Alfavita Newsroom Το 1998 οι Ομοσπονδίες των Εκπαιδευτικών Ελλάδας και Κύπρου και των τριών βαθμίδων της εκπαίδευσης (πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας) αποφάσισαν από κοινού να καθιερώσουν και στις χώρες μας την 5η Οκτωβρίου κάθε έτους ως ημέρα αφιερωμένη στον εκπαιδευτικό, όπως έχει καθιερώσει η Εκπαιδευτική Διεθνής (Education International) από το 1994 σε όλο τον Κόσμο. Αποφάσισαν δε να γίνει η ομιλία στην πρώτη πανηγυρική εκδήλωση από τον Πρόεδρο της ΟΛΜΕ. Η εκδήλωση ήταν υπό την αιγίδα του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κ. Στεφανόπουλου και έγινε στην αίθουσα εκδηλώσεων του Πανεπιστημίου Αθηνών στα Προπύλαια.
Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα των Εκπαιδευτικών θέτει προς συζήτηση μια παραδοξότητα, μια αντινομία που ναι μεν εξηγείται ως ένα βαθμό, αλλά αφήνει ανοιχτό ένα κρίσιμο ερώτημα. Ενώ έχουμε ήδη εισέλθει στις κοινωνίες της γνώσης και της μάθησης, η θεσμική εκπαίδευση δε βρίσκεται σε ανάλογη τροχιά ανέλιξης. Και αυτό οφείλεται στην αμφισβήτηση του κοινωνικού κράτους και στην τάση εμπορευματοποίησης των πηγών της γνώσης.
«Η εκπαίδευση είναι μια επένδυση στο μέλλον των πολιτών και των κοινωνιών. Στην αυγή του 21ου αιώνα, το δικαίωμα στην εκπαίδευση δεν είναι τίποτα άλλον παρά το δικαίωμα του «συμμετέχειν» στη ζωή του σύγχρονου κόσμου». Τονίζει με το μήνυμά της η Εκπαιδευτική Διεθνής (Education International) δίνοντας με ορθό τρόπο το ρόλο που αρμόζει στη σύγχρονη εκπαίδευση. Αυτό το ιερό δικαίωμα της συμμετοχής των νέων στον πολιτισμό καλούμαστε να υπηρετήσουμε εμείς οι 50 εκατομμύρια εκπαιδευτικοί όλου του Κόσμου.
Πρόκειται για το χρέος που νοιώθουμε βαρύ απέναντι στην παιδική αθωότητα και στη νεανική απορία. Πρόκειται για την παιδαγωγική μας ευθύνη να πλάσουμε τη μορφή του πολίτη, να αρτιώσουμε προσωπικότητες που ζητούν να διαγράψουν η καθεμιά τη δική της μοναδική ιστορική πορεία, να γίνουμε πλοηγοί ψυχής. Αλλά αυτό το ιερό δικαίωμα καλούμαστε και να το διεκδικήσουμε, γιατί η εκπαίδευση δεν έχει ακόμα την πρωτεύουσα θέση που απαιτούν οι κοινωνίες της μάθησης. Αυτό το δικαίωμα της συμμετοχής, που είναι η βάση για τα άλλα δικαιώματα, είναι η πνοή του εκπαιδευτικού κινήματος. Και γι’ αυτό πρέπει να αγωνιστούμε, γιατί οι νέοι όλου του Κόσμου, όλων των εποχών θέλουν «ολόκληρο τον ουρανό δικό τους». Γιατί ονειρεύονται πάντα έναν καλύτερο Κόσμο, έναν δίκαιο Κόσμο. Και θεωρώ υποχρέωσή μου να ζητήσω να στραφεί η σκέψη σας εξαρχής σε όλους εκείνους τους τόπους της εκπαίδευσης όπου η φτώχεια, η ανέχεια και η βία κουβαλούν πολλούς Μεσαίωνες στην αυγή του 21ου αιώνα, στους τόπους του σκοτεινού μέρους του πλανήτη μας, όπου τα παιδιά δεν έχουν παιδική ηλικία και οι εκπαιδευτικοί αγωνίζονται για να εξασφαλίσουν μόνο χαρτί και μολύβι στους μαθητές τους.
