Νίκος Τσούλιας Αλίκη: «Πόσο διαρκεί το «για πάντα;»
Λευκός λαγός: Μερικές φορές μόνο ένα δευτερόλεπτο.
(Λιούις Κάρολ, Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων).
Όλες οι εκφράσεις μας για τον χρόνο έχουν ένα εκ συστάσεώς τους πρόβλημα. Είναι σχετικές, όπως μας λέει και ο φίλος μας ο Λευκός λαγός. Και όχι μόνο αυτό. Το πιο βασικό ζήτημά μας με τον χρόνο είναι ότι δεν ξέρουμε τι ακριβώς είναι. Δεν υπάρχει κάποια αισθητηριακή μας αντίληψη, η οποία να τον αναγνωρίζει, να τον συλλαμβάνει και να δίνει τη δυνατότητα στη σκέψη μας να τον επεξεργάζεται.
Η μόνη μας προσέγγιση είναι ότι τον μετράμε. Αλλά τι ακριβώς μετράμε; Κανένας δεν ξέρει. Μετράμε ουσιαστικά τη σχέση μας με την κίνηση του πλανήτη μας σε συνδυασμό με την κίνηση του ήλιου. Η διαίρεση της ημέρας σε 24 μέρη ξεκινά στους Χαλδαίους και στους Ασσυρο–Βαβυλώνιους γύρω στον 8ο π.Χ. αιώνα. Αν ήταν άλλες αυτές οι ρυθμίσεις, θα είχαμε και άλλες μετρήσεις του χρόνου.
Παρ’ όλο που δεν ξέρουμε τι είναι ο χρόνος, σχεδόν όλες μας οι λειτουργίες ανάγονται σε χρονική κλίμακα με βάση αυτά τα 24 μέρη – ώρες. Αλλά και πόσες και πόσες εκφράσεις του γλωσσικού μας κώδικα δεν σχετίζονται και μάλιστα με προνομιακό τρόπο με τον χρόνο. Και η καθημερινότητά μας είναι συνυφασμένη με την αφεντιά του. “Δεν έχω χρόνο. Να περάσει η ώρα. Δεν περνάει η ώρα. Πώς πέρασαν τα χρόνια… Πώς περνούν τα χρόνια… Όταν βρω χρόνο. Υπάρχει το μέλλον και το παρελθόν; Έχει ο καιρός γυρίσματα. Όσα φέρνει η στιγμή δεν τα φέρνει ο χρόνος όλος” κλπ.
Τελικά, έχουμε πρόβλημα με τον χρόνο. Τόσο η επιστήμη όσο και ο άνθρωπος με την καθημερινότητά του αλλά και με τις φιλοσοφικές αναζητήσεις του όσο και να προσπαθούν να συλλάβουν την έννοιά του, δεν τα καταφέρνουν – πάντα χρησιμοποιούν έννοιες σχετικές με τον χρόνο. Και έτσι έχουμε ανακύκλωση του οριζόμενου. “Τι είναι παπάς; Αυτός που κάνει τα καθήκοντα του παπά”! Ο δε διάσημος φυσικός – επαναστάτης, που τον αποκαθήλωσε από την απολυτότητά του και τον σχετικοποίησε με τον πιο θαυμαστό τρόπο, ότι δεν είναι σταθερός αλλά μεταβαλλόμενος, έφτασε στο σημείο λοιπόν ο Αϊνστάιν να αμφισβητήσει την αυθυπαρξία του!
Η Θεωρία του περί της Σχετικότητας είναι μια από τις πιο όμορφες κατακτήσεις της επιστήμης και του ανθρώπου. Μετά απ’ αυτή σχεδόν όλα τα πράγματα έχουν αλλάξει, αν και οι περισσότεροι δεν το έχουμε αντιληφθεί!
“Ο χώρος και ο χρόνος αποδεικνύονται στενά συνδεδεμένοι μεταξύ τους και εξαρτώνται αμφότεροι από την ταχύτητα των σωμάτων. Για ένα αντικείμενο που κινείται σε σχέση με έναν εξωτερικό παρατηρητή, ο χρόνος διαστέλλεται και ο χώρος συστέλλεται προς την κατεύθυνση της κίνησης. Τα δύο φαινόμενα είναι άρρηκτα συνυφασμένα επειδή μόνο με αυτό τον τρόπο η ταχύτητα του φωτός παραμένει σταθερή σε όλα τα αδρανειακά συστήματα αναφοράς. Δεν υπάρχει πια ενιαίος χρόνος για όλους τους πιθανούς παρατηρητές του σύμπαντος” (G. Tonelli, Aπό τον μύθο του Kρόνου στο Cern).
Είναι ένα φάντασμα ο χρόνος; Έχουν τα ζώα και οι άλλοι έμβιοι οργανισμοί αίσθηση του χρόνου ή μόνο γενική σχέση με το ρυθμό περιστροφής της Γης και της μεταβολής του ηλιακού φωτός; Είναι μια αντίληψη μόνο του ανθρώπου, ως απόρροια της συνείδησής του; Και αφού όλοι λίγο – πολύ έχουμε τις αγωνίες του Ντόριαν Γκρέυ, κυνηγώντας τα σημάδια του πάνω μας, πώς η σκέψη μας βρίσκεται σε αντίθεση με το συναίσθημά μας;
Και το πιο σημαντικό, έχοντας πανίσχυρες παραστάσεις ή μάλλον ιδεότυπους περί “αιωνιότητας”, “αθανασίας” ή “άλλης ζωής”, με τον χρόνο προσπαθούμε να τα “βάλουμε” και με τη φθορά του, ξεχνώντας όμως τη διάσταση του χρόνου στη δημιουργία μας!! Αλλά και όλος ο πολιτισμός του ανθρώπου δεν μάχεται εναντίον του, δεν προσπαθεί να αφήνει όσο το δυνατόν περισσότερα και ισχυρότερα σημάδια του, που δεν θα τα ακυρώνει ο χρόνος;
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
48 νέες θέσεις Πιστοποιημένων Εκπαιδευτών ενηλίκων
Ρεβεγιόν με χιόνια στην Αττική - Προβλέψεις από Καλλιάνο και Κολυδά
Παν.Αιγαίου: Νέα Μοριοδοτούμενα σεμινάρια για Εκπαιδευτικούς με Υποτροφίες έως 31/12
