Νίκος Μάστορας Ενα από τα -δυστυχώς πολλά- «μπάχαλα» που έχει δημιουργήσει στην εκπαίδευση η κ.Κεραμέως, αφορά στο μάθημα των Θρησκευτικών και στον τρόπο απαλλαγής των μαθητών από αυτά.
Αν με την έναρξη του νέου σχολικού έτους η Υπουργός Παιδείας δεν εκδώσει νέα υπουργική απόφαση για τον τρόπο απαλλαγής των μαθητών, τεκμαίρεται ότι όσοι δεν επιθυμούν να παρακολουθούν το μάθημα θα πρέπει να μπορούν να το κάνουν με μια απλή προφορική δήλωση των μαθητών ότι δεν επιθυμούν για λόγους συνείδησης να παρακολουθήσουν το μάθημα των θρησκευτικών.
Ας δούμε αναλυτικά τι έχει συμβεί:
Οπως είναι γνωστό, τον περασμένο Ιούλιο το ΣτΕ ακύρωσε Κοινή Υπουργική Απόφαση του 2021, κατά το μέρος που προβλέπεται η απαλλαγή των μαθητών από το μάθημα των Θρησκευτικών, καθώς δεν προηγήθηκε της έκδοσης της ΚΥΑ η γνώμη της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα για αυτό το θέμα.
Η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε ότι η ρύθμιση που ίσχυε, σύμφωνα με την οποία ο διευθυντής-διευθύντρια της σχολικής μονάδας σε συνεργασία με τον σύλλογο των διδασκόντων αποφασίζουν κατά περίπτωση για τον τρόπο που απασχολούνται υποχρεωτικά οι απαλλασσόμενοι μαθητές είναι συνταγματικώς ανεκτή, ως μεταβατική, μέχρι την οριστική ρύθμιση του θέματος εντός ευλόγου χρόνου.
Ως εύλογος δε χρόνος κρίνεται το τέλος του σχολικού έτους 2022-2023, δοθέντος ότι, πέραν των δυσχερειών που ήδη εκτέθηκαν, η Πολιτεία καλείται για πρώτη φορά να ρυθμίσει το ζήτημα αυτό, δηλαδή να θεσπίσει ένα ισότιμο μάθημα συναφούς περιεχομένου για τους μαθητές που απαλλάσσονται από το υποχρεωτικό μάθημα των θρησκευτικών, σύμφωνα με την ερμηνεία των συνταγματικών και υπερνομοθετικών διατάξεων της ΕΣΔΑ που δόθηκε με τις προαναφερθείσες αποφάσεις του Δικαστηρίου.
Τέλος, οι σύμβουλοι Επικρατείας έκριναν ότι "πριν από την έκδοση της προσβαλλόμενης πράξεως απαιτείτο, ως ουσιώδης τύπος, η παροχή γνώμης της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, η οποία όμως, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, δεν υπάρχει".
Τι δεν έκανε η κ.Κεραμέως
Ομως η υπουργός Παιδείας μέχρι και σήμερα δεν έχει κάνει οτιδήποτε για το ζήτημα! Αν και η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας έχει κοινοποιηθεί από τον περασμένο μήνα στο Υπουργείο Παιδείας, προκειμένου να ενεργήσει κατεπειγόντως και να προετοιμαστεί για την νέα σχολική χρονικά, μέχρι σήμερα, ένα μήνα πριν την έναρξη του νέου σχολικού έτους, το Υπουργείο Παιδείας δεν έχει καν απευθυνθεί στην Αρχή ζητώντας γνωμοδότηση. Ο δικηγόρος κ.Βασίλης Σωτηρόπουλος, ο οποίος έχει χειριστεί (και κερδίσει) την υπόθεση στο ΣτΕ και σε άλλα δικαστήρια, εξηγεί:
«Επισκέφθηκα σήμερα (σ.σ.χθες) την Αρχή για άλλη υπόθεση και σε σχετική ερώτηση μου ενημερώθηκα ότι το Υπουργείο δεν έχει ζητήσει ακόμη γνωμοδότηση της Αρχής.
Εφόσον το Υπουργείο Παιδείας δεν εκδώσει νέα υπουργική απόφαση για το μάθημα των θρησκευτικών, η απαλλαγή θα μπορεί να δοθεί εκ του Συντάγματος, δηλαδή δυνάμει του άρθρου 13, χωρίς διοικητική διαδικασία αλλά με απλή αίτηση του παιδιού.
Επομένως, αν όντως ξεκινήσει το σχολικό έτος 2022 - 2023 χωρίς υπουργική απόφαση για την διαδικασία, το μόνο που απομένει να εφαρμοστεί είναι η απόφαση 32/2020 της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, η οποία φυσικά και εξακολουθεί να βρίσκεται σε ισχύ (δεν έχει προσβληθεί, ούτε ακυρωθεί από το ΣτΕ), η οποία ορίζει ότι η απαλλαγή δίνεται με επίκληση σκέτων "λόγων συνείδησης", όχι "θρησκευτικής συνείδησης".
