Alfavita Newsroom Του Νίκου Τσούλια
Θεωρώ ότι ο ρόλος της Έκθεσης στην εκπαίδευση είναι εκ της καταστατικής της σύστασης βαθιά μεταρρυθμιστικός και επαναστατικός. Η Έκθεση μπορεί να αποτελέσει τη ναυαρχίδα για έναν συνολικότερο προοδευτικό μετασχηματισμό του σχολικού μας οικοσυστήματος. Δεν αποτελεί ένα μάθημα όπως τα άλλα, που έχουν ένα γνωστικό πεδίο και μια συγκεκριμένη, άκρως παραδοσιακή και εν πολλοίς εξαντλημένη διαδικασία εκμάθησης. Δεν έχει ως βάση αναφοράς το τυποποιημένο σχολικό πρόγραμμα αλλά τον ίδιο το μαθητή και εξ αυτού του στοιχείου εμπεριέχει ένα απόλυτα δημιουργικό περιεχόμενο, το οποίο όμως δεν το ενισχύουμε σύμφωνα με τη δυναμική του.
Σήμερα απαιτείται μια ριζοσπαστική τομή στο ρόλο και στη λειτουργία της Έκθεσης στο σχολείο. Καταθέτω τρεις προτάσεις προς αυτή την κατεύθυνση.
α) Να υπάρξει σχεδιασμένη μελέτη για περαιτέρω ουσιαστικοποίηση στη διδασκαλία της σ’ όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης˙ τολμώ δε να πω και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Να μην είναι οι μαθητές / μαθήτριες αντηχείο, να μην καθηλώνεται η ελευθερία του πνεύματός τους όταν ασκούνται μονομερώς στην αναπαραγωγή των σελίδων του βιβλίου και των «γεγονότων» της σχολικής αίθουσας. Να δοθεί περισσότερος «χώρος» στη δημουργικότητά τους και στον πρωτογενή λόγο τους. Να «εκκινεί» και να ολοκληρώνεται η λειτουργία της μάθησης σ’ αυτούς και όχι στην «αφήγηση» των σχολικών βιβλίων. Η Έκθεση δεν αντιστοιχεί σε γνωσιακή περιοχή, που το πιο πιθανό είναι να χαθεί στο διάβα του χρόνου. Εδράζεται στη βαθιά κατακτημένη γνώση, στην πραγματική μορφωτική αποσκευή, στο σύμπαν της ουσιαστικής παιδείας κάθε προσώπου. Αντιστοιχεί στο Όλον του μαθητή / της μαθήτριας και στην προσωπικότητά τους και όχι σε ένα επιμέρους πεδίο δεξιοτήτων τους.
β) Η Έκθεση μπορεί να τροποποιήσει την παραδοσιακή διδασκαλία γενικότερα. Απαιτείται να γράφεται μια μορφή Έκθεσης τουλάχιστον μια φορά το χρόνο σ’ όλα τα μαθήματα, για να καλλιεργήσει ο εκπαιδευόμενος την ανάπτυξη του λόγου του σε κάθε περιοχή του επιστητού και για να αξιολογεί κάθε εκπαιδευτικός καλύτερα τις δυνατότητες και τις αδυναμίες των μαθητών / μαθητριών. Εφαρμόζω «πειραματικά» και μόνιμα στο μάθημά μου αυτή την ιδέα και οφείλω να πω ότι έχω ενθουσιαστεί από τα αποτελέσματά της, αφού αποτελεί ένα ξεχωριστό πεδίο γνωριμίας μου με τους μαθητές / μαθήτριές μου. Επίσης συχνά – πυκνά διαβάζω Εκθέσεις μαθητών / μαθητριών (από τους / τις φιλολόγους), προκειμένου να κατανοήσω καλύτερα το πραγματικό μορφωτικό σύμπαν τους και συνήθως ξαφνιάζομαι από τη διαφορετική και προφανώς λανθασμένη εικόνα που έχω γι’ αυτούς / αυτές. Γιατί, πώς μπορείς να κατανοήσεις με άρτιο τρόπο την προσωπικότητά τους μέσα από τη διδασκαλία της Βιολογίας ή της Χημείας; Και έτι περαιτέρω, πώς μπορείς να διδάξεις και να μορφώσεις, αν δεν έχεις κατανοήσει ως ένα επίπεδο το βαθύ νοητικό και στοχαστικό αλλά και συναισθηματικό στάτους των μαθητών / μαθητριών;
