Alfavita Newsroom Μεγάλες διαστάσεις έλαβε στην Κύπρο το τελευταίο διάστημα το άρθρο μαθήτριας Λυκείου σχετικά με τον τρόπο διδασκαλίας του μαθήματος των θρησκευτικών που δημοσιεύθηκε σε σχολική εφημερίδα. Την ίδια ώρα, έντονος προβληματισμός επικρατεί για τη στάση πολλών εκπαιδευτικών, στην πλειοψηφία τους θεολόγων, οι οποίοι επιδίδονται σε πρωτοφανείς επιθέσεις σε βάρος της 16χρονης, μέσω των social media, στάση που έφερε την παρέμβαση της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού.
Η μαθήτρια του Λυκείου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ' Δασούπολης, έγραψε ένα άρθρο με τίτλο «Θρησκευτικά στο σχολείο: Επιλογή ή υποχρέωση;», το οποίο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα του σχολείου, «Δασουπολίτης». Η κοπέλα εκφράζει τις ενστάσεις της σχετικά με την προσευχή, τον εκκλησιασμί και τον τρόπο με τον οποίο διδάσκεται το μάθημα στα σχολεία της Κύπρου.
«Πόση επιρροή έχει η Εκκλησία στην καθημερινότητα των μαθητών; Είναι η πρωινή προσευχή ή ο κοινός εκκλησιασμός παρέμβαση της Εκκλησίας στην κοσμική εκπαίδευση; Το μάθημα των Θρησκευτικών συνάδει στη διαπολιτισμική εκπαίδευση που προωθεί το -ευρωπαϊκό- κράτος μας;», αναρωτιέται μεταξύ άλλων η μαθήτρια στο άρθρο της.
Σε άλλο σημείο, αναφέρει: «Το ζητούμενο δεν είναι σε καμία περίπτωση η στέρηση της ευκαιρίας για τους μαθητές να μορφώνονται όσον αφορά στη θρησκεία τους. Άλλωστε σε μια χώρα που η θρησκεία συνδέεται άρρηκτα με την εθνική ταυτότητα κάτι τέτοιο είναι ουτοπία. Αυτό που ζητάμε είναι η ορθότερη προσέγγιση του μαθήματος. Μια απλή λύση θα ήταν η μετατροπή του μαθήματος σε προαιρετικό, δίνοντας την επιλογή -μαζί με το συγκεκριμένο- άλλων μαθημάτων κριτικής σκέψης και ευρύτερων γνώσεων. Απλά παραδείγματα θα μπορούσαν να ήταν η πολιτική αγωγή, η θρησκειολογία -καλύπτοντας περισσότερες θρησκείες και χωρίς να επικεντρώνεται σε κάποια συγκεκριμένη- αλλά ακόμα και η σεξουαλική αγωγή, ένα μάθημα που αγνοείται στα κυπριακά σχολείο, ενώ η σημαντικότητά του αποδεικνύεται μεγάλη».
Δημόσια στοχοποίηση και «δικαστήριο» στα social media
Το άρθρο της μαθήτριας προκάλεσε τη σφοδρή αντίδραση πολλών εκπαιδευτικών, οι οποίοι εξέφρασαν θυμό και διαφωνία για το περιεχόμενό, μη διστάζοντας να στοχοποιήσουν δημόσια τη μαθήτρια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η μερίδα αυτή των εκπαιδευτικών, θεολόγοι στην πλειοψηφία τους, ζήτησαν ακόμη και τη δίωξή της, ενώ στο στόχαστρό τους μπήκαν και οι αρμόδιοι που ενέκριναν τη δημοσίευση του επίμαχου άρθρου. Κάποιοι μάλιστα έφτασαν στο σημείο να γράψουν πως «μετάνιωσαν που της είχαν βάλει καλό βαθμό», πως «λυπούνται» για τη 16χρονη.
Ακολούθησαν αντιδράσεις πολλών πολιτών κατά των εκπαιδευτικών που άσκησαν κριτική στη στοχοποίηση της ανήλικης μαθήτριας κατηγορώντας τους για υποκρισία, καθώς ο σκοπός των σχολείων και της εκπαίδευσης είναι η διαμόρφωση μαθητών με κριτική σκέψη.
Η καθυστερημένη απάντηση του υπουργείου Παιδείας
Από την πλευρά του, το υπουργείο Παιδείας της Κύπρου τήρησε στάση αναμονής, χωρίς καμία αντίδραση για αρκετές ημέρες.
Μετά τις διαστάσεις που έλαβε το ζήτημα το σάλο που προκλήθηκε, εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση:
Για το θέμα που έχει δημιουργηθεί και σχολιάζεται δημόσια γύρω από άρθρο που δημοσιεύτηκε σε σχολικό έντυπο, το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας υπογραμμίζει την τοποθέτηση που έγινε νωρίτερα από τον Υπουργό κ. Πρόδρομο Προδρόμου, ως ακολούθως.