Άρα, εφαρμόζεται απευθείας το άρθρο 13 του Συντάγματος, μαζί με την απόφαση 32/2020 της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, ελλείψει άλλης διοικητικής διαδικασίας.
Υπάρχει επίσης το άρθρο 14 της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, το οποίο ορίζει ότι κάθε παιδί έχει δικό του ατομικό δικαίωμα για σεβασμό της θρησκευτικής του ελευθερίας και της ελευθερίας συνείδησης. Αυτό σημαίνει ότι δεν απαιτείται η "εκπροσώπηση του" από τους γονείς του για να εκφράσει κάθε παιδί ότι δεν επιθυμεί να παρακολουθεί το μάθημα των θρησκευτικών. Κάθε παιδί, χωρίς δήλωση των γονέων του έχει διεθνούς δικαίου ατομικό δικαίωμα να δηλώσει ότι θα απέχει από το ομολογιακό μάθημα των θρησκευτικών. Πολύ περισσότερο που δεν υπάρχει Υπουργική Απόφαση να επιβάλλει την διαδικασία της γραπτής αίτησης των γονέων.
Καθώς επίσης δεν υπάρχει ο τύπος της γραπτής αίτησης, για λόγους ελαχιστοποίησης της τήρησης των προσωπικών δεδομένων (άρθρα 6 και 25 GDPR), κάθε μαθητής μπορεί να εκφράσει προφορικά την αντίρρηση του στην παρακολούθηση του ομολογιακού μαθήματος των θρησκευτικών και το σχολείο του είναι υποχρεωμένο να το απαλλάξει. Πράγματι, ελλείψει Υπουργικής Απόφασης δεν υφίσταται πλέον η νόμιμη βάση για να διατηρεί κάθε σχολείο γραπτές αιτήσεις μαθητών ή γονέων που επιθυμούν έστω και για "λόγους συνείδησης" την απαλλαγή τους από τα θρησκευτικά.
Αρκεί, λοιπόν, η προφορική δήλωση των μαθητών ότι δεν επιθυμούν για λόγους συνείδησης να παρακολουθήσουν το μάθημα των θρησκευτικών.
ΤΙ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΤΕΛΙΚΑ ΦΕΤΟΣ ΜΕ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ;
Και σε αναρτησή του, ο κ.Σωτηρόπουλος εξηγεί από την αρχή το ζήτημα:
«Όπως είναι γνωστό, αρχές Ιουλίου το Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε την Υπουργική Απόφαση της Νίκης Κεραμέως για την απαλλαγή από το μάθημα των θρησκευτικών ως αντίθετη στον #GDPR.
Επομένως, αυτή την στιγμή η περσινή Υπουργική Απόφαση που ορίζει την διαδικασία για την απαλλαγή από το μάθημα των θρησκευτικών έχει ακυρωθεί και δεν έχει αντικατασταθεί από άλλη νεότερη Υπουργική Απόφαση.
Πριν από αυτή την απόφαση υπήρχε η Εγκύκλιος του 2020 της τότε υφυπουργού Σοφίας Ζαχαράκη που και αυτήν την ακύρωσε το Συμβούλιο της Επικρατείας με απόφαση του πέρσι, επειδή ΔΕΝ ΕΙΧΕ ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΕΙ ΣΤΟ ΦΕΚ.
Πριν την εγκύκλιο Ζαχαράκη υπήρχε η εγκύκλιος Ανδρέα Λοβέρδου, για την οποία η Ελλάδα καταδικάστηκε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Επομένως, δεν υπάρχει καμία απολύτως πράξη του Υπουργείου Παιδείας που να μπορεί να εφαρμοστεί για την διαδικασία της απαλλαγής από τα θρησκευτικά, δικαίωμα που έχει πει το ΣτΕ ότι απορρέει απευθείας από το Σύνταγμα, κατά το άρθρο 13. Δηλαδή και να μην εκδοθεί υπουργική απόφαση ή εγκύκλιος, οι μαθητές έχουν κατά το άρθρο 13 του Συντάγματος δικαίωμα να απαλλαγούν από τα θρησκευτικά.
Επομένως, αν όντως ξεκινήσει το σχολικό έτος 2022 - 2023 χωρίς υπουργική απόφαση για την διαδικασία, το μόνο που απομένει να εφαρμοστεί είναι η απόφαση 32/2020 της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, η οποία φυσικά και εξακολουθεί να βρίσκεται σε ισχύ (δεν έχει προσβληθεί, ούτε ακυρωθεί από το ΣτΕ), η οποία ορίζει ότι η απαλλαγή δίνεται με επίκληση σκέτων "λόγων συνείδησης", όχι "θρησκευτικής συνείδησης".
