Μιχάλης Τσιλιβάκος Συνταγματικό έκρινε η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) τον νόμο 5094/2024 για τη λειτουργία των Μη Κρατικών Πανεπιστημίων, απορρίπτοντας τις προσφυγές πανεπιστημιακών και συνδικαλιστικών φορέων της ανώτατης εκπαίδευσης.
Οι προσφυγές
Κατά του νόμου είχαν προσφύγει:
Η ΠΟΣΔΕΠ (ομοσπονδία συλλόγων πανεπιστημιακών),
Επτά πανεπιστημιακοί καθηγητές, και
Ο Γιώργος Κατρούγκαλος, πρώην υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ, με την ιδιότητα του πανεπιστημιακού, σε συνεργασία με την ΠΟΣΕΕΔΙΠ ΑΕΙ.
Οι προσφεύγοντες υποστήριζαν ότι ο νόμος παραβιάζει το άρθρο 16 του Συντάγματος, το οποίο απαγορεύει τη σύσταση ιδιωτικών ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
Ωστόσο, το ΣτΕ φαίνεται να υιοθέτησε την άποψη της κυβέρνησης, σύμφωνα με την οποία τα Μη Κρατικά Πανεπιστήμια μπορούν να λειτουργήσουν υπό αυστηρή κρατική εποπτεία, χωρίς να παραβιάζεται η συνταγματική πρόβλεψη.
Συμβούλιο της Επικρατείας
ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΥΠΟΥ
Αθήνα, 13 Ιουνίου 2025
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση σχετικά με το αποτέλεσμα των διασκέψεων επί υποθέσεων, οι οποίες συζητήθηκαν στις 11 Απριλίου 2025 στην Ολομέλεια και αφορούν την εγκατάσταση και λειτουργία στην Ελλάδα Παραρτημάτων - Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΝΠΠΕ).
Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας
Σύμφωνα με το άρθρο 34 παρ. 8 του π.δ. 18/1989, όπως προστέθηκε με το άρθρο 25 του ν. 4786/2021
Ανακοινώνει τα εξής:
Στις 2.6.2025 και 13.6.2025 η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας συνήλθε σε διασκέψεις υποθέσεων σχετικών με την εγκατάσταση και λειτουργία στην Ελλάδα Παραρτημάτων - Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΝΠΠΕ). Οι υποθέσεις αυτές συζητήθηκαν κατά τη δικάσιμο της 11.4.2025, προκειμένου να επιλυθούν τα ζητήματα συνταγματικότητας και συμβατότητας με το ενωσιακό δίκαιο των διατάξεων του ν. 5094/2024.
Το Δικαστήριο έκρινε τα εξής:
Α. Οι διατάξεις των παρ. 5 και 8 του άρθρου 16 του Συντάγματος, ενόψει και του σκοπού τους, που συνίσταται στην παροχή υψηλού επιπέδου ανώτατης εκπαίδευσης, σε συνδυασμό με την παρ. 1 του άρθρου 16, η οποία κατοχυρώνει την ελευθερία της εκπαίδευσης και την ακαδημαϊκή ελευθερία, ερμηνεύονται - σύμφωνα και με την ερμηνευτική δήλωση του άρθρου 28 του Συντάγματος αλλά και επί τη βάσει των αρχών της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και της καλόπιστης συνεργασίας των κρατών μελών (αρ. 2 και 4 παρ.3 ΣΕΕ) - σε αρμονία με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ειδικότερα, οι ως άνω συνταγματικές διατάξεις ερμηνεύονται ενόψει των νεότερων νομοθετικών και νομολογιακών δεδομένων του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία αφορούν την παροχή ανώτατης εκπαίδευσης (αρ. 165 ΣΛΕΕ), την ελευθερία εγκατάστασης (αρ. 49
ΣΛΕΕ), καθώς και το θεμελιώδες δικαίωμα ίδρυσης εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με σεβασμό των δημοκρατικών αρχών (αρ. 14 παρ. 3 του Χάρτη). Επί τη βάσει των ανωτέρω, δεν αποκλείεται κατά το Σύνταγμα η ίδρυση και λειτουργία παραρτημάτων αλλοδαπών πανεπιστημίων προερχομένων από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή από χώρα συμβεβλημένη στην GATS, κατά τους όρους ειδικού νόμου, με τον οποίον διασφαλίζεται υψηλό επίπεδο σπουδών και προστατεύεται η ακαδημαϊκή ελευθερία.
Κατόπιν τούτων, απορρίπτονται, κατά πλειοψηφία, τρεις αιτήσεις ακυρώσεως που έχουν ασκηθεί από Καθηγητές Α.Ε.Ι. και την ΠΟΣΔΕΠ.
Β. Το σύστημα του ως άνω νόμου, ως προς τους όρους αδειοδότησης και λειτουργίας, δεν εισάγει υπέρμετρους περιορισμούς στην ελευθερία εγκατάστασης (άρθρο 49 ΣΛΕΕ).