Να στραφεί η σκέψη μας και σε εκείνους τους τόπους όπου η κατοχή και η ανελευθερία σκιάζουν τις παιδικές ματιές και τρομοκρατούν τους εκπαιδευτικούς.
Ποιος μπορεί να αρνηθεί ότι πρώτο καθήκον της διαπαιδαγώγησης είναι η διαμόρφωση συνειδήσεων και προσωπικοτήτων που θα αγωνίζονται ενάντια στην αδικία και στην ανισότητα;
Ιδιαίτερα σήμερα, όπου η γνώση αλλάζει καταστατική θέση παίρνοντας κεντρικές συντεταγμένες στη διαμόρφωση των εξελίξεων, στην παραγωγική και οικονομική συγκρότηση αλλά και στην κοινωνική διαστρωμάτωση, αν το δημόσιο σχολείο δε σηκώσει το κύριο βάρος της σημερινής μορφωτικής ιστορικότητας και οι δυνάμεις της αγοράς διαμορφώσουν προνομιακά τον Χάρτη της εκπαίδευσης, τότε θα πληγεί η ίδια η ηθική της παιδαγωγικής. Γιατί σήμερα η «επιχειρηματική κουλτούρα», η κουλτούρα του ανταγωνισμού, της εμπορευματικότητας των πραγμάτων, της χρησιμοθηρικής γνώσης, του τεχνολογικού ευδαιμονισμού και των κλασματικών κοινωνιών αντιτίθεται στην εκπαιδευτική κουλτούρα, στην κουλτούρα της αλληλεγγύης, των δημοκρατικών αξιών, του ανθρωπιστικού ιδεώδους, του πολιτισμικού - μορφωτικού αποθέματος της ανθρώπινης σκέψης. Εμείς θέλουμε να διαμορφώνουμε στους νέους αντιλήψεις για το Όλον, για την ίδια τη ζωή και τον Κόσμο. Να καλλιεργούμε την αγωνιστική στάση που θα συνδέεται με τα βασικά δικαιώματα. Να προάγουμε τις συλλογικές μορφές δράσης και τις κοινωνικές λειτουργίες που θα εξανθρωπίζουν τον άνθρωπο.
Ο θεσμός της Παγκόσμιας Ημέρας των Εκπαιδευτικών δεν επιζητεί κάποια κατανόηση και αντιμετώπιση στα κλαδικά προβλήματά μας. Θέλει να θέσει τα θεμελιακά ζητήματα της εκπαίδευσης στο προσκήνιο των σύγχρονων κοινωνιών και φυσικά να δει τον εκπαιδευτικό ως κεντρικό πρόσωπο των σημερινών πολιτικών μορφωτικών αναγκών. Το μήνυμα της UNESCO στη μακρά και όμορφη διαδρομή της είναι διαχρονικό και απόλυτο. «Με όποιον τρόπο και αν αλλάξουν τα εκπαιδευτικά συστήματα, η σχέση μεταξύ ενός αφοσιωμένου στη δουλειά του δασκάλου και ενός μαθητή, που το κίνητρό του είναι η δίψα της μάθησης, αποτελεί την καρδιά και την ψυχή της εκπαίδευσης».
Στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τις οποίες συνδιαμορφώνουμε κοινό μέλλον, υπάρχουν αρκετές εκφράσεις θεσμοθετημένης συμμετοχής των εκπαιδευτικών φορέων στην άσκηση της εκπαιδευτικής πολιτικής. Εδώ δυστυχώς παραμένει η έλλειψη φροντίδας της Πολιτείας απέναντι σε κρίσιμα ζητήματα των εκπαιδευτικών αλλά και η αντιπαραθετική αντίληψη και πρακτική των πολιτικών ιθυνόντων απέναντι στους εκπαιδευτικούς. Η απουσία διαλόγου και η απαξιωτική απέναντι στην εκπαιδευτική κοινότητα στάση των πολιτικών υπευθύνων, δεν προσβάλλουν μόνο τις αρχές και τις αξίες της παιδαγωγικής αλλά πλήττουν και βασικές λειτουργίες μιας σύγχρονης δημοκρατικής πολιτείας. Μια τέτοια στάση είναι αλυσιτελής και πάντως επιζήμια για την εκπαίδευσή μας. «Κανένα μέτρο δεν είναι δυνατό να προαγάγει την εκπαίδευση, αν δεν λαμβάνονται υπόψη οι εκπαιδευτικοί.
Οι περισσότερες μεταρρυθμίσεις και στρατηγικές ανάπτυξης πρέπει να ασχοληθούν με όσα συμβαίνουν μέσα στις σχολικές τάξεις, δηλαδή στην καθημερινή εργασία των εκπαιδευτικών», ισχυρίζεται με έμφαση η ETUCE, ο συλλογικός φορέας των Ευρωπαίων εκπαιδευτικών. Επιχειρήθηκε πρόσφατα η αλλοίωση της φυσιογνωμίας και της δημόσιας εικόνας του εκπαιδευτικού μέσω μιας νεοπαγούς εξεταστικής διαδικασίας που δεν είχε σχέση με τις επιταγές του σχολείου και τα εκπαιδευτικά δρώμενα. Ωστόσο, η ελληνική κοινωνία έχει διαμορφώσει θετική γνώμη για τους εκπαιδευτικούς εδώ και πολλές δεκαετίες και δεν επηρεάζεται από τη φαινομενολογία κατασκευασμένων γεγονότων. Δεν είναι καθόλου τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι το εκπαιδευτικό επάγγελμα παραμένει το πιο ελκυστικό επάγγελμα στους κόλπους της νέας γενιάς.
Εμείς θεωρούμε πως η ολόπλευρη στήριξη όλων των εκπαιδευτικών είναι εκπαιδευτική ανάγκη και αυτόνομη προτεραιότητα και όχι κάποιου είδους κλαδική αντιμετώπιση. Εμείς αγωνιζόμαστε για την πρωτεύουσα θέση της παιδαγωγικής και για τον κεντρικό ρόλο του εκπαιδευτικού στις σημερινές γνωσιοκεντρικές εποχές. Αγωνιζόμαστε για τη διαρκή ενίσχυση της Δημόσιας Δωρεάν Παιδείας, εκφράζοντας τη σταθερή αντίθεσή μας στη διείσδυση της αγοράς στους θεσμούς της εκπαίδευσης. Αναπτύσσουμε με επιμονή και συνέπεια τη συλλογική μας δράση, τη δυναμική του εκπαιδευτικού κινήματος σε μια κατεύθυνση μορφωτικού κινήματος.
Ίσως έχει ιδιαίτερη αξία να συζητήσουμε το πως βλέπει ο εκπαιδευτικός τον εαυτό του. Το είδωλό μας αναπόφευκτα, διαθλάται από τον κοινωνικό καταμερισμό, που βλέπει τον άνθρωπο ως οικονομική κυρίως οντότητα και από την εξουσιαστική λειτουργία του κράτους που θέλει τον παιδαγωγό πιστό διεκπεραιωτή των κεντρικών επιλογών και υποβαθμισμένο οικονομικά για να εγκλωβίζεται στις στοιχειώδεις ανάγκες της διαβίωσης. Στο κλασικό ερώτημα: «εκπαιδευτικός: επαγγελματίας ή λειτουργός»; η πολιτεία δίνει διαρκώς την ίδια απάντηση: επαγγελματίας ως προς τις υποχρεώσεις και λειτουργός ως προς τα δικαιώματα.