Άρα, εφαρμόζεται απευθείας το άρθρο 13 του Συντάγματος, μαζί με την απόφαση 32/2020 της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, ελλείψει άλλης διοικητικής διαδικασίας.
Υπάρχει επίσης το άρθρο 14 της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, το οποίο ορίζει ότι κάθε παιδί έχει δικό του ατομικό δικαίωμα για σεβασμό της θρησκευτικής του ελευθερίας και της ελευθερίας συνείδησης. Αυτό σημαίνει ότι δεν απαιτείται η "εκπροσώπηση του" από τους γονείς του για να εκφράσει κάθε παιδί ότι δεν επιθυμεί να παρακολουθεί το μάθημα των θρησκευτικών. Κάθε παιδί, χωρίς δήλωση των γονέων του έχει διεθνούς δικαίου ατομικό δικαίωμα να δηλώσει ότι θα απέχει από το ομολογιακό μάθημα των θρησκευτικών. Πολύ περισσότερο που δεν υπάρχει Υπουργική Απόφαση να επιβάλλει την διαδικασία της γραπτής αίτησης των γονέων.
Στο πλαίσιο της εφαρμογής της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού έχουμε μια νέα διεθνή εξέλιξη: η Επιτροπή των ενωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού απεύθυνε σύσταση στις 28 Ιουνίου 2022 στην Ελλάδα ακριβώς για αυτό το θέμα:
"23. Η Επιτροπή, ενώ υποδέχεται θετικά τις τροποποιήσεις που απαγορεύουν στα σχολεία να τηρούν εγγραφές του θρησκεύματος των παιδιών και δίνοντας την δυνατότητα σε μη Ορθόδοξους μαθητές να απαλλάσσονται από το μάθημα, επαναλαμβάνει την παλαιότερη σύσταση της ότι το Κράτος μέλος οφείλει να διασφαλίσει και να προωθήσει τον σεβασμό του δικαιώματος του παιδιού στην ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης και του θρησκεύματος και συνιστά στο Κράτος:
(α) Να εφαρμόσει την απόφαση 28/2019 της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και τις αποφάσεις 1759-1760 του Συμβουλίου της Επικρατείας για την αφαίρεση της αναφοράς σε θρησκεύματα από σχολικά αρχείο και απολυτήρια,
(β) Να διασφαλίσει ότι όλοι οι μαθητές, ανεξάρτητα από το θρήσκευμα ή τις πεποιθήσεις τους ή των γονέων τους μπορούν να απαλλαγούν από το μάθημα των θρησκευτικών, τροποποιώντας την Υπουργική Απόφαση της 22 Ιανουαρίου 2018,
(γ) Να τροποποιήσουν τον Ν.344/1976 που επιβάλλει στους γονείς ενός τέκνου να δηλώνουν το θρήσκευμα στις ληξιαρχικές πράξεις γεννήσεως."
Καθώς επίσης δεν υπάρχει ο τύπος της γραπτής αίτησης, για λόγους ελαχιστοποίησης της τήρησης των προσωπικών δεδομένων (άρθρα 6 και 25 GDPR), κάθε μαθητής μπορεί να εκφράσει προφορικά την αντίρρηση του στην παρακολούθηση του ομολογιακού μαθήματος των θρησκευτικών και το σχολείο του είναι υποχρεωμένο να το απαλλάξει. Πράγματι, ελλείψει Υπουργικής Απόφασης δεν υφίσταται πλέον η νόμιμη βάση για να διατηρεί κάθε σχολείο γραπτές αιτήσεις μαθητών ή γονέων που επιθυμούν έστω και για "λόγους συνείδησης" την απαλλαγή τους από τα θρησκευτικά.
Αρκεί, λοιπόν, η προφορική δήλωση των μαθητών ότι δεν επιθυμούν για λόγους συνείδησης να παρακολουθήσουν το μάθημα των θρησκευτικών.