Η ελευθερία της έκφρασης φυσικά και αναγνωρίζεται και διασφαλίζεται για όλους τους μαθητές και μαθήτριες, όπως και όλους τους άλλους πολίτες. Αυτό εξάλλου επιβεβαιώνεται από το ότι δημοσιεύτηκε και προβλήθηκε το συγκεκριμένο κείμενο στο σχολικό έντυπο, στη βάση της ελευθερίας της έκφρασης των μαθητών/τριών.
Το Υπουργείο θα παρενέβαινε, όπως οφείλει, εάν στη λειτουργία σχολείου ή από οποιαδήποτε θεσμική δραστηριότητα στον χώρο αρμοδιότητας του παραβιαζόταν ή παρεμποδιζόταν η ελευθερία της έκφρασης.
Ευτυχώς στη χώρα μας ισχύει και πρακτικά εκδηλώνεται η ελευθερία της έκφρασης, μια δημοκρατική κατάκτηση αλλά και θεμελιώδης αρχή τόσο του δικού μας όσο και ευρύτερα του ευρωπαϊκού πολιτισμού στον οποίο μετέχουμε. Πολιτική του Υπουργείου είναι μάλιστα να ενθαρρύνει την ελεύθερη έκφραση των παιδιών, αφού έτσι αξιοποιούνται και τα εφόδια που αποκτούν ή οι ικανότητες που καλλιεργούνται διά μέσου της εκπαίδευσης.
Τυχόν συζητήσεις, ανταλλαγή απόψεων ή και διχογνωμίες που εκδηλώνονται, ως ιδιωτικές δραστηριότητες είτε εκπαιδευτικών είτε μαθητών/τριών, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως και αλλού, δεν αφορούν το Υπουργείο, εφόσον βέβαια δεν παραβιάζονται κανονισμοί ή νόμοι. Όλοι βεβαίως κερδίζουν εάν ο όποιος διάλογος διεξάγεται σε πολιτισμένο κλίμα και με κόσμιο τρόπο, ενώ απόψεις και ισχυρισμοί που προβάλλονται με φανατισμό ή επιθετικότητα κατά της προσωπικότητας των άλλων χάνουν με αυτό τον τρόπο από την ίδια τη δύναμη ή την εγκυρότητα τους.
Παρέμβαση της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού
Οι διαστάσεις που έλαβε η υπόθεση και η στάση πολλών εκπαιδευτικών στο διαδίκτυο οδήγησε την Επίτροπο Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, Δέσπω Μιχαηλίδου, να παρέμβει.
Στην τοποθέτησή της η κ. Μιχαηλίδου, καταγγέλλει τις επιθέσεις των εκπαιδευτικών και αναφέρει:
«Η ελευθερία της έκφρασης συνιστά ένα από τα πιο ουσιώδη θεμέλια μιας δημοκρατικής κοινωνίας, μια από τις πρωταρχικές προϋποθέσεις για την πρόοδο της κοινωνίας και την ανάπτυξη της προσωπικότητας των επιμέρους ατόμων[1]. Ποια είναι τα όρια της ελευθερίας λόγου, της ελευθερίας έκφρασης, της ελευθερίας διατύπωσης γνώμης και τι οφείλουν να ανέχονται οι διαφωνούντες με αυτήν;
Τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ) συνιστούν χρήσιμο εργαλείο, το οποίο μπορεί να θέσει τις βάσεις ενός δημόσιου διαλόγου. Παρόλο που παρακολουθώ, στο μέτρο του δυνατού, τις συζητήσεις που διεξάγονται στα ΜΚΔ, εντούτοις, επιλέγω να παραμένω ουδέτερη στα όρια που ορίζουν οι αρμοδιότητές μου, αφήνοντας τον δημόσιο διάλογο να εξελιχθεί. Ωστόσο, η περίπτωση στοχοποίησης παιδιού-μαθήτριας, η οποία εξέφρασε την άποψή της για το μάθημα των θρησκευτικών με δημοσίευση άρθρου της σε μαθητική εφημερίδα, δεν μπορεί να με αφήσει αδιάφορη.
