Μαρία Δούση Άγχος, κατάθλιψη, φτώχεια, ναρκωτικά, αυτοκτονίες και ένοπλες συγκρούσεις συγκαταλέγονται στις βασικές αιτίες που απειλούν τη ζωή των νέων σε πολλές περιοχές της Ευρώπης, σύμφωνα με τα πορίσματα της μεγάλης ετήσιας έκθεσης για το Παγκόσμιο Βάρος των Ασθενειών, που παρουσιάστηκε στην Παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής Υγείας στο Βερολίνο και δημοσιεύθηκε στο The Lancet.
Στην Ανατολική Ευρώπη, οι θάνατοι σε ηλικίες 15-24 ετών αυξήθηκαν κατά 40-54% την τελευταία δεκαετία. Στη Δυτική Ευρώπη, οι δείκτες είναι χαμηλότεροι, όμως ανησυχία προκαλούν οι αυξανόμενες τάσεις ψυχικών διαταραχών και χρήσης ουσιών. Στην Ελλάδα, τα συνολικά ποσοστά θνησιμότητας αυξάνονται σε όλες τις ηλικίες από το 2000, με μείωση όμως στους νέους, κυρίως λόγω της πτώσης των θανατηφόρων τροχαίων.
Οι κύριες αιτίες
Η δεκαετής αύξηση της θνησιμότητας στους νέους ενήλικες οφείλεται σε παράγοντες όπως:
- Αυξημένες αυτοκτονίες και διαταραχές ψυχικής υγείας
- Χρήση ναρκωτικών και αλκοόλ
- Βία και συγκρούσεις, ειδικά μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία
- Επανεμφάνιση λοιμώξεων, όπως ο HIV
- Κλιματικές καταστροφές και φυσικά φαινόμενα (σεισμοί, καύσωνες)
Τα δεδομένα δείχνουν ότι, ενώ η συνολική παγκόσμια θνησιμότητα μειώνεται (κατά 67% από το 1950 έως σήμερα), η κατάσταση σε νεότερες ηλικίες επιδεινώνεται σε συγκεκριμένες γεωγραφικές ζώνες.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την αναπλ. καθηγήτρια Hmwe Hmwe Kyu του IHME:
Η γενική θνησιμότητα αυξήθηκε από 938 σε 1.237 ανά 100.000 κατοίκους από το 2000 έως το 2023, κυρίως λόγω γήρανσης του πληθυσμού.
Οι θάνατοι σε ηλικίες 10-24 ετών μειώθηκαν σημαντικά, από 47 σε 30 ανά 100.000, με βασικό λόγο τη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων (από 21 σε 7,6 ανά 100.000).
Παρά τη μείωση, η Ελλάδα παραμένει πάνω από τον μέσο όρο της Δυτικής Ευρώπης σε θανάτους από τροχαία, υποδεικνύοντας ανάγκη για βελτίωση στην οδική ασφάλεια.
Ασθένειες, κοινωνικές ανισότητες και συγκρούσεις
Η μελέτη καταγράφει ότι:
Το 66% των θανάτων παγκοσμίως οφείλονται πλέον σε μη μεταδοτικές ασθένειες, όπως καρδιοπάθειες, εγκεφαλικά και διαβήτης.
Σε χώρες μεσαίου εισοδήματος, η γρήγορη «μετάβαση» σε τέτοιες παθήσεις αποδίδεται στη γήρανση, την παχυσαρκία και τη ρύπανση.
Η υγειονομική ανισότητα παραμένει έντονη: τα χαμηλότερα εισοδήματα και η μειωμένη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη αυξάνουν τους κινδύνους.
Σημαντικό εύρημα είναι ότι το 50% των θανάτων και των αναπηριών θα μπορούσαν να προληφθούν, αν αντιμετωπιστούν εγκαίρως παράγοντες όπως η παχυσαρκία, η υπέρταση και η ανεπαρκής διατροφή.
Η διεθνής επιστημονική προσπάθεια περιλάμβανε 16.500 ερευνητές από 204 χώρες. Από την Ελλάδα συμμετείχαν:
- Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
- Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
- ΕΚΠΑ
- Πανεπιστήμια Πατρών, Θεσσαλίας, Θράκης
- Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
Η καθηγήτρια Εμμανουέλα Γακίδου, επικεφαλής της έκθεσης, τόνισε ότι οι παγκόσμιες περικοπές στη χρηματοδότηση για την υγεία απειλούν να ακυρώσουν δεκαετίες προόδου, ιδιαίτερα στις φτωχότερες χώρες.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 6/12
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