Και εμείς; Αγωνιζόμαστε σταθερά και επίμονα για την αναβάθμιση του δημόσιου σχολείου και του επαγγέλματός μας. Διευρύνουμε τον πολιτικό και πολιτισμικό μας λόγο, γιατί έχουμε συνειδητοποιήσει ότι το δικαίωμα στην εκπαίδευση και στη μόρφωση είναι ουσία δημοκρατίας αλλά και «υπαρξιακό» ζήτημα της ίδιας της παιδαγωγικής. Ανιχνεύουμε το αυθεντικό μας είδωλο, που θα αλληλοτροφοδοτείται από την αυταξία της μόρφωσης, από τις ανησυχίες και τις διεκδικήσεις της νέας γενιάς, από τις κοινωνικές προτεραιότητες.
Γιατί ο εκπαιδευτικός μικρόκοσμός μας δεν οριοθετείται στον εργασιακό - σχολικό χώρο. Διαποτίζει όλη την προσωπική μας ζωή. Διατρέχει και χαρακτηρίζει την προσωπικότητά μας. Συντίθεται με την ανθρώπινη υπόστασή μας.
Από το σχολείο του πιο μικρού χωριού της χώρας όπου ο δάσκαλος είναι πηγή πνευματικής ζωής, παράθυρο του «έξω κόσμου», μέχρι τον πανεπιστημιακό καθηγητή - ερευνητή που ανοίγει νέους δρόμους στη μάθηση αλλά και στη σκέψη του ανθρώπου, ξετυλίγεται το ίδιο παιχνίδι, το γοητευτικό παιχνίδι της γνώσης, αναδύονται τα ίδια μαθησιακά χαρακτηριστικά της κατανόησης της πραγματικότητας, της ετερογνωσίας και της αυτογνωσίας. Εκατοντάδες χιλιάδες μαθητές μας και φοιτητές μας σε όλη την Ελλάδα και την Κύπρο κάθε μέρα συμμετέχουν στους χώρους της εκπαίδευσης στην πιο οργανωμένη προσπάθεια του δημόσιου βίου μας για ένα αξιακό πεδίο που έχει ως πυρήνα του τον άνθρωπο της εξευγενισμένης συμπεριφοράς, τον ενεργό πολίτη, την δημοκρατική κοινωνία.
Όλοι οι θεωρητικοί της εκπαίδευσης συμφωνούν στο ότι η διδασκαλία είναι μια δραστηριότητα προσανατολισμένη προς το μέλλον. Η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία των Εκπαιδευτικών επιμένει πως «περισσότερο από κάθε άλλο επάγγελμα, η διδασκαλία απαιτεί μια διαρκή ρύθμιση των επιστημονικών, παιδαγωγικών, ψυχολογικών, πολιτιστικών και κοινωνικών γνώσεων». Και στην τρέχουσα συγκυρία των νέων μορφωτικών αναγκών της διαπολιτισμικής και της δια - βίου εκπαίδευσης, των μετα - γνωστικών θεωρήσεων, της συνοριακής παιδαγωγικής που οργανώνει την εξωσχολική γνώση και της στοχαστικοκεντρικής διδασκαλίας η ζωή του ανθρώπου θα γίνεται όλο και πιο παιδευτική. Ο σύγχρονος λόγος της ζωής θα είναι λόγος παιδευτικός, λόγος μορφωτικός .
Και ο εκπαιδευτικός καλείται να εισάγει το νέο στα πεδία των ιδεών, των ιδεών που συνυφαίνονται στο νήμα της ανθρώπινης ιστορίας και που φωλιάζει η ανθρώπινη αγωνία, των ιδεών που είναι ανατρεπτικές και είναι ικανές να αλλάξουν τον Κόσμο, των ιδεών που νοηματοδοτούν καταστάσεις και γεγονότα. Δεν μεταβιβάζουμε μόνο τις μαρτυρίες του παρελθόντος . Επηρεάζουμε τη δυναμική του παρόντος. Ανιχνεύουμε τις εκφράσεις του μέλλοντος.
