Alfavita Newsroom Μία ηχηρή παρέμβαση επιχειρούν οι ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί που υπηρετούν στις σχολικές μονάδες μέσω των Επιτροπών Διεπιστημονικής Υποστήριξης (Ε.Δ.Υ.), καταθέτοντας ψήφισμα με 1.776 υπογραφές. Το κείμενο συνιστά δραματική περιγραφή της σημερινής κατάστασης, όπου η υπερφόρτωση προσωπικού οδηγεί σε υποβάθμιση της ποιότητας παρέμβασης και απώλεια του ίδιου του νοήματος της υποστήριξης.
"Οι αριθμοί ευημερούν, η ουσία χάνεται"
«Οι αριθμοί ευημερούν. Πέντε σχολεία έχουν ψυχολόγο και κοινωνικό λειτουργό. Η ουσία χάνεται μέσα στη δήλωση ότι κάθε σχολείο έχει τον ψυχολόγο και τον κοινωνικό λειτουργό του», τονίζουν οι επαγγελματίες, επισημαίνοντας πως η ελάχιστη παρουσία τους, μία φορά την εβδομάδα ανά σχολική μονάδα, δεν επιτρέπει ουσιαστική παρέμβαση.
Όπως αναφέρεται στο ψήφισμα, βάσει του Κανονισμού Λειτουργίας της ΕΔΥ (34960/Δ3 – ΦΕΚ Β 5009 – 27.10.2021), οι ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί καλούνται να παρεμβαίνουν σε θέματα:
μαθησιακών δυσκολιών,
προσαρμογής,
συμπεριφοράς,
ενίσχυσης συναισθηματικής νοημοσύνης,
ανάπτυξης κοινωνικών δεξιοτήτων,
διαχείρισης συγκρούσεων,
αποδοχής της διαφορετικότητας.
Νέοι ρόλοι – Νέες απαιτήσεις
Η ήδη επιβαρυμένη καθημερινότητά τους επιφορτίστηκε πρόσφατα με νέες αρμοδιότητες:
Συμμετοχή στις Επιτροπές για την Αντιμετώπιση της Ενδοσχολικής Βίας.
Εκπαίδευση και εφαρμογή σχολικής διαμεσολάβησης.
Διοργάνωση Σχολών Γονέων, πολλές φορές σε απογευματινό ωράριο.
Το ΚΕΔΑΣΥ, παράλληλα, απαιτεί από τα μέλη των ΕΔΥ την εκπόνηση και παρακολούθηση πλήθους εξατομικευμένων προγραμμάτων, τη διασύνδεση με άλλες υπηρεσίες, τη συμμετοχή σε πρακτικά συνεδριάσεων και τελικές αποτιμήσεις, με αποτέλεσμα την καθημερινή εξουθένωση των επαγγελματιών.
Εγκλωβισμός ανάμεσα σε δύο ρόλους
Οι ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί περιγράφουν έναν ιδιότυπο «εγκλωβισμό» ανάμεσα σε δύο ρόλους: από τη μία συνεργάτες του ΚΕΔΑΣΥ, από την άλλη συνεργάτες των σχολείων, με το πλαίσιο λειτουργίας να ενσωματώνει υποχρεώσεις που στην πράξη απαιτούν πλήρη απασχόληση σε κάθε σχολείο ξεχωριστά.
«Η φύση και η ουσία του έργου μας έγκειται στις σχέσεις. Όμως οι σχέσεις θρυμματίζονται σ' έναν αγωνιώδη κύκλο επισκέψεων σε πέντε σχολεία με αμέτρητα ζητούμενα.»
Η αποσπασματική παρουσία δημιουργεί συχνά συνθήκες αδυναμίας άμεσης παρέμβασης ακόμα και σε περιπτώσεις κρίσεων, ενώ η συνεχής μετακίνηση στερεί από τους μαθητές την απαραίτητη αίσθηση ασφάλειας και συνέχειας.