γ) Πρέπει να ενισχυθεί η παρέμβαση της Έκθεσης στο σύστημα βαθμολογίας και της γενικότερης αξιολόγησης. Για παράδειγμα, να μετράει ο βαθμός της διπλασιασμένος στη γενική βαθμολογία. Ή ακόμα στον τίτλο του Λυκείου να υπάρχει και ως ξεχωριστός βαθμός εκείνος της Έκθεσης, για να καταδειχτεί η πιο ουσιαστική δυνατότητα του μαθητή για τη μορφωτική προοπτική του. Επίσης, η Έκθεση να έχει μεγαλύτερη βαθμολογική συμμετοχή στις Πανελλαδικές εξετάσεις. Κατά καιρούς εμφανίζεται μια κριτική περί μειονεκτήματος στη βαθμολογία της Έκθεσης με την έννοια ότι υπεισέρχεται ο υποκειμενικός παράγοντας του διορθωτή. Έχουμε τελικά αναγάγει την αντικειμενικότητα του συστήματος πρόσβασης σε «εκπαιδευτικό και κοινωνικό δόγμα», με αποτέλεσμα να μένουμε μόνο σ’ αυτό το στοιχείο παραλείποντας την ουσία τόσο της εκπαίδευσης όσο και του πρώτου ζητούμενου της πρόσβασης στο πανεπιστήμιο, των ουσιαστικών εφοδίων! Πρόκειται για μια απόλυτα «πρωτόγονη» σύλληψη της παιδείας και της μόρφωσης, που δεν συνδέεται με το «συνεχές» της μάθησης και με τη δυναμική και την προοπτική του μαθητή / της μαθήτριας αλλά απλά και μόνο με τη «στιγμή» των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Θεωρώ ότι α) μπορεί να εκλογικεύεται η όποια υποκειμενικότητα στη βαθμολογία της Έκθεσης και β) δεν μπορούμε να θεοποιούμε μόνο την αντικειμενικότητα κλείνοντας τα μάτια τόσο στην υπονόμευση της κριτικής σκέψης όσο και στην προαγωγή της απομνημόνευσης ως μοναδικής δεξιότητας των μαθητών, γιατί το όλο σκηνικό είναι ουσιαστικά αντιμαθησιακό και αντιεκπαιδευτικό.
Ο δημιουργικός μετασχηματισμός της Έκθεσης δεν μπορεί να συνυπάρξει με το υπάρχον σχολικό οικοσύστημα, με το σημερινό «παράδειγμα» της εκπαίδευσης. Συνδέεται άρρηκτα με τη συνολική μεταρρύθμιση του σχολείου και της διαπαιδαγώγησης. Αλλά πώς μπορεί να απελευθερωθεί ο «οργανισμός της εκπαίδευσης», αν δεν αμφισβητηθεί το παχύ στρώμα των προκαταλήψεών του, αν η πολιτεία μένει ξανά και ξανά στα ίδια ζητήματα δηλαδή στα εξωτερικά χαρακτηριστικά του σχολείου και δη στο εξεταστικό σύστημα, αν οι εκπαιδευτικοί δεν αποτινάζουμε διαρκώς και συστηματικώς την εύκολα σχηματιζόμενη κρούστα της τυποποίησης της διδασκαλίας και της υπαλληλοποίησής μας;
Αν το εκπαιδευτικό μας κίνημα δεν είχε πέσει σε βαθιά νάρκη με την ευθύνη της ηγεσίας του, αν είχαμε μετασχηματίσει το εκπαιδευτικό κίνημα σε μορφωτικό ρεύμα, τότε θα θέταμε την πρόκληση της μεταρρυθμιστικής δύναμης της Έκθεσης τουλάχιστον σε πεδίο συζήτησης και έρευνας…
Υ.Γ.
Το παρόν άρθρο είναι συνέχεια του σχετικού άρθρου:
Επαναστατικό το βασίλειο της Έκθεσης!
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Η πιο εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών στην Ελλάδα σε 2 ημέρες στα χέρια σου - Δίνεις από το σπίτι σου
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 18/12
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