Το δικαίωμα στη συμμετοχή, μία από τις τέσσερις Βασικές Αρχές της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού, ορίζει πως, για να είναι ουσιαστική η εμπλοκή των παιδιών θα πρέπει να μην περιορίζεται σε μία συμβολική ή διακοσμητική εμπλοκή, αλλά να διεξάγεται με τρόπο που να παρέχει χώρο και χρόνο στα παιδιά για ανάληψη πρωτοβουλιών, για τη δημιουργία της ιδέας, τον σχεδιασμό και τη λήψη αποφάσεων για την υλοποίησή της, αλλά και την εφαρμογή αυτών των αποφάσεων σε κάθε στάδιο δράσης από τα ίδια τα παιδιά. Η άσκηση του δικαιώματος αυτού μπορεί να περιοριστεί μόνο, όταν θίγεται η υπόληψη άλλων ατόμων ή προσβάλλονται δικαιώματά τους ή για τη διαφύλαξη της εθνικής ασφάλειας, της δημόσιας τάξης, υγείας και ηθών, όπως άλλωστε το Σύνταγμα ορίζει και το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
Οι μαθητικές εφημερίδες αποτελούν ένα από τα κυριότερα εργαλεία, ίσως το κυριότερο μέσο έκφρασης, μέσα από τις οποίες το δικαίωμα στη συμμετοχή εφαρμόζεται στο σχολικό περιβάλλον. Ετοιμάζονται και εκδίδονται από τα σχολεία, αποτελούν μέσο έκφρασης των παιδιών, όπου μπορούν να αποτυπώσουν τους προβληματισμούς τους, να σχολιάσουν κριτικά την επικαιρότητα, αλλά και θέματα που άπτονται της κοινωνικής, οικονομικής, εθνικής και σχολικής πτυχής της ζωής παιδιών και ενηλίκων και να παρουσιάσουν τις δράσεις της σχολικής κοινότητας. Οι εκπαιδευτικοί, ως υπεύθυνοι έκδοσης, αποτελούν σημείο αναφοράς και στήριξης στις προσπάθειες των παιδιών, αλλά σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται να αντιμετωπίζουν τα παιδιά ως αντικείμενα με κατευθυνόμενη σκέψη και δεν ασκούν λογοκρισία επί του περιεχομένου των άρθρων των παιδιών, εκτός των ανωτέρω επιφυλάξεων.
Υπό τις περιστάσεις θεωρώ την επίθεση με απαράδεκτους και απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς προς το πρόσωπο της μαθήτριας και την ομάδα των εκπαιδευτικών, υπευθύνων της έκδοσης, ως προσπάθεια στέρησης του δικαιώματος του παιδιού στην ελευθερία έκφρασης και συμμετοχής, προσπάθεια χειραγώγησης και περιορισμού της ανάπτυξης της κριτικής του σκέψης. Εκφράσεις που χρησιμοποιήθηκαν, όπως «ντροπή» και «αίσχος», αποτελούν στοιχεία προσωπικής επίθεσης και όχι προσπάθεια για δημόσιο διάλογο ή κριτική των θέσεων της μαθήτριας. Καλώ λοιπόν όσους έχουν εκφραστεί με μισαλλοδοξία και με προσωπικούς, απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς να τερματίσουν άμεσα τις παρεμβάσεις τους.
Η ελευθερία της έκφρασης δεν υπόκειται στις επιλογές και τις επιθυμίες ισχυρών κοινωνικών ομάδων, τις οποίες επιχειρούν να επιβάλουν απορρίπτοντας παράλληλα διαφορετικές απόψεις. Χωρίς αποδοχή στην έκφραση διαφορετικής άποψης, χωρίς διάλογο, χωρίς απόρριψη των φανατικών αντιδράσεων δεν υπάρχει δημοκρατία. Ας γίνει λοιπόν αντιληπτό ότι έτσι ενδυναμώνεται η δημοκρατική κοινωνία. Απαιτείται κλίμα συνεννόησης και σεβασμού των διισταμένων απόψεων.
Ας ενδυναμώσουμε λοιπόν τη φωνή των παιδιών αντί να επιχειρούμε να τα φιμώσουμε».