Η παρεξήγηση του «γραφείου»
Ένα ακόμα σημείο που αναδεικνύει το ψήφισμα είναι η διαδεδομένη – αλλά λανθασμένη – αντίληψη για τον ρόλο του σχολικού ψυχολόγου:
«Δεν λειτουργούμε μέσα από ένα κλινικό μοντέλο, πίσω από ένα γραφείο που δίνει μαγικές λύσεις. Ο αποτελεσματικός τρόπος που μας δίδαξε η επιστήμη και η εμπειρία μας είναι η ενεργή συμμετοχή στην καθημερινότητα του παιδιού και η συστημική συνεργασία με εκπαιδευτικούς και γονείς.»
Χωρίς τη συστηματική, σταθερή παρουσία στις σχολικές μονάδες, οι σχέσεις συνεργασίας και εμπιστοσύνης δεν μπορούν να αναπτυχθούν, με αποτέλεσμα την αίσθηση ανικανοποίητου και αλλοτρίωσης εκατέρωθεν.
Ένας ψυχολόγος και ένας κοινωνικός λειτουργός ανά σχολική μονάδα: Το μοναδικό ρεαλιστικό αίτημα
Η ανάγκη για αναδιάρθρωση του πλαισίου είναι επιτακτική. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: σήμερα, ένας ψυχολόγος και ένας κοινωνικός λειτουργός καλούνται να συνεργαστούν με 150 εκπαιδευτικούς, 1.000 μαθητές και ισάριθμους γονείς.
Η ετήσια αναμονή των μαθητών για συνεδρίες, η αδυναμία άμεσης παρέμβασης σε ψυχοκοινωνικές κρίσεις και η ελλιπής πρόληψη ενδοσχολικής βίας συνθέτουν μια πραγματικότητα η οποία, όπως τονίζεται, «αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για την ανάπτυξη κλίματος εμπιστοσύνης στη σχολική κοινότητα».
Η κοινωνία οφείλει να ακούσει
Το ψήφισμα των 1.776 υπογραφών δεν αποτελεί απλώς διαμαρτυρία αλλά εμπεριστατωμένη τεκμηρίωση του σημερινού αδιεξόδου. Η Πολιτεία καλείται πλέον να προχωρήσει σε ουσιαστική μεταρρύθμιση που θα διασφαλίζει:
Πλήρη και σταθερή απασχόληση ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών ανά σχολική μονάδα.
Βιώσιμη οργάνωση των ΕΔΥ.
Πραγματική στήριξη της ψυχοκοινωνικής υγείας των μαθητών.
Το ψήφισμα
Ε.Δ.Υ. : Έτσι Δεν Υφιστάμεθα
Ψήφισμα 1776 υπογραφών για τη μείωση του αριθμού σχολείων που υποστηρίζονται από κάθε Ε.Δ.Υ.