Εκτός, εάν κάτι αλλάξει και το Υπουργείο Παιδείας λάβει γνωμοδότηση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και στην συνέχεια εκδώσει σχετική υπουργική απόφαση που να ορίζει άλλη διαδικασία. Μέχρι να συμβεί όμως αυτό και κυρίως αν δεν συμβεί αυτό, αρκεί η προφορική δήλωση κάθε παιδιού στο σχολείο του»
Τα 7 «χαστούκια»
Αξίζει εδώ να θυμήσουμε ότι το υπουργείο Παιδείας, όχι μόνο υπό τη σημερινή του ηγεσία αλλά και υπό τις προηγούμενες, έχει δεχθεί έως τώρα όχι ένα, ούτε δύο, αλλά 7 δικαστικά "χαστούκια" για τον τρόπο απαλλαγής των μαθητών από τα Θρησκευτικά, καθώς -διαχρονικά- επιμένει να ζητάει δηλώσεις ότι δεν είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι για να τους απαλλάξει,( με τη διατύπωση ότι το ζητούν για λόγους θρησκευτικής συνείδησης) αντί να περιορίζεται στη διατύπωση ότι δεν επιθυμούν να παρακολουθήσουν το μάθημα απλά για λόγους συνείδησης, όπως έχουν κρίνει τα δικαστήρια. Τα απαριθμεί ο κ.Σωτηρόπουλος:
1. Στις 4.9.2019 σε καταγγελία που υποστηρίξαμε ενώπιον της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα δημοσιεύθηκε η απόφαση 28/2019 σύμφωνα με την οποία κρίθηκε ότι απαγορεύεται η αναγραφή του θρησκεύματος και της ιθαγένειας σε τίτλους σπουδών και στο πληροφοριακό σύστημα MySchool, καθώς και η υποβολή δήλωσης ότι οι μαθητές "δεν είναι Χ.Ο" ως προϋπόθεση απαλλαγής από το μάθημα των θρησκευτικών.
[https://www.dpa.gr/.../files/2019-09/apofasi282019.pdf]
2. Στις 20.9.2019 η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας με τις αποφάσεις 1759-1760/2019 ακύρωσε τις υπουργικές αποφάσεις του Υπουργού Παιδείας (Γαβρόγλου) με τις οποίες επιβαλλόταν η αναγραφή του θρησκεύματος στα απολυτήρια γυμνασίου και γενικού λυκείου σε αιτήσεις γονέων, μαθητών και της Ένωσης Αθέων που εκπροσωπήσαμε.
[http://www.adjustice.gr/.../pag.../epikairotita/apofaseis...]
3. Την 31.10.2019 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου καταδίκασε την Ελλάδα επειδή επέβαλε σε γονείς που εκπροσωπήσαμε να αποκαλύψουν ότι τα τέκνα τους "δεν ειναι Χ.Ο." για να λάβουν απαλλαγή από το μάθημα των θρησκευτικών (η εγκύκλιος επί υπουργίας Λοβέρδου που επί Γαβρόγλου περιλήφθηκε σε υπουργική απόφαση).
[http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-197254]
4. Την 31.1.2020 το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών με την απόφαση 32/2020 ανέστειλε την απόρριψη αιτήματος απαλλαγής μαθητή από το μάθημα των θρησκευτικών που οι γονείς του που εκπροσωπήσαμε δεν είχαν δηλωσει "δεν είναι Χ.Ο", αλλά ότι επιθυμούν την απαλλαγή για συνειδησιακούς λόγους.
[https://www.flash.gr/.../prwti-apallagi-apo-ta...]
5. Στις 7.9.2020 σε καταγγελία που υποστηρίξαμε ενώπιον της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων εκδόθηκε η απόφαση 32/2020 με την οποία απαγορεύθηκε η αναγραφή της "διαγωγής" στο απολυτήριο και τα υπόλοιπα πιστοποιητικά σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δεν είναι νόμιμη [Νόμος Κεραμέως], καθώς και ότι η δήλωση των γονέων για την απαλλαγή αρκεί να περιορίζεται σε επίκληση "λόγων συνείδησης" (όχι θρησκευτικής).
[https://www.constitutionalism.gr/2020-32-apdpx.../]
6. Στις 24.2.2021 το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών με την απόφαση Α266/2021 ακύρωσε απορρίψεις αίτησης μαθητή που εκπροσωπήσαμε για απαλλαγή του από το μάθημα των θρησκευτικών (η πρώτη επειδή οι γονείς επικαλέστηκαν λόγους θρησκ. συν. χωρίς δήλωση δεν είναι "Χ.Ο." και η δεύτερη ως εκπρόσθεσμη αίτηση). Το Διοικητικό Εφετείο έκρινε ότι αφενός δεν απαιτείτο η δήλωση Χ.Ο και αφετέρου η συμπλήρωση δεν ήταν εκπρόθεσμη παρόλο που είχε παρέλθει η προθεσμία, καθόσον επρόκειτο για ενιαία αίτηση.
[http://elawyer.blogspot.com/2021/04/to.html]
7. Στις 17.9.2021 η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας ακύρωσε με την απόφαση 1362/2021 την εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας [επί υπουργίας Κεραμέως] για την απαλλαγή από το μάθημα των θρησκευτικών επειδή δεν υπήρχε νομοθετική εξουσιοδότηση και δεν είχε δημοσιευθεί στο ΦΕΚ, επί αιτήσεως γονέων και μαθητών που εκπροσωπήσαμε [http://www.adjustice.gr/.../pag.../epikairotita/apofaseis...].
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 17 Απριλίου
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 17/4
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