Ολόκληρο το άρθρο της μαθήτριας:
«Θρησκευτικά στο σχολείο: Επιλογή ή υποχρέωση;
Τα τελευταία χρόνια το θέμα της θέσης της Εκκλησίας στα σχολεία έχει απασχολήσει τα ΜΜΕ, τους φορείς της εκπαίδευσης και το κρότος. Έχει μάλιστα φέρει σε ρήξη τον Αρχιεπίσκοπο με τους παραπάνω. Τελικά, είναι τα σχολεία μας κοσμικά; Πόση επιρροή έχει η Εκκλησία στην καθημερινότητα των μαθητών; Είναι η πρωινή προσευχή ή ο κοινός εκκλησιασμός παρέμβαση της Εκκλησίας στην κοσμική εκπαίδευση; Το μάθημα των Θρησκευτικών συνάδει στη διαπολιτισμική εκπαίδευση που προωθεί το -ευρωπαϊκό- κράτος μας;
Η προσευχή είναι μια πολύ προσωπική στιγμή για το κάθε άτομο, κατά την οποία επικοινωνεί με τον Θεό. Συνεπώς, είναι τουλάχιστον παράλογο να επιβάλλεται στους μαθητές κάθε πρωί. Κανείς ευσεβής πιστός, που νιώθει την ανάγκη της επικοινωνίας με τον Θεό, δεν αρκείται στην ουδέτερη πρωινή προσευχή. Σε τέτοιες συνθήκες η προσευχή είναι απλά μια απρόσωπη σειρά προτάσεων που οι μαθητές έμαθαν να επαναλαμβάνουν σαν μικρά ρομπότ. Έτσι, όποιος θεωρεί την προσευχή τόσο σημαντική ώστε να την επιβάλλει στα παιδιά τα πρώτα 18 χρόνια της ζωής τους, μπορεί να τους διδάξει να αφιερώνουν δύο λεπτά κάθε πρωί για να προσευχηθούν στο σπίτι τους.
Ο θεσμός του εκκλησιασμού -οε σχολεία τόσο πολυπολιτισμικά- είναι μάλλον απώλεια διδακτικού χρόνου, αφού δεν προσφέρει τίποτα στην εκπαιδευτική διαδικασία ενώ η συντριπτική πλειονότητα των μαθητών δεν κερδίζει ούτε σε πνευματικό επίπεδο.
Μπορεί κανείς να παρατηρήσει τους μαθητές να συζητούν μεταξύ τους την ώρα του εκκλησιασμού ή να βρίσκουν φτηνές δικαιολογίες για να παραμείνουν στο προαύλιο. Επομένως, όπως και η πρωινή προσευχή, έτσι και ο εκκλησιασμός γίνεται μια τυπική συνήθεια παρά πνευματική δραστηριότητα.
Είναι γενικώς αποδεκτό ότι ειδικά στα δημόσια σχολεία, όπου η πλειονότητα των μαθητών είναι όντως χριστιανοί ορθόδοξοι, το μάθημα προσφέρεται για την κατήχηση των μαθητών. Το μάθημα των Θρησκευτικών διδάσκει και νουθετεί για δώδεκα συναπτά έτη τους νέους με μοναδικό σκοπό να γίνουν ενεργά μέλη της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας. Το ΥΠΠΑΝ. Στο ισχύον σύστημα, ο κάθε μαθητής οφείλει να παρακολουθεί το μάθημα των Θρησκευτικών, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα προσωπικά πιστεύω ή οι προτεραιότητές του. Σε περίπτωση που ο μαθητής δεν είναι χριστιανός ορθόδοξος (είτε πιστεύει σε οποιαδήποτε άλλη θρησκεία ή και σε καμία) έχει μόνο δυο επιλογές: την απαλλαγή οπό το μάθημα ή την παρακολούθησή του παθητικά. Καμία επιλογή, όμως, δεν εξυπηρετεί τις εσωτερικές του αναζητήσεις.
Το ζητούμενο δεν είναι σε καμία περίπτωση η στέρηση της ευκαιρίας για τους μαθητές να μορφώνονται όσον αφορά στη θρησκεία τους. Άλλωστε σε μια χώρα που η θρησκεία συνδέεται άρρηκτα με την εθνική ταυτότητα κάτι τέτοιο είναι ουτοπία. Αυτό που ζητάμε είναι η ορθότερη προσέγγιση του μαθήματος. Μια απλή λύση θα ήταν η μετατροπή του μαθήματος σε προαιρετικό, δίνοντας την επιλογή -μαζί με το συγκεκριμένο- άλλων μαθημάτων κριτικής σκέψης και ευρύτερων γνώσεων. Απλά παραδείγματα θα μπορούσαν να ήταν η πολιτική αγωγή, η θρησκειολογία -καλύπτοντας περισσότερες θρησκείες και χωρίς να επικεντρώνεται σε κάποια συγκεκριμένη- αλλά ακόμα και η σεξουαλική αγωγή, ένα μάθημα που αγνοείται στα κυπριακά σχολείο, ενώ η σημαντικότητά του αποδεικνύεται μεγάλη.
Οι προβληματισμοί αυτοί πρέπει να αφορούν όλους μας σε μια προσπάθεια εκκοσμίκευσης και αναθεώρησης του εκπαιδευτικού συστήματος, ώστε να αποκρίνεται τις απαιτήσεις των σύγχρονων κοινωνιών».
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΤΟΥ ALFAVITA.GR
Ακολουθήστε μας στο GoogleNews για να μάθετε πρώτοι μόνο τις ειδήσεις που σας ενδιαφέρουν
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 14/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