Σύμφωνα με τον κανονισμό λειτουργίας της Ε.Δ.Υ. (34960 /Δ3 –ΦΕΚ B 5009 – 27.10.2021) απαιτείται από τα μέλη Ε.Ε.Π. της Ε.Δ.Υ., ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί, να παρεμβαίνουμε σε ζητήματα που αφορούν δυσκολίες μάθησης, προσαρμογής και συμπεριφοράς. Συγκεκριμένα, εισηγούμαστε και διαμορφώνουμε εξατομικευμένα προγράμματα εκπαίδευσης και διεπιστημονικής υποστήριξης για τους μαθητές/τριες με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Υλοποιούμε και διαμορφώνουμε προγράμματα μετάβασης, πρόληψης με στόχο την κατανόηση και διαχείριση των συναισθημάτων, την ενίσχυση της αυτογνωσίας και αυτοεκτίμησης των μαθητών/τριών, των κοινωνικών δεξιοτήτων, την άμβλυνση των συγκρούσεων, την ενίσχυση της συνεργασίας, της ομαδικότητας και της φιλίας. Επιπλέον, πραγματοποιούμε δράσεις με στόχο την ευαισθητοποίηση των μαθητών/τριών και εκπαιδευτικών σε ζητήματα αποδοχής της διαφορετικότητας. Εφαρμόζουμε, ακόμα, προγράμματα υποστήριξης των γονέων (όπως σχολές γονέων). Επίσης, πραγματοποιούμε ατομικές συναντήσεις/συμβουλευτική με γονείς και ατομικές συναντήσεις με μαθητές/τριες. Συντάσσουμε τα πρακτικά των συνεδριάσεων και την τελική αποτίμηση του απολογισμού της ΕΔΥ. Επιπροσθέτως, όπου κρίνεται χρήσιμο πραγματοποιούμε διασυνδέσεις είτε με το οικείο ΚΕΔΑΣΥ είτε με άλλους αρμόδιους φορείς και δημόσιες υπηρεσίες. Στα παραπάνω, προστέθηκε πρόσφατα ο καινούριος ρόλος μας ως μέλη επιτροπών για την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας, ο οποίος είναι πολύ σοβαρός και απαιτεί οργάνωση, νέες συνεργασίες και σχέσεις για να έχει λόγο να υφίσταται. Επιπρόσθετα, το ΚΕΔΑΣΥ ζητά να εκπαιδευτεί το προσωπικό των Ε.Δ.Υ. στην σχολική διαμεσολάβηση και να την εφαρμόσει σε σχολεία, όπως επίσης και την εκπόνηση Σχολής Γονέων σε απογευματινές δράσεις.
Ο αποσπασματικός τρόπος με τον οποίο λειτουργούν τα ΣΔΕΥ καταλήγει να υπονομεύει την ίδια την ιδιότητα και αξιοπιστία των λειτουργιών της (ψυχολόγου και κοινωνικού λειτουργού). Η ΕΔΥ είναι εγκλωβισμένη σε 2 φαντασιώσεις. Αυτή του συνεργάτη του ΚΕΔΑΣΥ και αυτή του συνεργάτη του σχολείου που σε συνδυασμό με τον κανονισμό λειτουργίας που ενέχει πολλούς άξονες, θα απαιτούσε έναν ψυχολόγο και έναν κοινωνικό λειτουργό σε κάθε σχολείο. Η φύση και η ουσία του έργου έγκειται στις σχέσεις. Και οι σχέσεις είναι θρυμματισμένες σ’ έναν αγωνιώδη κύκλο επισκέψεων σε (5) σχολεία με αμέτρητα ζητούμενα. Ένας έφηβος πρέπει να περιμένει τουλάχιστον 1 εβδομάδα, πολλές φορές και παραπάνω για να μιλήσει για κάτι που τον απασχολεί. Μια κρίση συμβαίνει όταν βρισκόμαστε σε άλλο σχολείο. Λείπει η μετοχή στην καθημερινότητα. Αυτή η κατ’ επίφασην «τεχνοκρατική» προσέγγιση αφήνει την αίσθηση του ημιτελούς σε όλους, ως χώρο, χρόνο, σύνδεση και ουσία. Και στον ίδιο τον επαγγελματία την αποξένωση από την