Κατόπιν τούτου, απορρίπτεται, κατά πλειοψηφία, αίτηση ακυρώσεως των κολλεγίων.
Οι προσφυγές
Κατά του νόμου είχαν προσφύγει:
Η ΠΟΣΔΕΠ (ομοσπονδία συλλόγων πανεπιστημιακών),
Επτά πανεπιστημιακοί καθηγητές, και
Ο Γιώργος Κατρούγκαλος, πρώην υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ, με την ιδιότητα του πανεπιστημιακού, σε συνεργασία με την ΠΟΣΕΕΔΙΠ ΑΕΙ.
Οι προσφεύγοντες υποστήριζαν ότι ο νόμος παραβιάζει το άρθρο 16 του Συντάγματος, το οποίο απαγορεύει τη σύσταση ιδιωτικών ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
Ωστόσο, το ΣτΕ φαίνεται να υιοθέτησε την άποψη της κυβέρνησης, σύμφωνα με την οποία τα Μη Κρατικά Πανεπιστήμια μπορούν να λειτουργήσουν υπό αυστηρή κρατική εποπτεία, χωρίς να παραβιάζεται η συνταγματική πρόβλεψη.
Ιδιαίτερη πολιτική σημασία αποδίδεται στο γεγονός ότι η απόφαση του ΣτΕ ήταν προσδοκώμενη και επιθυμητή από τον ίδιο τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος είχε επανειλημμένως χαρακτηρίσει την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων ως στρατηγικό στόχο για την ανάπτυξη της χώρας και βασικό λόγο για την αλλαγή του άρθρου 16 του Συντάγματος.
Το ΣτΕ ανακοίνωσε τα εξής:
Στις 2.6.2025 και 13.6.2025 η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας συνήλθε σε διασκέψεις υποθέσεων σχετικών με την εγκατάσταση και λειτουργία στην Ελλάδα Παραρτημάτων - Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΝΠΠΕ). Οι υποθέσεις αυτές συζητήθηκαν κατά τη δικάσιμο της 11.4.2025, προκειμένου να επιλυθούν τα ζητήματα συνταγματικότητας και συμβατότητας με το ενωσιακό δίκαιο των διατάξεων του ν. 5094/2024.
Το Δικαστήριο έκρινε τα εξής:
Α. Οι διατάξεις των παρ. 5 και 8 του άρθρου 16 του Συντάγματος, ενόψει και του σκοπού τους, που συνίσταται στην παροχή υψηλού επιπέδου ανώτατης εκπαίδευσης, σε συνδυασμό με την παρ. 1 του άρθρου 16, η οποία κατοχυρώνει την ελευθερία της εκπαίδευσης και την ακαδημαϊκή ελευθερία, ερμηνεύονται - σύμφωνα και με την ερμηνευτική δήλωση του άρθρου 28 του Συντάγματος αλλά και επί τη βάσει των αρχών της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και της καλόπιστης συνεργασίας των κρατών μελών (αρ. 2 και 4 παρ.3 ΣΕΕ) - σε αρμονία με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Ειδικότερα, οι ως άνω συνταγματικές διατάξεις ερμηνεύονται ενόψει των νεότερων νομοθετικών και νομολογιακών δεδομένων του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία αφορούν την παροχή ανώτατης εκπαίδευσης (αρ. 165 ΣΛΕΕ), την ελευθερία εγκατάστασης (αρ. 49 ΣΛΕΕ), καθώς και το θεμελιώδες δικαίωμα ίδρυσης εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με σεβασμό των δημοκρατικών αρχών (αρ. 14 παρ. 3 του Χάρτη). Επί τη βάσει των ανωτέρω, δεν αποκλείεται κατά το Σύνταγμα η ίδρυση και λειτουργία παραρτημάτων αλλοδαπών πανεπιστημίων προερχομένων από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή από χώρα συμβεβλημένη στην GATS, κατά τους όρους ειδικού νόμου, με τον οποίον διασφαλίζεται υψηλό επίπεδο σπουδών και προστατεύεται η ακαδημαϊκή ελευθερία.
Κατόπιν τούτων, απορρίπτονται, κατά πλειοψηφία, τρεις αιτήσεις ακυρώσεως που έχουν ασκηθεί από Καθηγητές Α.Ε.Ι. και την ΠΟΣΔΕΠ.
Β. Το σύστημα του ως άνω νόμου, ως προς τους όρους αδειοδότησης και λειτουργίας, δεν εισάγει υπέρμετρους περιορισμούς στην ελευθερία εγκατάστασης (άρθρο 49 ΣΛΕΕ). Κατόπιν τούτου, απορρίπτεται, κατά πλειοψηφία, αίτηση ακυρώσεως των κολλεγίων.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 16/6
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
