχει κι άλλη όψη
Κι όμως, ακόμη και σε αυτό το ζοφερό τοπίο, υπάρχουν μικρές αχτίδες φωτός. Ένα παιδί που χαμογελά για πρώτη φορά στο μάθημα. Ένα τμήμα που ξαφνικά σιωπά για να ακούσει μια ιστορία. Ένας μαθητής που επιστρέφει μετά από μήνες και λέει: «Κυρία, σας θυμήθηκα γιατί ήσασταν ο μόνος που με πήρε στα σοβαρά».
Αυτές οι στιγμές, μικρές αλλά ακριβές, είναι που κρατούν τον εκπαιδευτικό όρθιο. Γιατί η διδασκαλία, τελικά, δεν μετριέται μόνο με γραπτά και εξετάσεις∙ αλλά με τα ίχνη που αφήνει στη ζωή των παιδιών.
Τα στοιχεία που ...φωνάζουν!
Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης Εκπαιδευτικών (ETUCE), πάνω από το 40% των νέων εκπαιδευτικών σε χώρες της Ε.Ε. δηλώνουν ότι σκέφτονται να εγκαταλείψουν το επάγγελμα μέσα στα πρώτα πέντε χρόνια υπηρεσίας.
Στην Ελλάδα, έρευνα του Πανεπιστημίου Αθηνών (2023) για την επαγγελματική εξουθένωση των εκπαιδευτικών έδειξε ότι το 28% των νεοδιόριστων παρουσιάζουν «υψηλά επίπεδα άγχους» και «αίσθηση ματαιότητας», ιδιαίτερα όσοι τοποθετούνται σε σχολεία υποβαθμισμένων περιοχών.
Ο Σύλλογος Εκπαιδευτικών Δευτεροβάθμιας έχει καταγράψει αύξηση παραιτήσεων νεοδιόριστων μέσα στο 2022-2024. Χαρακτηριστική περίπτωση: καθηγήτρια Αγγλικών που παραιτήθηκε μόλις στους 6 μήνες υπηρεσίας σε σχολείο της Δυτικής Αττικής, επικαλούμενη «αδυναμία διαχείρισης της βίας και πλήρη έλλειψη υποστήριξης»..
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 19/9
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