ίδια την ουσία και το περιεχόμενο του έργου του. Μια αίσθηση του ανικανοποίητου, της ματαίωσης και της αλλοτρίωσης εκατέρωθεν, νομοτελειακά. Οι αριθμοί ευημερούν. 5 σχολεία έχουν ψυχολόγο και κοινωνικό/ή λειτουργό. Η ουσία χάνεται μέσα στη δήλωση ότι «κάθε σχολείο έχει τον ψυχολόγο και τον κοινωνικό λειτουργό του». Η τάση της κοινωνίας να ψάχνει για ενόχους και όχι για λύσεις στις οποίες χρειάζεται να μετέχουν όλα τα μέλη της, αρχίζει να συμπεριλαμβάνει και εμάς σε αυτήν την λίστα. Η ερώτηση «ο ψυχολόγος και ο κοινωνικός λειτουργός του σχολείου τι έκανε;» έχει ξεκινήσει να εγείρεται και νιώθουμε την ανάγκη να πούμε ότι σε κάποιες περιπτώσεις γνωρίζουμε από τώρα ότι δεν θα παρέμβουμε λόγω του ότι βρισκόμαστε σε 5 σχολεία. Ο λόγος είναι ότι ένας σχολικός ψυχολόγος δεν λειτουργεί μέσα από το κλινικό μοντέλο που έχουν οι περισσότεροι στο μυαλό τους, δηλαδή έναν ψυχολόγο κλεισμένο πίσω από ένα γραφείο να δίνει μόνος του μαγικές λύσεις στο πρόβλημα. Ο αποτελεσματικός τρόπος να εργαζόμαστε στα σχολεία, ο τρόπος που μας δίδαξε η έρευνα, οι σπουδές μας και η εμπειρία μας είναι να λειτουργούμε μέσα στο πλαίσιο που αναπτύσσεται και επηρεάζει το παιδί και να προσπαθούμε να το επηρεάσουμε για να βοηθήσουμε το παιδί. Αυτό δεν υπάρχει περίπτωση να γίνει αποσπασματικά χωρίς τη δημιουργία σχέσεων και συνεργασιών.
Κρούομε κώδωνα κινδύνου! Η κοινωνία του σχολείου και η κοινωνία μας γενικότερα, φαίνεται να επαναπαύεται σιγά, σιγά στις δηλώσεις για την παρουσία μας στο σχολείο και μάλιστα μιας φαντασιωσικής παρουσίας όπου δίνονται λύσεις μέσα σε ένα γραφείο χωρίς την εμπλοκή εκπαιδευτικών, μαθητών, γονέων, κοινωνίας. Γεμάτοι από το αίσθημα ευθύνης για τα σχολεία που αναλαμβάνουμε, δηλώνουμε ότι δεν μπορούμε να ανταπεξέλθουμε στο ρόλο μας, εάν δεν ανήκουμε σε ένα μόνο σχολείο. Οι αριθμοί που αποτυπώνουν τη σημερινή πραγματικότητα είναι 1 ψυχολόγος και 1 κοινωνικός/ή λειτουργός ανά τουλάχιστον 150 εκπαιδευτικούς με τους οποίους χρειάζεται να αναπτύξει συνεργασίες και 1 ψυχολόγος και 1 κοινωνικός/ή λειτουργός ανά 1000 περίπου μαθητές κάτι το οποίο συνεπάγεται και 1000 γονείς εάν εμπλακεί μόνο ο ένας από τους δύο.
Συμπερασματικά, για τη συστηματική, στοχευμένη και αποτελεσματική παρέμβαση της ΕΔΥ κρίνεται απαραίτητη η μείωση των σχολικών μονάδων που υποστηρίζουμε. Η παρουσία μας 1 φορά την εβδομάδα δυσχεραίνει και σε πολλές περιπτώσεις αποκλείει την ποιοτική και αποτελεσματική εφαρμογή όλων των παραπάνω παρεμβάσεων και αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα στην επικοινωνία και στην ανάπτυξη κλίματος συνεργασίας και εμπιστοσύνης μεταξύ όλων των εμπλεκομένων της σχολικής κοινότητας (εκπαιδευτικοί, μαθητές/τριες και γονείς).
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
«Κανόνι» σε μεγάλη ασφαλιστική στην Ελλάδα - Χιλιάδες οδηγοί χωρίς κάλυψη από 1η Ιουλίου!
Νηπιαγωγεία - Δημοτικά: Αυτό είναι το νέο μάθημα τον Σεπτέμβριο
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 18/6
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
