Αναστασία Αρτεμιάδη Σε σταυροδρόμι κρίσιμων αποφάσεων για το ασφαλιστικό σύστημα θα βρεθεί η ελληνική κυβέρνηση στο τέλος του 2026, καθώς θα πρέπει να αποφασίσει αν –και σε ποιο βαθμό– θα αυξηθούν τα γενικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης από την 1η Ιανουαρίου 2027.
Η εξέταση αυτή βασίζεται στις επιταγές του νόμου, που προβλέπει την τριετή αναθεώρηση των ηλικιακών ορίων βάσει των μεταβολών στο προσδόκιμο ζωής.
Η προοπτική αυτή εντάσσεται σε ένα ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο, καθώς πολλές χώρες της Ε.Ε. επανεξετάζουν ή ήδη αυξάνουν τα ηλικιακά όρια λόγω της επιδείνωσης των δημογραφικών δεικτών. Ενδεικτικά, η Δανία αποφάσισε πρόσφατα να αυξήσει τα όρια συνταξιοδότησης στα 70 έτη για όλους όσοι είναι σήμερα 55 ετών, προκαλώντας ευρύ κοινωνικό και πολιτικό διάλογο.
Σύνδεση των ορίων ηλικίας με το προσδόκιμο ζωής
Σύμφωνα με μελέτες της Eurostat, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ΟΟΣΑ, το προσδόκιμο ζωής μετά τα 65 έτη αυξάνεται σταθερά, γεγονός που δημιουργεί πίεση για παράταση του εργασιακού βίου. Συγκεκριμένα:
Για τους άνδρες, το προσδόκιμο ζωής στα 65 έτη αυξάνεται από 18,7 έτη το 2022 σε 23,9 έτη το 2070.
Για τις γυναίκες, η αντίστοιχη αύξηση είναι από 21,7 έτη σε 26,7 έτη.
Η ελληνική νομοθεσία προβλέπει ήδη από το 2021 μηχανισμό αυτόματης αναπροσαρμογής των ηλικιών συνταξιοδότησης κάθε τρία χρόνια, με βάση τις μεταβολές στο προσδόκιμο ζωής. Οι αναπροσαρμογές του 2021 και του 2024 δεν ενεργοποιήθηκαν, λόγω των συνεπειών της πανδημίας και επειδή είχαν ήδη τεθεί σε ισχύ οι γενικοί κανόνες συνταξιοδότησης: πλήρης σύνταξη στα 62 με 40 έτη ασφάλισης ή στα 67 με τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης.
Η πρώτη ουσιαστική εφαρμογή του μηχανισμού προσδιορίζεται για την 1η Ιανουαρίου 2027, εφόσον έως τα τέλη του 2026 διαπιστωθεί αύξηση του προσδόκιμου ζωής.
Ποια μοντέλα σύνδεσης εξετάζονται
Ο ΟΟΣΑ προτείνει τρία βασικά μοντέλα σύνδεσης των ορίων ηλικίας με το προσδόκιμο ζωής:
Αναλογία 1:1 – Για κάθε 1 έτος αύξησης στο προσδόκιμο, αυξάνεται κατά 1 έτος και η ηλικία συνταξιοδότησης.
Αναλογία 2/3:1 – Η ηλικία αυξάνεται κατά 8 μήνες για κάθε έτος αύξησης στο προσδόκιμο.
Αναλογία 1/3:1 – Πιο ήπια προσαρμογή, με 4 μήνες αύξηση για κάθε επιπλέον έτος ζωής.
Το επικρατέστερο σενάριο για την Ελλάδα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ, είναι το μοντέλο 1:1, δεδομένης της έντονης δημογραφικής πίεσης.
Οι δημογραφικοί δείκτες που ενισχύουν την ανάγκη αύξησης
Η αναμενόμενη αύξηση των ορίων ηλικίας βασίζεται σε τρεις βασικούς δείκτες:
Δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων: Σήμερα στο 39%, αναμένεται να αγγίξει το 60%, γεγονός που σημαίνει ότι αυξάνεται ο αριθμός των συνταξιούχων ανά εργαζόμενο.
Δείκτης γήρανσης: Σε κάθε 170 άτομα άνω των 65, αναλογούν μόλις 100 νέοι εργάσιμης ηλικίας.
Δείκτης γονιμότητας: Από 1,3 παιδιά ανά γυναίκα το 2018 ανέβηκε στο 1,5 το 2022, αλλά παραμένει κάτω από το 2,1 που θεωρείται όριο αναπλήρωσης πληθυσμού.
Το αρνητικό ισοζύγιο γεννήσεων – θανάτων επιβεβαιώνει την υπογεννητικότητα: από -33.856 άτομα το 2018, το έλλειμμα έφτασε τις -64.706 το 2022.
Αναλογίες ασφαλισμένων προς συνταξιούχους
Η επιδείνωση της σχέσης εργαζόμενων προς συνταξιούχους προκαλεί σοβαρές πιέσεις στη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος:
Σήμερα: 1 συνταξιούχος αντιστοιχεί σε 1,66 ασφαλισμένους.
Έως το 2040: Η αναλογία εκτιμάται ότι θα υποχωρήσει στο 1 προς 1,25.
Η διαρκής μείωση του αριθμού των οικονομικά ενεργών πολιτών καθιστά αναγκαία την επέκταση του εργασιακού βίου ώστε να διατηρηθεί η ισορροπία στο ασφαλιστικό.
Επόμενα βήματα και μελλοντικές αυξήσεις
Ο μηχανισμός προσαρμογής προβλέπει εξέταση των δεδομένων κάθε τρία χρόνια. Έτσι, μετά την απόφαση του 2026 για τα έτη από 2027 και μετά, η επόμενη αξιολόγηση θα γίνει στο τέλος του 2029, με ενδεχόμενη εφαρμογή νέας αύξησης των ηλικιών από 1/1/2030. Η ίδια διαδικασία θα επαναλαμβάνεται ανά τριετία (2033, 2036 κ.ο.κ.).:
Η Ελλάδα, όπως και οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης, οδεύει προς σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης. Οι αποφάσεις της κυβέρνησης θα βασιστούν κυρίως στα επίσημα στατιστικά του προσδόκιμου ζωής και στους δημογραφικούς δείκτες που επηρεάζουν άμεσα τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Προσοχή! Νέο κύμα καύσωνα από σήμερα Κυριακή με διάρκεια και κινδύνους – Ποιες περιοχές θα «καούν»
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 14/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