Σήμερα ο εκπαιδευτικός δεν μπορεί να οριοθετηθεί στον παραδοσιακό ρόλο ενός περιορισμένου γνωσιακού διδακτισμού.
Οφείλεις να εισάγεις το νέο στις άπειρες πτυχές του στα ανεξάντλητα νοήματα της ζωής, στο σύμπαν των εννοιών, στις πάντα ανήσυχες διαδρομές της ανθρώπινης ιστορίας. Να σμιλεύεις την παιδική ψυχή με μια ηθική που σπάνια έχει πέραση στην αντεστραμμένη κλίμακα αξιών του ατομοκεντρισμού, της χρησιμοθηρίας, του cocooning. Να εκπαιδεύεις τους μαθητές στην ανάδυση της γνώσης και στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους, που θα καλλιεργούν τον συναισθηματικό τους κόσμο και θα ενισχύουν τους κοινωνικούς τους δεσμούς. Να τους μάθεις να μαθαίνουν μόνοι τους, να αμφισβητούν, να νιώθουν τον εαυτό τους μέσα από τις ανθρώπινες σχέσεις. Να κάνεις πράξη το σχολείο του πολιτισμού και της παιδείας. Να αγωνίζεσαι για να σπουδάζουν όλοι οι νέοι χωρίς διακρίσεις, για να έχουν δικαίωμα στο όνειρο και στη φιλοδοξία όλοι οι μαθητές. Γιατί η γνώση δεν είναι πεδίο ανταγωνισμού. Είναι τόπος της προσωπικής μας αυτοολοκλήρωσης και της κοινωνικής μας συνδιάρθρωσης. Είναι χώρος της υπαρξιακής μας αγωνίας και του ατέρμονος ανθρώπινου φιλοσοφικού στοχασμού, γιατί συνδέεται με το «θαυμάζειν» το «απορείν» και το «ερωτάν».
Ο εκπαιδευτικός λειτουργεί κυρίως με δύο αρχές, την παιδαγωγική ευθύνη, ευθύνη του «ποιείν ανθρώπους», και την παιδαγωγική ελευθερία, που «νομιμοποιείται» από το φτερούγισμα της παιδικής ψυχής και από την ανάγκη ανάδειξης της μορφής του πολίτη μέσα σε κουλτούρα χειραφέτησης.
Σε μια περίοδο όπου λείπουν οι μεγάλες αφηγήσεις και πλεονάζουν οι αποροσδιοριστίες και οι αβεβαιότητες, εμείς είμαστε εραστές μιας «μικρής» αλλά όμορφης βεβαιότητας:
Είμαστε βέβαιοι πως η διαπαιδαγώγηση και η προαγωγή των ανθρωπιστικών αξιών συγκροτούν τον πυρήνα κάθε κοινωνίας.
Είμαστε βέβαιοι πως το δημόσιο σχολείο μπορεί να σηκώσει το βάρος της μόρφωσης των νέων μας.
Και είναι αυτές οι βεβαιότητες που προσδιορίζουν την παιδαγωγική μας ευθύνη και την παιδαγωγική μας ελευθερία, που σχηματοποιούν τη μορφή του εκπαιδευτικού.
Εντέλει θεωρούμε πως η σημερινή ημέρα μας δίνει το απόλυτο δικαίωμα να διαβεβαιώσουμε σύμπασα την Ελληνική κοινωνία, ότι σήμερα μεν γιορτάζουμε ονομαστικά, ενώ καθημερινά «γιορτάζουμε» ουσιαστικά.
Ίσως, γιατί η μέθη, η χαρά, η ουσία του παιδαγωγού είναι νόημα ζωής ...
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Σχολεία: Αλλάζουν οι ώρες αποχώρησης των μαθητών
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 24 Απριλίου
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 24/4
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
